POPULAIR BIJVOEGSEL VAN DE HELDERSCHE COURANT
Hoe een Bolsjewistische
industriestad ontstaat.
ZATERDAG 10 AUGUSTUS 1935
autuersrechten voorbehouden
Werving van arbeidskracht door middel
van de knoet
VOOR DE
SC#-
Werken bij een koude van 30 tot 50
graden onder nul.
Ir.
door
H. FOX.
In dit artikel beschrijft de auteur,
een Engelsch ingenieur, die, na een
aantal jaren een werkzaam aan
deel te hebben gehad aan den op
bouw van een industriecentrum, uit
Rusland is teruggekeerd,' op welke
onmenschelijke wijze de proletari
sche arbeidskrachten in den Sow-
jetstaat worden geëxploiteerd.
Aan de uitmonding van den Kondo
man in den Tom, 300 kilometer verwijderd
van den Siberischen hoofdspoorweg, ligt
Kusnezkstroi, in den laatsten tijd Sta-
linsk genaamd, een der voornaamste cen-
.tra van de Sowjet-industrie met 250.000
inwoners.
Hoewel hier drie jaar geleden nog nau
welijks een menschelijke woning te beken
nen was, is de plaats toch van. histori
sche beteekenis, want hier bevindt zich de
poort .waardoor de Mongolen Europa
binnenvielen; van hier uit begonnen de
horden van Dzjengis Khan hun ongehoor-
den zegetocht door geheel Rusland. Staro-
Kunezk, het verbanningsoord van Dosto-
jewski, dat op ongeveer 7 kilometer van
de tegenwoordige stad ligt, was het bol
werk van de Russen tegen de uit Mongo
lië opdringende nomaden.
Het bestaan van de kolen- en ertslagen
in. het békken "van Kusnezk, was reeds
lang bekend. In 1910 had een Fransche
maatschappijzich van het recht van ex-'
ploitatie verzekerd; met steun van het
Russische ministerie van Oorlog zou zij er
een hoogovenwerk aanleggen. De oorlog
verhinderde de uitvoering van dit plan en
eerst in 1929, bij den aanvang van het
vijf-jarenplan, namen de Bolsjewisten het
oude project weder in studie, om het op
reusachtige schaal tot uitvoering te bren
gen, gedreven door hun zucht naar het
fantastisch-grandiose.
Nadat de plannen gereed waren, maak
te men op ongehoord brutale wijze een
begin met het uit den grond stampen van
industriewerken uit de moerassen van de
Kusnezker vlakte. Aangezien ter plaatse
geen arbeidskrachten te vinden waren,
werden recruteeringsbureaux opgericht, die
binnen een kring van 1000 kilometer in
den omtrek eenvoudig beslag legden op
alles wat tot werken in staat was. Tech
nici en ingenieurs werden in het geheele
rijk onder dwang gemobiliseerd en tal van
vreemdelingen uit verschillende landen
aangeworven. Midden in den strengsten
winter, bij een koude van 30 tot 50 graden
onder nul begon men met het oprichten
van de gebouwen uit gewapend beton. Er
werden reusachtige houten loodsen ge
bouwd, binnen welker wanden dan, bij
sterke verwarming, een aanvang werd
gemaakt met het betonneeren.
Eindelooze kolonnes gestraften, in lom
pen gehuld en half verhongerd, deden den
grond springen, die door de vorst zoo
hard als graniet was, en groeven de fun
damenten. Doch de knoet scheen te zege
vieren. In de lente van 1932 werd de
eerste hoogoven ontstoken en thans vindt
men er de volgende bedrijven: 12 Marin-
ovens, 4 hoogovens, een spoorweg, een
blikpletterij, een straatvan profielen, een
krachtcentrale van 120.000- kw, een ce
mentfabriek, een cokesoven en verschillende
steenfabrieken. Hoe worden deze bedrijven
echter geleid en hoe leven de menschen,
die er moeten werken!
De heele industriestad, die een opper
vlakte beslaat van ongeveer 10 km
lengte bij 2 km breedte, bezit wel is waar
reeds een schouwburg en een bioscoop
met 1000 plaatsen, doch daarnaast treft
men vele duizenden arbeiders aan, die in
ellendige leemen hutten huizen en thans,
nu de grondwerken afgeloopen zijn, de
bitterste armoede lijden, daar niemand
hen helpt. Zij moeten leven van bedelen
en rooven. Gewelddadige overvallen en
op fabriekspersoneel gepleegde moorden,
zjjn hier dan ook volstrekt geen uitzonde-
ring. Nergenster wereld kan men zulke
schreeuwendesociale tegenstellingen aan
schouwen als hier, in de pioniersstad der
Sowjet-industrie, waar naar het heet alle
werklieden gelijk zijn. Nergens is de
macht van het geld grooter dan hier.
Voor geld kan men alles krijgen, maar
wie het niet heeft, verhongert. Wie den
bouw van Kusnezkstroi heeft medege
maakt, kan zich niet ontworstelen aan de
gedachte, dat deze zeldzame „pyramide"
der Sowjets rust op het gebeente van het
Russische volk.
Volgens onzetechnische begrippen is er
geen sprake van organisatie,' doch alleen
van chaos. Tijdens den bouw moest men
soms uren lang door den omgewoelden
kleibodem af leggen-, voordat-men-aan zijn
wérk kwam tevreden, dat: men onder
weg niet aangevallen was, doch alleen
omzwermd door horden bedelende kinde
ren. Was men, dan doodvermoeid eenmaal
gearriveerd, dan bleek dikwijls dat de
vastgestelde plannen eenvoudig waren
verdwenen en. vervangen-door andere, van
geheel tégenovergestelden aard.
Thans, nu de boel eigenlijk min of meer
marcheert, zijn defecten, die dreigen het
geheele reusachtige apparaat stil te leg
gen, aan de 'orde van den dag. Volgens
de Sovjet-gewoonte is het dan de Gepoe,
die de zaak weer in orde moet brengen.
Gevangenneming, verbanning, fusilleeren
van de leden'der directie en hoogere be
ambten zijn niets ongewoons. Vooral na
- den aanslag op Kireff, zijn de bewakings-
maatregelen nog verscherpt. Voor elke
-kroeg -staan posten van .de Gepoe, in uni-
keèrstunnels staan onder strenge, bewa
king. Waterleiding en electrische centrale
worden zoo streng bewaakt, dat men zich
reeds blootstelt aan arrestatie, als men er
in de buurt komt zonder- spéciale vergun
ning.
Toen niet lang geleden brand ontstond
in een hoop ouden rommel,- rukte* de Ge
poe uit mét 50 man en begon met .een
machinegeweer in stelling te brengen. De
regeeringsorganen zijn buitengewoon wan
trouwend, daar zij er rekening mede moe
ten houden dat elk oogenblik de onder
drukte haat van het onder een slavenjuk
zuchtende, gepijnigde bevolking tot uit
barsting kan komen. In Kusnezkstroi
kómt daar nog' bij, dat de bevolking uit
ongeveer 25 verschillende nationaliteiten
bestaat, die uit alle deelen van het reus
achtige rijk onder min of meer sterken
druk hier te hoop zijn gédrèven. Ethnogra-
fisch vormen de Sibirjaken, een slag men
schen, dat aanmerkelijk afwijkt van de
Europeesche Russen, het hoofdcontingent;
daarop volgen de Kirgiezen uit het nabu
rige Mongolië 'en Geórgiërs, eveneens een
Aziatisch-Siberische volksstam. Er zijn
slechts ongeveer 2 1 Europeesche Rus
sen.
Onder het technische personeel bevon
den zich tot voor betrekkelijk korten tijd
nog tal van D.uitschers, daar de Duit-
schers bijna geheel waren belast met'het
montage- en projectiewerk, terwijl de-
Amerikanen den bouw leidden. In -de laat
ste twee jaar echter werd de toestand der
Duitschers hoe langer hoe slechter, - ten
gevolge van de stelselmatige ophitsing
der plaatselijke pers. Het kwam niet zel
den tot schermutselingen, zoodat op het
oogenblik bijna alle Duitsche ingenieurs
Kusnezkstroi hebben verlaten.
Ondanks de voor West-Europeesch'e be
grippen bijna onbegrijpelijke verwarring,
die er heerscht, is dit reusachtige ih-
dustriecentrum natuurlijk toch van zéér
groote beteekenis voor de Sovjet-maat
schappij, en vooral voor de bewapening
van het Roode Leger. Jaarlijksch wordt
hier omstreeks 5 millioen ton kolen" 'g.e*
dolven; de helft daarvan gaat meer dan
20000 kilometer ver naar den Oeral, naar
het hoogovenwerk Magnitogorsk, terwijl
de rest tot cokes wordt verwerkt en dient
voor het smelten van 1 y2 millioen ton
ijzer. '-
Zooals wij hierboven reeds zeiden, is het
duidelijk dat dit industriecentrum, gele
gen aan de toegangspoort naar Midden-
Azië en China, zeer gunstig is gekozen
voor de verspreiding van de producten
over een reusachtig gebied. Rusland's po
gingen om tot economische penetratie van
Mongolië en China te geraken, hebben in
Kusnezkstroi een typische belichaming ge
vonden.
Mijnheer Dikzak was op bezoek en de
kleine zoon des huizes was ongewoon zoet
en zat als een model jochi op zijn stoel.
„Wel, wel Dickie", zei mijnheer Dikzak,
„ben jij altijd zo zoet, ventje?" „Nee me
neer", bekende Dickie, „maar moeder
heeft me een dubbeltje beloofd als ik niets
zeggen zou over uw dikte en uw kale
hoofd".
Reiziger: „Eindelijk! Ik heb een eeuwig
heid- op je gewacht! Heeft je patroon dan
niet gezegd hoe je me herkennen kon?"
Chauffeur: „Jawel, maar er zijn heel
wat heeren met dikke buiken en roode
neuzen."
Nog eenigè concentratie-oefeningen
Voorbeeld B. Neem nu het geval,- dat
een kind een geconcentreerde opmerk
zaamheid bezit, d.w.z. dat het zijn geest
sterk gedurende een langeren tijd bij een
ding weet te houden, Onhoodig te. zeggen,
dat dit een slechte chauffeur zou zijn. Men
kan ze in een klks leerlingen er zoo uit
halen, deze typen!. Hét zijn er "meestal
maar zeer. weinigen. Doch zij zijn dóor-_
gaans de beste leerlingen. Echte studie
koppen hebben ze. Ze maken hun huiswerk
met zorg en nauwkeurigheid. De ouders
hebben geen klachten over het leeren. Als
er klachten zijn, dan zijn het deze: „Die
jongen hoort je soms in het geheel niet.
Die is zoo bij zijn werk, dat hij alles om
zich heen vergeet". Men "heeft dan ook
vaak te doen met het z.g. Fixeerende type.
Met behulp hiervan valt de z.g. verstrooid
heid van groote geleerden te verklaren. Zij
zijn dan op die oogenbliken zoo sterk en
langdurig met hun gedachten bij een of
ander ding, dat ze er nauwelijks van los
te maken zijn. Nu moet men echter met
het verklaren van deze verstrooidheid
voorzichtig zijn. Want niet altijd is zij het
gevolg van een sterke geconcentreerde en
fixeerende opmerkzaamheid. Meermalen is
zij het gevolg van een te zwakke opmerk
zaamheid. Men noemt dit ook wel vervlak
king van den bewustzijnsgraad. Dit komt
vooral veel voor bij zwakzinnigen en z.g.
geestelijk trage menschen
Tenslotte nog dit: Kinderen hebben in
het algemeen een vlottende opmerkzaam
heid. Ze kunnen niet lang hun aandacht
op eenzelfde ding gericht houden. Zij
moeten na een kort poosje weer eens iets
anders te doen hebben. Ik gaf u in het
vorig artikel reeds enkele voorbeelden
ervan. Zij moeten dan ook herhaaldelijk bij
hetwerk gehouden worden. Dit geschiedt
op allerlei wijzen, door aansporing van
onderwijzer of ouders, door" de lessen niet
te lang te maken en zorg te dragen voor
afwisseling en vooral door tijdens het
werken den leerlingen zoo weinig mogelijk
afleiding te geven. Vooal dit laatste is
een belangrijke factor. Onze stadsscholen
staan meestal langs de straat. De moderne
gebouwen hebben lage ramen en de leer
lingen zien dan ook alles, wat er op
straat gebeurt. Bij het maken van het
huiswerk treedt een dergelijk feit her-
haardelijk op den voorgrond. In vele ge
zinnen is het niet mogelijk het kind een
aparte studeerkamer te geven en moet het
zijn werk in de huiskamer maken. Een
zeer groot bezwaar, dat nog grooter wordt
wanneer in de huiskamer ook nog een
radio staat. Het moge voor leerlingen met
een sterk geconcentreerde opmerkzaam
heid minder bezwaarlijk zijn, voor het
doorsnee kind acht ik het funest. En ik
heb daarom ook groote bewondering voor
een mijner kennissen, die studeerende
kinderen heeft en zich terwille ;van hen
reeds jarenlang het genot van de radio
heeft ontzegd. Daar heb ik "inderdaad zeer
veel respect voor.
U bemerkt al weer, hoe moeilijk- het fe,
een bepaald kind dom te noemen en het
met rapportcijfers naar huis te sturen,
zooals ik die vermeldde in mijn vorig arti
kel. Er loopt door de opvoed- en onder
wijskunde steeds als een draad de uit
spraak „Het is allemaal zoo betrekkelijk'*.
He.t zou. werkelijk goed zijn, dat men
■-hier-zijn-aandacht ...eena..aan 'schonk. Tft
wil nu nog enkele voorbeelden geven v"afi
de wijze, waarop hetgeconcentreerd wer
ken verbeterd kan worden.
Eerste oefening met het kind.
Men leze een bladzij'uit een boek. Ver
volgens sla men het boek dicht en pro-
beere men in het kort weer te geven, wat
men gelezen heeft. De eerste maal zal 51
dit werkelijk zeer tegenvallen. En u zult
stellig bemerken, dat ge toch zeervluchtig
over dé zaken hebt heen gelezen. Herhaal
deze oefening telkens met een volgende
pagina. Tracht telkens in het kort zoo
zuiver mogelijk weer te geven, wat ge las.
Laat dit ook uw kind doen. Let wel, ik
heb het hier niet over „van buiten" leereji.
Mag ik u vanaf deze plaats eens een
vraag doen?
U hebt mogelijk honderden keeren reeds
op uw horloge gekeken. Kunt u mjj echter
nu ineens zeggen, hoe het cijfer zes op
dat uurwerk staat? Neen, niet eerst gaan
kijken.
U zult mij toegéven, dat u zoo oplettend
nooit uw horloge bekeken hebt.
Welnu, dergelijke vragen kan men zich
een groot aantal stellen. Doe dit eens aan
u zelf en aan uw kind. Leer hem op deze
wijze op te letten.
Tweede oefening.
Tracht eens gedurende tien minuten aan
eenzelfde ding te denken.
Ik ben er zeker van, dat deze tien mi
nuten u. zeer lang zullen vallen. Herhaal
delijk zult ge opmerken, dat uw geest af
dwaalt en met iets anders bezig is. Maar
wanneer ge deze oefening uw kind ver
scheidene malen laat doen, zult ge spoedig
tot de ontdekking komen, dat het vooruit
gaat. Niet alleen ten opzichte van deze
oefening, maar ook in het leeren op school.
Het mooie van bovenstaande oefening is
wel dit: ge helpt uw kind op een prettige
en gemakkelijke wijze bij zijn studie. Bij
zondere kennis hebt u er niet voor noodig.
Maar toch verzeker ik u, dat ge op deze
wijze uw kind leert werken, leert stu-
deeren. En dit is van veel waarde, dan al
het instampen van kennis, vaak met veel
scènes in huis, even dikwijls ten, koste van
de gezondheid van uw kind.