PAG. 2
Bij het 750-jarig bestaan
van Weissenfels.
3kmm
wn fit
clat ié iUtt
tjuttertje
Populaire Rubriek
De geschiedenis van een
merkwaardige
voorspelling
ZATERDAG 27 JULI 1935
Zijn „muzikale, literaire en
geschiedkundige herinneringen"
door
A. D. Verbronk.
„Mjjn vader was Hof-trompettist in Weis
senfels" zoo vertelt Anna Magdelena
Bach, de tweede vrouw van Johann Sebas-
tlaan Bach ln haar „Kleine Chronik"
„en in ons huis was het altijd een komen tn
gaan van musici..."
De Duitscher kent deze stad eigenlek
alleen als station tusschen Halle en Naum-
burg. En de Hollander heeft er waarschijn
lijk nooit van gehoord. Dat is echter jam
mer, want Weissenfels is aller aandacht
volkomen waard...
Wanneer de trein enkele minuten stil
staat, en men kijkt uit net raampje naar
de huizen en straten dan vermoedt men
niet, dat het zulke kostbare herinneringen
bewaart als die aan de kleine Anna Mag-
delena Wiilken, wier hartje zoo wild be
gon te kloppen, toen de beroemde Hofka-
pelmeester Johann Sebastiaan Bach haar
vroeg of zij zijn vrouw wilde worden.
„O ja, dank u wel..." moet zij toen ge
antwoord hebben.
Weissenfels, de geboorteplaats van die
„Bachin", bewaart nog meer van derge
lijke herinneringen. Ja, het is er zelfs in
zoo hooge mate mee gezegend, dat het
werkelijk de moeite waard is, om een trein
over te blijven en een kleine ontdekkings
reis te ondernemen.
Daar is bijvoorbeeld een logement „Zum
Schiltzen" het is naar de familie ge
noemd, waarvan Heinrich Schütz, de 2e
groote jubilaris van het Bach-Handel-
Schütz-jaar, afstamt.
En ook de derde, Handel, is vertegen
woordigd. In zijn leven heeft Weissenfels
een groote rol gespeeld. Toen zijn vader
op een dag: naar „het Hof" reed, liep de
achtjarige Handel den wagen een heel eind
achterna. Men was toen gedwongen, om
den jongen verder mee te nemen, en hij
werd aan den hertog voorgesteld. Deze
ontdekte spoedig de groote muzikale be
gaafdheid van den jongen, en zorgde voor
de verdere ontwikkeling daarvan.
Ook Richard Wagner is door zijn familie
met Weissenfels verbonden: zijn moeder,
Johanna Rosina Wagner was een dochter
van den Weissenfelschen bakker Peetz.
Maar niet alleen muzikale, ook literaire
herinneringen bewaart dit stadje. Welis
waar is de rechtsgeleerde Adolf Miillner,
die de grootste tooneelschrjjver van zijn tijd
was, en een vermogen verdiende met zijn
geestesproduct „De 29ste Februari", geheel
en al vergeten, er zjjn toch nog andere li
teratoren, die ook nu nog gelezen worden.
Daar is allereerst Louise von Frangois,
de fijngevoelige vertelster, die lange jaren
in Weissenfels gewoond heeft, en wier
woon- en sterfhuis nu nog aan de „Pro
menade" staat.
Eveneens aan de vergetelheid ontrukt
is Friedrich, Vrijheer van Harden berg, be
ter bekend onder den naam Novalis, aan
wien de jeugd het voor alle tijden passend
symbool der romanUek de blauwe bloem
te danken heeft. Pas 29 jaren oud, sloot
hij op 25 Maart 1801, terwijl zijn broer voor
hem piano speelde, zijn groote droomerige
oogen. Hii werd ook in Weissenfels begra
ven. Alleen een eenvoudige steen siert zijn
graf, daarachter staat zijn buste, gemaakt
door den beeldhouwer Schaper.
Ook Nietsche heeft wel iets met Weis
senfels te maken werd hij niet in 1844 in
het nauwelijks anderhalve mijl van Weis
senfels liggende dorp Rocken bij Lützen
geboren
De naam Lützen brengt ons op geschied
kundig terrein. Toen Gustaai Adolf in 1632
bij Lützen sneuvelde, was het „Geleits-
haus" in Weissenfels de plaats, waar het
lijk gebracht werd. Men zegt zelfs, dat zijn
hart onder den kansel van de toen reeds
300 jaren oude Maria-kerk bijgezet is. 150
jaren later won Frederik de Groote den
slag van Rossbach in de directe nabijheid
van Weissenfels. Een gedenksteen op de
Saale-brug zegt, dat de koning hier aan
een wissen dood ontsnapte, doordat een
ridderlijk Fransch officier aan den anderen
Saale-oever staande, het geweer uit de hand
van een Fransch soldaat sloeg, loen deze
juist op den koning wilde losvuren.
Maar niet alléén de „muzikale en ge-
schiedkundigt herinneringen" zijn het, die
Weissenfels de moeite waard maken. Er zjjn
ook veel schilderachtige plekjes, die een
vreugde voor het oog zijn. Daar is bijvoor
beeld de hof van van het Klarissenklooster,
dat in 1285 de bruid van den Hohenstauf
Konradin gesticht zou hebben. Bezienswaar
dig zijn ook de Mariakerk, de slotkapel en
het uit de zeventiende eeuw stammende
hertogelijke slot Neu-Augustusburg z<if.
Ter gelegenheid van het jubileum is de koe
pel gerestaureerd.
En daar is nog véél meer. Gelooft u niet,
dat ik gelijk ..eb, door te zeggen, dat het dp
moeite waard is om een trein over te blij
ven in Weissenfels, en een kijkje te nemen
in dit alleraardigste, historische stadje?!...
„U hebt een tuin ik hoop, dat alles
voorspoedig groeit?"
„Dat gaat best, dank u. De kippen van
mijn buurman worden met den dag vet
ter".
M'n niggie, u weet wel die er het vorig
jaar ook is geweest om te baai) met haar
pootjes en te gillen in het water as der niks
te gillen valt, is d'r nou ook en ze heb me
meteen een fjjn ideetje aan de hand gedaan
om de speeltuinvereniging van de flesch
af te helpen omdat ze daar op willen gaan,
want de gemeente zeg nou, dat ze geen cen
ten meer heef om al die speeldingvtjes te
betalen. Dat zeggen ze nou wel niet zoo
precies, maar ze doenne dat toch zooals ze
dat in de politiek altijd doen met andere
woorden maar ze zeggen het toch precies
zooals ze het met andere woorden zeggen
dan dat ze met gewone woorden zouen ge-
zeg hebben nou hebben ze dit maar gezeg
in de gemeenteraad dat ze niet meer willen
poffen. Nou, ze hebben groot gelijk zeg m'n
niggie want dat moet je niet doen want m'n
niggie heb een grootvader die ook van mijn
is en die had ook een winkel en daarin heb
ie zooveel aan de menschen moeten poffen
dat ze hem er op het laatst zelf uitgepof
hebben, dus dat was niks lollig, hè. Maar
m'n grootvader heb d'r nou niks mee te
maken en moeten we dan, zooals de groote
meneeren zeggen, de bakens gaan verzet
ten want de gemeentemeneeren poffen
niet meer aan de speeltuin. En dat niggie
van me, dat tusschen twee haakkies erreg
googem is, die heb me nou een mooi idee
tje aande hand gedaan om dat gevalletje
zoo in orde te maken en dat is beslist
mooi.
„Zeg," zeg ze tegen mijn, „nou mot je
het vollegende eens in de krant zetten."
„As je nou eens voorstelt, dat je de po-
titiemannen tegen de slagersjongens laat
voetballen en de vliegeniers tegen de men
schen van de dulkbooten en zij die nog een
hoop belasting te betalen hebben tegen de
deurwaarders en dan laat je ook nog de
schoorsteenvegers tegen de ijssiesmannen
voetballen en je maakt van dit alles een
mooie competitie met bijvoorbeeld als prijs
een mooie beker, die alle menschen die de
Heldersche Courant lezen bij mekaar leg
gen en je looft dan die beker uit aan die
menschen die 'm winnen, en al die wed
strijden laat je een dubbeltje entree voor
betalen, dan hebben ze de centen die de
gemeente niet poffen wil toch bij mekaar
en dan kenne ze het criessiskommietee
ook nog wat aan laten verdienen door de
vermakelijkheidsbelasting maar aan die
menschen van het kriessiseommitee te
geven dan hebben ze allemaal wat ha. Nou
dat niggie is erreg googem, hè? Ik heb
dat in de gaten want ze heb me een yssie
afgezet omdat ze d'r portemenee vergeten
had en toen zei ze tegen mij dat ze het
wel weer zou teruggeven. Maar ik heb d'r
nog niks van gezien en nou ziet u al weer
dat u nooit poffen moet, want je hebt d'r
altijd stroppen aan en zoo'n meneer as
ikke die ken toch niet aan z'n niggie gaan
vragen of ze asjeblief de vijf centen terug
geeft voor dat ijssie?
Maar ik knijp nou toch wel een
beetje want al m'n zondagscenten zijn nou
foetsie en de ministerpresident zit 'm nou
ook te knijpen zeggen ze\ omdat er een mi-
nistercriessis komp. Wat dat voor een
ding is weet ik niet, maar het moet ge
loof ik toch wel een beetje vervelend zjj;i
en nou hoop ik maar dat ze mijn later
geen minister maken want as ik nog geen
eens een alpinomus ken opzetten hoe moet
ik dat dan met een hooge hoed doen? Ik
heb een keer zoo'n ding op m'n hoof ge-
had en toen hebben ze 'm voor de lol over
m'n oogen gedouwd en dat was net met
tooneelspelen en ik moes nét op dat oogen-
blik zoo'n beetje van de sokken gaan dus
het kwam goed van pas, hè, want anders
had ik heelemaal niet geweten hoe ik dat
op een fatsoenlijke manier neb moeten
doen en uit Soerabaje heb d'r nou een offi
cier geschreven dat ze die plakette die de
Heldersche Courant bij mekaar gevraag
heeft aan alle menschen die 'm lezen, dat
ze 'm daar heel mooi vonden, dus dat is
al weer prettig he en nou ziet u al weer
dat alles wat de Heldersche Courant doet
en geeft, goed is, mijn persoontje dan bui
ten beschouwing gelaten zeggen de groote
menschen altijd, as dat zoo te pas komp en
daarom zet ik het natuurlijk ook, want as
ik het niet gezeg had dan zou de meester
me vas weer komen vragen of ik m'n
neus wel fatsoenlijk kan afveegen.
M'n brieffie is alweer vol en daarom dan
maar weer sloes. Tot de volgende keer
maar weer hè. Daaaag.
Dora: „Schaam je je niet om je door
een wildvreemde jongen te laten kussen?"
Marie: „Wildvreemd? Maar groote ge
nade, jij kende hem toch?"
Op een Middellandsche Zeereis zult
U verliefd worden op een vrouw
door
Mario de B r e n a n i t
Ik zal wat in het verleden moeten
teruggaan, als U wilt, dat ik U de ge
schiedenis goed duidelijk maak..."
„Ja, dat is best, ik ben erg benieuwd!
Maar maakt U 't zoo kort mogelijk!" zei
Korty, die nog altijd hoop had, Hastings
wel te zullen overreden; daarom wilde hjj
hem rustig laten uitspreken. Hij was er
wel aan gewend, dat acteurs dikwijls
eigenaardige grillen hadden, en daarom
luisterde hij geduldig toe, ofschoon hij in
wendig van opwinding en woede kookte.
„Ik was eens heel gelukkig met een
vrouw", vertelde Hastings. En misschien
was ik wel juist daarom verslagen, toen
ik er op zekeren dag achter kwam, dat zij
mijn liefde niet waard was. Meer hoef ik
U daarover niet te vertellen, alleen dit,
dat ik na deze ervaring niets meer van
de vrouwen wilde weten; want als deze
eene, die ik voor de edelste van allen had
gehouden, mij dit kon aandoen, wat zou
mij dan niet van de anderen te wachten
staan!
Toen werd ik op zekeren dag bij Direc
teur Wilburne uitgenoodigd; zooals U
weet, voerde die destijds eengrooten
staat. Zoo had hjj bij die gelegenheid, om
zijn gasten bezig te houden o.a. ook een
„helderziende" uitgenoodigd, geen vrouw,
die waarzeggingen voor geld deed, doch
een dame, die een soort tweede gezicht
had. Voor een grap liet ik mij door haar
de toekomst voorspellen.
„U wilt misschien wel graag weten,
hoe de vrouw er uit ziet, die U eenmaal
zult liefhebben?" vroeg ze. En nog voor
ik ontkennend kon antwoorden want
ik was werkelijk in 't minst niet verlan
gend naar deze voorspelling, integen
deel ik wilde liefst niets meer van vrou
wenhistories hooren eer ik kon ont
kennen, begon ze mjj een toekomstbeeld
af te schilderen.
„Op een Middellandsche Zee-reis zult u
verliefd worden op een vrouw en dat zal
uw groote liefde worden. Of u daarbij ge
lukkig of ongelukkig zult worden, zie ik
nog niet duidelijk. Maar ik zie de vrouw
al: 't is niet iemand van het reisgezel
schap, zelfs niet eens een Europeesche..."
„Maar een Oostersche", viel Korty hem
in de rede, „een slangendanseres. U zult
na de voorstelling met haar samen zijn
en u zult haar een liefdesdrank- geven!"
Hastings zat met open mond te kijken.
Van verbazing kon hij eerst geen woord
uitbrengen. Hó was heel bleek van opwin
ding en staande Korty als betooverd aan.
„U weetU kent de voorspelling?
Maar, hoe is dat mogelijk. Ik zweer u, ik
heb er totnogtoe geen mensch een woord
van verteld. U bent de eerste en u spreekt
dezelfde woorden uit als destijds de dame
op de partij van Directeur Wilburne, mij
geheel onder vier oogen toevertrouwde.
Nee, dat wordt bepaald griezelig! Ik be
grijp er" niets van! Maar zegt u mij toch,
hoe u dat alles zoo precies weet eif
hoe
„Uit het manuscript!"
„Uit het manuscript? Uit welk ma-
nusript?"
„Uit het manuscript!"
„Daar begrijp ik niets van!"
„Het is de rol ,die u nu moet spelen!
U moet op dat meisje verliefd worden en
als dan gebleken is, dat ze toch een Euro
peesche is, die door een samenloop van
omstandigheden hierheen is gekomen,
moet u haar bevrijden en later met haar
trouwen. Een avontuurlijke film, die wij
hier draaien, dat geef ik toe, maar het
manuscript is heel spannend. Maar die
overeenkomst met uw voorspelling, dat is
zeldzaam! Die dame moet werkelijk het
tweede gezicht gehad hebben. En ik kan
me indenken, dat u totnogtoe alle Middel
landsche Zee-reizen vermeden hebt, om
dat u niet verliefd wilde worden!"
„Wilde?" Ik wil het nu nog niet!" zei
Hastings, die langzamerhand van zijn ver
bazing was bekomen. „Ik wil het niet en
daarom kan ik de rol niet spelen. Ik heb
alles gedaan om geen Middellandsche
Zee-reizen te hoeven te maken. U zult het
misschien niet gelooven: verleden jaar
heb ik er uit de tombola op het persbal
een gewonnen!" Ik heb de kaart weg
geven en er een jonge collega mee ge
lukkig gemaakt. Ik wilde vermijden, dat
mijn voorspelling in vervulling zou gaan.
Om dezelfde reden heb ik ook al eens
een hoofdrol in een Middellandsche Zee
film afgeslagen en ik moet mij daaraan
houden! Ik wil niet verliefd worden! U
zult mij wel begrijpen en mjj niet langer
voor gek houden!"
•«■.jfiyajun»-
„Ik kan uw opvatting helaas niet deel-
len. Ik zou u integendeel een dwaas noe
men, indien u deze gelegenheid om de
profetie in vervulling te doen gaan, liet
voorbij gaan. Kijkt u eens, nu gebeurt er
toch precies datgene wat u voorspeld
werd, in de film! Dan hebt u het dus be
leefd, hebt het achter den rug en het
raakt u toch niet, omdat het maar een
rol is! Dat is toch een oplossing, zooals
u er zich geen betere zoudt kunnen wen-
schen!"
Hastings dacht na. Eigenlijk had Korty
niet zoo heelemaal ongelijk: als hjj de rol
speelde, ging de voorspelling op alle pun
ten in vervulling en na de opnamen zou
het hart even vrjj zjjn als voorheen.
„Het idee lokt mjj wel aan," zei hjj met
een glimlach. „Een wonderljjke geschie
denis!"
„Heeft de dichter niet reeds gezegd:
er gebeuren dingen tusschen hemei en
aarde, die ons armzalige menschen ver
stand ons niet had kunnen doen droo-
men? U zult eens zien, hoe gelukkig u
zich na deze rol zult gevoelen; u behoeft
dan niet langer in angst en vreeze te
leven, dat de voorspelling uit zal komen."
„Nu, góed dan, ik speel."
„Alles is klaar; we kunnen onmiddeüjP1
beginnen!"
Drie maanden na de voltooiing der op
namen voor de film „Avonturen aan de
Middellandsche Zee" vond de huweljjW-
inzegening tusschen Doris Lasa en Wa
ter Hastings plaats; Doris Lasa was e
actrice, die in de bewuste film de rol van
de slangendanseres had vervuld.