Op en om het Binnenhof.
Marine brieven uit indië
kunsttaal deugt toch alleen maar voor
handelsdoeleinden, vind je ook niet?"
Nee, ik vwid het heelemaal niet! Natuur-
1'jk, als 't alleen maar handelsbelangen
gold, zou 't vrij merkwaardig zijn daf 'k
er zooveel belangstelling en mee dan dat,
vopr aan den dag leg. Wam noch ikzelf
noch 1 van mijn kennissen zal mij vermoe
delijk ooit van een bijzondere aanleg of
belangstelling tot den handel verdenken.
Alle twijfel is uitgefloten!
Maar we /aren v.ak bij mijn huis en de
de dokter et.door naar een vergadering
hoe kon ik alles zou gauw uitleggen!
Toch liet de kwestie mij niet los! Ik zon
op wraak (niet alle Esperantisten zijn zoo
slecht!) en vond die, door den bewusten ge
leerde een exemplaar van „Tragiek en
Triomf" van Dr. Zamenhof, de pas ver
schenen Hollandsche vertaling van Zamen-
hof's levensbeschrijving door )r. Privat, te
zenden. Mét bevel, och neen, allervriende
lijkst verzoek natuurlijk, dat, bij wijze van
boetedoening zoo spoedig mogelijk te le
zen.
Het antwoord bleef niet lang uit. Het
klonk haast een tikje deemoedig: ,,Ik heb
ingezien.dat ik mijn meening aangaande
Esperanto grondig zal dienen te wijzigen!"
Is het onbegrijpelijk, dat ik dit ook als
een kleine triomf beschouwde?
En nu: mijn zin afmaken! Er stond: Ten
tweede blijkt uit dit voorbeeld, hoe
en het slot is: spoedig en hoe radicaal dat
„oordeel" soms kan veranderen!
Ik hoop, dat de Hollandsche vertaling
nog veel vaker op deze wijze van nut za*
zijn!
En nu, als mijn blik over mijn schrijf
tafel dwaalt, zie ik overal papieren en tijd
schriften met den naam Rome erop. Het is
als een stil verwijt, omdat x Rome nu nog
niet aan de beurt liet komen. Nu ja, de vol
gende week dan maar een heel artikel over
Rome en wat daaraan vastzit. Alleen nu
nog even de waarschuwing, dat, als u auto
matisch mee wilt doen aan de loterij, met
den hoofdprijs van een MILLIOEN LIRE,
U zich dan voor 1 Febr. opgegeven moet
hebben voor den kruistocht op de Middel-
landsche Zee tot aan de kust van Afrika
van 10 tot 17 Aug. 1935. Dit geldt ook voor
niet-Esperantisten! Nadere inlichtingen wil
ik met genoegen geven.
MOLLY KETSER,
2e Schuytstraat 155,
Den Haag.
W*ck kroniek
L). jkke voorbereidende werkzaamheden op het "innenhof. -
A'gemeene beschouwingen der Eerste Kamer. - Radio-
a!'e lei Rond de .Waterstaat'--portefeuille. - Brugg
De heer Braat N.S B -er
rumoer.
Den Haag, 24 Jan. '35.
Het werk voor de openbare zittingen
aan beide zjjden van het Binnenhof stapelt
zich met den dag op! De afdeelingsversla-
gen betreffende de Rijksbegrooting voor
'35 van den Senaat komen vlug achter el
kander van de persen; bij de Tweede Ka
mer worden slag op slag nieuwe wets
ontwerpen ingediend, terwijl ook van dien
kant verschillende Voorloopige Verslagen
het licht zagen, o.a. dat aangaande het
Landbouwcrisisfonds.
Het zou mij te ver voeren van alles, wat
in deze week omtrent het Kamerwerk ter
Landsdrukkerij van de persen kwam, een
volledige opsomming te geven. Ik zal mij
dus bepalen tot enkele hoofdzaken.
Daar is allereerst het Voorloopig Ver
slag der Eerste Kamer, behelzende de al-
gemeene beschouwingen over de Rijks
begrooting. Veel onrustbarends komt daar
in niet tot uiting, hoewel zekere critiek
niet gespaard wordt. Maar dr. Colijn zal
haar stellig de baas kunnen blijven. De
grootste ontstemming hebben gewekt de
trage gang van het 60-millioenplan, de
Defensie-politiek, de Onderwjjs-bezuinigin-
gen, de verlaging van den werkloozen-
steun en de spellingskwestie. Het spreekt
wel vanzelf, dat deze zeer uiteenloopende
onderwerpen zeer verschillende meeningen
hebben gewekt, doch zij ontmoetten bij
leden van allerlei „kleur" om de beurt
ontstemming. Zoo ligt het voor de hand,
dat de huidige Defensie-politiek het onge
noegen der v.d.- en s.d.-fracties heeft ge
wekt, terwijl het optreden van minister
Marchant inzake de spellingskwestie weer
critiek bij de rechterzijde ontketende
Het treuzelen met de 60 millioen voor
werkverruiming zal echter wat meer eens
gezindheid in de critiek hebben gebracht,
wijl zoowel figuren van rechts als van
links het weinige „opschieten" betreuren
Ook is gebleken, dat de ontstemming over
liet gebrek aan een overzichtelijk bezuini
gingsplan dat immers reeds zoo lang
geleden 'door de Regeering werd aange
kondigd! vrij groot mag worden ge
noemd. Want „vele leden" (aldus het Ver
slag) betreuren in hooge mate, dat de Re
geering nog zoo weinig heeft bezuinigd, of
practisch gesproken niet anders heeft be
zuinigd dan door korting op de ambte
naarssalarissen en vermindering van de
rente der Staatsschuld door conversie.
Er werd natuurlijk nog héél wat meer
aangeroerd en opgemerkt, doch belangrij
ker zal zijn wat de premier op dat alles
antwoorden zal. Waarna de mondelinge
behandeling der zaken misschien nog wel
wat „saillants" zal opleveren?!
Een meer „pikant smaakje" viel te proe
ven in het V. V. betreffende de P. T. T.-
begrooting, waarin onmalsche critiek werd
geoefend op redevoeringen, welke minister
Marchant en het Kamerlid Joekes voor de
radio hebben gehouden en die een afreke
ning .inhielden met politieke tegenstanders.
Er werd herinnerd aan de redevoering van
dc heeren Marchant en Joekes in de al-
gemeene vergadering van den V.D. Bond,
waarin men te velde trok tegen politieke
tegenstanders, „terwijl bovendien enkele
zinsneden uit de laatstbedoelde toespraak
kennelijk besteed waren voor het buiten
land, en gerustelijk mochten worden be
schouwd als evenpoovele proeven van min
der gepaste critiek op de binnenlandsche
politiek van een met ons bevriende natie
zoo critiseert genoemd verslag. Het
en
wijze
en-
spreekt vanzelf, dat mede opgehaald
werd de radio-rede van minister Marchant,
genaamd „De laatste ronde", „welke rede
een onheuschen aanval bevatte op een
hoogstaand geleerde hier te lande, die met
den minister van meening durfde verschil
len". Enzoovoorts!
Gevraagd werd, of ministers ook onder
worpen zijn aan de censuur der radio
controle-commissie? In verband met het
feit, dat genoemde commissie in 't alge
meen wel een scherpe censuur uitoefent,
waardoor in het verleden verschillende
redevoeringen moesten worden ingekrom
pen of achtergehouden, achtte men hier
een meten met twee maten aanwezig. De
gelegenheid tebaat nemend klaagde men
z'n nood over de wijze, waarop sommige
radiosprekers de bepaling ten aanzien van
„stellige uiteenzettingen of toelichtingen
van politieke beginselen" meenen te moe
ten toepassen. De hierover aan het woord
zijnde leden drongen aan op een verbod,
want de practijk heeft geleerd, hoe men
de begrippen, stellige uiteenzetting
„toelichting" op de meest-rekbare
uitlegt.
Men ziet, hoe hier stof voor interessante
debatten werd geleverd!
Nu we het toch over radio-aangelegen
heden hebben mag meteen wel even wor
den gememoreerd, dat het aangkondigde
wetsontwerp nopens het lang hangend ge
bleven zendervraagstuk bij de Tweede
Kamer is ingediend. In 't leven zal wor
den geroepen een N.V. „Nederlandsche
Omroep Zender Maatschappij" (Nozema).
Bij de behandeling van de P. T. T.-
begroo.ting voor het jaar 1934 is, zoowel
bij de schriftelijke als bij de mondelinge
gedachtenwisseling met en in de Kamer
.het vraagstuk van de omroepzendappara-
tuur aan de orde geweest.
B\j die gelegenheid mocht dc Minister
zijn standpunt uiteenzetten en werd door
hem tevens medegedeeld, dat een oplos
sing van dit vraagstuk in voorbereiding
was en daartoe o.rh. overleg met de be
trokken omroep-organisatics werd ge
pleegd.
De Minister is daarbij uitgegaan van de
noodzaak om het zendervraagstuk in dien
zin op te lossen, dat de zenders voor den
radio-omroep zouden komen in één hand.
Het was hem aangenaam te kunnen
mededcelen, dat het beoogde doel bereikt
is en dat de medewerking der omroep
organisaties verkregen werd tot 't oprich
ten van een gemengd zender-bedrijf, waar
in eenerzijds de Staat overwegende zeg
genschap heeft, anderzijds de belangen van
de omroeporganisaties afdoende veilig zijn
gesteld.
De wet verleent den Minister voorts de
noodige bevoegdheden, die na het tot stand
komen van het bedrijf op hem zullen rus
ten. Met het vorenstaande is het karakter
der wet in hoofdlijnen aangegeven.
De positie, welke de Staat in het nieuwe
bed lijf zal moeten innemen, komt naast de
vcrdeeling van den invloed tot uitdrukking
in de verhouding van het aandeelenbezit
g040. De waarborgen voor de omroep
organisaties zijn in het bijzonder gelegen
in de wijze, waarop het bestuur der ven
nootschap is samengesteld en waarop de
invloed daarin tusschen do verschillende
aandeelhouders is verdeeld en in de nood
zakelijkheid van gequalificeerde meerder
heden voor het nemen van ingrijpende be
sluiten.
Het openbaar belang is daarnaast ge
waarborgd door een vernietigingsrecht van
de Kroon en een goedkeuringsrecht voor
bepaalde belangrijke aangelegenheden.
Dit is in 't kort de inhoud der nieuwe,
overeenkomst. Minister De Wilde heeft
dus ten slotte een kwestie tot oplossing
gebracht, welke nog niet zoo heel lang ge
leden een bron van onrust en van veel
wryving uitmaakte. Het gaat zoodoende al
een aardig einde in de richting van den
uiteindelijken „radio-vrede", welke immers
door het maar al te bekende Zendtijden-
besluit van minister Reymer geheel zoek
raakte. Edoch: de oude en pijnlijke „angel"
is toch nog niet uit het „radio-vleesch" ge
trokken! Intusschen zal het hierboven ge
releveerde wetsontwerp in de Kamer de
instemming der groote meerderheid wel
weten te winnen.
Aangaande de ministercrisis aan Water
staat wisselt men in de pers nog steeds
van gedachten. Er wordt hier en daar toch
nog getwijfeld, of de opvolger van wijlen
ir. Kalff een liberaal zal zijn. De Haagsche
Briefschrijver van de „Tijd" (r.-k.) is van
meening, dat dr. Colijn hoogstwaarschijn
lijk wel slagen zal in het vrijzinnige kamp,
en dat de Katholieken zeker geen bezwaar
tegen deze oplossing van zaken zouden
hébben. Edoch: zou een bekwaam opvolger
niet in genoemde gelederen te vinden zijn,
dan bestaat toch de mogelijkheid aldus
de „Tijd"-schrijver dat eerst het geheele
Kabinet aftrad, en dat dr. Colijn opnieuw
belast wordt met de Kabinetsformatie,
waarbij dan getracht kan worden te ko
men tot een normaal parlementair Kabinet
Het is niet onbegrijpelijk dat de liberalen
in deze en dergelijke opmerkingen stappen
zien, welke gericht zijn op het weren van
het liberale element in de Regeering. Het
„Handelsblad" reageerde op een en ander
minder vriendelijk en herinnerde dan ook
aan het „gerommel" in de kleine en vaak
zeer linksgezinde Roomsche organen", dat
maar al te veel doet denken aan het „wei
nig opwekkende gedoe van nu bijna twee
jaar geleden, toen de z.g. „democratische"
Roomscheppers in het geheel niet van sa
menwerking met de liberalen wilde we
ten, en Dr. Aalberse vergeefs op een
rood-Roomsch-vrijzinnig democratisch blok
aanstuurde; dr. Colijn heeft toen met veel
nadruk zijn zienswijze moeten verdedigen".
Het mag inderdaad weinig waarschijnlijk
worden genoemd, dat thans beduidend
meer kans op een parlementair Kabinet
zou bestaan dan in '33, toen de oorspron
kelijke pogingen van dr. Colijn tot "vor
ming van een parlementair Kabinet mis
lukten. De premier zal ten huidigen dage
zeer vermoedelijk nog even veel prijs stel
len op een Kabinet van den breedst-mo-
gelijken grondslag als twee jaar geleden!
Het zal echter de vrhag zijn, of de nieu
we minister spuedig verwacht kan worden.
Het interimaat van dr. Colijn wijst daar
niet op. Zoo zal Z.Ëxc, misschien nog wel
genoodzaakt zijn, in de Tweede Kamer het
pas ingediende ontweip nopens den ver
snelden bruggenbouw te verdedigen, wat
gerust een „kluif" kan worden genoemd.
Want op een niet-onbeduidende oppositie
kan stellig worden gerekend, vooral in ver
band met de geprojecteerde tofheffing op
de nieuwe bruggen, waartegen de steden
Arnhem en Nijmegen speciaal felle pro-
testkreten hebben doen hooren. Bij nader
beschouwen mag er ook wel wat aan den
oorspronkelijken opzet gewijzigd worden,
wil men geen duidelijk onrecht begaan.
Maar de tijdelijke heffing op zich zelf is
in deze benarde financieele omstandigheden
wel te verdedigen, ook, wijl het veergeld
thans veel zwaarder lasten op de burgerij
legt. We krijgen in elk geval een goedkoo-
per verbinding tusschen Noord en Zuid
(wat hard noodig was!) en een minder
tijdroovende! Het idee is aan de hand ge
daan om de benoodigde gelden voor het
bouwen der bruggen uit leeningen op te die
pen. Deze vorm van financiering heeft
stellig veel aantrekkelijks! Maar. de Re
geering schijnt er toch anders over te den
ken.
De debatten in de Kamer zullen over
deze zaken ongetwijfeld het noodige licht
doen vallen.
Ten slotte nog een „nieuwtje". Volgens
berichten in de bladen is het oud-Kamer
lid Braat, ziende dat hij geen kans meer
heeft bij zijn ouden Plattelandersbond, heil
gaan zoeken bij de N.S.B. van den heer
Mussert. Hij zij den heer Mussert van
harte gegund. „Met zulke aanwinst kan hij
't ver brengen," spotte de Res bode". Dit
is zeker: aan „critischen zin" mangelde
het den heer Braat geenszins!
Parlementariër.
Beste vriend,
Heel Indië en dus ook heel Soerabaja is
momenteel in rouw gedompeld en we gaan
de Kerstmis in met de vlaggen in de stad
halfstok, eneen diep gevoel van mede
lijden voor de nabestaanden van deze zoo
vlak voor Kerstmis zoo ongelukkig om het
leven gekomen Uiver-bemanning en passa
giers. We zullen ons deze Kerstmis van '34
lang herinneren, als één, die overscha
duwd werd door een catastrophe die als
een nationale ramp gevoeld wordt. Het
Oceaanvllegen van de „Snip" ging geheel
teniet bij het hooren van de treurige berich
ten over de Uiver. Files auto's stopten te
gen half twee als de marinemenschen naar
boven kwamen voor het bulletinbord van
het Soerabajaansche Handelsblad en groote
verslagenheid heerschte er bij het hooren
van de vreeseltjke tijding onder onze Ma
rine. Het Kerstfeest zal dan ook niet zijn,
als andere jaren, allhoewel het gebeurde
wellicht aanleiding voor een ieder moge
zijn om nog eens ernstiger dan ooit, ook
over minder wereldschc dingen na te den
ken.
Zooals gezegd ook in de stad geven de
halfstoksche vlaggen een teeken van rouw.
Er zijn natuurlijk vele Kerstetalages; bij
Whiteway resideert de Kerstman zelfs,
maar de ware Kerststemming zal dit jaar
wel uitblijven. Wat vrije dagen betreft bof
fen we wel, trouwens jullie in Holland ook.
Eerst de weekend, dan een Maanda„ werk
zaamheden en dan de Kerstdagen. Hier is
het prettige dat je zoo dicht bij de bergen
zit en je in twee of drie uur autorijden een
koude Kerstmis kunt hebben. Nu, in tegen
stelling met onze vorige term, toen zulks
nog maar sporadisch voorkwam, heeft ie
dere vrijgezel hier een twoseater terwijl
ook heel wat getrouwden een auto hebben.
Het zal dus wel een uittocht worden zoo
met Kerstmis. In het bloemenmagazijn
„Myrtha" hetwelk een winkel heeft op de
plaats waar vroeger het „Simpangcafetjc"
was, is dc tweede ontluikende tulp in de
Oost te zien. Het eerste exemplaar werd
aan den landvoogd aangeboden. Wellicht
als wc hier voor 'e derde maal komen dat
ook Indië zijn bollenvelden heeft..
Vlak voor de Kerstdagen is de Comman
dant der Zeemacht hier nog geweest voor
het houden van besprekingen. De jagers
zijn de „groote Oost!' in, als ze terugko
men >s het van klaarmaken voor Holland.
Op Passiran zijn de Marine sportwed
strijden deze weekend gehouden. Zulks on
der beproefde leiding van Luitenant van
Rhijn die zijn sporen wel verdiénd- heef t op
dit gebied. Z.W.E.G. is thans op de Hr.Ms.
„Java" geplaatst, zoodat men hem dik
wijls als wedstrijdleider, schermer, kortom
als sportbeoefenaar zal missen hier op Soe
rabaja.
Gisteren hadden we hier een zecombi-
neerden oefenavond van de Kon. Ned. Ind.
Off. Schermbond, van de aideelingen Soe
rabaja en Malang. Naar Bandoeng zal bin
nenkort ook een aantal marine officieren en
onderofficieren gaan schermen.
De wedstrijden om het de Ruyterschild
vinden nog steeds voortgang. Wil je den
stand weten? Hier volgt die:
M.K.O. 4 3 0 1
M.L.D. 4 3 0 1
M.K.G. 3 111
6
6
3
3
0
0
11— 3
7— 4
2— 3
6— 9
1— 4
1— 5
Java 4 112
Dienst Cons. 10 0 1
O.Z.D. 2 0 0 2
Zooals je ziet kan het nog van alles wor
den maar ik geef M.K.O. of het vliegkamp
toch maar dc meeste kans, dat ze het schild
zullen winnen.
Nu tegen het jaareinde met zijn vele
vrije dagen hebben dc bioscopen weer hun
middernacht voorstellingen en kun je weer
's avonds om half twaalf nog naar de film
toe. Is- dit niéts voor den dir. van Tivoli
om ook eens te probccrcn, alhoewel ik denk
dat de marinemenschen over het algen-
meen tegen dien tijd wel: naar hun kooi zul
len verlangen.
Het Fransche oorlogsschip „Primauget"
was in Batavia. Het schip verleende nog
assistentie bij het zoeken naar een paar
onfortuinlijke zeiiers die van de passer Ikan
naar het eiland Leiden waren gaan zeilen
en door het lage water waren verrast,
waardoor zc den nacht zonder kennisge
ving te Batavia moesten overblijven. On
gerust geworden verzocht 'men te Priok aan
den Commandant van dc „Primauget" of
hij met een zoeklicht de reede af wilde
zoeken.
Als je hier binnenkort weer arriveert zul
je op een van je ritjes door de stad mer
ken dat ook naar de Westzijde de stad
zich aan h'et uitbreiden is. Daar in de buurt
van Sawaan is een heele Oranjobuurt ge
komen met een Charlotte de Bourbonstraat,
een Juliana van Stolberglaan en-een Wil
lem de Zwijger dito. Ook hierin zijn we dus
alweer niet ten achter bij Holland. Nu
ouwe sobat me dunkt,het is een brief met
een toegiftje, en dat hadden wc niet afge
sproken. Tot de volgendeWeek, ik ga aan
mijn Zondagsche rijsttafel beginnen; Gonje
HENK.