POPULAIR BIJVOEGSEL VAN DE HELDERSCHE COURANT Hoe een Bolsjewistische industriestad ontstaat. ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1935 autuersrechten voorbehouden Werving van arbeidskracht door middel van de knoet VOOR DE SC#- Werken bij een koude van 30 tot 50 graden onder nul. Ir. door H. FOX. In dit artikel beschrijft de auteur, een Engelsch ingenieur, die, na een aantal jaren een werkzaam aan deel te hebben gehad aan den op bouw van een industriecentrum, uit Rusland is teruggekeerd,' op welke onmenschelijke wijze de proletari sche arbeidskrachten in den Sow- jetstaat worden geëxploiteerd. Aan de uitmonding van den Kondo man in den Tom, 300 kilometer verwijderd van den Siberischen hoofdspoorweg, ligt Kusnezkstroi, in den laatsten tijd Sta- linsk genaamd, een der voornaamste cen- .tra van de Sowjet-industrie met 250.000 inwoners. Hoewel hier drie jaar geleden nog nau welijks een menschelijke woning te beken nen was, is de plaats toch van. histori sche beteekenis, want hier bevindt zich de poort .waardoor de Mongolen Europa binnenvielen; van hier uit begonnen de horden van Dzjengis Khan hun ongehoor- den zegetocht door geheel Rusland. Staro- Kunezk, het verbanningsoord van Dosto- jewski, dat op ongeveer 7 kilometer van de tegenwoordige stad ligt, was het bol werk van de Russen tegen de uit Mongo lië opdringende nomaden. Het bestaan van de kolen- en ertslagen in. het békken "van Kusnezk, was reeds lang bekend. In 1910 had een Fransche maatschappijzich van het recht van ex-' ploitatie verzekerd; met steun van het Russische ministerie van Oorlog zou zij er een hoogovenwerk aanleggen. De oorlog verhinderde de uitvoering van dit plan en eerst in 1929, bij den aanvang van het vijf-jarenplan, namen de Bolsjewisten het oude project weder in studie, om het op reusachtige schaal tot uitvoering te bren gen, gedreven door hun zucht naar het fantastisch-grandiose. Nadat de plannen gereed waren, maak te men op ongehoord brutale wijze een begin met het uit den grond stampen van industriewerken uit de moerassen van de Kusnezker vlakte. Aangezien ter plaatse geen arbeidskrachten te vinden waren, werden recruteeringsbureaux opgericht, die binnen een kring van 1000 kilometer in den omtrek eenvoudig beslag legden op alles wat tot werken in staat was. Tech nici en ingenieurs werden in het geheele rijk onder dwang gemobiliseerd en tal van vreemdelingen uit verschillende landen aangeworven. Midden in den strengsten winter, bij een koude van 30 tot 50 graden onder nul begon men met het oprichten van de gebouwen uit gewapend beton. Er werden reusachtige houten loodsen ge bouwd, binnen welker wanden dan, bij sterke verwarming, een aanvang werd gemaakt met het betonneeren. Eindelooze kolonnes gestraften, in lom pen gehuld en half verhongerd, deden den grond springen, die door de vorst zoo hard als graniet was, en groeven de fun damenten. Doch de knoet scheen te zege vieren. In de lente van 1932 werd de eerste hoogoven ontstoken en thans vindt men er de volgende bedrijven: 12 Marin- ovens, 4 hoogovens, een spoorweg, een blikpletterij, een straatvan profielen, een krachtcentrale van 120.000- kw, een ce mentfabriek, een cokesoven en verschillende steenfabrieken. Hoe worden deze bedrijven echter geleid en hoe leven de menschen, die er moeten werken! De heele industriestad, die een opper vlakte beslaat van ongeveer 10 km lengte bij 2 km breedte, bezit wel is waar reeds een schouwburg en een bioscoop met 1000 plaatsen, doch daarnaast treft men vele duizenden arbeiders aan, die in ellendige leemen hutten huizen en thans, nu de grondwerken afgeloopen zijn, de bitterste armoede lijden, daar niemand hen helpt. Zij moeten leven van bedelen en rooven. Gewelddadige overvallen en op fabriekspersoneel gepleegde moorden, zjjn hier dan ook volstrekt geen uitzonde- ring. Nergenster wereld kan men zulke schreeuwendesociale tegenstellingen aan schouwen als hier, in de pioniersstad der Sowjet-industrie, waar naar het heet alle werklieden gelijk zijn. Nergens is de macht van het geld grooter dan hier. Voor geld kan men alles krijgen, maar wie het niet heeft, verhongert. Wie den bouw van Kusnezkstroi heeft medege maakt, kan zich niet ontworstelen aan de gedachte, dat deze zeldzame „pyramide" der Sowjets rust op het gebeente van het Russische volk. Volgens onzetechnische begrippen is er geen sprake van organisatie,' doch alleen van chaos. Tijdens den bouw moest men soms uren lang door den omgewoelden kleibodem af leggen-, voordat-men-aan zijn wérk kwam tevreden, dat: men onder weg niet aangevallen was, doch alleen omzwermd door horden bedelende kinde ren. Was men, dan doodvermoeid eenmaal gearriveerd, dan bleek dikwijls dat de vastgestelde plannen eenvoudig waren verdwenen en. vervangen-door andere, van geheel tégenovergestelden aard. Thans, nu de boel eigenlijk min of meer marcheert, zijn defecten, die dreigen het geheele reusachtige apparaat stil te leg gen, aan de 'orde van den dag. Volgens de Sovjet-gewoonte is het dan de Gepoe, die de zaak weer in orde moet brengen. Gevangenneming, verbanning, fusilleeren van de leden'der directie en hoogere be ambten zijn niets ongewoons. Vooral na - den aanslag op Kireff, zijn de bewakings- maatregelen nog verscherpt. Voor elke -kroeg -staan posten van .de Gepoe, in uni- keèrstunnels staan onder strenge, bewa king. Waterleiding en electrische centrale worden zoo streng bewaakt, dat men zich reeds blootstelt aan arrestatie, als men er in de buurt komt zonder- spéciale vergun ning. Toen niet lang geleden brand ontstond in een hoop ouden rommel,- rukte* de Ge poe uit mét 50 man en begon met .een machinegeweer in stelling te brengen. De regeeringsorganen zijn buitengewoon wan trouwend, daar zij er rekening mede moe ten houden dat elk oogenblik de onder drukte haat van het onder een slavenjuk zuchtende, gepijnigde bevolking tot uit barsting kan komen. In Kusnezkstroi kómt daar nog' bij, dat de bevolking uit ongeveer 25 verschillende nationaliteiten bestaat, die uit alle deelen van het reus achtige rijk onder min of meer sterken druk hier te hoop zijn gédrèven. Ethnogra- fisch vormen de Sibirjaken, een slag men schen, dat aanmerkelijk afwijkt van de Europeesche Russen, het hoofdcontingent; daarop volgen de Kirgiezen uit het nabu rige Mongolië 'en Geórgiërs, eveneens een Aziatisch-Siberische volksstam. Er zijn slechts ongeveer 2 1 Europeesche Rus sen. Onder het technische personeel bevon den zich tot voor betrekkelijk korten tijd nog tal van D.uitschers, daar de Duit- schers bijna geheel waren belast met'het montage- en projectiewerk, terwijl de- Amerikanen den bouw leidden. In -de laat ste twee jaar echter werd de toestand der Duitschers hoe langer hoe slechter, - ten gevolge van de stelselmatige ophitsing der plaatselijke pers. Het kwam niet zel den tot schermutselingen, zoodat op het oogenblik bijna alle Duitsche ingenieurs Kusnezkstroi hebben verlaten. Ondanks de voor West-Europeesch'e be grippen bijna onbegrijpelijke verwarring, die er heerscht, is dit reusachtige ih- dustriecentrum natuurlijk toch van zéér groote beteekenis voor de Sovjet-maat schappij, en vooral voor de bewapening van het Roode Leger. Jaarlijksch wordt hier omstreeks 5 millioen ton kolen" 'g.e* dolven; de helft daarvan gaat meer dan 20000 kilometer ver naar den Oeral, naar het hoogovenwerk Magnitogorsk, terwijl de rest tot cokes wordt verwerkt en dient voor het smelten van 1 y2 millioen ton ijzer. '- Zooals wij hierboven reeds zeiden, is het duidelijk dat dit industriecentrum, gele gen aan de toegangspoort naar Midden- Azië en China, zeer gunstig is gekozen voor de verspreiding van de producten over een reusachtig gebied. Rusland's po gingen om tot economische penetratie van Mongolië en China te geraken, hebben in Kusnezkstroi een typische belichaming ge vonden. Mijnheer Dikzak was op bezoek en de kleine zoon des huizes was ongewoon zoet en zat als een model jochi op zijn stoel. „Wel, wel Dickie", zei mijnheer Dikzak, „ben jij altijd zo zoet, ventje?" „Nee me neer", bekende Dickie, „maar moeder heeft me een dubbeltje beloofd als ik niets zeggen zou over uw dikte en uw kale hoofd". Reiziger: „Eindelijk! Ik heb een eeuwig heid- op je gewacht! Heeft je patroon dan niet gezegd hoe je me herkennen kon?" Chauffeur: „Jawel, maar er zijn heel wat heeren met dikke buiken en roode neuzen." Nog eenigè concentratie-oefeningen Voorbeeld B. Neem nu het geval,- dat een kind een geconcentreerde opmerk zaamheid bezit, d.w.z. dat het zijn geest sterk gedurende een langeren tijd bij een ding weet te houden, Onhoodig te. zeggen, dat dit een slechte chauffeur zou zijn. Men kan ze in een klks leerlingen er zoo uit halen, deze typen!. Hét zijn er "meestal maar zeer. weinigen. Doch zij zijn dóor-_ gaans de beste leerlingen. Echte studie koppen hebben ze. Ze maken hun huiswerk met zorg en nauwkeurigheid. De ouders hebben geen klachten over het leeren. Als er klachten zijn, dan zijn het deze: „Die jongen hoort je soms in het geheel niet. Die is zoo bij zijn werk, dat hij alles om zich heen vergeet". Men "heeft dan ook vaak te doen met het z.g. Fixeerende type. Met behulp hiervan valt de z.g. verstrooid heid van groote geleerden te verklaren. Zij zijn dan op die oogenbliken zoo sterk en langdurig met hun gedachten bij een of ander ding, dat ze er nauwelijks van los te maken zijn. Nu moet men echter met het verklaren van deze verstrooidheid voorzichtig zijn. Want niet altijd is zij het gevolg van een sterke geconcentreerde en fixeerende opmerkzaamheid. Meermalen is zij het gevolg van een te zwakke opmerk zaamheid. Men noemt dit ook wel vervlak king van den bewustzijnsgraad. Dit komt vooral veel voor bij zwakzinnigen en z.g. geestelijk trage menschen Tenslotte nog dit: Kinderen hebben in het algemeen een vlottende opmerkzaam heid. Ze kunnen niet lang hun aandacht op eenzelfde ding gericht houden. Zij moeten na een kort poosje weer eens iets anders te doen hebben. Ik gaf u in het vorig artikel reeds enkele voorbeelden ervan. Zij moeten dan ook herhaaldelijk bij hetwerk gehouden worden. Dit geschiedt op allerlei wijzen, door aansporing van onderwijzer of ouders, door" de lessen niet te lang te maken en zorg te dragen voor afwisseling en vooral door tijdens het werken den leerlingen zoo weinig mogelijk afleiding te geven. Vooal dit laatste is een belangrijke factor. Onze stadsscholen staan meestal langs de straat. De moderne gebouwen hebben lage ramen en de leer lingen zien dan ook alles, wat er op straat gebeurt. Bij het maken van het huiswerk treedt een dergelijk feit her- haardelijk op den voorgrond. In vele ge zinnen is het niet mogelijk het kind een aparte studeerkamer te geven en moet het zijn werk in de huiskamer maken. Een zeer groot bezwaar, dat nog grooter wordt wanneer in de huiskamer ook nog een radio staat. Het moge voor leerlingen met een sterk geconcentreerde opmerkzaam heid minder bezwaarlijk zijn, voor het doorsnee kind acht ik het funest. En ik heb daarom ook groote bewondering voor een mijner kennissen, die studeerende kinderen heeft en zich terwille ;van hen reeds jarenlang het genot van de radio heeft ontzegd. Daar heb ik "inderdaad zeer veel respect voor. U bemerkt al weer, hoe moeilijk- het fe, een bepaald kind dom te noemen en het met rapportcijfers naar huis te sturen, zooals ik die vermeldde in mijn vorig arti kel. Er loopt door de opvoed- en onder wijskunde steeds als een draad de uit spraak „Het is allemaal zoo betrekkelijk'*. He.t zou. werkelijk goed zijn, dat men ■-hier-zijn-aandacht ...eena..aan 'schonk. Tft wil nu nog enkele voorbeelden geven v"afi de wijze, waarop hetgeconcentreerd wer ken verbeterd kan worden. Eerste oefening met het kind. Men leze een bladzij'uit een boek. Ver volgens sla men het boek dicht en pro- beere men in het kort weer te geven, wat men gelezen heeft. De eerste maal zal 51 dit werkelijk zeer tegenvallen. En u zult stellig bemerken, dat ge toch zeervluchtig over dé zaken hebt heen gelezen. Herhaal deze oefening telkens met een volgende pagina. Tracht telkens in het kort zoo zuiver mogelijk weer te geven, wat ge las. Laat dit ook uw kind doen. Let wel, ik heb het hier niet over „van buiten" leereji. Mag ik u vanaf deze plaats eens een vraag doen? U hebt mogelijk honderden keeren reeds op uw horloge gekeken. Kunt u mjj echter nu ineens zeggen, hoe het cijfer zes op dat uurwerk staat? Neen, niet eerst gaan kijken. U zult mij toegéven, dat u zoo oplettend nooit uw horloge bekeken hebt. Welnu, dergelijke vragen kan men zich een groot aantal stellen. Doe dit eens aan u zelf en aan uw kind. Leer hem op deze wijze op te letten. Tweede oefening. Tracht eens gedurende tien minuten aan eenzelfde ding te denken. Ik ben er zeker van, dat deze tien mi nuten u. zeer lang zullen vallen. Herhaal delijk zult ge opmerken, dat uw geest af dwaalt en met iets anders bezig is. Maar wanneer ge deze oefening uw kind ver scheidene malen laat doen, zult ge spoedig tot de ontdekking komen, dat het vooruit gaat. Niet alleen ten opzichte van deze oefening, maar ook in het leeren op school. Het mooie van bovenstaande oefening is wel dit: ge helpt uw kind op een prettige en gemakkelijke wijze bij zijn studie. Bij zondere kennis hebt u er niet voor noodig. Maar toch verzeker ik u, dat ge op deze wijze uw kind leert werken, leert stu- deeren. En dit is van veel waarde, dan al het instampen van kennis, vaak met veel scènes in huis, even dikwijls ten, koste van de gezondheid van uw kind.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1935 | | pagina 17