Amsterdamsche Brieven.
Marine brieven uit Indië
-j- nJTTERTJE
Verhuismaand.
,t js lente, 't is lente,
O! Heerlijke Mei,
pe volle verhuiswagens rollen voorbij...
Nergens is dit oude bekende liedje van
Speenhoff meer toepasselijk dan in de
hoofdstad, die met evenveel recht als The
city 0f the million bycyles, de stad van
het milHoen fietsen, gelijk onze Engel-
gche buren 't plegen te noemen, de „stad
dcr verhuizingen" zou kunnen heeten. Ook
het vorige jaar weer is ongeveer een derde
van alle Amsterdammers verhuisd: over
l034 waren op 210.000 woningen niet min
der dan 70.000 verhuizingen... En deze
maand Mei ziet t er naar uit, dat we zeer
zeker niet ver onder deze cijfers zullen
blijven. De trek naar Zuid en West van
het Centrum weg houdt ook dit keer nog
zeer sterk aan. Deze verhuis-trek, die
onder de Amsterdammers nog steeds on
veranderd aanhoudt, vindt mede zijn oor
zaak in het feit, dat het aanbod van steeds
weer nieuwe woningen in de buitenwijken,
met steeds weer meer comfort en moderne
gemakken, als liften, centrale verwarming,
warm water, enz., enz., nog steeds groot
is en blijft en de huren dientengevolge
reeds zeer aanzielijk gedaald zijn. Volgens
onlangs geplubiceerde betrouwbare gege
vens .varieerde deze verlaging tusschen
10 en 20 voor de duurdere woningen
bedroeg dit zelfs dikwijls 30 Hoeverre
het aanbod thans de vraag overtreft, moge
hicruif blijken, dat dezer dagen een 13
14.000 woningen leeg staan of weldra
leeg komen... Over het algemeen ziet men
dat de huiseigenaren, die, aangezien de
lasten die hen voornamelijk door toedoen
van de gemeente worden opgelegd, niet
verminderd zullen worden, in vele gevallen
in geen al te benijdenswaardige posiüe
vcrkeeren, zoodra in een blok woningen
10 woningen onverhuurd is, een huur-
verlaging doorvoeren.
Dan is er ongetwijfeld ook nog toege
nomen verhuis-trek naar buiten. Dit geldt
vooral voor hen, die tot nu toe in zooge
naamde „heerenhuizen" hebben gewoond.
Hoewel juist ook van de groote huizen en
villa's in de z.g. Apollo-buurt de huren
veelal met een 30 verlaagd zijn, blijken
deze voor velen op den duur niet meer be
taalbaar en juist deze categorie Amster
dammers is uiterst "vatbaar, voordêVeTé
reclame die den' laatsten tijd wordt ge-
voor buiten wonen in het Gooi of in de
buurt van Bloemendaal, Aerdenhout, Bent
veld...
Vooral ook met dezen toenemenden trek
naar buiten als argument bepleiten de re
organiseerde hoofdstedelijke huiseigenaren
den laatsten tijd bij de gemeentelijke auto
riteiten een verlaging van erfpachtsrech
ten. Er moet, redeneeren deze huiseige
naren, de gemeente toch wel wat aan ge
legen zijn de laatste genoemde categorie
bewoners, die over 't algemeen tot de
..betere belasting-betalers" behooren voor
de stad, en haar schatkist!, te be
houden! Wijziging van de tot nu toe op
het Prinsenhof gevolgde grond-poütiek zal
dan ook, redeneeren die huiseigenaren,
ernstig overwogen dienen te worden; kan
of wil men niet overgaan tot verlaging der
erfpachts-rechten, dan zou, zeggen zij, toch
overwogen kunnen worden om den grond
tegen de tegenwoordige waarde te
koopen... De gemeente is, dit moet
deze door hun „onverminderde
ten, te weten: hooge
grondlasten, straatlasten, brandverzeke-
ringringsbelasting en de rechten voor wa
tergebruik. veel geplaagde huis-eige
naren toegeven, met een rustige bewoning
zeer zeker gebaat en daarentegen aller
minst met economische verschuivingen
van geheele buurten en wijken der stad als
wij de laatste jaren zien gebeuren...
Prominenten- parade!
Nu we met dit verhuis-praatje toch in
de buurt van de Apollo-laan zjjn aange-
land, kunnen wjj daar nog wel een oogen
blik toeven om het nieuwste initiatief van
het Initiatief Comité Amsterdam, dat met
genoemde laan ten nauwste verband houdt,
een oogenblik onder oogen te zien...
Dit Jongste plan van het ijverige Comité
van dr. de Hartogh, dat zoo gaarne wat
meer leven zou willen zien in de hoofd
stedelijke brouwerij, gaat er vanuit dat wij
hier „ook zooiets zouden moeten hebben
s-ls de bij onze Westelijke buren zoo be
kende en geliefde Zondagochtend-prome
nade in Rotten Row in het Londensche
yde Park. Wij mochten zien, dat we hier,
aldus de „meer vertier" propageerende
ter en de zijnen, dat we hier, naast de
dagelijksche, nooit eindigende, pantoffel-
Parade in de Kalverstraat, de gewoonte
van een soort selecte pantoffel-parade van
van de prominente stadgenooten
Zondagochtenden er in tc brengen
prominenten en het meer „elegante"
ver
men
vaste las-
erfpachtsrechten,
die
Publiek
op de
Zooals
in Londen op die ochtenden stee
vast naar Rotten Row trekt en daar el
kander rendez-vous geeft, ten overstaan
van een zich in dit mondaine schouwsepl
verlustigend publiek; zooals de Haagsche
beau monde op meergenoemde ochtenden
in de zomermaanden zich geregeld in
drommen „ter piere" op Scheveningen op
maakt, zoo moeten wjj de Amsterdammers
leeren ter Apollo-laan te trekken en daar
te paradeeren in hun beste plunje, op hun
bestepaarden en in hun, zoo glim
mend mogelijk opgepoetste auto's. Er moe
ten dan langs de gazons stoelen en meer
banken komen waarop zij, die zich in een
en ander wenschen te lustlgen, het ge
beuren rustig kunnen gadeslaan... Reeds
deed het Comité bij verschillende ingeze
tenen die het op de een of andere wijze
tot de „prominenten" meende te mogen
rekenen, aanzoek te beginnen met aan
staanden Zondag in de ochtend-uren in de
Apollo-laan aanwezig te zijn, waar dan
als bijkomende attractie mede door een
aantal modehuizen nieuwe wandeltoiletten
met behulp van een aantal mannequins
zullen worden gedemonstreerd.
Men kan alle respect hebben voor den
onverdroten ijver, waarm' het Comité
steeds weer voortgaat met nieuwe initia
tieven te doen „opgaan", maar daarnaast
toch van oordeel zijn, dat een aantal van
deze initiatieven niet veel meer dan...
slagen in de lucht zijn en voor een deel
ook slagen die speciaal in de Amsterdam-
sche lucht nergens houvast op krijgen. Dit
laatste plan van deze mondaine Zondag
ochtend-promenades rekenen wij tot zulk
soort slagen. Een en ander gaat ons in
ziens volkomen langs de Amsterdamsche
mentaliteit, die, anders dan de Engeteche
of de... Haagsche die nu eenmaal over
't algemeen niet de minste reden tot ver
lustiging kan zien in het aanschouwen van
min of meer publiek manifestaties van
het „mondaine" leven... Eerder nog had
den wij een vorige initiatief van het Co
mité, dat, naar men zich herinneren zal,
het oprichten van een soort „plezier-berg"
aan de boorden van den Amstel, in de
buurt van het Kalfje, een kans gegeven.
Neen, deze, nieuwe mondaine pantoffel
parade-gewoonte krijgt de vroolijke dokter
er niet in. Zoo gelukkig als met dat weder
invoeren van de oude gewoonte van een
Bint- Nicolaas-intocht, j.L December
door hem verricht!, zal hij met deze
poging tot .gewoonte-vorming zeker niet
zjjnü
V reemdelingen-bezoek.
Misschien zou zulk een Apollo-prome-
nade voor de ons bezoekende vreemdelin
gen soms een bijkomende attractie kun
nen zijn. Bijkomende..., want wij hebben
dezen zomer toch al enkele speciale attrac
ties voor gasten van buiten de grenzen in
petto. Zoo wordt, om er enkelen te noemen,
deze maand de Internationale Bouwt en-
toonstelling geopend en komt er later een
internationaal concours hippique in het
Stadion; vervolgens krijgen we de Rem-
brandttentoonstelling, een andere dan
die van drie jaar geleden, ter gelegenheid
van het vijftigjarig, bestaan van het Rijks
museum. In September is er dan nog een
internationaal botanisch congres.
Men hoopt overigens speciaal ook onder
de eigen landgenooten meerdere belang
stelling te wekken voor het vreemdelingen
verkeer en speciaal ook hen te doordrin
gen van de beteekenis van de economische
waarde van dit soort „verkeer", door mid
del van de binnenkort in de Apcfllo-hal te
openen tentoonstelling „Mooi Nederland".
De verwachting is, dat van deze expositie,
met haar entourage, vertoonende mooi
Nederland in woord en beeld, veel kracht
zal uitgaan in het belang van het vreem-
delingenbezoek; wat dan in de eerste plaats
wil zeggen, dat ook het particulier initia
tief eens iets meer zal gaan doen voor pro
paganda voor ons land in het buitenland,
dan tot nu toe het geval is geweest. Indien
men ziet op welke energieke wijze andere
landen, neem bijvoorbeeld Zuid-Afrika
en nu weer speciaal Engeland, met zijn
jubileums-feesten, in het buitenland op
alle mogelijke wijze reclame maken voor
toeristenbezoek, beseft dat wij hier op dit
gebied inderdaad heel wat hebben in te
halen.
Het nooit-elndigende probleem.'
Wat de ten gemeentehuize geboren ini
tiatieven betreft: Wij hebben in een onzer
vorige brieven het reeds gehad over de
vele op het Prinsenhof in voorbereiding
zijnde bouwplannen. Daartoe behoort ook
het telkens weer opnieuw opduikende plan
tot het bouwen van een nieuw Stadhuis op
het FTederiksplein. Velen hebben zich afge
vraagd hoe het dan wel stond met de oude
Paleis-Raadhuis kwestie, daar de daartoe
ingestelde commissie toch had bevonden,
dat een deel althans van het Paleis voor
Raadhuis wel geschikt was. Uit. betrouw
bare bron echter- nu 'vernemen"-wtj -dat het
niet onwaarschijnlijk is, dat men den toe
stand maar laat zooals z\j thans is. In de
gemeenteraad heeft Wethouder ter Haar
bij het opsommen van de bouwplannen der
gemeente nog eens duidelijk doen uitko
men, dat de gemeente een plan heeft voor
een groot gebouw voor het Bevolkings
register en den Burgerlijken Stand, welke
het gebouw aan het Singel uitgegroeid zijn.
Bovendien is daar dan nog altijd het ter
rein van het afgebrande Paleis voor Volks
vlijt, welk terrein sinds 1929 het eigendom
van de gemeente is en ruim genoeg voor
een Raadhuis niet alleen maar ook voor
de Secretarie, het Bevolkingsregister, de
Burgerlijken Stand en tal van andere dien
sten welker kantoren thans over de geheele
stad zijn verspreid. De voorstanders van
dit plan en men zegt, dat zijin den
Raad een meerderheid hebben vestigen
ten slotte nog de aandacht op het aanbod
van de Regeering, om een millioen per
jaar, gedurende zestien jaren ter beschik
king van de gemeente te stellen voor den
bouw van een nieuw Raadhuis, op de werk
gelegenheid, welke zou loskomen en op de
centralisatie van de gemeentediensten in
een groot gebouw, welke op den duur tot
bezuinigingen moet leiden. Drie argumen
ten, welke in deze crisistijd niet van be
langrijkheid ontbloot zijn. Tot zoover de
huidige stand van het probleem Paleis-
Raadhuis, wat nog zeker niet wil zeg
gen, dat dit nu de uiteindelijke, definitieve
„stad" is!
DE PSYCHOLOGIE VAN HET GELUK.
Hebt lief met heel uw ziel en kracht,
Wat leeft en wast, wat bloeit en dort,
Dan is uw levenstaak volbracht,
En hebt ge vrede als 't avond wordt.
Schijnbaar onbeduidende gebeurtenissen
uit onze jeugd kunnen later dikwijls tot na
denken stemmen.
Zoo vertelde een jonge vrouw ons laatst
een klein voorval uit haar schooljaren.
Het gebeurde in het vroege voorjaar; een
klassegenootjte van haar bracht op school
een bos wilgekatjes mee. Zij vond ze erg
mooi en vroeg: „Waar heb je die van
daan?"
Het antwoord luidde, eenigszins minach
tend: „Dat moet jij.noodig.vfag.en! Van den
landweg, waar jij twee minuten vandaan
woont."
„Ik weet nog, dat ik toen stil werd,"
vertelde de jonge vrouw ons. „Mjsschien
doordat ik toen al, onbewust besefte, wat
ik nu onder woorden kan brengen, n.1. dat
ik de schoonheid van die bloeiende katjes
dagenlang zoo dicht bij mij had gehad en
ze niet had opgemerkt. Iets moois, een
stukje van het schoon der aarde waarlangs
PAG 5
je heen leeft zonder het 'op te merken,
hoe jammer!"
Hoe dikwijls overkomt het ons allen in
het roezige leven van ale dagen, dat wij
iets moois aan ons voorbij laten gaan zon
der het zelfs maar op te merken.
Om op een ander oogenblik te klagen,
dat alles zoo saai is en zoo eentonig. Wiens
schuld is dat anders dan onze eigen schuld,
wanneer wij in verblinde concentratie op
het nuchtere en materialistische de schoon
heid van kleine dingen over het hoofd zien
Schoonheid heeft dezelfde soort uitstra
ling als liefde.
Elke stralend aantrekkelijke persoonlijk
heid is iemand, die veel en warm lief heeft,
die alles en allen om hem heen betrekt in
dat sterke, warme saamhoorigheidsgevoel,
de natuur, de menschen dieren en plan
ten.
En om te kunnen liefhebben, moeten wij
ons openstellen voor het mooie en goede in
menschen en dingen om ons heen. Daarom
moet men edelmoedig zijn, warm van hart
en niet critisch.
Liefdevolle gedachten en gevoelens ma
ken ons jonger en mooier. Zij strijken rim
pels glad, geven de mondhoeken een op—
waartsche richting en maken den blik
zonnig.
Liefhebben is de tooversleutel tot alle
harten en liefde maakt het leven schoon,
omdat zij zelf schoon is.
Zoekt het mooie en aantrekelijke,
maakt uzelf zoo aantrekelijk mogelijk. Ver
mijdt alles wat opzichtig en ordinair is.
Kleedt u zoo goed als uw middelen toe
laten en bedenkt dat netheid een groote
factor is voor een prettige verschijning.
Zorgt voor goed gepoetste schoenen, vlek-
kélooze kleeren en een behoorlijk kapsel.
Maakt uw omgeving zoo gezellig moge
lijk, want wij dragen het stempel van onze
omgeving.
Weest even kieskeurig voor uw geest.
Leest goede lectuur, waarvan opbouwende
gedachten uitgaan. Schuwt goedkoope lec
tuur, goedkoop in figuurlijken zin zooals u
een onzindelijk restaurant zoudt schuwen.
Prullige lectuur kan een ongevormd karak
ter veel kwaad doen.
De werkelijke schoonheid, die liefde is,
kan nooit ten gronde gaan. Het zijn de Ver
keerde ideeën omtrent schoonheid, die soms
tot niets leiden.
De hoogste uiting der ware schoonheid
is liefde.
Geeft dan liefde, mateloos aan kinderen,
aan zieken, aan eenzamen, aan dieren.
Hebt een open hart èo warrrië dankbaar
heid voor alles, wat aan schoonheid en
liefde op uw weg komt -
Leeft er niet langs heen, maar geniet
er van. Zoekt en geeft het mooie en goede,
en u zult het geluk tot u trekken onver
schillig wat uw leeftijd is.
DR. JOS. DE COCK.
Vriend en collega.
We komen straks even voor Priok om
ververschingen in te nemen en zal ik van
die gelegenheid maar gebruik maken om
een brief aan je weg te krijgen. Het zal
anders maar een kort epistel worden, want
in de toko is het schrijfpapier op en we
moeten een beetje zuinig zijn, want we
blijven voorloopig nog drie weken in zee.
De jagers zijn deze week in Batavia ge
weest. Evenals de onderzeebooten. Maar
als alles goed is, dan komen ze zich straks
weer bij ons voegen.
Een van de weekends dat we hier in
West Java waren heeft de commandant
van de „Java" benut om een tweetal ex
cursies te maken met de equipage naar
het fort Speelwijk bij de Bantambaai. Man,
je voelde je drie eeuwen terug toen je daar
met de vlet aan wal gebracht werd en je
kon je precies voorstellen hoe die jongelui
zich destijds in hun baaien goed en wambuis
gevoeld hebben toen ze hier den eersten
voet aan wal zetten. Een hitte man, en wij
hadden nog maar onze witte pakjes aan.
Het was machtig interessant. Ook al is er
veel verloren gegaan uit dien tijd, je kunt
toch nog best een indruk krijgen hoe of
die lui daar toen geleefd hebben. Vooral
van de kruitkamer van het fort was een
boel overgebleven. Eén merkwaardigheid
is me vooral bijgebleven n.1. dat bij den
bouw van het fort heeft meegeholpen
„Pangeran Wira Goena" een man die
eigenlijk Hendrik Lucas Cardeel heette en
dus kennelijk een Hollander was. Hoe zou
den wij geheeten hebben Klaas als we in
dien tijd bij de „Kompenie" gediend had
den en daarna blijvers geworden zouden
zijn hier. De fundamenten van het fort da
teeren nog uit het jaar 1686 dus wel een
bewijs als je rekent hoe kort de levens
duur van een huis hier is in Indië hoe
hecht of het gebouwd werd. Trouwens dat
kun je ook zien, echte oude Hollandsche
metselmuren met baksteenen. In het fort
was vroeger ook een „speelhuis". Dat
moet wel een van de eerste sociëteiten of
„kammer bola's" geweest zijn hier in deze
gewesten, en mij dunkt dat je nu beter op
Modderlust of Simpang zit, dan destijds
daar in dat huisje daar in het fort.
Hiiin West Java staat de West Moe-
son mlï zoo sterk meer door als in Soe
rabaja. Veel meer de kentering is hier
waar te nemen. Je kunt om zoo te zeggen
's avonds b|j den bliksemde courant lezen.
Maar 's nachts valt er toch nog geregeld
een piasbui. We hebben op het eskader ook
onze eigen courant. Als je er prijs op stelt
zal ik je eens een exemplaar van onze es
kader-courant sturen. Je vindt er alle
nieuws door den secretaris in een sappigen
vorm gegoten.
Reken maar dat heel Indië gisteren
avond weer aan het luisteren is geweest
naar den HollandBelgië wedstrijd. Dat is
altijd een evenement hier in de Oost.
De K 16 en K 17 zijn in Indië aangeko
men. 4 April worden ze te Soerabaja ver
wacht. Nu de 18 nog, die ook al weer knap
begint op te schieten. Na het bezoek van
de Engelsche onderzeebooten met hun
moederschip in Soerabaja is daar nu het
Britsche flottille vaartuig „Laburnum" ge
arriveerd. Van Australië op weg naar
Soerabaja hebben de Engelschen ook nog
Bali even aangedaan. Het gaat door naar
Singapore.
Van Soerabaja heb ik verder geen
nieuws. Trouwens, dat kan ik je voorloo
pig ook nog niet geven, want ik heb de
couranten nog niet gekregen en wij zelf
blijven nog een week of drie van onze
basis vandaan.
Saluutjes Klaas, schrijf weer eens gauw
terug, het beste met een stevige „lima".
HENK.
