Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indië
Tarzan niet gewenscht
als echtgenoot.
Toen staakte het publiek..
'T JUTTERTJF
We leven, althans oogenschijnljjk, In
deze duistere tijden, ook in de hoofdstad
steeds meer in scherp gescheiden kampen.
En zeker treedt die gescheidenheid meer
dan vroeger in het openbaar naar buiten.
Demonstraties en tegen-demonstraties of
tenminste pogingen daartoe, zijn aan de
orde van den dae: wat onder een bevol
king. die, freliik de Amsterdamsche, wei
nig gesteld is on utterlük vertoon des te
meer opvaltDe spreekwoordelijke ge
moedelijkheid wordt in deze dagen onder
ons nogal eens verstoord; min of meer
opgewonden straat-gebeurtenissen en-meer-
of minder massale publieke bijeenkom
sten, die we hier nog niet eens in her
innering behoeven te brengen, getuigen
hiervan. Zelfs de tot nu toe gezapige, ge
moedelijke en volmaakt neutrale sfeer
van onze café's ontkomt niet aan de dei
ning van dezen tijd. Pogingen om op deze
publieke pleiterplaatsen bepaalde demon
stratieve verwelkomings-groeten en geba
ren, een uiterlijkheid waaraan men zich
in het buitenland hier en daar als 't ware
verslaafd heeft in te voeren, kregen we
ook al reeds te aanschouwen en gaat
men op dezen weg door, dan zal 't niet
lang meer duren of men krijgt z'n kopje
koffie hiér slechts als men demonstratief
den kellner met uitgesterkten arm en
hand begroet; en daar alleen als men dit
met de opgeheven gebalde vuist doet!.,.
Toch hebben we dezen Woendag weer
iets meegemaakt, waaruit bljjkt, dat het
hier tenslotte grootendecls, of althans
in hoofdzaak, gaat om... uiterlijkheden, die
het gevoel van te-behooren-tot-één-gezin,
dat den goeden Amsterdammer altijd
eigen was, niet hebben aangetast!...
Wij hebben hier op het oog de uitvaart
van den jongsten zoon van burgemeester
de Vlugt, één der slachtoffers van de
vliegtuigramp bij Dortmund. Het was
merkwaardig te zien hoe Amsterdam,
jong en oud, van alle rangen en standen
in de maatschappij, met deze droeve
plechtigheid en met het zwaar getroffen
burgemeesterlijk gezin heeft meegeleefd.
Reeds vroeg op den ochtend verzamelde
zich een groote menigte -r- - stil en eer
biedig in de buurt van de ambtswoning
van dr. de Vlugt aan de Heerengracht bij
de Vijzelstraat en duizenden hebben daar
na langs den weg naar het kerkhof in
stilte hun sympathie betuigd met het ver
lies dat hun burgervader geleden heeft.
Zulke „verschijnselen" mogen speciaal
ln deze dagen wel eens gereleveerd wor
den. Zij leveren het bewijs voor het feit,
dat wjj tenslotte toch méér één zijn en
blijven dan vele uiterlijkheden zouden doen
vermoeden. In de stilte spreekt het ware
wezen van den. mensch; en zoo ook dat
van het publiek, van de massa...
De ordeninggedaehte.
De dingen die zonder veel uiterlijk ru
moer worden voorbereid en eventueel uit
gevoerd, z|jn, ook dit kan, aansluitend
hieraan, worden vastgesteld, altijd
de dingen die belangrijk zijn. Zoo kan men
zeggen, dat de pogingen tot ordening van
het economisch leven, die, ook in Am-
sterdam vele instanties in dë stilte van de
verg: icrzaal hebben bezig gehouden,
tot de belangrijkste dingen van den dag
behooren.
Naar men weet hebben B. en W. eenl-
:cn tijd geleden het copcept opgesteld
ao Winkelverordening en een broodbak-
•ersverordening. Thans is het algemeen
•'erslag verschenen van het onderzoek,
waaraan dit concept in de afdeelingen
van den Raad onderworpen is geweest.
Men heeft, zooals bij dit novum, dat een
ngi"tipen van bovenaf beteekent in het
°t nu toe geheel vrije middenstands-be-
djfsleven, te voorzien viel aan een en
nder zeer uitvoerige beschouwingen ge-
;1Jd. Er waren, dit mag als merk
waardigheid wel eerst even worden vast-
festeld, in het geheel geen principieele
e6enstanders die de regeling van a tot z
erwierpen en er „heelemaal niets van
^den hooren"! Zelfs zij, die vele ernsti-
9 bezwaren te berde brachten en anders
e' 'n opstand plegen te komen tegen
eder aanranding van de „handelsvrijheid"
'n het „vrije" middenstands-bedrijf bleken
'et eens met den Voorzitter van deze Ka-
^,er van Koophandel die nog onlangs in
Nieuwjaarsrede o.m. verklaarde:
"-•dat zou kunnen worden ingestemd met
9' tellen van zekere eischen van vakbe-
waamheid en vermogenstoestand van re
9Ctanten", -_Zjj z;en, met dezen Voor
r 'n, dat "ook het algemeen belang
°rclt geschaad door vestiging van hen
de vereischte kundigheid missen of on
Mdoenden financieelen weerstand heb
®n j3 c]j£ onderschrift kan, gelijk wet
deler Kropman onlangs in een artike
•r ve. .lediging van de nieuwe regeling, o.i.
recht opmerkte, nog wél enkele prac-
tische, maar geen principieele bezwaren
maken tegen wat te Amsterdam wordt
voorgesteld. Wel gaat dit voorgestelde
nog iets verder, maar ook dit is noodig
wil men eeriig; afdoend resultaat bereiken.
Wanneer toch erkend wordt, dat 'overbe
zetting van het distributie-apparaat
een overmatige en prijs-verhoogende con
currentie tengevolge heeft, dan voorkomt
men die niet door bovengenoemde twee
„eischen", dan is noodig een bepaling,
waardoor het vestigen van een nieuwe
zaak in de buurt waar zaken van het
zelfde genre en dezelfde branche reeds
""voldoende" bestaanT" wordt"belet. Én "dit
geschiedt met het thans beoogde vergun-
•nings-stelsel.
Een belangrijk punt is natuurlijk, dat
„belanghebbenden" in de levensmiddelen-
brache, want hier gaat 't voorloopig
alleen maar om,zelf op een dergelijk
vergunnings-stelsel hebben aangedrongen.
Nu zjjn er wel criticie van dit stelsel,
die dit aandringen van belangheb
benden uitsluitend en alleen als een „cri
sis-gevolg" zien en die profeteeren, dat
indien de tijden weer. beter worden en die
belanghebbenden „de gevolgen van de be
palingen dezer verordening gaan onder
vinden, zij het pas met recht buitengewoon
moeilijk zullen krijgen"... Wjj meenen
echter dat zij meer gelijk hebben, die de
ordeningsgedachte, welkeaan beide voor
gestelde verordeningen ten grondslag ligt,
•.allerminst uit den huidigen crisis-toe
stand geboren achten". Men kan inder
daad zeggen, dat de ordeningsgedachte bij
het bakkersbedrijf te hulp is geroepen om
een ziekte te génezen en bij het winkel
bedrijf om een ziekte, als bij de broodbak
kers heerscht, te voorkomen... Wie moet,
ziet hier tenslotte een moeilijk probleem,
dat bij de bestudeering in de afdeelingen
ook naar voren werd gebracht, eventueel
de vereischte controle uitoefenen? De po-
littie?... Maar deze is, men weet 't,
toch al te zwaar belast en kan er moeilijk
nog extra Werkjes bij gaan opknappen...
Zoo gingen èr dan ook stemmen op die B.
en W. zouden willen vragen zich tot de
Regeering te wenden, met verzoek een le
vensmiddelenwet te ontwerpen, w-aar in
bepaalde organen worden aangewezen tot
regeling van de distributie en waarin be
roepsinstanties worden gevormd, welke
allicht beter geschikt ztjn om in gevallen
van beroep de eindbeslissing te geven, dan
de Raad yan Amsterdam. Dit schijnen ons
alleszins „redelijke" stemmen!
Overigens bestaat tenslotte altijd nog
de kans, dat deze geheele gemeentelijke
voorbereiding van dit begin van ordening
op midenstandsgebied,... vergeefsche
moeite zal zijn geweest. Want... brengt
men „het Rijk" in het geding, dan rijst
aanstonds gereede twijfel of de Kroon
deze verordeningen niet „in strijd met het
algemeen belang of de wet" zal achten.
Hebben B. en W„ vroegen, enkele voor
zichtige Raadsleden, die zich terdege re
cente feiten herinneren waaruit blijkt, dat
het Rijk de gemeente waarlijk niet veel
vrij spel meer gunt, zich wel bjj voor
baat van de hieromtrent bij de Kroon
heerschende opvattingen vergewist?!...
-Hoe- het ook-zij-en hoe - het uiteindelijk
loopen zal, Amsterdam heeft met deze po
ging in alle geval de ordeningsgedachte
op distributie-gebied aangesneden en op de
bestuurstafel van stad en land zal zij in
de eerstkomende jaren ongetwijfeld steeds
weer te kijk worden gesteld, ook al zou
men haar tijdelijk weer... naar de keuken
terug zenden-...
„Kleurenpracht" in het Vondelpark.
Een menschelijke ordeningsgedachte in
de vrije natuur doorvoeren heeft veel
tegen en men kan er bij gelegenheid tegen
in opstand komen. Zelfs in een park als het
Vondelpark, dat ,och geheel en al een met
behulp van natuur-elementen geordende
menschelijke schepping is en blvjft, behou-
houden we he* liefst de illus' van de on
gebonden, vrije natuurwereld. Zoo neoben
velen den laatsten tijd, dit park doorwan
delend, ipeupepd naar de eerste lente-vleug
jes die ons nog maar zoo schaara worden
toebedeeld, met schrik in het middenstuk
een twee meter hooge omheining van riet
matten ontwaard, die een flinke lap grond
geheel aan net gezicht onttrekken... Toch
is hier iets in wórding wat in verleirlei op
zicht mag worden toegejuichd. Die omhei
ning namelijk, waaraan Amsterdamsche
onvolwaardige arbei skrachten dagen lang
-velukkt werk hebben gehad, omsluit het
tg. Kleu renpracht"- terrein, waarbinnen
het Comité Pract' ch Werken voor ougdige
w irkloozen een rhododendrontentoonstel-
ling organiseert, dié naar alle waarsenijn-
Ujkheid op 1 Mer a.s. zal geopend worden.
De Nederlandsche Sierteelt Centrale zal
hier onderdak vinden voor ca. 10.000 «ver-
'ollige rhododendrons, jzaleas en andere
planten. Het park 'wordt hiermede op den
tuur een blijvende rhodondendrontuin rij
ker terwjjl men in den eersten tijd meteen
zijn bijdrage kan offeren voor de minder
bedeelde jeugdige werkloozen, aangezien
voorloopig een entrée van een kwartje zal
worden geheven.
Nieuwe wandelweg.
Behalve daa. in het Vondelpark is er op
andere plaatsen van de stad ook nog wel
eën en ander gedaan vooi aë jeugdige
werkloozen. Ongeveer een jaar. geleden
werd op initiatief van het bestuur van het
Comité voor jeugdige werkloozen de stich
ting „Stadswallen" opgericht. Men wilde
pogen om in Amsterdam een belangrijk
werkobject voor jeugdige werkloozen uit te
voeren en daarbij was men op de idee ge
komen om van de ongebruikte ringspoor-
baan, die binnen afzienoaren .tijd., toch
wel geen rails zal krijgen te dragen!
een nieuwen wandelweg te maken. Thans
hebben ongeveer 200 jongens aan dit pro
ject gewerk* en de nieuwe wandelweg
kwam onlangs gereed. Binnenkort zal die
weg officieel worden geopend, wellicht in
het bijzijn van Prinses Juliana.
Vanaf deze hooge nieuwe wandelgelegen
heid heeft men een werkelijk bijzonder
fraaien kijk op de stad; op een hoogte van
ongeveer acht meter kijkt men ver over de
volkstuintjes en hun bedrijvig leven heen
naar de stad... Aan den anderen kant ligt
de Nieuwe Meer, met het vroolijk water
sport-leven en met daarachter Schiphol met
zijn bedrijvigheid in de lucht..-. Een en an
der is zeer zeker een aanwinst voor de aan
wandelgelegenheden zoo arme Amsterdam
mers. Er is echter een ding dat te betreu
ren valt: de weg zal niet voor een leder
„vrij" ztjn! Om er op te mogen loopen moet
men een Wand eikaart kropen, die voor een
gezin van vier personen een gulden per jaar
kost en voor „losloopende" personen 50 ets.
Geen groot bedrag, maar voor duizenden
stadgenooten en vooral ook voor velen van
hen, die zeer noodig eens van den, mede op
den dijk aan gel egden speeltuin gebruik zou
den moeten maken, is het nog te veel.
Voorloopig zal aan die entrée-heffing wel
niet veel te veranderen zijn: het Rijk, dat
een voorschot verstrekte, wenscht zjjn gel
den terug te ontvanger en die moeten uit
deze wandelgelden komen... Te hopen valt
nu maar dat velen, die het kunnen doen
hier zullen gaan wandelen: zij wandelen
dan meteen met een goed doel en maken
dei weg, al wandelend, vrij voor andere
minderbedeelde stadgenooten...
aap spelen en zijn vrouw het door hem ln
het oerwoud gesleepte blanke meiSje. Deze
film werd een reusachtig succes, daar
Johnny Weissmüller de rol van Tarzan met
nauwelijks te overtreffen natuurlijkheid
speelde, blijkbaar lag dezè rol hem zoo
goed, dat hij ook, nadat de film -klaar
was, tot ontzetting van zijn vrouw zich
als een orang-oetan gedroeg. Het zou,
volgens Lupe Vclez, absoluut niet' te ver
wonderen zijn, als haar man ook nog het
laatste restje beschaving van zich wierp
en naar het bosch ging, om daar,-meer
als dier dan als mensch, volgens- zijn
smaak te leven. Lupe Velez echter voelt
niet de geringste lust hem daarheen te
volgen en überhaupt zich nog langer zjjn
aapachtige manieren te laten welgevallen.
Zij heeft echtscheiding aangevraagd.
Ije beroemde zwemmer Johnny Weiss
müller had uitgevonden, dat men bjj de
film meer geld kon verdienen dan met
zwemmen. Als filmacteur had hij de door
haar schoonheid bekende filmster Lupe
Velez leeren kennen.
In de film „Tarzan" moest Johnny voor
Verscheidene weken lang had de jazz
band van Harry Head in een Weensch
nachtlokaal gespeeld, totdat het eenigen
Ujd geleden tot een geweldige botsing
kwam met den eigenaar van de inrichting
en het contract verbroken werd. Harry
Head trachtte wel, voor zich en zijn band
een afkoopsom van I0.ÓD0. sh. te;bedingen,
maar dit voorstel werd vastbesloten afge
wezen. De redenen van den lökaalbezitter
waren steekhoudend geno.eg, óm dok den
rechter te overtuigen. Het bezoek aan het
nachtlokaal was namelijk, sedert de jazz
band van Harry Head er speelde; meer en
meer achteruitgegaan. Het ,'sensatiëpro-
gramma", dat hier eiken avond ten besta
werd gegeven, is werkelijk zoo afschuwe
lijk, dat men het den braven Weeners niet
kwalijk kan nemen, dat hun geduld ten
einde raakte en zij als in vlucht het lokaal
verlieten. Harry Head namelijk „verjazzte"
alles, wat maar eenigszins muziek was, en
zjjn geestdrift deinsde niet terug voor
Wagner of Beethoven. Nadat de gasten
Schuberts „Heidenröslein" als jazz over
zich heen hadden laten gaan, volgde
„Tannhauser" en tenslotte zelfs de treur-
marsch van Beethoven. Deze schandelijke
verminking van klassieke werken was dan
ook voldoende, om den laatsten gast uit
het lokaal te verjagen, en de „Einzug dei
Gaste auf den Wartburg" klonk onder het
geraas van trombones en saxophones voor
leege tafels. Misschien zal deze beslissing
van het gerecht een heilzame les «ijn voor
de jazz-spelers. dat hun',.kunst" 'üèhsniet
moet wagen aan Wagner en Beethoven.
Eetbare spijslijsten.
Een nieuwtje, dat een Londensch res
taurant ingevoerd heeft! Wanneer de gast
klaar is met zijn menu, wordt hij door den
kellner gewezen op het feit. dat zijn spijs-
l\jst te eten is. Die bestaat namelijk uit
een héél dunne boterkoek, waarop het
menu met zwarte moes geschreven is.
Amice,
Het eskader" 'is weer binfl'êïïgeRóm'éh."
Vanmorgen tegen een uur of 11 kwam de
„Java" op de ree en ging kort daarna naar
binnen. Zooals ik de vorige week reeds
schreef maakt het schip in zijn nieuwen
vorm een keurigen indruk. Misschien zou
de lijn nog mooier geweest zijn als ook de
achterschoorsteen iets schuin afgenomen
was. De werf legt eer in met onzen kruiser,
's Middags verschenen de jagers in het
basin en tegen den avond de divisie onder
zeebooten waar nu de „K 14" en „K 15"
ook aan zijn toegevoegd. Deze weekend
blijven de schepen hier op Soerabaja en
Maandag gaat het geheele eskader naar
Cheribon. Mijn volgenden brief al je dus
vandaar uit krijgen. Hr. Ms. „Java" heeft
in de buurt van de gili's nog een omgesla
gen Madoereesche prauw opgepikt, waar
van, de uit twee menschen bestaande be
manning, totaal uitgeput was. De menschen
zijn een dag aan boord gebleven, terwijl
he*'prauwtje in het takel werd genomen.
Nu je begrijpt die lui die „lusten daar"
(op marine-wijze gesproken) „wel pap
van." Toen ze weer van hun dertig urig
verblijf op hun omgekeerde hulk bekomen
waren, zijn ze met de motorsloep op hun
gili eiland afgezet.
De nieuwe officier der Artillerie van het
M. E. is ook gearriveerd. Deze week wordt
luitenant ter zee Salm afgelost door luite
nant ter zee Nauta Lemke. In Medan is
Engelsch vlootbezoek geweest. De „Kent"
en de „Falmouth" hebben daar een bezoek
gebracht. Aan boord van één der schepen
bevond zich admiraal sir Fredich Dreijer.
Deze naam zal je wel bekend voorkomen,
omdat deze vlagofficier in den t(jd dat jij
hier nog was ook met zjjn twee schepen
in Soerabaja ge— «est is.
Hier op de t f is tevens als scheeps
bouwkundig ingenieur geplaatst de heer
Hoffman, de man van de Zeppelinvaart in
Indië. Gelóóf jij "nu Klaas, 'détrzdóiets' ren-
deeren zal? Zou jij het prettig vinden om
met een Zeppelin naar Holland te moeten
thuisvaren of naar de Oost te moeten?
Juist die mailbootreis is voor ons nog eens
een vacant'e op zich zelf. En bovendien,
lieten we niet, toen we de vorige maal naar
Holland gingen de taxi voorzichtig over den
Perakweg rjjden uit vrees dat ons op; het
laatste oogenblik nog i'ts overkomen zóu
Nu... en dan'zouden wij-in een Zeppelin
willen gaan Nee Klaas, wij zjjn „tevreden"
met de „Marnix" of de „Dempo", maar in
de lucht... niks hoor.
Drie vliegtuigen van Morokrembangan
zjjn naar Tarakan toe voor luchtkaartee-
ring. Aan boord van Hr. Ms. „Java" zijn
ook weer twee vliegtuigen mee.
Er zjjn weer vele toeristenschepen naar
Bali toe, o.a. de „Empress of Britain". Nu
deze knaap zal wél een aantal passagiers
daar aan den wal zetten. Wat zal vrouwe
Fatima weer een geld verdienen. Maar goed
dat er geen marineschip is, want de prijzen
vliegen daar in de hoogte zoodra er toeris
ten zjjn, alhoewel wij bjj Fatima altijd een
streepje voor hebben, als marine-mannen.
De miliciens van Goebêng zjjn thans ook
op de vloot geplaatst om zeebeenen te ha
len. Maar hier in je Oost komt zoo weinig
van slingeren, desondanks heb ie. er. altijd
nog zeezieken onder. In Gheribon de volgen
de week komen er ook nog herhalingsoefe
ningen miliciens op het eskader. In de stad
ben ik nog teeds niet geweest. Je begrijpt
het tractement is op en dan... kom je er
zoo licht niet meer „oe, rnaar veel nieuws
zal er wel niet zjjn ander* had ik het wel
van passagiers" gehoord'
Gonje Nicolaas, het beste en-Jot de vol
gende week uit Midden-Javö.' een ferme 5.
HENK.