De Klöen K17 naardeOost
DE RAMP VAN DE UIVER.
Aardschokken
in Limburg.
'DPof wilt lezen?
KLOOSTERBALSEM
gaan Am?
BINNENLAND
aan Winterhanden
en Wintervoeten
Uit de Pers.
TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 5 JANUARI 1935.
5
DE UITVAART VAN
M. ADATSJI.
Bouw van kruiser vertraagd.
Handel met België.
Fokkervliegtuig voor
40 personen.
Het geschil met den Alg.
Ned. Bouwvakarbeiders
bond opgelost.
HET TOESTEL VLIEGENDE TEGEN
DEN GROND GESLAGEN.
De bevindingen van de commissie Sillevis c.s.
ELKEN WINTER LEED HU
akkers ORIGINEEL TER INZAGE
Geen persoonlijke
ongelukken.
Comfort is op een onderzeeboot ver te zoeken. De heele
ruimte dienstbaar gemaakt. Een bemanning die opgewekt is
en vol goeden moed. - Waarvoor kurkbedekking dient. -
De radioman van de K 16 heeft direct Maandag al verbinding
met Soerabaja. - Geen oorlam. - Meer belangstelling voor de
r Marine is gewenscht
Aan het einde van de Buitenhaven, achter
de visscherschuiten, die ijlings voor den op
komenden storm de haven zijn binnengeval
len, liggen de „K 16" en „K 17". Geheimzin
nig in het schemerduister, dat over Den Hel
der valt, liggen de booten aan den wal ge
meerd.
Maandag zullen ze uit Den Helder vertrek
ken; de eerste etappe gaat tot Lissabon.
Op het dek schiemannen eenige matrozen
met de barring. Koffers en kisten worden door
het ronde luik naar binnen gebracht.
't Is nu juist geen gemakkelijke trap, waar
langs wij moeten afdalen, om in het inwen
dige der „K 16" te komen.
Gemak, comfort is op een onderzeeboot ver
te zoeken. Het officierenverblijf is zoo inge
richt, dat het in een ommezien tot slaapver
trek wordt gemetamorphoseerd.
Dan worden aan haken in de wanden de
kooien opgehangen en biedt dit vertrek gele
genheid aan vgf officieren om er de noodige
rust in Morpheus' armen te vinder;.
't Is hier heusch niet zoo luxueus inge
richt, als op een groote moderne Oceaanstoo-
mer, met prachtig ingerichte hutten en toch...
in de van alle Jemakken voorziene hut, van
den schatrijken millionnair, die voor zijn eigen
pleizier een trip maakt om de wereld te gaan
„doen", kan niet meer vreugde en opgewekt
heid heerschen, dan in deze bekrompen werk-
plaatsachtige verblijven van de officieren, on
derofficieren en bemanning van deze twee on
derzeebooten, die niet voor hun pleizier, maar
omdat hun plicht het gebiedt, het Vaderland
hen roept, een moeilijke reis onder en boven
water gaan maken... een reis, die de bewon
dering heeft van allen, die weten wat het is,
weten wat het beteekent, dagen lang in deze
kleine ruimten te moeten leven. Vele uren, bij
de onderwatervaart moeten zij het daglicht
ontberen! Dienst doen, in die lange, electrisch
verlichte gangen, waar een wirwar is van
pijpen, stangen en kranen! Even voor wij op
de „K 16" waren, brachten wij ook een bezoek
aan de „K 17". Aan den muur hangt een
bordje, er staat op: „Hier wordt niet gemop
perd". En dat geldt ook voor de „K 16".
Het is inderdaad of ze een pleizierreisje gaan
maken. Door het open ronde gat, langs die
rechtopstaande ladder, glijden de koffers naar
omlaag. Glijden is nu wel wat al te zacht uit
gedrukt, want, met een angstigen trek op zijn
gezicht, roept een jong officier:
Hè, een beetje zachter laten zakken, man
nen, andere valt mijn boeltje kapot en er zijn
ook fotoplaten in.
De heele ruimte is feitelijk bestemd voor het
organisme van de boot. Alle plaatsjes die over
zijn, nu ja, daar mogen de menschen zich nes
telen.
Zoo zijn in het officierenverblijf, de aan-
sluitkasten van de laadkabels welke dienen
voor het opladen der accu's.
Deze laatsten zijn weer opgeslagen onder den
bodem van het verblijf der officieren en on
derofficieren.
Wat is dat voor een vreemde knoest
boven ons hoofd, vragen wij den 2e officier,
op een sponsachtig uitsteeksel aan den zolder
wijzend.
Dat is gemalen kurk, dit wordt om het
bloote metaal gespoten, om te voorkomen, dat
de in de lucht aanwezige waterdamp op het
metaal zou condenseeren, zegt luitenant Pla-
terink.
Kurk heeft, zoo u weet, een slecht warm-
tegeleidingsvermogen, welnu, de binnenkant
heeft de temperatuur van het verblijf, terwijl
de buitenkant van de kurk die tegen het me
taal rust, de temperatuur van dit laatste heeft.
Deze kurkbekleeding voorkomt, dat we
hier anders geregeld in den drup zouden zit
ten.
De commandant heeft een speciaal hoekje,
met opzet zeggen wij niet hut, want ook dit
verblijf is een manusje van alles. Er staat een
schrijfbureau, er boven een portret van H. M.
de Koningin en de Prinses.
Ook dit is een echt werkvertrek. Aan den
wand hangt een electriscliS log. Hierop kan
de commandant aflezen, hoeveel mijl het
schip per uur loopt, terwijl hij op de teller ziet,
hoeveel mijlen reeds afgelegd zijn. In de hut
van den commandant is ook de onderkant van
de radio-peiler. Tegenover deze is de radiohut.
Natuurlijk wil ik ook in de radiohut.
Goedenavond meneer, hier is de radiohut!
Is uw jas nat? Zitten er modderspatten op?
Hij monstert mijn gestalte, mijn jas
Nee, geen modderspatten zijn er op!
Kom dan maar binnen!
Ik heb de hut pas net een lekker soppie
gegeven, die moet glimmen, ik houd van net
jesen buiten is het erg modderig!
Het ziet er bij den radioman ook tip-top uit.
Alles glinstert je op zijn Broek en Water-
landsch tegen.
We kunnen heel de wereld hier opvan
gen en ook uitzenden, zegt de radioman
trotsch, en als we Maandagmorgen uitvaren
uit Den Helder, dan hebben we al direct op
de korte golf verbinding met Soerabaja.
Radio speelt op deze onderzeebooten een
groote rol. Er zijn twee telegrafisten aan
boord.
Binnen in de boot wordt niet gerookt. Dit
is verboden. Een extra oorlam kan geduren
de de reis ook niet worden geschonken, want
hoewel het niet verboden is, wordt er geen
sterke drank meegevoerd aan boord van deze
onderzeeërs.
De K 16" staat onder commando van lui
tenant ter zee le klasse De Gelder. Luit. ter
zee 2e klasse Hootsen is oudste officier, ter
wijl zooals wij reeds mededcelen, luit. ter zee
Platerink 2e officier is. Chef van de machine
kamer is de officier M.S.D. 2e klasse Wijve-
kate.
De ,,K 17" staat onder commando van luit.
ter zee le klasse Kramers. Oudste officier is
luit. ter zee Vorster. terwijl als 2e officier, luit.
ter zee Scheltema de Heere, fungeert.
Chef van de machinekamer van de „K 17" is
de officier M.S.D. 2e klasse Bruyns.
Binnen in een onderzeeboot brandt altijd het
electrisch licht.
Het licht van de zon komt hier nergens bin
nen. Alleen als het luik open gedraaid is.
Door een lange hel lichte gang kijk je van
het eene einde der boot naar het andere.
Buiten tegen de wanden van den onderzee-
er hoor je het geklots der golyen.
We zouden deze reis niet willen missen,
zeggen de officieren enthousiast. Gedurende
de vaart worden er vele oefeningen gemaakt,
en proefnemingen gedaan op allerlei gebied,
die, naar wij hopen, veel nut zullen afwerpen.
De Centrale van een onderzeeboot is als het
ware het hart en het oog. Vlak naast mij is
een periscoop. Neen, niet de periscoop, want
er zijn op deze moderne onderzeeërs drie
periscopen. Voor het geval er een oog ge
kwetst of beschadigd wordt, zgn er nog twee
oogen in reserve en dat moet ook, want een
onderzeeër zonder periscoop is als een blinde.
De „K 16" en „K 17" zullen een groote reis
maken, naar Indië. Het is een kort zinnetje,
menschen in het binnenland denken er niet
verder over na; men neemt helaas weinig no
titie van hetgeen de marine presteert.
En toch, het wordt tijd, dat Nederland wat
meer belangstelling toont voor de marine. Een
reis naar de Overzeesche gewesten, zooals
ook deze beide booten weer ondernemen, is
een groote prestatie.
Bjj alle andere marines gaan de onderzee
booten alleen dan groote trajecten maken, als
ze geconvoyeerd worden door moederschepen.
Maar in Holland, het land van de zee, is het
traditie, dat deze booten op eigen gelegenheid
varen, op eigen beenen staan of beter: zwem
men.
Wat een embarras van pijpen en kranen is
in zoo'n onderzeeër. Een kleine vijftig tel ik
op een twee vierkante meter.
De periscopen worden door stalen kabels
door middel van electromotoren omhoogge-
heschen. Ook is er een telefoon-installatie, die
met alle deelen van het schip verbinding heeft,
dit is ook wel noodzakelijk, daar de booten
zeer lang zijn en de zoldering tamelijk laag.
Als er iemand noodig is, behoeft men geen
extra mannetje naar het andere eind te sturen,
dat is te lastig, vooral als de boodschaplooper
een beetje lang van postuur is.
Wat zit er toch zoo geheimzinnig achter
dat bruine gordijntje, vragen wg den vriende
lijken luitenant.
Daarachter zitten de schakelaars van de
electrische voortbeweging, zegt deze. Ziet u
maar, ze zijn alle van rood-koper.
Achter de centrale is de machinekamer. Op
een gewoon oorlogsschip zijn deze machines
geweldige hooge gevaarten, zwart en somber.
Maar hier zijn het heldere, lange dieselmoto
ren, die zorgen, dat deze booten 17 él 18 mijl
per uur loopen. In een groote rij, keurig als
soldaten staan de groote sleutels van deze
groote diesels.
Langs de wanden door de boot loopen breede
buizen, dat zijn de mechanische longen van de
boot, die zorgen voor de luchtverversching.
Aan stuurboord wordt de slechte lucht uit het
verblijf gezogen en aan bakboord wordt ze er
weer frisch en versch ingeademd.
Wanneer een boot, door omstandigheden, op
onderwatervaart, lang gesloten moet blijven,
dan kan de lucht nog eventueel ververscht
worden door kalipatronen.
Een ontzaggelijk groote torpedo hangt in
de lucht, tegen den onderkant van het dek.
Als een groote zonderlinge dikbuikige visch
zweeft zij daar. ^ir onder is de schroefas, die
dient om het schip voort te bewegen. Er is een
schroefas aan bakboord en ook één aan stuur
boord. De afdeeling, waar de dood en verderf
verspreidende torpedo hangt, is tevens inge
richt als bergplaats voor hutkoffers.
De stemming aan boord van deze Neder-
landsche onderzeeërs is puik, maar dat moet
ook, zegt de ons begeleidende luit. Van hoog
tot laag, zijn we hier aangewezen op innige
samenwerking. Elk tandje van het groote rad
heeft hier aan boord groote waarde. De kor
poraal-machinist b.v. die 38 kranen te bedie
nen heeft, moet uiteraard een goed vakman
zijn. Aan boord van een onderzeeboot kunnen
slechts menschen gebruikt worden, die willen
„dienen!" Met opgewektheid, aldus besluit
onze geleider, gaan wij dezen tocht onderne
men. Wij weten ons hier in handen van een
vertrouwd leider. Commandant De Gelder is
als het ware opgegroeid in de onderzeedienst.
Maandag gaan de „K 16" en „K 17" de
haven uit. Ze zijn in handen van vertrouwde
menschen.
Commandant De Gelder en commandant
Kramers zijn ervaren onderzeebootmannen.
Hun officieren en de verdere equipage zijn
menschen met zeebeenen, geharde, stoere Ne-
derlandsche zeevaarders.
Ze brengen twee „K"-booten, aldus ge
noemd, omdat het booten voor de Koloniën
zijn, naar Indië.
Evenals de mannen van de ,,K 18" vragen
zij niet: „Zal onze tocht gelukken?" Ze gaan.
Gedragen door plichtsgevoel en wellicht ook
door sportiviteit. Evenals de bemanning van
de „K 18" zullen zij veel comfort, veel van het
geen het moderne leven aan gemakken biedt,
derven. Zij haken niet naar eer, niet naar
roem. Zij dienen alleen de marine het Va
derland. Hun plicht leidt hen.
Goede reis ,,K 16" en „K 17"! Moge u een
voorspoedige vaart beschoren zijn.
De rouivplechtigheid in het Vredespaleis.
Onder zeer groote belangstelling en met
alle eerbewijzen aan zijn hoogen rang ver
schuldigd, is gisterenmiddag op de algemeene
begraafplaats te 's-Gravenhage ter aarde be
steld het stoffelijk hulsel van den heer M.
Adatsji, rechter en oud-president van het
Permanente Hof van Internationale Justitie.
Het stoffelijk overschot, dat Zaterdag j.1.
van Amsterdam naar Den Haag was overge
bracht, was sindsdien opgesteld in een chapelle
ardente ten huize van de familie Adatsji aan
den Badhuisweg te Scheveningen. Donderdag
werd te half negen de kist zonder eenig cere
monieel per auto overgebracht naar het Vre
despaleis.
De tallooze bloemstukken en kransen, welke
in de laatste dagen aan de woning van den
heer Adatsji waren afgegeven, werden even
eens naar het Vredespaleis gebracht.
Omstreeks negen uur arriveerde
de stoet voor het Vredespaleis.
De familieleden werden in een der vertrek
ken geleid, waar zij den aanvang van de rouw-
plechtigheid afwachtten.
De groote hall van het Vredespaleis was voor
deze gelegenheid gedeeltelijk in rouw gehuld.
De kist werd geplaatst op een catafalk op het
eerste bordes van de groote eeretrap.
Op de eerste verdieping, onmiddellijk boven
de hall, had het Residentie-orkest zich opge
steld, dat met passende muziek de stemming
dezer plechtigheid verhoogde.
Te half elf werd de familie van den over
ledene naar haar plaatsen geleid. Onder de
zachte tonen van het Andante uit de derde
symphonie van Beethoven, gespeeld door het
Residentieorkest, namen zij haar zetels in.
Nadat de laatste klanken in de groote ruim
te waren weggestorven, nam de minister van
buitenlandsche zaken, jhr. mr. De Graeff, het
woord, om namens de regeering enkele woor
den van afscheid te spreken.
Vervolgens spraken de president van het
Permanente Hof van Internationale Justitie Sir
Cecil Hurst en de vertegenwoordiger van den
Volkenbond, de heer Azcarate, waarna prof.
Franqois het woord voerde,
Met zachte treurmuziek werd de indruk
wekkende plechtigheid besloten.
Naar de begraafplaats.
Toen was het moment aangebroken, waar
op de kist uit het Vredespaleis, waar de ont
slapene een zoo hooge plaats had bekleed, bij
de volkerenrechtspraak, uitgedragen werd en
in den gereedstaanden lijkwagen geplaatst.
Inmiddels hadden zich in den tuin van het
Vredespaleis en in den omtrek de militaire
troepen opgesteld, welke deel namen aan het
militaire eerbetoon.
Onder enorme belangstelling trok de stoet
van het Vredespaleis over den Ouden Scheve-
ningscheweg naar de Kerkhoflaan en zoo naar
de Algemeene Begraafplaats.
Terwijl de Koninklijke Militaire Kapel zach
te treurmuziek speelde, bewoog de stoet lang
zaam voorwaarts.
Tegen half één kwam de stoet op de be
graafplaats aan.
In den loop van den middag werd het stof
felijk overschot per auto naar Westerveld ver
voerd, waar het in tegenwoordigheid van de
naatste familie werd gecremeerd.
Nieuw verdrag 2 Februari in werking?
Van bevoegde zijde wordt medegedeeld, dat
de onderhandelingen tusschen Nederland en
België over een nieuw handelsverdrag, waar
over reeds officieuse besprekingen tusschen de
vertegenwoordigers van de beide landen zijn
gevoerd, op Maandag 7 Januari a.s. te Brussel
zullen beginnen en naar alle waarschijnlijkheid
tegen het einde van de maand te 's-Graven-
hage tot een goed einde gebracht zullen worden.
Aan beide zijden hoopt men, dat het
nieuwe handelsverdrag op 1 Februari a.s.
in werking zal kunnen treden.
Bestelling van de K.L.M.?
Opleveringstermijn met een half
jaar verlengd.
Wegens eenige vertraging bij den bouw van
machines, die elders worden gebouwd, is de
opleveringstermijn voor den kruiser „De Ruy-
ter", die bij Wilton-Fijenoord te Schidam in
aanbouw is, met een half jaar verlengd.
Naar het Hbl. verneemt zal binnen heel kort
op de Fokkerfabriek te Amsterdam een aan
vang worden gemaakt' met den bouw van een
geheel nieuw, heel groot viermotorig vliegtuig,
de Fokker F 40, waarmede veertig passagiers
zullen kunnen worden vervoerd.
Het groote toestel krijgt een in den vleugel
intrekbaar landingsgestel en het zal gebouwd
worden volgens dezelfde principes als de voor
gaande Fokker types F 36, F 22 e.d.
Het Hbl. verneemt voorts, dat dit toestel
door de K.L.M. zou zijn besteld en dat het de
bedoeling zou zgn het nog dit jaar klaar te
krijgen.
Wij lezen in de „Tel."
Inzake het geschil tusschen de regeering
en den Alg. Ned. Bouwvakarbeidersbond, dat
ten gevolge had het besluit van het hoofd
bestuur van laatstgenoemde organisatie om
de uitkeeringen uit de werkloozenkas voor-
joopig stop te zetten, is een oplossing tot
stand gekomen.
Op het departement van sociale zaken is
Donderdag een bespreking gehouden, ter direc
tie van de afd. werkloosheidsverzekering en
arbeidsbemiddeling tusschen den directeur der
afdeeling, ir. R. A. Verwey, en den penning
meester van den Alg. Ned. Bouwvakarbeiders
bond, den heer A. H. van Deth, in tegenwoor
digheid o. a. van een afgevaardigde van het
N.V.V.
Deze conferentie had tot resultaat, dat de
vertegenwoordiger van den Alg. Ned. Bouw
vakarbeidersbond toezegde het bondsbestuur
te zullen voorstellen, de stopzetting van de
werkloozenuitkeering op te heffen, zulks in
afwachting van de beslissing van den minister
van sociale zaken, prof. dr. J. R. Slotemaker
de Bruine, over behandelde nadere voorstellen.
De minister heeft nog Donderdag in den
namiddag zijn beslissing genomen.
De minister heeft aan den Alg. Ned. Bouw
vakarbeidersbond te Amsterdam telegrafisch
doen weten, dat hij bereid is genoegen te
nemen met een voorloopigen eenigszins ver
korten uitkeeringsduur aan de werklooze leden
over het eerste halfjaar van 1935. Het subsidie
percentage blijft op 150 procent gehandhaafd.
Een en ander komt hierop neer, dat de
Bouwvakarbeidersbond aan zijn werklooze
leden een week korter uitkeering verstrekt
dan de oorspronkelijke regeling voorschreef.
Gedurende dit eerste halfjaar zal dan zijn na
te gaan hoever men met de beschikbare mid
delen komt. In Mei of Juni a.s. zal dan op
nieuw met het departement van sociale zaken
worden overlegd, welke regeling voor het
tweede half jaar van 1935 zal dienen te gelden.
In dit overleg zal dan niet alleen de Alg. Ned.
Bouwvakarbeidersbond betrokken worden, ook
de andere organisaties van bouwvakarbeiders
zullen er aan deelnemen.
Hiermede is het conflict feitelijk dus opge
lost, want het hoofdbestuur van den Alg. Ned.
Sillevis, Geysendorffer, Behage en Moes, die
gisteren met de Leeuwerik op Waalhaven zijn
teruggekeerd van de plaats, waar de Uiver is
neergestort, hebben zich van Waalhaven on
middellijk naar Den Haag begeven om ten
kantore van de K. L. M., aan den heer Ples-
man, den directeur, verslag te doen van hun
bevindingen bij het hun, als commissie, op
gedragen onderzoek. Op het kantoor van de
K.L.M. hebben zij vervolgens met de heeren
Plesman, diyi directeur; Martin, chef van den
Indischen dienst, en Aler, chef van den vlieg-
technischen dienst, een bespreking gehouden,
waarbij ook Parmentier tegenwoordig was.
Aan het einde van den middag heeft de
heer Plesman in een persconferentie de vol
gende mededeeling verstrekt:
Mededeeling van de K.L.M.
„De commissie (hierboven genoemd) Is
na voortgezet onderzoek ter plaatse tot
de slotsom gekomen, dat aan de aanvan
kelijke aanwijzingen, welke voor bliksem
inslag bestonden, hun grond moet worden
ontnomen. Deze waarnemingen duiden er
evenzeer op, dat géén breuk van eenig
deel tijdens de vlucht heeft plaats ge
had, en dat evenmin de motoren hebben
geweigerd.
De commissie heeft moeten vaststellen,
dat het vliegtuig In volle snelheid den
grond heeft geraakt, waartoe de uitzon
derlijk slecht weersomstandigheden ter
plaatse aanleiding moeten zijn geweest.
Toelichting van den heer Plesman.
Op deze mededeeling is nog een korte be
spreking gevolgd, gedurende welke de heer
Plesman het, zooals men ziet summiere, rap
port van de commissie met een enkel woord
heeft toegelicht.
Het onderzoek van de commissie blijkt een
zeer belangrijk materiaal te hebben opgele
verd, n.1. een reeks van luchtfoto's, die na de
ramp door een vliegtuig van de Britsche
luchtmacht ter plaatse zijn opgenomen.
Op deze foto's, die de heer Plesman ons
heeft vertoond, ziet men ten eerste, dat het
terrein op de plaats van de ramp zandig is
met lichte golvingen.
Iets verderop, dan waar de Uiver ligt, ver
heffen zich zandduinen tot naar schatting
60 M. hoogte.
In den zachten bodem is op alle foto's zeer
duidelijk een spoor te onderkennen, aan het
einde waarvan zich het vernielde vliegtuig
bevindt.
Dit spoor loopt van Oost naar West. De
normale vliegrichting van het toestel was
West-Oost. 't Toestel is dus (zoekende?)
op zijn weg teruggekeerd, of heeft, den
weg kwijt zijnde, gedwaald en wel in de
verkeerde richting.
Uit het verloop en de gesteldheid van het
spoor moet worden opgemaakt, dat het op het
oogenblik van de ramp, met ingetrokken lan
dingsgestel en een snelheid van naar schat
ting 250 K.M. per uur vliegende, den grond
heeft geraakt, waarbij het blijkbaar naaf
rechts overhelde, zoodat de rechtervleugel en
rechtermotor den bodem pakten. Het is toen
in de richting van het spoor doorgeschoten,
als het ware een sprong makende, maar vlak
langs den grond, heeft op ca. 100 meter voor
bij de plaats van de eerste botsing met den
grond, een draai van 180" gemaakt, waarbij
de rechter vleugel is afgeknapt en de staart
gebroken en is op deze plaats blijven liggen
en gedeeltelijk uitgebrand.
Toen het gevonden werd, lag het dus met
den kop naar het Oosten gekeerd. Naar het
eenstemmige oordeel van de medici, die de
lichamen van de inzittenden hebben ge
schouwd, moeten alle inzittenden door het ge
weld van de botsing bij zoo groote snelheid
op slag gedood zijn.
Een hoogleeraar te Leiden had er onze aan
dacht op gevestigd schrijft de N. Rott. Crt.
dat personen, die door den bliksem zijn
gedood, zeer duidelijk sporen daarvan op Ifet
lichaam dragen en zich in het bijzonder door
een bepaalde gelaatsuitdrukking kenmerken,
die voor ter zake kundigen een onmiskenbaar
teeken is.
Wij hebben den heer Plesman gevraagd of
hij hiervoor met betrekking tot de slacht
offers van de Uiver iets gehoord had. In
antwoord hierop deelde Geysendorffer ons
mede, dat de geneesheer te Bagdad, die de
autopsie heeft verricht, hem heeft verzekerd,
dat hij herhaaldelijk door den bliksem getrof
fenen had gezien, dat de daarbij voorkomende
verschijnselen hem dan ook zeer goed bekend
waren, maar dat hij zulke verschijnselen niet
op de lichamen van de slachtoffers van de
Uiver had aangetroffen.
De verklaring is blijkbaar met zoo groote
stelligheid afgelegd, dat er geen twijfel mo
gelijk is.
De oorzaak blijft nog onopgehelderd.
Blijft op te helderen wat dan wèl de reden
is, dat de Uiver met den grond in botsing is
gekomen. Men kan zich hieromtrent in gissin
gen verdiepen. Wjj hebben den heer Plesman
naar zijn zienswijze gevraagd. Hij is het ant
woord schuldig gebleven. Er is niemand bij-
geweest, die het kan navertellen; wlllicht zal
het nooit opgehelderd worden.
Dank zij den KL00STERBALSEM
komt hij daar voor goed van af.
KDoor mijn beroep moest ik den ge-
geheelen dag op straat loopen en daar
door gingen de plekken altijd open en
begonnen te zweren. Van alles pro
beerde ik, maar baat vond ik niet, tot-
dat ik met Kloosterbalsem begon. El-
ken ochtend en avond deed ik die op
de plekken. Ze genazen binnen een
week prachtig en voor goed. Nu smeer
ik als 't koud wordt van te voren mijn
handen en voeten eiken ochtend met
Kloosterbalsem in en heb sedert dien
geen last meer van winterhanden en
-voeten gehad."
W. S. te s-Gr.
Geen goud zoo goed"
Onovertroffen bij brand-en snij wonden
Ook ongeëvenaard als wrjji'middel bij
Rheumatiek, spit en pijnlijke spieren
Schroefdoos 35 ct. Potten: 62^ ct' en 10i
Bouwvakarbeidersbond had zelf als middel tot
oplossing van de moeilijkheden verkorting van
den duur der uitkeeringen gevraagd, welk ver.
zoek thans door den minister ingewilligd is.
O
Gisterenmorgen om half vijf zijn in
Limburg vrij sterke aardschokken waar
genomen.
Eerst werd een lichte trilling gevoeld,
die geleidelijk tot een vrij groote sterkte
opliep en daarna weer verminderde. De
geheele duur was naar schatting 5 él 6
seconden.
De schokken werden vooral in het centrum
van Venlo sterk gevoeld, ook werden trillin
gen waargenomen te Blerik, Tegelen, Belfeld,
Velden en andere dorpen in de onmiddellijke
omgeving, benevens in de geheele omgeving
van Roermond en te Weert. In een woning
aan de Hamstraat te Roermond viel een schil
derij van den muur. Ook te Kaldenkirchen en
Leuth is de schok gevoeld, te Kaldenkirchen
zouden de ruiten van het lijnhuis gesprongen
zijn. Te Venlo verschenen de bewoners in
nachtgewaad voor de ramen der slaapkamers,
omdat men aanvankelijk dacht, dat een hevige
botsing had plaats gehad. Op eenige plaatsen
op ongeveer 20 km van Venlo, werd de schok
niet gevoeld.
Voor zoover ons bekend, zijn geen per
soonlijke ongelukken voorgekomen, en is
geen materieele schade aangericht.
De beving geregistreerd.
Uit Heerlen wordt gemeld, dat het geolo
gisch bureau van de staatsmijnen aldaar gis
terenmorgen de aardschokken heeft geregis
treerd.
Het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut in
de Bilt ontving van verschillende zijden be
richt over een omstreeks half vijf gisteren
morgen gevoelde aarbeving.
In de Bilt werd om 4 uur 6.8 min. (Green-
wichtijd), dus 4 uur 26.3 minuten Amster-
damsche tijd, een naburige aardbeving opge-
teekend, zeer veel zwakker dan de beving in
FeuilletonPag. 1
Buitenlandsch Overzicht I
Gisterenmorgen zijn tamelijk hevige
aardschokken gevoeld in Limburg
Er z\jn geen persoonlijke ongelukken
gebeurd
Pe aflevering van den kruiser „De
ftuyter" is ongeveer een half jaar
bertraagd5
Het geschil met den Alg. Ned. Bouw
vakarbeidersbond opgelost S
Men verdenkt Gandhi van het voe
ren i'an een heimelijke revolution-
naire actie3
Het proces-Hauptmann. De doodstraf
geëischt11
De Fokkerfabriek zal binnenkort een
toestel bouwen voor 40 personen S
pe ramp van de „Uiver". De com
missie van onderzoek is tot de con
clusie gekomen, dat het ongeluk niet
aan blikseminslag is te wijten 5
Door de radio-controle-commissie is
een rede van kolonel Ferwerda ge
weigerd n 7
De reis van de „K 16" en „17" naar
de Oost, op Maandag a.s5
De boodschap van Roosevelt. Sociale
maatregelen en werkverschaffing
aangekondigd6
Een Britsch handelsverdrag met den
lerschen vrijstaatI
Abessinië doet een beroep op den
Volkenbond 1
pe nieuwjaarsrede van burgemeester
P riessen9
pe Heksenketel van de Saar
(Van onzen specialen verslaggever) 10
Omtrek-nieuws„10
MarktberichtenH
Marineberichten H
Sportnieuws 18
Zondag 6 Januari.
TooneelvoorstellingCasino, 8 uur.
Woensdag 9 Januari.
Musis Sacrum, 7.30 u., vergadering Helder-
sche Reisvereeniging.
Soriée Vereeniging Ambachtsschool, Casino
8 uur.
Donderdag 10 Januari.
Feestavond Ned. Herv. Kerkkoor, Musis, 8 u.
Noord-Brabant van 20 November 1932, om elf
uur 56 min. 's avonds, doch in sterkte onge
veer overeenkomende met een der zwakkere
nabevingen tusschen 23 en 28 November.
Het Met. Instituut in de Blit zal gaarne
bijzonderheden over de beving vernemen van
personen, die deze hebben waargenomen.
Ook schokken in het Duitsche
grensgebied.
Het D.N.B. meldt uit Essen:
Gisterenochtend om 5.07 is in het mijndis-
trict van het Roer-gebied een vrij krachtige
aardschok gevoeld, die twee seconden duurde.
Vast staande voorwerpen trilden. Klaarblijke
lijk was het een aardbeving, waarvan het
epicentrum in de nabijheid gelegen is, wellicht
veroorzaakt door de instorting van holle
ruimten in een gesloten kolenmijn.
Gisterenochtend tegen vijf uur is volgens
particuliere mededeelingen in verscheidene
deelen van het regeeringsdistrict Aken en in
de stad Aken zelf een aardschok gevoeld. Tot
nu toe zijn geen berichten over schade ont
vangen, noch een mededeeling van het meteo
rologisch instituut te Aken.
DE SAMENSTELLING ONZER
ZEEMACHT.
Aan het slot van een hoofdartikel, in het
Hbld. van Donderdagavond, over „de samen
stelling onzer zeemacht", komt de marine
medewerker van het blad tot de volgende con
clusie:
Wij achten het streven dat thans in sommi
ge kringen tot uiting komt om via een duik-
bootenvloot en een luchtmacht te komen tot
een splitsing der Staatsmarine, bedenkelijk
veel op défaitisme lijken. De kern van onze
maritieme verdediging in Indië is immers
reeds de onderzeeboot en het vliegtuig zij
het dan ook dat bij dit laatste wapen nog een
aanzienlijke achterstand is. Doch wil de actie
van onderzeebooten en vliegtuigen in onzen
archipel tot haar recht komen dan moet "er
ook volwaardig bovenmateriaal zijn dat den
vijand dwingt tot uitgebreide tegenmaatrege
len. De preventieve waarde onzer vloot staat
en valt met üe omlijsting onzer duikbooten en
vliegtuigen, i.c. de kruisers en jagers. De
vliegtuigen kunnen in den modernen zeeoorlog
de bovenwaterschepen evenmin missen als
omgekeerd de kruisers en jagers den steun
van het luchtwapen kunnen missen; de samen
stelling van alle buitenlandsche marines be
wijst, dat men ook daar tot dezelfde conclusie
is gekomen.
De speciale commissie, die het vraagstuk
luchtmacht plus onderzeeboot of „harmoni
sche vloot" nader moet onderzoeken is in onze
oogen dus eigenlijk overbodig, doch gezien de
herhaaldelijk verkondigde meening dat de ma
ritieme defensie van Nederlandsch-Indië beter
aan een luchtmacht met onderzeebooten kan
worden toevertrouwd lijkt het ons goed, dat
een gezaghebbende commissie, waarin o.a. ook
een bekende voorstander van dit laatste de
fensiesysteem zitting heeft, zoodat elke ge
dachte aan eenzijdigen invloed der z.g. „aarts
conservatieve marinistische clubjes" ter zijd»
