De portefeuille van
Waterstaat.
HHLPERSCI1E COURANT VAN DINSDAG 5 MAART 1935-
sscheri).
Uit het politie-rapport.
BINNENLAND
T eraardebestelling
Staatsraad
A.W.F. Idenburg.
Jhr. ir. O.C.A, van Lith de Jeude
zal worden voorgedragen als
opvolger van minister
KalfF.
Fusie
van O.SP.
R.SP.
en
De dorpskernen in de
Wieringermeer.
Wijziging van het Bebouwingsplan
Wieringerwerf.
Geen nieuwe busdienst over
den Afsluitdijk.
Vergunning geweigerd.
De toestand op het
IJselmeer.
Weinig waterbezwaar in 1934.
De ontzilting evenwel vertraagd.
Om dsn Noordoostelijken
polder.
De overeenkomst met
fcelgië
Het wetsontwerp tegen cle
kleine partijen.
De landbouw-cnsispolitiek
De Kon. Ned. middenstandsbond
vraagt instelling van een
Staatscommissie.
NVTSSFAARBANK TE OEN WBLDKR.
Opgave uitsluitend betreffende de Nuts-
spaarbank te Den Helder, Polderweg 1, over
d< maand Februari 1935.
Op spaarbankboekjes werd in den loop der
maand ingelegd 220.678 47, en terugbetaald
J 149.289.63. Derhalve meer ingelegd dan
terugbetaald 71.388.84.
Het aan inleggers verschuldigd kapitaal bjj
den aanvang van dit jaar 2.892.264.42 be
draagt thans 2.^32.455.45.
Het aantal in den loop van Februari 'nieuw
uitgegeven spaarbankboekjes bedroeg 105.
Het aantal in omloop zijnde boekjes steeg
hiermede tot 8779. Onder de in Februari uit
gereikte 105 nieuwe boekjes zijn inbegrepen
8 boekjes voor jonggeborenen (op deze boek
jes plaatst de Spaarbank een eersten inleg
van 1.
De lediging van spaarbusjes in den loop
van Februari leverde een bedrag op van
j 3.354.76 aan kleine besparingen.
Het totaal lm omloop zijnde spaarbusjes
bedraagt thans ruim 1900.
Het is '*u» zoover gekomen, dat, met in
gang vai Maart (dus Maandag j.1.) de vis-
schersvaartuigen, die de zeevisscherij beoefe
nen een uitvaartvergunning noodig hebben,
hetgeen dan de z.g. georganiseerden zijn, die
via de Visscherij-Centrale, zich dienen of
dienden aan te sluiten. Van de besom
ming zal dan 1 worden afgehouden of
moeten worden betaald, waarvoor een be
voegd ambtenaar zal zorgen. Verzocht wordt
«an de belanghebbenden om daaraan welwil
lend mee te werken, opdat alles een vlot ver
loop zou hebben.
Het is al weer een poos geleden, dat een
oergehjke maatregel werd aangekondigd en,
zooals we mogen herinneren, v.'erd die 1
aftrek der besomming nu niet met zooveel
vreugde begroet. Een dergelijk geluid' werd
vooral uit IJmuiden gehoord
We meenden die stelregel eenigszins anders
te moeten beoordeelen, omdat waarschijnlijk
deze, door de 1 te vormen som als basis
zai kunnen dienen voor steun aan de vissche
ri). Niet dat die 1 op zichzelf zooveel zou
kunnen beduiden om daaruit een flinke sa
neering van het bedrijf te kunnen bewerkstel
ligen, maar als de regeering daarbij een groo-
ter bedrag voegt, dat dan inderdaad voor de
visscherij iets zou kunnen worden gedaan.
Daarbij gingen we uit van het standpunt, dat
het moreele effect grooter zon zijn, omdat de
belangstellenden de voldoening hadden, zelf
iets aan deze saneering te hebben bijgedra
gen.
We begrijpen zeer goed, dat de 1 vaak
noode zal worden afgedragen, maar zoo de
maatregel van breeder standpunt door be
langhebbenden eenmaal zal worden gezien,
zal men zich daar matiger bij neerleggen.
Waarop al zoo lang getamboereerd is,
n.1. ruimer overheidsbemoeiing met het vis-
scherijbedrijf is werkelijkheid geworden en
we gelooven, dat, vooral in de tegenwoordige
omstandigeheden, deze bemoeiing haar nut
ten slotte zal afwerpen.
Met belangstelling zullen we het verdere
vertoon v°n deze aangelegenheid gade slaan.
Voigeus ue omcieele opgaven van de ansjo-
vis-veemen, was o.a. de voorraad op 1 Maart
1935 in totaal 61378 ankers en 800 tonnen.
De voorraden van het vischjaar 1930 waren
op 1 Maart 1935 23476 ankers en 470 ton
nen.
De Minister heeft kort geleden meegedeeld,
dat in onderzoek is, welke maatregelen er ge
nomen kunnen worden om van den voorraad
1930 wat te kunnen ruimen.
Vergelijken we den voorraad van 1930 met
den totaalvoorraad die loopt over de jaren
1935 tot 1934, dan zien we, dat die van 1930
in kwantum een belangrijke plaats inneemt.
Kon dus de voorraad van 1930 uit de markt
worden genomen, dan zou dat een flinke op
ruiming zijn, waardoor eenige algemeene ver
hooging der prijzen zou zjjn te verwachten.
Heel wat kapitaal zou er dan vrij komen,
hetgeen waarschijnlijk ook weer den algemee
ne n vischhandel zou ten goede komen.
In de driemaandelijksche mededeelingcn
van de Zuiderzeecommissie treffen we aan
een bericht over het onderzoek van het bo
demprofiel der Waddenzee en daaruit blijkt
weer, dat né 1933 zich zoo goed als geen
verschil meer ln het bodemprofiel heeft voor
gedaan.
De rust in de Waddenzee schijnt dus in
derdaad te zijn ingetreden en hoewel, zooals
dit bericht zegt, de stroomen zich nog niet
geheel hebben aangepast, mogen we toch ver
onderstellen. dat de Waddenzeebodem nu in
staat is om fauna en flora gelegenheid te ge
ven zich rustig te ontwikkelen.
We denken hierbij aan oeste^wuik, mossel,
zeegras en verder aan garnaal, bot, paling,
alikruik en de seizoen bezoekers, zooals geep,
rog, haring, ansjovis.
Dat alles met groote belangstelling te
gaan waarnemen is voor de omwonenden der
Waddenzee iets, hetwelk nauw verband houdt
met hun bestaansmogelijkheid en het zal ons
een vreugde zijn te vernemen, dat langzamer
hand zich daar zal opbouwen een vischstand,
die niet achter zal staan bij den toestand,
zooals die vóór de afsluiting der Zuiderzee
was.
In de N. R. Crt. vinden we een berient, ont
leend aan een krantenmededeeling uit Noor
wegen, dat de Noorsche vischhandel zich al
meer toelegt op verzending van visch naar
Ned. O.-Indië. Verleden jaar schijnt dat al
van eenige beteekenis. te zijn geweest en thans
worden krachtige pogingen gedaan dezen
vischhandel met ons Indië sterk uit te breiden.
Vooral de producten gedroogde visch, traan,
visch in blik, droge gezouten en gerookte ha
ring vinden daar aftrek. Het komt ons voor,
dat, nu er gAocht wordt naar grooter afzet
gebied voor o ze vischproducten, dat N. O.-
Indië dan een gebied vormt, waar nog wel iets
zal vallen te slijten.
Hetgeen aan den Noorschen vischhandel
mogeljjk is, kan toch waarschijnlijk ook aan
onzen vischhandel mogelijk zijn, vooral waar,
ih den tegenwoordigen tijd, een zekere voor
keur zal zijn voer onze producten door de
banden, die er tusschen Nederland en Ned.
O.-Indië bestaan.
Weliswaar hebben we het nog niet ver in
de conserveering gebracht, maar nu herhaal
delijk van verschilende kanten het denkbeeld
van blikconserveering van visch ook in ons
land wordt bepleit, kan deze afzetkans naar
het volkrijke Insulinde waarschijnlijk een
krachtigen stoot geven om dit denkbeeld te
verwezenlijken en dan zoo spoedig mogelijk,
opdat andere landen het terrein niet geheel en
al hebben afgegraasd.
Het „let op uw saeck" van onze voorvaderen
wint in dezen tijd weer m kracht. Alle kansen
dienen te worden benut om eiken bedrjjfstak
op peil te houden.
COMMISSIE TOT VOORLICHTING BIJ I>E
BEROEPS KEUZE.
Verschenen is het verslag over het jaar
1933. Wij ontleenen er het volgende aan:
Gedurende het jaar 1933 zijn 54 atStiezen
uitgebracht, betreffende 43 jongens en 11
meisjes.
In verband met zeer drukke werkzaamhe
den van den Dienst in het algemeen, zijn vele
mondelinge adviezen verstrekt, die niet onder
het aantal officieel uitgebrachte adviezen zijn
opgenomen.
Wederom vervoegden zich vele personen tot
het Bureau om inlichtingen omtrent oplei
dingsinrichtingen in de gemeente en elders.
Aangezien het Bureau de beschikking had
over vele gegevens die trouwens voor den
geheelen Dienst van belang zijn konden do
gevraagde inlichtingen in het algemeen on
middellijk worden verstrekt.
Na het uitbrengen van elk advies werd na
gegaan of overeenkomstig het advies gehan
deld werd. In slechts enkele gevallen werd het
advies der Commissie niet onmiddellijk opge
volgd. Eij ingesteld onderzoek bleek, dat het
niet opvolgen der adviezen is toe te schrijven
aan de moeilijkheid om in het geadviseerde
beroep geplaatst te worden, zulks tengevolge
van het feit. dat in deze gemeente vrijwel
geen industrie wordt aangetroffen.
Tusschen de Commissie en de Hoofden van
de diverse onderwijsinrichtingen bestond een
aangename samenwerking.
Geregeld werden door de Hoofden van de
alhier gevestigde lagere scholen, van de leer
lingen, die de school gingen verlaten, z.g.n.
leerlingkaarten aan het Bureau toegezonden.
Daarujor werden gegevens van de School ver
kregen, waarvan in de praktijk gebleken is,
dat zij zich bjj het eerste onderhoud met het
kind van groote waarde zijn. Bjj de te stellen
vragen kan dan met de op de leerlingenkaar-
ten voorkom vide gegevens rekening worden
gehouden.
Wederom meent de Commissie, teneinde
eventueel misverstand te voorkomen, er de
aandacht op te moeten vestigen, dat het Bu
reau voor Beroepskeuze uitsluitend advies
geeft omtrent het te kiezen beroep en dat
voor plaatsing in een eventueel beroep de be
trokkene zich dient te wenden tot de Arbeids
beurs.
In de schriftelijke adviezen, gegeven ten
behoeve van hen, die direct in een bedrjjf te
werk gesteld willen worden, wordt den be
langhebbende dan ook de raad gegeven zich
bij de Arbeidsbeurs te laten inschrijven ter
verkrijging van een patroon.
Hoewel het Bureau voor Beroepskeuze en
de Arbeidsbeurs twee afzonderljjke Instellin
gen zijn, bestaat er tusschen deze Instellingen
een nauw contact, waardoor de mogelijkheid
wordt vergroot, dat degene, omtrent wien
advies is uitgebracht, ook in het gekozen be
roep wordt geplaatst. Uit den aard der zaak
wordt dit laatste heden ten dage door de hui
dige economische omstandigheden eenigszins
beïnvloed.
Rijwiel gestolen.
Een rijwiel, dat eenigen ijjd onbeheerd op
het Stationsplein stond, werd vandaar ont
vreemd.
De recherche stelt een onderzoek in.
Rijwielen verdwenen.
Door een bewoner van de Hoofdgracht werd
aangifte gedaan, dat hjj sedert eenige dagen
zjjn rijwiel vermist, welk rijwiel hij onbeheerd
op het Koningsplein heeft laten staan.
Door een bewoner van de Bassingracht
werd aangifte gedaan van vermissing van zijn
rijwiel, hetwelk hjj onbeheerd in de Nieuwe
Brugstraat had laten staan.
Door een milicien, dienende aan het vlieg
kamp „De Koorj", werd aangifte gedaan van
vermissing van zijn rijwiel, hetwelk hij onbe
heerd op het Nieuwe Kerkplein had laten
staan.
Belastering.
Door een bewoner van de Vjjzelstraat werd
aangifte gedaan, dat hjj door een anderen
bewoner dier straat werd belasterd.
Mishandeling.
Door een bewoner van de Zuidstraat werd
aangifte gedaan, dat hij is mishandeld door
zjjn zwager.
de natuuï.
GEEF NUTTIGE V OGELS
NEST-GELEGENHEID.
Het mag thans wel bjj vden bekend geacht
worden, dat een goede vogelstand van groot
belang is. In de eerste plaats im een sterke
vermindering van schadelijke insecten te voor
komen, en ten tweede dat de vogels een ware
bron zjjn van het zuiverste natuurgenot.
Door het opruimen van veel echte wildernis
ten behoeve van het steeds grooter wordende
ken van het onderhout in de bosschen, door
het draineeren van moerassen, het uitbouwen
van steden, het aanleggen van nieuwe wegen
ten behoeve van het steds grooter wordende
verkeer, zjjn veel nestgelegenheden benomen
ook aan de bewoners van open nesten. Ook de
meer en meer deskundige boschbouw in ons
land, die boomen onherroepelijk verwijdert,
welke behept zjn met meer of minder groote
gaten in den sta.n, draagt er toe bjj tot een
achteruitgang van onzen vogelstand. Want
juist die aangetaste boomen zjjn voor vele vo
gels zoo bijzonder geschikt voor nestplaatsen.
In de jaren zijn vele mooie stukken ongerepte
natuur verdwenen en vele vogels uit hun ele
ment verjaagd. Gelukkig ia de mensch gaan
inzien, dat een ongestoorde ontwikkeling van
den vogelstand een cultuurbclang ia
Land-, tuin- en boschbouw, door deskundi
gen voorgelicht, begonnen het vogelvraagstuk
te bestudeeren, en men bleef niet langer on
kundig en daarom onverschillig.
Vooral ter bestrijding van schadelijke insec
ten hebben de vogels huns gelijken niet Door
nu den nuttigen vogelstand tegemoet te ko
men kan men hen op doelmatige wijze veilige
broedplaatsen geven, ln den vorm van nest
kastjes of z.g. nestblokken. Gelukkig zjjn re
geering en verschillende gemeenten reeds
jaren hierin voorgegaan.
Zoo heeft het Staatsboschbeheer vele
van deze nestkastjes doen plaatsen. Ook
vele gemeenten hebben reeds jaren van die
kunstmatige vogelwoningen in hun boomen
of plantsoenen hangen. Zoo zijn in de plantsoe
nen hier ter plaatse de verschillende soorten
koolmeezen reeds lang geen zeldzame ver
schijning meer en kan men hen winter en zo
mer veelvuldig aantreffen. Voor 't behoud en
uitbreiding van deze zoo mooie en zeer nuttige
vogels zou het zeer aan te bevelen zijn op ge
schikte plaatsen in onze boomen en plantsoe
nen zulke nestkastjes te doen ophangen.' Door
uitbreiding dezer vogels verfraait men onze
gemeentetuinen en vergroot men bjj den
mensch natuurwaardeering.
Veel wordt aan verfraaiing onzer stad ge
daan, vele plantsoenen zijn wij in de laatste
jaren rjjkev geworden, alsmede het in aanleg
zjjnde prachtige Timorpark, hetwelk zeer ver
heugend is voor ons zoo weinig met boomen'
groei bedeelde stad.
Geve men nu nog de nuttige vogels een vei
lige broedplaats, toor het plaatsen van nest
kastjes, wat nog zou kunnen voor het kjomen-
de broedseizoen, het zou een schoone ep nut
tige en ook een tot dusver ongekend gepoegen
opleveren.
JOH.
Onder zeer groote belangstelling is gistêren-
ochtend op de Algemeene Begraafplaats te
's-Gravenhage de teraardebestelling geschied
van het stoffeljjk overschot van den minister
van staat, staatsraad A. W. F. Idenburg, oud-
minister van koloniën, oud-gouverneur-gene-
raal van Ned.-Indië en oud-gouverneur van
Suriname.
In de vroege ochtenduren was het stoffeljjk
overschot van het Roode Kruis-Ziekenhuis
overgebracht naar de woning van wjjlpn den
heer Idenburg aan den Cremerweg.
Om II uur ving daar een
rouwdienst
aan, welke geleid werd door ds. Barkey Wolf,
Geref. predikant.
Om half twaalf was de rouwdienst geëindigd
en stelde de stoet zich voor de woning van de
familie Idenburg op. De kist werd naar buiten
gedragen en in den rouwwagen geplaatst,
waarna zich boden van den Raad van State
ter weerszjjden opstelden en als slippendragers
fungeerden. Er waren slechts twee bloemstuk
ken, een groote krans van de Koningin en een
van Prinses Juiiana. Deze beide kransen wer
den aan weerskanten van den rouwwagen ge
hangen.
Dadelijk achter den rouwwagen volgden de
vertegenwoordigers van de Koningin en de
Prinses in twee gala-hofrjjtuigen.
De eerste volgrijtuigen waren bestemd voor
de naaste familieleden, in hetderde namen
plaats de minister-president dr. Coljjn, de vice-
president van den Raad van State, jhr. mr,
Beelaerts van Blokland, staatsraad Hasselt-
man en de minister van buitenlandsche zaken
jhr. de GraeffIn een der volgende rjjtuigen
namen plaats de oud-minister van koloniën, S.
de Graaff, de oud-gouverneur van Suriname,
de heer Staal, en prof. mr. V. H. Rutgers, hoog
leeraar aan de Vrije Universiteit te Amster
dam.
Onder bjjzonder groote belangstelling zette
de stoet zich in beweging naar de Kerkhof
laan, waar de rouwstoet tegen 12 uur aan
kwam.
Hier wachtten een groote menigte belang
stellenden en tal van autoriteiten en vooraan
staande figuren den stoet op om den ontslapen
staatsman de laatste eer te bewijzen.
Nadat de familie en de voornaamste autori
teiten zich rond de groeve hadden geschaard,
werd de kist neergelaten.
Toespraak Ds. Barkey Wolf.
Ds. Barkey Wolf betrad vervolgens het
spreekgestoelte en zeide, dat bet de wensch
van den ontslapene was geweest, dat bjj zjjn
graf geen ander woord dan het woord van
God zou worden gehoord. Hjj heeft uitdrukkc-
ljjk gewenscht, dat bjj zjjn begrafenis de
grootst mogeljjke soberheid en de grootst
mogelijke eenvoud zouden worden betracht.
Wel heeft hjj zelf te kennen gegeven, welke
woorden hier voorgelezen moesten worden. Het
was Ps. 130. Ds. Barkey Wolf las vervolgens
dezen Psalm voor, waarna hjj verzocht belijde
nis des geloofs af te leggen en de Apostolische
geloofsbelijdenis uitsprak.
Ten slotte ging hjj voor in het gebed en
zeide het Onze Vader.
Daarna sprak de zoon van den ontslapene.
De plechtigheid was daarmede ten einde;
diep onder den indruk verlieten de talloozcn
de begraafplaats.
■"•kW
Naar de „Nw. Rott. Crt." verneemt,
staat nu vast, dat jhr. Ir. O. C. A. van
Didth de Jeude door het kabinet aan Hare
Majesteit de Koningin zal worden voor
gedragen ter benoeming tot minister van
Waterstaat.
De heer van Lidth de Jeude, die lid Van de
Provinciale Staten van Utrecht en van den
gemeenteraad zjjncr woonplaats Baam is,
neemt in de provincie Utrecht een vooraan
staande plaats in de Liberale Staatspartij de
Vrjjheidsbond in, waar hij zich door zjjn orga
nisatorisch talent en tact als woordvoerder
heeft onderscheiden. In 1933 was hjj in de
provincie Utrecht ook lijstaanvoerder bjj de
verkiezing voor de Tweede Kamer.
De heer van Lidth de Jeude is den 7den Juli
1881 geboren te Tiel, studeerde te Delft voor
civiel-ingenieur en trad in 1905 in dienst bjj
den rijkswaterstaat als toegevoegd ingenieur
aan den inspecteur-generaal.
In 1919 heeft de heer van Lidth de Jeude als
ingenieur der 1ste klasse ontslag gevraagd uit
's-rijksdicnst, om op te treden als directeur
van de Nederlandsche Maatschappij van Ha
venwerken te Amsterdam, welke functie ook
thans nog door hem bekleed wordt.
Uit zjjn levensloop blijkt wel hoe de heer
van Lidth de Jeude den goeden naam van
den Nederlandschen ingenieur in verschillende
deelen van de \verel<l heeft hooggehouden.
ln een te Rotterdam in de Diergaarde ge
houden congres van R.S.P. en O.S.P. is beslO'
ten tot samengaan. De nieuwe partij zal heeten
Rev. Socialistische Arbeiders Partij (R.S.A.P.)
In het dageljjksch bestuur zjjn gekozen de hee-
ren P. J. Schmidt, voorzitter; H. Sneevliet
secretaris; J. Bakker, penningmeester; mevr
mr. Chr. A. de Ruyter de Zeeuw en de heer
D. Langkemper.
De vergadering die druk bezocht was, stond
onder leiding van den heer Frank van der
Goes.
Aan het Driemaandelijksche overzicht van
de Zuiderzeewerken is nog onUeend:
Lag het aanvankelijk in de bedoeling het
hoofddorp Wieringerwerf te stichten ten zui
den van de Terp, de uitkomsten van een nauw
gezet bodemonderzoek ter plaatse brachten
aan het licht, dat aldaar een nogal kostbare
fundeering zou worden vereischt, waarom
werd besloten het nieuwe dorp meer noord
waarts te stichten. In verband hiermede werd
een nieuw bebouwingsplan ontworpen, dat bii
beschikking van den minister van waterstaat
d.d. 15 November 1934, La SI, directie van den
waterstaat, werd goedgekeurd. Met de voor
bereiding van den bouw van 100 woningen
ter plaatse is reeds aangevangen.
Gedeputeerde Staten van Friesland heb
ben de aanvragen van W. S. Veltman te
Leeuwarden en van het Sneekcr Autobusbe-
drtjf, firma Van de Zee en Groenhof te
Sneek, om vergunning voor een autobus
dienst, onderscheidenlijk van Leeuwarden en
van Sneek via den afsluitdjjk via Alkmaar
naar Amsterdam geweigerd.
Aan het driemaandelijksch bericht betref
fende de Zuiderzeewerken van Januari J.L is
ontleend:
Groot waterbezwaar kwam in het laatste
kwartaal van 1634 niet voor, zoodat de hand
having van het vastgestelde peil geen moei
lijkheid opleverde. In Octobcr, November en
December werd achtereenvolgens 0.8, 0.7 en
1.1 milliard m3. water geloosd, te zamen dus
2.6 milliard m3. Bovendien heeft de Rijks
waterstaat in de verslagperiode ten behoeve
van de verversching van het Noordzeekanaal
gedurende 232 uur water met de sluizen te
Schellingwoudc afgetapt tot een totale hoe
veelheid van ongeveer 0.1 milliard m3, zoodat
ln totaal 2.7 milliard m3, uit het IJssclmeer
werd afgevoerd. Dit is nog steeds minder dan
het vierde deel van dc normale Jaarhoeveel-
heid (ongeveer 3.2 milliard m3).
Werd in het overzicht van den toestand ge
durende 1933 gewezen op de groote droogte
van dat jaar, in 1934 was zjj nog sterker.
Het geringe waterbezwaar van dit laatste
jaar werd niet zooveel veroorzaakte door ge
ringen regenval als wel door den uiterst la
gen afvoer van den IJssel.
Van belang is het dat, ook in de droge zo
mers geen watertekort optrad. Iedere maand
werd in meerdere of mindere mate gespuid.
Is dus uit het oogpunt van het water
bezwaar het afgeloopen jaar gunstig geweest,
anders staat het ten aanzien van dc ontzil
ting. Dc snelheid van dit proces is sterk ver
traagd door de mindere mate, waarin het
water van het IJssclmeer door toevoer van
elders werd ververscht Voor dc ontzilting is
deze toegevoerde hoeveelheid verminderd met
de verdamping, dus, bjj een constant peil op
het meer, de geloosde watcrhoeveelheid be
slissend. Voor een normaal jaar is deze be
groot op bijna 13 milliard m3. water; de
voorgekomen waarden zijn 7.2 milliard m3.
voor 1933 en 6.7 milliard m3., voor 1934. Te
zamen is dit niet veel meer dan de normale
hoeveelheid voor één jaar, zoodat het begrjj-
pclijk is, dat ten opzichte van de „ideale"
ontzilting een achterstand van ruim tien
maanden is ontstaan.
Opmerkelijk ia het reeds vermelde feit,
dat de ontzilting gedurende den zomer
van 1934 zóó langzaam is voortgeschre
den, dat practisch van stilstand kan wor-
gesproken. Het zout, dat met het weinige
geloosde water het meer verliet, was zoo
weinig ten opzichte van de groote hoeveel
heid, welke het meerwatcr nog in opgesloten
toestand bevatte, dat eenige maanden lang
vermindering van deze laatste hoeveelheid
niet met zekerheid kon worden geconstateerd.
Naarmate tegen het naderen van den winter
de verdamping op het meer geringer werd en
er dus weer meer water moest worden ge
loosd, werd het dalen van hpt zoutgehalte
weer duideljjker.
Met dit al valt het te betreuren, dat de
ontzilting zoo sterk is vertraagd. Waren do
jaren 1933 en 1934 niet zoo abnormaal droog
geweest, dan zou in den zomer van 1935 het
meerwatcr een chloorgchaltc van minder dan
0.5 gram per liter hebben gehad en dus voor
landbouwdoeleinden als gelijkwaardig met
zoet water kunnen worden beschouwd. Dit
zal nu niet het geval ^n tenzij het nog re,-
teerende deel van den winter 1934 1930 wee
m
sche middelgebergten, die hooge «0
veroorzaken, zouden den achterstand tadc
ontzilting binnen enkele maanden temet kun
neDedsnnelheid van ontzilting heeft uiteraard
geen invloed op het zoutgehalte, a
ter van het meer Flevo op den duur zal
krijgen. Hoe groot dit gehalte precies zal
zijn, kan tnans nog niet met zekerheid worden
gezegd. Daaromtrent is nog een onderzoek
gaande.
Bruikbaarheid of onbruikbaarheid
van het water
De heer J. van der Hoeven schrjjft aan de
N. R. Crt.:
Eenige maanden geleden schreef ik in
deze courant dat inpoldering van den Noord-
oosteljjken Zuiderzeepolder onverantwoord
was, zoolang wjj nog niet stellig wisten naast
dien polder een meer met steeds drinkbaar
water over te zullen houden. Ik voegde daar
aan toe: laat de dienst der Zuiderzeewerken
aannemelijk maken, dat het meer Flevo na
inpoldering nooit een zoo hoog zoutgehalte
zal kunnen bezitten, dat het winnen van goed
drinkwater uitgesloten is.
Sindsdien hebben wj) (op de onlangs gehou
den vergadering van de Ned. ver. tegen
water-, bodem- en luchtverontreiniging, de
resultaten van de laatste onderzoekingen be
treffende de al of niet bruikbaarheid van het
water van het meer Flevo als leidingwater
te hooren gekregen.
Het zjj mij vergund een enkel punt, dat in
het bedoelde verslag nit; genoemd werd,
naar voren te brengen. Dr. ir. J. E. Carrière,
ing. bjj het rjjksbureau voor drinkwatervoor
ziening, nam, zich vrjjwel aansluitende bjj de
laagste schattingen, voor het jaar 2000 een
Nederlandsche bevolking aan van 12 milliocn
zielen, waarvan 6 milloen in het westen 3és
lands geconcentreerd zou zjjn. Voor die be
volking in het westen zou slechts ongeveer
een derde van het vereischte leidingwater
beschikbaar zijn, zoo alle bronnen van duin
water en ander grondwater aangesproken
werden; 250 millioen m3. per jaar zou men
op andere wjjze moeten vinden. Deze reus
achtige hoeveelheid zou óf gewonnen moeten
worden uit de groote rivieren (bjjv. bjj
Schoonhoven) óf uit het meer Flevo. De
groote rivieren hebben als voordeel "en laag
zoutgehalte, doch daartegenover staan een
sterke bacteriologische verontreiniging, reuk
en smaak bezwaren en een door den slappen
bodem moeilijk en kostbaar transport, tcrwjjl
de benoodigde groote hoeveelheden water niet
onttrokken kunnen worden zonder de scheep
vaart belangen te schaden in tjjden, waarin,
1 tot 2 maanden lang, de waterstand laag is.
Het meer Flevo heeft, deze nadeclen niet,
of niet in die mate, maar hier is het daaren
tegen het zoutgehalte, dat ernstige bezwaren
oplevert Men komt nu, bjj den tegenwoordi
gen toestand, dus zonder Noordooeteljjken
polder, tot de grens tusschen het toelaatbare
en het niet-toelaatbare.
De eventueele totstandkoming van den
Noordoosteiijken polder zou zeer nadeeiig op
de zouthuishouding van het meer inwerken.
De heer Mazurc komt tot een verhooging van
het zoutgehalte van het meer Flevo met 15
mg. chloor per liter, wat dus een gemiddeld
chloorgchalte van 200 zou geven. Bovendien
zou, indien deze polder tot stand kwam, de
grootte van de jaartjjksche schommeling in
het zoutgehalte toenemen, terwjjl de toene
ming van het zoutgehalte in droge perioden
met een nog belangrijker percentage zou
stijgen.
Als maatregelen ter verlaging van het zout
gehalte noemde de heer Mazure o.a.: verbete
ringen in de constructie der spuisluizen in
den afsluitdjjk en vermindering v*n de hoe
veelheid schutwater.
Dit werd in bedoelde vergadering nader uit'
eengezet.
Wie, nog betrekkelijk kort geleden, te ken
nen gaf dergelijke, vrjj sombere, uitkomsten
niet uitgesloten te achten, werd beschouwd
te Ijjden aan een tameljjk ergerlijk gebrek
aan vertrouwen in den goeden afloop van een
onderneming, die een der beste stalen van
Nederlandschen durf te zien gaf. Nu hoort
men van de betrokkenen zelf welk een be
denkelijke gevolgen de verdere uitvoering van
het werk kan hebben, aldus de heer v. d
Hoeven.
Dc schrjjver meent dan ook, dat toetsing
van den invloed, dien de ongunstige facto
ren zullen hebben, zeer noodig ia, alvorens de
toekomst onhcrrocpeljjk wordt beïnfluenccerd
door den bouw van een nieuwen polder. Is de
berekende stjjgtng van het gemiddelde chloor-
gehalte tengevolge van den bouw van den
Noordoosteiijken polder van 185 op 200 niet
te laag en moet men niet eerder met een stjj
ging van 30 of 40 rekenen? Heeft men voor
de hoeveelheid zout, waarmee het geloosde
poiderwatcr der omliggende landen het meer
Flevo belast, niet een te klein bedrag in rekc-
ning gebracht? Zuilen de voorgestelde ver
beteringsmaatregelen wcrkeljjk geven wat
men er zich van voorstelt?
Wat wjj nu te zien gekregen hebben zjjn
uitkomsten van berekeningen. Hier en daar
is de rekenwijze aangeduid. Noodig is, dat
de berekeningen zelf en de gegevens, waarop
zjj berusten, gepubliceerd worden en aan des
kundigen-buitenstaanders gelegenheid gege
ven wordt deze te controleeren.
Niet genoeg kan aangedrongen worden op
den grootst mogeljjkcn spoed bij het uitvoe
ren van zoo radicaal mogeljjke maatregelen
ter verlaging van het zoutgehalte.
Natuurljjk heeft een zaak als deze zeer
vele kanten. Doch waar men dezer dagen als
argument voor polderbouw de belangen aan
gevoerd zag van den middenstand der aan
het meer gelegen Friesche en Overjjssclschc
gemeenten, mogen hiertegenover wol eens
andere, onvergeljjkbaar veel meer omvattende
belangen gesteld worden!
Nog twee factoren, die gewicht in de
schaal leggen, mogen hier genoemd worden,
n.1. dat het nieuw te winnen gebied op den
uur een malariahaard worden zal, en zal
van bovengenoemden enormen bevolkingsaan
was zich slechts een zeer klein deel bezig
kan houden met de voortbrenging van land
bouw- en veeteeltproductcn in den nieuwen
polder. Ook een zoo laag mogeljjk zoutge
halte van het leidingwater is voor de industrie
van groot belang.
„Laat Nederland er zich voor hoeden den
honger naar land niet te stillen ten kost,
van een onleschbaren dorst,"
In verband met de in den Haag geparafp,,
oeconomische overeenkomst tusschen 9
land en België heeft het Belgische departe„
-buitenlandsche zaken Maagdagavo. °t
inde nota verstrekt. 1 da
van
volgende
ligGUUV
Ue in den Haag geparafeerde o vereen
bestaat uit drie deelen. 0,öq|
Het eerste betreft den ruilhandel in ia
bouwproducten. In het algemeen behZu
Nederland het regime, dat vastgelegd "at
het op 1 Februari 1935 vervallen accoordru
is o m. het geval met den invoer van lof bo,m
producten. Wat België betreft, afgezien VT
hel vroegere regime, dat behouden bljjft krHai*
het zekere nieuwe voordeelen. Zoo is 0'm
bevredigend contingent voor Brusselsch wit
tegen een lag :re invoerbclasting toege8t
Wat de industrieele contingenten bet r..?
alles bjj elkaar behoudt België wat het ree,i
het vorige jaar had. Voor zekere producten
is de Belgische invoer gestabiliseerd 0p ,i
cjjfers van 1934. Voor andere producten?
men daar eenigszins van afgeweken. 3
Het steenkolencontingent, aan Nederland
toegestaan, is lager dan het vorig jaar o#
invoer van cokes bljjft dezelfde als in 1934
I)e S. D. A. P. verandert van front
In den loop van den sinds de indien^»
verstreken tjjd is de animo voor het wetaont-
werp tot wjjziging van de Kieswet, dat het
euvel van de kleine partjjen wil beperken,
zooveel verminderd, dat het op de agenda van
de Tweede Kamer al naar achteren is ver.
schoven.
In Kamerkringen wordt reeds beweerd, dat
zjjn kansen zeer gering zjjn geworden.
Die bewering krijgt een grooten schjjn van
waarheid, doordat een van de meest gepro.
nonceerde voorstanders haar houding heeft
gewijzigd en radicaal ook.
De SJ5.A.P. toch, welke vurig voorstand,
ster was en in de Arbeiderepers te vuur en
te zwaard de kleine partijen heeft bestreden
en op allerlei onprettige wjjze heeft gequali.
ficeerd is nametjjk omgezwaaid en van voor
stander in tegenstandster veranderd.
We lezen namelijk in het Volk, dat de So
ciaal-democratische Kamerfractie in haar
Donderdag j.1. gehouden vergadering het
wetsontwerp-in-quaestie besproken heeft Het
oordeel van de fractie luidde ongunstig.
ln verband met de aanstaande behandeling
van de begroot Ing voor 1935 van het Land-
bouwcrisiafonds heeft het hoofdbestuur 1
den Koninkl. Nederl. Middenstand.sbona
aandacht van de Tweede Kamer geve* 1
op de nadcelige gevolgen, welke de vigeet
de landbouwertsismaatregelen hebben op 1
van bedrjjfsgroepen, welke agrarische p.o*
ducten verwerken en/of verhandelen. D' 3
bedrijven zjjn in toenemende mate in l
keurslijf van voorschriften geperst en 1
wel wat de bedrijfsvoering als ae prijss
ling. afhankelijk van beslissingen van erv
organisaties en ambtelijke instanties,
welke zjj ondanks vertegenwoordiging '4
adviescommissies weinig of geen invloed
kunnen uitoefenen.
Daarbjj is het complex van crisismaatregel
len zoo omvangrjjk en ingewikkeld geworde.k
dat zelfs ingewijden daarin moeiljjk den i
weten te vinden, zoodal het begrijpeljjk, dc l
tevens betreurenswaardig moet worden fcJ*
acht, dat menigeen volkomen te goe. t
trouw en onbewust in overtreding komt, c I
de onaangename gevolgen daaraan verbono
Het hoofdbestuur heeft daarbjj den indnrt,
dat het ambteljjk apparaat, dat met de u
voering en handhaving dezer maatregelen 1
belast, door de voortdurende uitbreiding 00
neiging vertoont van topzwaar worden.
Wanneer men in aanmerking neemt, dat
aan het gevolgde systeem kunstmatige pr
verhooging der agrarische producten inh
rent is, welke uiteraard hjj dalende kc
kracht der bevolking tot gestadige vermii 4
ring van omzet in den detailhandel moet
den, dan is het verklaarbaar, dat in midd'
standskringen een toenemende ontstemm
over dc landbouwcrisispolitiek te constatee.
valt. De achteruitgang in den levensmiddel" 1*
handel is bljjkena een recent onderzoek v 1
het Oeconomisch instituut voor den mldd
stand, ingesteld in opdracht der regeeri 7.
ontstellend. Bij vrjjwel constant blijvende 'a
ten dreigt voor duizenden middenstand®®
verarming en ondergang.
De zwaar getroffen middenstand ten platte-
lande moet daarbjj met leede oogen aanz b
dat het vigeerende stelsel van landbouwst'
den handel en de uitoefening van nevenbed
ven op coöperatieven grondslag op onrt
ljjhe wjjze in de hand werkt. Toenemende 1
schakeling zonder oeconomsiche nood»
dreigt tusschen boerenstand en mlddensU
ernstige conflicten te scheppen, welke "c'
l
bcvorderljjk ztjn voor den goeden geest en
onderlinge samenwerking van alle bevolk"1
groepen, door den minister-president onla
terecht een noodzakeljjkc voorwaarde 1"
noemd voor een ernstig streven naar opb°
door het gcheele Nederlandsche volk. j
De omvangrijkheid en de ingewikkeld
van het onderhavige vraagstuk maken h'
tusschen uitermate moeilijk om terstond
conrretc voorstellen tot verbetering van
systeem der landbouwcrisispolitiek tc
hoe urgent deze ook voor alle daarbjj
kon groepen zjjn. ,eJ)(W
Waar de onvoldaanheid over het vig"
stelsel allengs algemeen is geworden,
hoofdbestuur onder de gegeven ",llp J3
heden willen aanbevelen, dat 'ie Twee'
mer de regeering uitnoodigc om tot de
ling van een Staatscommissie ovei „ét®"
welke eventueel bekleed met he'. tcr-
recht opdracht bekome om op k<n
mjjn voorstellen tot ingrijpende ,1'r vcT-
van de iandbouwcrisismaatrcgelcn uit ^.,4
ken. Indien alle betrokken belangen ^portji-
Staatscommissie evenredige verteg'
ging vinden en daarnaast het 0,1P^ 7,al
deskundig element wordt ingese'1 op
de instelling reeds een heilzame -Vl 1 j.unnf*
de verontrustende publieke op',lie
uitoefenen.
