"I'S«™trkr„ver ronze •*<x% sa srrjnse,en nLt af^sun, Amsterdamsche Brieven. Marine-brieven uit indië ,T JUTTFRtje zssïgr*piaats -1 <4 Novae en Supernovae ZATERDAG 19 JANUARI 1935 PAG. 5 m«t iemand die stil en onaantrekkeliik niaar ook eenzaam leek? Een relatie, begonnen met het idee- >iVOor hem of haar kan ik misschien wat Zijn inplaats van; aan hem of haar k™ tK misschien wat hebben?" kon Die woorden „ik" en „hebben", wat namen wtf ze veel in den mond en wnt En toch - wie verlangt naar levensge luk en niet tracht, minder zelfzuchtig te worden, die rammelt aan een gesloten poort met wanhopige handen, terwijl hij de eenige passenden sleutel in zijn zak heeft! Denk eens wat meer aan anderen. Denkt eens wat minder; Ik wil dat graag, wat is voor mfl prettig, wat komt mij het beste uit?" Een mensch is geen heilige, en niemand van ons zal het ertoe kunnen brengen al zijn naasten lief te hebben als zichzelve. Maar probeert het eens tegenover degenen die u lief zijn, terwille van hun zoowel als uw geluk. Probeert eens ernstig in vriendschap en liefde een beetje opofferend te zyn, en u zult gelukkiger zijn! DR. JOS. DE COCK. Sterren als duizendvoudige zonnen. Hun veilige afstand bewaart onze planeet voor onoverzienbare rampen. Niet zelden lezen wij in de krant, dat er een nieuwt ster aan het firmament ver schenen is, die voordien slechts met de sterkste verrekijkers te zien was, maar die plotseling met een helder licht straalt om na een paar weken voor het bloote oog weer onzichtbaar te worden. De astrono men hebben verschillende regelmatigheden bij deze sterren, die Novae genoemd wor den, kunnen vaststellen. Bijvoorbeeld be reikt het licht altijd dezelfde maximum sterkte, namelijk 20000 maal de licht sterkte van de zon. Omdat deze hemel- Ïhe fatrono0 Ve"ellen ons de AmeriKaan- Ske uZrsW Cky 6n Baade' t uitbarstingen van sterren voor die Supernovae genoemd worden. Natuurlijk mogeSede'61 Va" de «*-ÏÏ£ mogelijkheden, waar men aog vroeeer *e pensionneerd wordt dan bij ons deze fu moderne natuurkufidig-geschoolde astronomen kunnen aan de hand van ge gons die uit vroeger eeuwen dateeren, de wetten der mechanica en van de warmteleer toepassen, en zoo tot verba zingwekkende resultaten komen. D® ber°emde astroloog Tycho Brahe heeft m het jaar 1572 zoo'n .ter zien op lichten, die ondanks den grooten afstand, zelfs helderder was dan Jupiter. In 1885 ontdekte Professor Hartwig in Dorpat een s-er die nog meer straalde. Wanneer men deze in de Andromeda-nevelvlek op de zelfde afstand plaatste, als de zon van ons verwijderd is, dan zou de zon 80000 maal in gl ns Overtroffen worden, en ook op aanzienlijk grooteren afstand geplaatst, zou de ster alles wat op aarde leefde, ver nietigen. Het resultaat van de berekenin gen, die de Amerikaansche professoren ge maakt '.ebben is, dat de lichtsterkte van deze ster binnen een dag 8400 maal grooter is geworden dan het gemiddeld van de zon. De snelheid, waarmede deze uitbar sting gepaard ging, doet den scnrik van dén oorlog verbleken, want welke spring stof of projectiel haalt 67000 kilometer in de seconde? Maar hoewel wij niet direct betroaken zijn bij de uitbarsting van zoo'n ster, lijdt het toch geen twijfel dat deze explodee- rende sterren hoogstestralingsbronnen zijn, die ons constant, zij het dan ook zwak, electrisch bombardeeren. Het verschijnen van zoo n Supernovae in ons sterrenstel sel zou de hoogtestraling 100000-voudig vergrootenons leed zou dan niet te over zien zijn. Gelukkig is het echter niet waar schijnlijk dat de Supernovae ooit dicht in de buurt van onze planeet zullen komen. Café-schemering, Van „echt tot „onecht". De eerste weken van Januari is het altijd alsof het openbare leven van de hoofdstad, na den drukke;. Kerst-tijd, even tijd noodig heeft om weer op gang te komen; alsof men het nieuw ingetreden jaar eerst nog wat verkent, voordat men weer met fris- schen tred op het nieuwe jaar-terrein voor waarts schrijdt... Dat valt ook nu weer te constateeren, al is dan ook een van de vroeger gebruike lijke maatstaven, het café-bezoek, tegenwoordig lang niet meer betrouwbaar! Om de eenvoudige reden, dat dit bezoek toch al geruimen tijd tot een minimum ge daald is... Vele van onze café's en daar onder van de vanouds bekende en eertijds meest roemruchtige, voeren al maanden achtereen een laatsten strijd om het bloote bestaan en velen klampen zich, als aan een laatste stroohalm, nog aan allerlei nood maatregelen vast. Onder die laatsten valt b.v. ook te rangschikken het besluit van een aantal onzer eerste zaken om het kopje koffie vóór 12 uur, hier en daar zelfs nog „met toebehooren", voor vijf tien cents, zegge drie heele stuivers, be schikbaar te stellen. Desalniettemin schij nen die laatste stroohalmen zich den laat sten tijd in vele gevallen te begeven en vele geruchten, zoowel als bevestigende be richten over het verdwijnen van gerenom meerde pleisterplaatsen voor het uitgaand publiek duiken schier eiken dag weer op... Zoo schijnt het vast te staan, om enkele voorbeelden te noemen, dat „De Nieuwe Karseboom", dat, met zijn twee of drie or kesten, zfln groote ruimten, zijn uitge breide biljart-installatie, enz. wel een soort „super-café" mocht heeten en nog niet lang geleden een der drukste zaken was om en nabij het Rembrandtplein, eerst daags voor goed de deuren zal sluiten; dat „Chez Gaston", langen tijd een der gelegen heden rond het Thorbeckeplein, waar Amsterdam's „jeunesse dorée"... meende het „volle leven" te kunnen genieten even eens het loodje zal leggen, wat in som mige opzichten misschien minder betreu renswaardig is! De Louis XVI, anders, en meer popuia* en op z'n Amsterdamsch ge- 2egd: ,,'t Sijsje" gaat, naar het heet, mede zijn tol aan den nood dezer crisis-tijden betalen, om te worden omgezet in weer een „automatiek", het moderne café-ver- schijnsel, dat, gelijk we al eens met een enkel woord aanteekenden, bezig is de bin nenstad te veroveren... Aan pogingen om het pleizier-centrum, dat Rembrandt- en Thorbecke-plein, "i°g te redden van een volledigen onder gang in de nuchtere drank- en voedsel- automaten, ontbreekt het overigens nog niet geheel en al... Zoo zal men het o.a. nog eens gaan próbeeren met een „Apa chen-café", een cabaret van het genre, dat men de laatste maanden overal in de Jordaan, in Tuin,-, Anjelier- en andere bloemstraten, geopend vond. Een oogenblik, in den beginne, is er, met de opening van het eerste Jordaan- cabaret, dat van „Tilly Kalkhoven", inderdaad in onze stad iets nieuws en ook volkomen „echts" op amusements-gebied geweest... Die gelegenheid was, zou men kunnen zeggen, spontaan opgekomen uit het Jordaansche volksleven. Het was iets vén en vóór Jordaners, die er, in het kleine cafétje, waarheen zij „en familie" trokk en, met zoowel opa als oma, als de zuigeling een tweede tehuis hadden geschapen, waar het bedienend personeel, met „Willy" aan het hoofd, zoowel als de gasten, tusschen het aandragen en verorberen van de di verse consumpties door, zoo nu en dan op het kleine podium stapten, teneinde er, al dan niet onder begeleiding van een trekpiano, een liedje of een laatste mop ten beste te geven. De zaak werd toen op een goeden dag door enkele van onze, wel eens door de volksbuurten zwervende schil ders ontdekt, die er weldra hun aanhang uit beter-gesitueerde bevolkingskringen mede heen namen. Het werd al spoedig iets „bijzonders" voor allerlei dames en heeren, die op zoek waren naar een nieuwen prik kel en er zich in de avonduren per luxe auto lieten heen vervoeren... Dat was, kon men zeggen, het begin van het einde, het einde van alle „echtheid" namelijk! Maar tevens het begin van een... energieke exploitatie; de Jordaan-cabarets verrezen rondom de Westerkerk als paddenstoelen uit den grond en nu zal er ten laatste, zoo als reeds aangestipt, een worden uitgezaaid in het officieele vermaakskwartier bij het Rembrandioplein In zeker opzicht heeft zich met deze Jordaan-cabarets een zelfde proces vol trokken als met de Chineesche restaurants, die men thans ook, in, wat men zou kun nen noemen, ,,on-echte" exploitatie-vorm op verschillende punten van het centrum aantreft. Nadat eenmaal de „echte" stam vader van dit soort eetgelegenheden, door de pleizier en nieuwe prikkels zoekende buitenwacht in de Binnen Bantammer- straat ontdekt was... Eetgelegenheden. Nu we het toch over eetgelegenheden hebben, mogen we meteen wel eens con stateeren dat men tegenwoordig in Am sterdam letterlijk tegen lederen Drijs een behoorlijken maaltijd buiten de deur kan krijgen. Wie gewend en in staat is om zijn smaakzintuigen regelrecht op zijn beurs te laten correspondeeren, zal steeds tevreden van tafel kunnen opstaan. Zelfs zij, die voor hun maaltijd slechts vijf cent kunnen neertellen, Kunnen in deze wintermaanden, zooals ook al in vroegere jaren, buitenshuis terecht, door toedoen van de gemeente, die in veel schoollokalen goede, warme „stui vers" maaltijden verstrekt... Het ligt, anders dan b.v. in Franrijk, zeker niet in den volksaard, dat men uitenshuis eet. Toch begint dit er den laatsten tijd, zien- deroogen, hier in de stad, meer en meer in te komen: in de eerste plaats wel door toedoen van die meervermelde „automa- tieks", waar men reeds voor de somma van 35 cent een „dinertje" kan verschalken, maar daarnaast ook dcor het feit, dat de goede, degelijke Amsterdamsche eetgele genheden, waar vanouds voor „liflafjes" geen plaats is en men een fiksche burger pot, „zooals men het thuis ook zou wen- schen", verstrekt, in vele gevallen aan zienlijk met hun prijzen naar beneden zijn gegaan. Tot deze laatsgenoemde categorie behoort ook de „Port van Cleve", naast ons hoofdpostkantoor, het vanouds roemruch tige restaurant, dat, met alle eerbied voor de overige eetgelegenheden gezegd, nog steeds het meest Amsterdamsche eethuis van Amsterdam mag heeten... Nog steeds is deze zaak, waar reeds onze groot- en overgrootvaders met evenveel smaak als wij het nu nog doen de beroemde bierstuk en de misschien nog beroemder „snert" consumeerden, een beziens,- en nog meer een be-hoors-waardigheid van de hoofdstad... U heeft bijvoorbeeld biefstuk met gebakken aardappelen, snijboonen en een pannekoek toe opgegeven aan den nog in oud-tenue rondflanerenden kellner. Deze schalt aanstonds, midden vanuit de zaal: „Eén bief bak aarp, srijjb'n, p'nnekoek!" De man in het buffet, die vlak bij het keu kenluik staat, fungeert als echo en weer kaatst...: „Bief, b'k, aarrrpl'n, snij-ne- koek!"... En binnen luttele minuten ver schijnt het gewenschte voor u op het mar meren tafelblad... Hier zou geen volbloed Amsterdammer er ook maar aan denken dit traditioneele roepen en echoën met een anti-lawaai-campagne te willen smo ren!....*. Deze geluiden, voor den bui tenstaander dikwijls even onverstaanbaar als Tibethaansch, die door de ruimte schallen, hooren er bjj en men zou ze niet gaarne willen missen. Evenmin als Thor- becke, P. L. Tak, Jacques Perk, Sarphati en andere bekende figuren uit een voor gaand geslacht, die hier stamgast waren, ze destijds wilden missen... Een nieuwe poging. Het is zeker nog altijd geen tijdsgewricht waarin men zich kan vermeien in het den ken aan en beschrijven van eet- en drink- gelegenheid en derzelver attracties en ge- noegelijkheden, zonder een soort waarschu wing van zijn sociaal geweten te krijgen, dat ons dwingt te denken aan de nog tal loos velen, die als werkloozen op de grens van het bestaansminimum leven... Zonder weer eens rond te zien of er niet nieuwe pogingen worden aangewend om die werk- loözen-nood zooveel mogelijk te ondervan gen... Inderdaad valt er dit keer een nieu we poging te vermelden. Er bestaan name lijk ten stadhuize plannen om in hoofdste delijke kringen de aandacht te vragen voor verschillende mogelijkheden om werKloo- zen aan arbeid te helpen. De bedoeling is te komen tot een soort plaatselijk Werk fonds, dat zou werken onder een Amster damsch comité. Gaan de plannei door, dan zou er in -iet voorjaar reeds met enkele werkzaamheden kunnen worden begonnen. Een en nder, kan men zeggen,wij gaven de mededeeling in de „officieuse" be woording, gelijk het Prinsenhof die opstel de, laat voorloopig nog niets aan... „vaagheid" te wenschen over!... Waar de zaak precies om gaat, blijft nog vrijwel in het duister. Men mag echter met recht veronderstellen, dat het hier een serieuse, goedbedoelde poging in de goede richting betreft en niet zoo maar een belofte op langen tèrmijn, alleen bedoeld om de ge moederen wat zacht te stemmen... Als zoo danig kan men zich dan ook in deze „voor- loopige aankondiging" verheugen en het als goed nieuws beschouwen in een week die aan „nieuws", goed dan wel slecht, overigens vrij arm was... Beste Lange, Nog een paar brieven en ook het schrij ven aanjou is afgeloopen, want ik wilde maar aan je plaatsvervanger Nicolaas be ginnen te schrijven, zoodra de jagers uit Indië vertrekken, dan krijgt hij zoowat zijn brieven tegelijk met zijn aankomst in Holland. De nieuwe groep één Torpedo- bootjagers is thans onder bevel van over ste Van Asbeck in dienst gesteld. Hr. Ms. Kortenaar vooral heeft een massa mem schen aan boord, die van den Onderzee dienst komen, maar het is te hopen dat ze hier aan boord niet „klaar voor onder water" behoeven te maken. Hr. Ms. „Banckert" en „Van Nes" krijgen ook al weer hun laatste laagje verf, ook deze jagers zullen we binnenkort de toekan plak zien passeeren. Onze oude „Piet Hein" en„Evertsen" zijn reeds uit Nieuwediep weg, ook die zullen we dus weer binnen afzienbaren tijd ter reede zien. Hr. Hs. „Flores" is weer terug van de G.S.O., de „Prins van Oranje" bracht den legercom mandant weer terug van inspectiereis be houden te Soerabaja. De marinecomman dant was ter verwelkoming aan de krui serkade aanwezig. Op de werf hebben we een groote ver andering. Daar rijden tegenwoordig motor- lorrie's rond waar je mee van den eenen kant naar den andere vervoerd kunt wor den. Zulks zal wel een tijdsbesparing ge ven, vooral wanneer je met het een of an dere zware stuk detailgoed aan het sjou wen moet gaan. Nu een van de kruisers binnen ligt, wordt er weer zwaar gevoetbald, men maakt goeden voortgang met de wedstrijden om het de Ruijterschild, terwijl ook Zee macht een sterk elftal in de competitie heeft spelen. Het is wel veel aardiger, dat de jongens van Zeemacht, nu, met de nieuwe competitie-indeeling, ook een bui ten de rtad komen te spelen. Zoo altijd in Soerabaja is voor publiek en voor spelers op den duur vervelend. Bovendien hoorde ik, dat ook op de uitwedsrtijden het onze jongens niet aan supporters onbreekt. Mor gen gaan ze weer naar Malang om te spe len, het is te hopen dat ze hun eerste plaats op de ranglijst niet kwijt zullen raken. Eén groep Dorniers is .laar Pontianak geweest, waar ze nogal met slecht weer te kampen hebben gehad. Kortgeleden is door een olietanker het lichtschip voor Tarakan aangevaren en ge zonken. In allerijl is toen een ander licht schip klaargemaakt. Hiervoor werd zoo snel mogelijk omgebouwd het slibvaartuig „Van der Does de Bije", een schpi in 1903 op de werf van Feijenoord nog gebouwd. Wij kennen het nog wel, omdat het altijd voor den ingang van het Westervaarwater lag te krabben. Het scheepje heeft ook nog een heelen tijd hier op de werf aan den jagerssteiger gelegen. De slioraderen zijn er nu af, nieuwe tenten en zwart geschil derd, is het dezer dagen naar zijn eindbe stemming vertrokken. Dat is dus ook weer een oude figuur, welke je bij je komst hier zult moeten missen. Op Goebeng was het in de afgeloopen week feest, want „het korps" vierde zijn 269-jarig bestaan. Eerst werd er een ge- costumeerde voetbalwedstrijd gespeeld op hun eigen terrein, daarna een echte wed strijd van de mariniers van Goebeng tegen hun collega's van de Oedjong, waarbij de bovenstadbewoners met 40 wonnen, 's Avonds was er een cabaretavond. Nu, dat behoef ik je niet te zeggen, dat ken nen ze daar op de Goebeng tangsi. De pers o.a. was vol lof over de gezellige en pret tige sfeer die er heerschte. Dat is zoowat al het Marine-nieuws ge weest, nu nog het een en ander over de goeie stad Soerabaja. In de eerste plaats heeft bijna de geheele week de klok op het Gouvernementskantoor op de passar besar stilgestaan, hetgeen een groot ongerief was voor de vele marine-menschen, die daar 's ochtends tegen zes uur op weg naar de Oedjong vanuit de bovenstad pas seeren en ^:an nog even kijken of ze met „deze vaart" op tijd baksgewijs komen. Die kampong aan de Palmenlaan Zuid, die het geheele aspect bederft van den hoofdverkeersweg naar Darmo, tracht men aan den man te brengen, opdat ep metter tijd weer een pracht van een winkelstraat, of boulevard .zal verrijzen. Voorloopig schijnt men niet erg happig om zijn geld in den grond daar te steken. Het zou anders een heele verbetering van het stadsaspect beteekenen. Men heeft nu ook ee; begin gemaakt aan ..et in het orde brengen van de kali Pegiran, je weet wel die daar in de Oostzijde van de stad loopt, vanaf Kata bang naar oeneden. Man het ;s in den wa ren zin des woords adembenemend wat je daar ziet en ruikt. Het is gewoon ver schrikkelijk dat dergelijk vuile stadsbeel den in de grootste plaats van den Oriënt voor kunnen komen. Maar naar het schijnt hebben de vroede vaderen de handen in eengeslagen om dit broeinest van vuil en vies te restaureeren. Nu Lange ik eindig, vanavond is er weer stafmuziek in een van de militaire tehui zen. Houd je maar taai, HENK

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1935 | | pagina 17