P
Uitslag van de Gemeenteraadsverkiezing, gehouden op Woensdag 19 Juni 1935.
De zetelverdeelüng.
Een nieuwe samenstelling
onzer vroedschap.
s s
It
twefde blad
heldersche courant van dondhrdag 20 juni 1935
5
8
naam van de partij.
1 84
5
3
2
1
1067
1265
ju
367
46
13
79
3
2
6
4
2
6
543
703
137
30
3
4
7
1737
583
201
34
217
5
24
12
34
917
16
4
937
738
54
107
124
7
10
143
59
184
81
16
10
4
295
b. Schreuder 8
705
9
16
9
757
163
52
20
22
13
6
Eenige nabeschouwingen.
«S||
Lijst
Ho.
1
2
3
4
6
7
9
10
11
12
Aantal kiezers
Soc.. Dem. Arb. Partil
Comm. Partfl
Chr, Dem. Partij
Vrijz. Dem. Bond
R-Kath. Staatspartij
Kleine Neringdoenden
Oppositiepartijt
Nationaal Herstel
Vrijheidsbond
Anti-Rev.—Chr.-Hist.
Belastingdruk
Gemeentebelang t y
Totaal uitgebrachte geldige stemmen 4405
KIESKRING
I.
Aantal kiezers 5602 j
KIESKRING
n.
Aantal kiezers 6464
KIESKRING
III.
Aantal kiezers 5218
Stemdistricten
Stemdistricten
Stemdistricten
Totaal der
lijsten
in alle
Kieskringen.
Aantal kiezers
17 284'
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Aantal
zetels
nieuwe
ftad
Aantal
zetels
oude
raad
Handelsschool
Hoofdgracht
School 10
Vischmarkt
School 10
Vischmarkt
School 9
Vischmarkt
School 9
Vischmarkt
h
•u n
t»
OT
OT
G 0
S CQ
o)
g
<r
School 1
Julianadorp
Totaal
Kies
kring
I
School 7
Weststraat
School 15
Molenstraat
Voorm. School 11
le Vroonstraat
School 7
Weststraat
School 5
Parallelweg
Geb. Gem. werken
Kerkgracht
School 14
Oostslootstraat
Totaal
Kies
kring
H
School 8
v. Galenstraat
School 8
v. Galenstraat
School 8
Galenstraat 8
chool Tuindorp
Brakkeveldweg
Jchool Tuindorp
Brakkeveldweg
School 4
Schoolstraat
School 4
Schoolstraat
Totaal
Kies
kring
UI
G
G1
i-l
v£>
OO
r*
772
GO
1/1
OO
873
802
717
794
1015
930
886
933
876
901
923
889.
f'
I
1
9b8 j
874
l
928
69
150
231
253
174
195
221
1293
158
189
110
146
162
118
184
1067
152
72
112
83
330
240
278
1267
3627
1
6
7
5
11
10
13
1
3
2
45
5
15
6
15
i: 3
3
3
50
3
5
21
4
33
128
2
0
0
24
56
50
97
42
31
6
306
43
32
60
34
48
28
31
276
29
30
26
18
28
13
31
175
757
3
1
1
49
71
73
62
98
76
112
541
162
126
98
107
132
144
136
905
125
62
77
23
59
135
148
629
20741
4
i
•3
61
51
55
62
55
53
101
438
163
112
98
120
92
148
817
93
45
61
27
57
114
85
482
1737
5
3
3
11
16
33
22
18
3
4
107
22
16
25
20
28
7
25
143
7
6
8
5
8
12
13
59
309
6
0
0
31
50
46
20
50
34
9
240
64
57
50
56
57
61
55
400
33
35
47
27
34
45
76
297
937
7
1
2
50
30
30
19
41
39
17
226
33
32
39
35
25
34
23
221
65
49
41
26
53
30
27
291
738
8
1
0
21
17
8
2
5
2
24
79
15
5
30
8
6
49
11
124
17
12
11
4
2
12
15
73
276
9
0
0
58
98
99
131
92
106
158
742
83
103
122
150
137
72
103
770
108
88
81
75
107
43
49.
551
2063
10
3
3
9
10
16
8
14
12
7
76
20
25
17
29
11
14
17
133
8
14
8
9
13
20
14
86
295
11
0
0
89
42
31
27
46
43
34
312
73
38
92
67
44
93
56
463
87
55
48
19
63
39
24
335 j
1110
12
2
2
Totaal uitgebrachte geldige stemmen 5369
Totaal uitgebrachte geldige stemmen 4278
14052
Uitgebracht® stemmen In de 21 Stembureau»
Se®. .Ben». AA. Partij.
P,
A.
D.
W.
3.
P.
K.
C.
.V/.
Kieskring 1.
Boogaard
S. van der Vaart
van der Heide
van der Mast
Kraak
>1. Smith
Steenlage
Bol
J. Sehmidt
van Buurén 3
Giltjes
Bakker
Totaal
G. J. Eijlders
1594
P. v. <3. Veer
163
J. van Zwijndrecht
148
Mr. J. Mulder
52
974
W. de Boer
39
291
K. Ahbenes
22
4
E. F. van Heuvel
10
1
3. Herweijer
26
A. van Hoepen
1 2
5
J. de Jonge
a 2
2
H, Bnains
5
3
•i
H. Verkerk a
X
2063
4
R. Kaft. Staatsparty.
1293
Kieskring 11.
P. S. van der Vaart
3K. Ecogaard
A, van der Heide
X>. van der
'V/. Kraak
3. H. Smith
Steenlage
4), Dol 3
P. J, Sehmidt
3, J, van Óverbeehë
P, Bakker Gzn,
P. Ackerman
954
89
8
3
1
3
3
P.
14.
A.
JD.
>V
3.
p,
A.
j.
Kieskring 111,
S. van der Vaart i
Boogaard
van der Heide
van der Mast i
Kraak -
H. Smith a a s 9 a
Steenlage 99991a
DOl 9 9 9 9 9 1
J. Sehmidt 999991
van lis 9 9 9 9 9 a
SpeUr .19 9 9 9 9 3
Tcering .99999a
1146
106
2
4
2
1
1
"W
3.
K.
3.
P.
3.
3.
3
P.
Vwjz. Pen». Bond.
HteSkring I.
de Boer'
F. 'van Loo «.li»
B. F. Meijer
Hoorhsman
Kreuger
J, Trap 9 9 9 9 9 9
C'OitOi 1 9 9 9 9
J. Peeman 1 9
M. P. J. Verstegen 9
j. Kistenmaker
Eriks ,...•99
J. van Steenbergen 9
Kieskring 11.
."St-
de Boer ,99.
F. van Loo 9 t
B. F. Meijer 9
Hoornsman 9
Kreuger 1
l J. Trap
Coltof 9
J. Peeman
M. P, J. Verstegen
J. Kistemaker
Dekker
C. Dienaar 1 9
2
8
~6
6
5
1
905
Kieskring 111.
<je Boer
505
93
15
2
4
2
J. Bi, F. Meijer
K, Btoomsman
3.
P. J. Trap
1
3
3. J. Pbeman
1
3, M, P. J. Verstegen
J. J, Kistemaker
3, C. Dienaar
X
Ant.-R.Chr.-H.
P. A. Smits
Th, A, A. Terra
C. Ran
D. J. Boom
G. W. Moester
J. Angenent
P. Duivenvoorden,
P, C. H, Grol
Gemeentebelang.
W, Biersteker
Di-, P, Fee nstra Huiper
3. Bregman
E. Leesberg
Ir. J. Oortgijscn
J, Kikkert 9
E. Woud
O. Bot Dnz. 9
•Oppositiepartij.
J. J. Schoeffelenberger
O, 3de Wi t a a 9
J. A. van Rijn 1
Nat. Herstel.
A. Uithol
J. Glas Jbz.
Th. P. Stam
W. A. Visser 9
J, O. Coelers
J. H. Hemmers
W. J. Duinker
R, van der Meuien
K. P. Pfeiffer
Mlefime Neringétócnété.
Kieskring I.
3. Bos
C. Bakker
w, Hansen
A. Duinker
j, O. Lagerveld
Kieskring 11.
C. Bakker
J. Bos
A. Duinker
w. Hansen
J. C. Lagerveld
Kieskring IJl.
629
J, Bos
C. Bakker
A. Duinker
W, Hansen
J. O. Lagerveld
Belastingdruk.
j. Tiessen
W. Bruul
D. Kort
J. Kwekel
D, Snip
1542
89
36
12
13
24
14
1110
45
1
2
5
21
36
1
Comm. Partij.
J. 92
C. Jongers*7
I. J. van Hanegem11
128
1931
1935
Soc. Dem, A.r'b. Partij
7
6
Comm, Party
0
0
Chr, Dem, Partij
1
1
Vrijz. Dem, Bond
3
4
R. Kath. Staatspartij
3
3
Kleine Neringdoenden
0
0
Oppositiepartij (Schoeff.)
1
1
Nat, Herstel
0
1
0
0
Ant.-R.—Chr.-H.
3
3
Belastingdruk (Tiessen)
1
0
Gemeentebelang
2
2
Geen zetels vei kregen dus: de Communis
tische Partij, De Kleine Neringdoenden, de
Vrijheidsbond en de Bond tegen den Zwaren
Belastingdruk.
CSbr. rtera. Partij.
C'oen Bot ..99
J, Mostext i
j, Groenendijk
a. Riékwel
A. van de Ree
K. Tröost ,.ia
Vrijheidsbond.
8
10
•Véïïrtf -
Mi. Are, Veldman
J, Vertailie
C. C. Goos geb, Dekker
H. Sehenkius
H. Ph, Kottman
C. R, Kruk ..ai
276
Meer dan Kamer- of Statenverkiezingen,
worden de gemeenteraadsverkiezingen door
persoonlijke belangen beïnvloed, ondanks
het feit, dat de kiezer nu toch wel we.en
kan, idat bij Evenredige Vertegenwoordiging
niet de personen, maar uitsluitend de begin
selen moeten gelden. Maar bij gemeente
raden zijn er altijd wel belangen, die in den
engeren kring van een gemeentelijke samen
leving naar voren komen en anders wellicht
gevaar zouden loopen in de massa van an
dere 'belangen te loor te gaan. En men kan'
prateh als Brugman en den kiezer trachten
uiteen te zetten, dat desondanks het begin
sel het hoogste is en dat men die engere
plaatselijke belangen in den boezem der
kiesvëreeniging zelve ter sprake moet 'bren
gen én via deze in den gemeenteraad:
het helpt u niet, steeds weer is er Jan, die
zoo reusachtig opkomt voor de belangen van
groep A en Piet, die in den raad moet om
dat groep B wel dit of dat anders wil heb
ben, Vooral in ons sectarische 'landje is dat
euvel sterk Ingeroest en men zal goed doen
zich dan ook niet al te veel illusie te maken,
dat dit ooit anders zal worden.
In 1931 kwamen we er nog genadig af, we
hadden toen „maar" 8 van zulke partijen of
groepen; 1935 is in dit opzicht een record
jaar: 12 partijen voor een lichaam van 21
zetels...... het is welletjes. Stel u voor, dat
nu werkelijk alle 12 eens een zetel in den
raad hadden verworven. Dan was het grootst
aantal dat bezet had kunnen worden door
één partij of groep 2 geweest; wat zou er
op die wijze van gemeentelijke 'belangen te
recht zijn gekomen! Gelukkig loopt het zoo'n
vaart niet en zooals steeds, zijn de groote
partijèn weder weinig gehavend uit den
strijd gekomen. Zoo goed als wij, weten ook
die aparte stemmers dit, en daarom blijft
het zoo betreurenswaardig, dat zij bij elke
nieuwe verkiezing maar weer gereedstaan
hun stem weg te gooien. Want praktiseh
komt het daar op neer. Of wel de aldus uit-
gebraèhte stem komt, zooals wij reeds heb
ben uiteengezet, ten goede aan een van de
S. A, P,
Goeddeels bekende gezichten,
P. S. van der Vaart.
R. Boogaart.
A, van der Heide.
D, van der Mast.
W. Kraak.
3, H. Smith.
Chr. Benaocr. Party.
C'oen Bot.
Vrijz. Dem. Bond.
W. de Boer.
L, F. van .Loo.
J, B. F. Meijer.
K. Hoornsman.
R. K. Staatsparty.
P. A. Smits.
Th, A. A. Terra.
C'. Ran.
Oppositiepartij.
J. J. Schoeffelen berger.
Anti-Rev.Chr.-Hist,
G. J. Eijlders,
P, v. d. Veer.
J. 7. Zwtjndreeht.
Gemeentebelang.
W. Biersteker.
dr, P. Feenstra Kuiper.
Nationaal Herstel.
A. Uithol.
De samenstelling van den ouden
Raad.
S. D. A. P.
P. S. v. d. Vaart.
R, Boogaard.
G.' DO).
W. Kraak.
CL A. Minnes,
P, J. Sehmidt.
A. Speur.
Chr. Dem.
C'. Bot.
Vrijz. Dem. Bond.
W. de Boer.
L, F. van Loo.
J. B. F. Meijer.
R.-K. Staatsparty.
P. A, Smits.
Th. A. A. Terra.
C. Ran.
Oppositiepartij.
J. J. Schoeffelenberger.
Anti-Rev.
G. J. Eijlders.
P. van der Veer.
Chris*. Hist.
J, van Zwjjndrecbt,
Gemeentebelang.
"W. Biersteker.
Br. Feenstra Kuiper.
Bond Zware Belastingdruk.
J, Tiessen,
partijen, die men immers juist niet wenschte
te bevoordeelen
Enfin, we zullen er niet. nogmaals bespie
gelingen over houden: het feit is er eenvou
dig én er dient dus rekening mee te moeten
worden gehouden. Voor onze plaats doen zich
enkele typische dingen voor bij de stemmen-
verdeeling, die verdienen wel eens nader te
worden bezien,
Ditmaal zijn uitgebracht 14052 geldige
stemmen, dat is 2097 meer dan in 1933,
en het gevolg van den normalen grcei. Des
ondanks kreeg de S.D.A.P., onze giootste
politieke partij hier ter plaatse, 264 stemmen
minder, hetgeen haar een zetel in den raad
kostte, zij het dan ook op een haar na,
zoodat zij thans met 6 zetels in plaats
van 7 terugkeert. Daarentegen verwierf de
Vrijz.-Dem, Bond 209 stemmen meeiwaar
door deze partij versterkt in den raad terug
keert, De oorzaak zal wel gezocht moeten
worden in persoonlijke sympathieën voor de
persoon en het werk van onzen verdienste
lijken wethouder, den heer W. de Boer
In het onderstaande hebben wij wem gege
ven hoe de 2097 meerdere stemmen van 1935
verdeeld zijn,
co O t— CO t—
ooojt-ioio
I I I
O O
CM rH
OQöi 00 CO
C4 O CO N
H CO 8- M
£-Tt4cot-~o£r
<Mt>COcOiH$0 ÖO10
M N M rl rl
IQ IO lO lO K3 ȣ$4Q
M CO OO CO CO M cgco
<T> ei cjo o> cn co cn cn
rl H rl H H H
rt CO CO O 00
Ol CO N (O CO W
OO CO C.O Tji H O
MHHrtrtH
CO CO OO CO co $3
O) cn o cn cn 05
SS 00
05 cn
a
1
04
xi
*4
Is
gs
8^
<0
M
d
wi3
9 3??
■S
jS«o
<U
KJ)
KB
a
O
a>
n
X
SS
<D
X
a) CU K
03 O O
•3°
u
O
r
xi u
Xl U)
o>
73
G
a> <v
o +->
V
.f-Stul
Is! I
3*
IQ TJ
G
>-» o
N
cd
»o
in
(U G
cd cd
G Xi
S a
O CD
KJ Cfl
fl) OT
OT
'S51
x[u
- G.
£j>->
'Xn CD
N
d.S
58
O Q
r-i o
(D
ÜO
T-l
- J
0-i *7. cö w
cd
3 M
Deze 4 laatste, voor onzen Raad nieuwe
groepen, sleepen van de 2097 meerdere stem
men er dus reeds 1451 in de wacht. Blijven
over 646 stemmen, waarbij dan nog komen de
verliezen van S.D.A.P, 264, Gemeentebelang
58, Chr. Dem, 105, totaal dus 1073. En als wij
nagaan hoe deze over de winnende partijen
verdeeld zijn, blijkt, dat de groote partijen,
zooals steeds, normale groei vertoonen (het
geval van de S.D.A.P. vormt hier een uitzon
dering, waarvoor ook wel oorzaken zijn aan
te wijzen). Van de nieuwe groepen mocht Nat.
Herstel een zetel verwerven, maar de rest: de
stemmen van de groep Tiessen, van de Com
munisten, van de kleine Neringdoenden, van
den Vrijheidshond, hunnen als verloren stem
men worden beschouwd,
De cijfers geven ons verder nog interes
sante dingen te zien, wat betreft de zetel-
verdeeling van S.D.A.P. en Vrijz.-Dem. Bij
de berehening van het gemiddelde voor eerst
genoemde partij kwamen wij, nadat bjj de 6
toegewezen zetels de 7e voor de berekening
van dat gemiddelde was bijgeteld, tot het
cijfer van 518 J/i. Bij toewijzing van een
vierden zetel aan de Vrijzinnig-democraten
■werd daarvan het gemiddelde 518 'A. Daar
geen der andere groepen vöor deze gemiddel
den In aanmerking kwamen, viel deze nog te
verdeelen zetel alzoo ten deel aan de V.D.,
met een verschil van 5y,«, Hetgeen dus betee-
kent, dat, wanneer de Vrijzinnig-democraten
2 stemmen minder hadden gehad, deze vierde
zetel hun ontgaan ware en aan de S.D.A.P.
toegevallen.
Omgekeerd: Had de S.D AF. 3 stemmen
meer gekregen, dan was daardoor haar ge
middelde gestegen tot 518 -'/i, cn ware haar
de 7e zetel toegevallen. Zoo zijn het dus klei
nigheden, die hier dihwrjl» beslissend zijn!
Ook het volgende is niet on-interessant:
zooals men weet, ^tjn aanvankelijk pogingen
gedaan tot' samenwei iring te komen van
diverse kleinere groepen: Nationaal Herstel,
Belastingdruk, Gemeentebelang. Indien deze
pbgiiigengeslaagd waren hetgeen niet het
geval was zouden zij, aan de hand van de
thans bekende uitslagen, het volgende beeld
.te zien hebben gegeven.
Te zamen zouden zij hebben verworven
2143 stemmen, bij de eerste verdeeling recht
gevende op 3 zetels. Na de eerste toewijzing
zouden zij er dan nog 1 zetel bijgekregen heb
ben. Totaal dus 4 zetels. Thans, doordat men
afzonderlijk optrok, verkreeg Nationaal Her
stel met 738 stemmen 1 zetel, Gemeentebelang
met 1110 stemmen 2 zetels, terwijl de vierde
zetel... -den Vrijzinnig-Democraten ten deel is
gevallen.
Op de lijst van Gemeentebelang staat als
no. 4 dr. Loesberg. Bij vergelijking van de
stemmencijfers zal men zien, dat deze meer
voorkeurstemmen heeft gekregen dan dr,
Feenstra Kuiper. Nochtans kon dr. Loesberg
met jdie mjeerdere voorkeurstemmen niet de
50 van den kièsdeeler halen, noodig om
gekozen te worden. Indien hij 61 stemmen
meer had gehad, zou dr, Feenstra Kuiper
zijn zetel hebben moeten afstaan.
In de samenstelling van den Raad is niet
veel verandering gekomen. Van de zittende
Raadsleden zullen ons verlaten: de heer Sehmidt
(S.D.A.P.), van wien in den vorigen Raad de
geloofsbrieven zjjn onderzocht, G. Dol (S. D.
A P.) en J Hessen (Bond Zwaren Belasting
druk), in hun plaats komen de heeren A. H.
v d. Heide (S.DAP K.'Hcornsma (Vrijz.
Dem.) en A. Uithol iNat. Her-'
Evenals andere jaren hadden wij ook dit
maal gezorgd voor een uitgebreide bericht
geving en daarbij van de zijde der politie
(die voor een uitstekende afzetting zorgde!)
zoowéi als van de stembureaus: de meest
mogelijke medewerking ondervonden. Het is
hier de plaats voor een woord van harteiijken
dank aan die autoriteiten. Wij onzerzijds had
den gezorgd voor uitgebreide en duidelijke
borden, waarop de namen en cijfers werden
aangegeven.
Een krant behoort met zijn tijd mee te gaan
en zoo hadden wij dezen keer, behalve het
„aanschouwelijk" resultaat op de borden, voor
een bekendmaking per luidspreker gezorgd,
waartoe wij, dank zij de medewerking van de
Heldersche Radio-Centrale, in de gelegenheid
waren. De honderden luisteraars kregen daar
door den uitslag nog vroeger dan anders, ter
wijl hier en daar met een kleine toelichting
het resultaat van de stemming verduidelijkt
kon worden. Tusschen de bedrijven door wist
de stem van den reus met een leutig liedje of
een pittigen marsch de stemming er in te hou
den.
Van de gelegenheid aan de achterzijde van
onze drukkerij rijwielen te stallen, werd voort
durend gebruik gemaakt en blijkbaar werd
dit door het publiek zeer gewaardeerd: Na
tuurlijk stond den ganschen avond de telefoon
niet stil, en was het een in- en uitloopen van
personen, die naar den stand van zaken kwa
men informeeren. Toen tegen 9 uur de eerste
bulletins verkrijgbaar waren, werden ze grif
gekocht. Incidenten deden zich geen enkel
maal voor en zoo is, wat deze verkiezingen
betreft, een en ander vlot en naar genoegen
verloopen. Het weer vormde ook een belang
rijke factor, gelukkig hadden we ook hierover
geen klagen.
UITSLAG GEMEENTERAADS
VERKIEZING ALKMAAR,
1935
1931
'35
'31
Chr, Hist. Unie
1292
1187
2
2
Anti-Rev, Party
722
655
i
t
S. D. A. P.
3638
3836
e
6
R.K. Staatsparty
4382
4215
7
7
Vrijheidsbond
1698
1888
3
3
R. S. A.P.
633
344
1
0
Chr. Dem. Unie
356
1
0
Vrijz. Dem. Bond
1118
3255
1
2
Katholiek Dem, Partij
287
Communisten
290
In totaal werden uitgebracht 14988 stem
men, tegen 13854 in 1931.
Totaal geldig hiervan waren 14416 ster ren
(in 1931 13380).
Van onwaarde dus 572 stemmen.
De hiesdeeler bedraagt 686.48.
