HAARDEN EN KACHELS
UITNODIGING
Jiock
Jioch zot.
BUITENLAND
LUCHTVAART
Oost-lndie.
BINNENLAND
Meer stilte!
Italië en de Volkenbond.
Commissie van 5 benoemd
Stappen van den Paus
TOT BEZICHTIGING ONZER NIEUWE
TOONZAAL VAN DE AFDELING
EEN KEURCOLLECTIE VAN NIEUWE
MODELLEN IS TENTOONGESTELD
Oproeping van de Engelsche
vlootreserve?
De deviezenprocessen jegens
Duitsche Katholieke zusters.
Fokker gedagvaard.
Roosevelt over het
wetsprogramma.
Weereen Nederlandsche
vlieger verongelukt.
Twee vliegtuigen tegen elkaar
gebotst.
Een sleeptocht van
16 zweefvliegtuigen
De Postvluchten van en
naar indië.
Koningin en prinses naar Sussex
TWEEDE BLAD
Een oproep van den Haagschen
hoofdcommissaris van politie, die
ook voor onze stad geldt.
De nieuwe Haagsche hoofdcommissaris van
politie heeft zich tot de burgerjj gewend met
tweeërlei publicatie: de eerste een herinnering
voor iedereen en geenszins uitsluitend voor
autorijders aan de regelen van het verkeer,
met een opwekking tot nauwkeurige naleving
en een waarschuwing, dat daarop meer dan
tot dusver zal worden gelet: de tweede een
aanmaning tot meer stilte. Het zijn beide
zaken, die, de verkeersregelen vooral in a er-
lei opzichten m wettelijke voorschrif ten of ver
ordeningen zitten en die dus geacht worden
bekend te zijn. maar die, wij kunnen het dage
lijks vaststellen daarom nog volstrekt niet
algemeen in practijk gebracht worden.
Het verbod van onnoodige signalen heeft
het getoeter naar onzen indruk nauwelijks be
perkt. Bij zijstraten wordt er altijd nog naar
hartelust getoeterd en dit is, de hoofdcommis
saris van politie vestigt er de aandacht op
voor menigeen dan ook blijkbaar een veront
schuldiging bij voorbaat voor het geval van
een ongeluk. Hoe menigmaal ziet men een
auto in snellen gang een zijstraat passeeren
(waar dan toch verkeer van rechts uit kan
komen), met hard getoeter als eenige voor
zorg. Voor ons gevoel is dit een vorm van
slecht en onveilig rijden. Autorijders, die zoo
veel toeteren, vertrouwen wij bij instinct niet
wat de veiligheid betreft. Zij nemen het air
aan het met de veiligheid zeer goed te meenen,
maar men moet hun eens voor de voeten
komen dan merkt men wel, dat zij er niet
consideratie mee gebruiken. Een stoot of wat
op den hoorn en maak dan maar, dat gij uit
hun baan komt, van aanstalten om u, door
vaart minderen of wat dan ook, te ontzien, is
in den regel niet het minst te bespeuren.
Heeft men het ongeluk, een café in zijn
buurt te hebben, dan kan men bijvoorbeeld
goed meepraten van den open knalpot van
motorfietsen. Het is een plaag, die zich vooral
's avonds openbaart. Als de gasten van het
café op of kort voor het sluitingsuur gaan
vertrekken, davert het geknal van den knal-
pot door de straat. Het heeft ons genoegen
gedaan te lezen, dat er nu eindelijk streng
tegen opgetreden zal worden.
De ergste van alle lawaai-makers is echter,
na of naast den auto, zonder twijfel de radio.
De radio is een van de hinderlijkste vormen
van burengerucht. Met de gramofoon. De
radio is echter toch wél de ergste, want hij
draait uit zichzelf door; van de gramofoon
moet men ten minste nog de platen verwis
selen en hierbij kan men op den duur een
zekere vermoeidheid, resp. verveling verwach
ten. De radio heeft men maar aan te zetten
en hij produceert zijn hoeveelheid geluid, des
noods den lieven langen dag en den schoonen,
kalmen zomeravond, dat men eindelijk eens
van de hitte en het rumoer des daags zou
kunnen bekomen, door.
Vooral in den zomer, als iedereen zijn deu
ren en vensters wijd open heeft is het radio-
gekrijsch een erg euvel. Op dit gebied kennen
velen niet de meest elementaire égards, die
men toch aan zijn medemenschen verplicht is,
tenzij zij uit onnadenkendheid of sleur zondi
gen. Het effect is trouwens hetzelfde: menige
van de mooie avonden, die wij dit jaar gehad
hebben is ons vergald door de impertinente
indringerigheid van een radio, die ergens,
soms op een heelen afstand, aan één stuk
door stond te brullen.
Men mag zijn buren volgens de politie-ver-
ordening per radio niet hinderen en in het
ergste geval kan men tegen deze overtreders
dan ook zelfs proces-verbaal laten opmaken.
In elk geval kan men er de politie bij halen
om hem tot meer stilte en gesloten deuren of
vensters aan te manen en in den regel zal dat
ook wel helpen. Maar wat een onaangename
procedure! Het is al vervelend als men het,
zonder de politie ook maar te noemen, be
leefd most gaan vragen. Zooals het zoo dik
wijls verveleNd is zijn mede-menschen er op te
moeten wijzen, dat zij iets doen, dat niet in
den haak is.
En het moest dan ook niet noodig zijn, dat
men zulke demarches doet, laat staan met de
politie dreigt of deze zelfs requireert.
Er zullen er onder degenen, die met hun
knalpot knallen of hun radio vrijwel bij open
venster laten brullen, wellicht zelfs zijn, die
meenen, dat zij hun mede-menschen en het
geval van den knalpot bijvoorbeeld een of
meer leden van het vrouwelijk geslacht, die
het „sportief" en „reuze" vinden met hun
lawaai plezier doen.
Het is zaak zulke naieve philantropen uit den
droom te helpen en degenen, die het zonder
eenige bedoeling, alleen maar uit sleur en om
dat zij er niet bij gedacht hadden, dat het wel
eens lastig kan zijn voor anderen, er toe op
te wekken, voortaan maar wél eens na te
denken.
et gasbedrijf roept ons toe: „Breekt met
de oude sleur verwarmt met gas uw inte
rieur". Wij maken op dit rijmpje een variant
aan het adres van de onnadenkenden en sleur-
radio-lawaaimakers. „Breekt met de oude
sleur. Houdt uw radio-muzlek binnen de
deur". En binnen het raam natuurlijk!
Werkt mede, spant u nu eens in minder
lawaai te maken of te laten maken, denkt er
aan, dat er onder uw mede-menschen zijn, die
eigenlijk wel eens wat rust kunnen gebruiken,
misschein bekomt het u zelf óók beter, wat
meer rust om u heen te hebben. Wij zijn alle
maal gewend aan lawaai en wij zijn er niet
gelukkiger bij geworden.
Laten wij het nu, samenwerkende, ook eens
ernstig probeeren met wat meer stilte!
(Nw. Rott. Crt.).
Of: Miissolini en de groote mond.
De Geneefsche correspondent van het Hbl.
schryft:
De Italianen aarzelen. Tusschen hun aan
vankelijke houdling, die als het ware aan den
Volkenbond of wien ook het recht ontzegde
om zich bezig te houden met hetgeen Italië
als de verdediging van levensbelangen in
Afrika beschouwde, tot hun besluit van Vrij
dagmiddag om zich niet te verzetten tegen de
behandeling van de totale Italiaansch—VAbes-
sinische quaestie door een commissie van
rapporteurs uit den Volkenbondsraad, ligt een
aanmerkelijk en opmerkelijk verschil. De raad
heeft nu met algemeene stemmen, behalve
die van Italië, tot de benoeming van zulk een
commissie van rapporteurs besloten. De taak
dier commissie zal zijn voorstellen te doen
omtrent de oplossing van het geschil.
In die commissie zitten, behalve drie niet
direct betrokken mogendheden: Turkye,
Spanje en Polen, ook de twee groote mogend
heden, die in Abessinië even aanzienlijke be
langen hebben als Italië zelf, nX Engeland en
Frankrijk. Engeland is in deze quaestie boven
dien de voornaamste tegenstander van Italië;
Frankrijk in mindere mate, al heeft het dui
delijk laten blijken de Italiaansche methode
evenmin goed te keuren.
Italië had zich tegen deze ontwikkeling van
zaken openlijk kunnen verzetten, door tegen te
stemmen, al zou dit aan het raadsbesluit zelf
niets veranderd hebben, omdat voor een
procedure-quaestie slechts een gewone meer
derheid van stemmen noodig is. Maar een
Italiaansch tegenstemmen ware een demon
stratie geweest van een houding, welke een
open conflict met den Bond niet uit den weg
wil gaan en daartoe hebben de Italianen blijk
baar In dit stadium geen moed of lust gehad.
Zij hebben zich liever van stemmen onthouden
en dit door den raadsvoorzitter laten mede-
deelen, aangezien zij zelf immers niet aan
wezig wilden zijn in de raadsvergadering, daar
deze aangelegenheid in tegenwoordigheid van
Abessinië aan de raadstafel werd besproken.
Dit toont opnieuw de inconsequentie van de
Italiaansche houding. Of men wil een geschil
in den Volkenbond bespreken, of men wil dat
niet. In het laatste geval neemt men in het
geheel geen deel aan de onderhandelingen. In
het eerste geval kan men zich bezwaarlijk
onttrekken aan discussies, waar ook de andere
partij aanwezig is. Italië heeft uit prestige
overwegingen echter toch die laatste manier
van doen gekozen. En eiken keer dat Abessinië
aan de raadstafel verschijnt en het woord
neemt, zooals zyn goed recht van bondslid en
van partij in een geschil tusschen bondsleden
is, ziet de Italiaansche delegatie zich nu ge
noodzaakt om te verdwijnen. Of dit nu het
Italiaansche prestige bevordert, is een vraag,
welke men zich ook in Italiaansche kringen
wel eens heimelijk zal stellen. Maar de orders
uit Rome zijn nu eenmaal orders.
Dat Italië niet weg wil uit den Volkenbond
en men te Genève probeert te bemiddelen,
zonder dat de Italianen er zich tegen ver
zetten, is in ieder geval winst, constateert
de correspondent.
MUSSOLINI HEEFT EEN MILLIOEN
SOLDATEN.
Naar verluidt zullen binnenkort nog 50.000
man van de lichting 1912, die wegens familie
omstandigheden niet of slechts drie maanden
hebben gediend, onder de wapenen worden
geroepen.
Het geheele gemobiliseerde Italiaansche
leger zal dan ongeveer 1.000.000 man sterk
zijn.
HET SUEZKANAAL.
Naar Reuter uit Cairo meldt, heeft de
Egyptische regeering drie rechtsgeleerden, on
der wie een bekend Geneefsch jurist, opge
dragen een onderzoek in te stellen, of het
volgens de bestaande verdragen mogelijk is
het Suezkanaal te sluiten.
Men is hier van meening, dat overeenkom
stig de statuten van de Kanaalmij. de sluiting
van het kanaal niet mogeiyk is, doch dat de
Volkenbond wel het recht heeft het kanaal te
sluiten, aangezien de statuten van de Kanaal
mij. geregistreerd zyn brj den Volkenbond.
Dezer dagen wordt het raport van de juris
ten over deze kwestie verwacht.
Het Arabische blad El Ahram deelt mede,
dat in officiëele Britsche klingen de berichten
over een samensmelting van het Britsche en
Egyptische leger onder Britsch commando
worden tegengesproken. Evenmin is juist, dat
de Britsche regeering in een nota van Egypte
zou hebben geëischt, dat alle verkeerswegen,
havens en vliegvelden ter beschikking van de
Britsche militaire autoriteiten zouden worden
gesteld.
Italië verlaat wederom demonstratief
de vergadering.
Na een besloten bijeenkomst van den Vol
kenbondsraad is te ruim 5 uur gisterenmiddag
de Raad in openbare zitting bijeengekomen.
Zoodra de voorzitter den Abessinischen ver
tegenwoordiger verzocht, plaats te nemen,
stond baron Aloisi van zijn zetel op en verliet
wederom, vergezeld van de overige leden der
Italiaansche delegatie, de zittingzaal.
Na het vertrek der Italinaen besloot de
Raad tot instelling van een Commissie van
Vijf, die thans de verdere Volkenbonsbe-
moeiingen in dezen zal hebben voort te zetten.
Door de benoeming van deze raadscommissie
is de Raad thans op een ongewoon snelle
en bevredigende wijze door alle procedure-
quaesties heengekomen, die hij te regelen had
voordat de besprekingen over een vreedzame
oplossing van het geschil mogelijk zouden
worden. Thans kan dus het eigenlijke werk in
deze richting beginnen.
De taak van de Raadscommissie.
Nadat aldus de quaestie van de samen
stelling van de Raadscommissie van Vijf een
bevredigende oplossing nad verkregen, werd
men het ook spoedig eens over de omschrij
ving van de taak der commissie. De commissie
is niet benoemd op grond van artikel 15 van
het Volkenbondsverdrag, doch heeft zonder
aanduiding van eenig artikel van het Volken
bondsverdrag de opdracht gekregen „de
Italiaansch-Abessinische betrekkingen in haar
geheel te onderzoeken, om een vreedzame op
lossing te vinden". De Abessinische delegatie
kon zich bij het verlangen van de andere
raadsleden, dat artikel 15 niet uitdrukkelijk
zou worden genoemd, te gereeTTer neerleggen,
omdat de commissie, indien zij onafhankelijk
van artikel 15 werkt, sneller zal kunnen
arbeiden.
Nadat in de vertrouwelijke besprekingen, en
in een korte raadsbijeenkomst achter gesloten
deuren, overeenstemming over het boven
staande was verkregen, konden de besprekin
gen in de openbare raadsbijeenkomst over het
Italiaansch-Abessinische geschil zeer kort zyn.
Heden belangrijke rede van Pius XI?
Na de opzienbarende toespraak van den
26sten Augustus, waarin de paus zijn gezag
hebbende meeniDg te kennen gaf over de
rechtvaardigheid van een eventueelen oorlog
in Abbessinië, ontplooit de Vaticaansche diplo
matie een groote activiteit. Men spreekt er
te Rome over, dat de paus voornemens zou
zijn, een beroep op de naties te doen, zij het
langs diplomatieken weg of in een meer open
baren vorm, als een uiterste poging om het
welhaast onvermijdelijk schijnende conflict te
bezweren.
Vooralsnog bewaart men echter in bevoegde
v. WILLIGEN
Vaticaansche kringen hieromtrent de uiterste
réserve. Zoolang de besprekingen in Genève
duren zullen dan ook wel geen stappen van
Vaticaansche zijde te verwachten zijn, terwijl
bij de uitermate ingewikkelde situatie van het
conflict het Varicaan uiteraard de grootste
voorzichtigheid zal betrachten, om de partijen
en vooral het gevoelige Italië, niet te prikkelen.
Voor de katholieke kerk zijn bij een even
tueele oorlog in Afrika, vooral de belangen
der missie zeer ernstig betrokken. De katholieke
missies in Afrika, en vooral in Midden-Af rika,
waar ook vele Nederlandsche priesters werken,
vertoonen een buitengewonen bloei en vormen,
zooals ook Pius XI, die de missiepaus genoemd
wordt, zelf meermalen heeft verklaard, één
van de meest hoopvolle gebieden voor de ver
breiding van het katholicisme. Volgens de
overtuiging van gezagvolle personen nu lijdt
het geen twijfel, dat het katholieke missiewerk
juist onder de zwarte volken buitengewoon
geschaad zou worden door een Italiaanschen
aanvalsoorlog tegen Abessinië.
Reuter bericht uit Londen: Het gerucht
gaat, dat de regeering voornemens is om,
mochten de omstandigheden dit eischen, een
beroep te doen op de reserve van de vloot,
welke bestaat uit manschappen en kader, die
te werk zijn gesteld in arsenalen en havens
en elk jaar 14 dagen doorbrengen aan boord
van een oorlogsbodem. Het was totnogtoe niet
mogelijk, bevestiging van dit gerucht te ver
krijgen.
DE TOENEMENDE DUURTE IN BELGIË.
Verhooging der loonen met 5 pet.
Uit Brussel meldt men:
In verband met de stijging van de kosten
van het levensonderhoud, dit als gevolg van de
devaluatie van den Belgischen frank, worden
de salarissen, vergoedingen en pensioenen van
bet personeel in rijksdienst met 5 pet. verhoogd.
Deze maatregel zal 1 October in toepassing
treden. Ingevolge een overeenkomst, getroffen
door de regeering met de provinciën en de
gemeenten, zal dezelfde verhooging ook voor
de tractementen van de ambtenaren en arbei
ders in dienst van deze provinciën en gemeen
ten gelden.
Voor zekere gewesten, als Brabant en Hene
gouwen, beteekent zulks een verhooging der
uitgaven met verscheidene miliioenen francs.
VOOR POSTZEGEL-VERZAMELAARS.
Een Astrld-zegel.
Binnenkort zal er een postzegel met den
beeldenaar van koningin Astrid worden uit
gegeven. Er is nog niet vastgesteld of het een
gewone rouwzegel zal zijn, zooals er ook een
is uitgegeven na den dood van koning Albert,
of een postzegel, die iets duurder zal zijn dan
de daarop aangegeven waarde en die ten bate
van de Belgische vereeniging ter bestrijding
der tuberculose zal worden verkocht.
HET CONGRES DER N.S.D.A.P.
Hitier heeft in het Bruine Huis te Müncheu
besprekingen gehouden over de voorbereiding
van den a.s. partijdag. Vele vooraanstaande
leden van de regeering en de partij hebben
daaraan deelgenomen.
De luchtvaartautoriteiten te Neurenberg
hebben het vliegen boven Neurenberg en den
naasten omtrek voor den duur van den Rijks-
dagpar.y der N.S.D.A.P. van 9 tot en met 17
dezer. Aankomst en vertrek op het vliegveld
Neurenberg is slechts toegestaan aan regee-
ringsvliegtuigen en toestellen van de geregelde
lynen.
D3 CHEF DER STAATSPOLITIE TE
BERLIJN GEARRESTEERD.
Naar het A.N.P. uit Berlijn verneemt, Is
de chef der staatspolitie by het Berlynsche
hoofdbureau van politie von Steinmeister, ge
arresteerd. Ook eenige zijner ambetenaren zijn
in hechtenis genomen. Over de motieven van
deze maatregelen is nog niets bekend. Volgens
een lezing is er sprake van financieele mal
versaties.
HITLEU BIJ DE MANOEUVRES.
Adolf Hitier is in het kamp van Milnster
aangekomen, teneinde de manoeuvres van het
zesde legercorps brj te wonen, waaraan de
generaais vom Blomberg en von Fritsch deel
nemen.
DUITSCHE LEENING?
Er deden gisteren te Berlijn allerlei geruch
ten de ronde over een buitenlandsehe leening
van niet minder dan 2 milliard mark, welke
de rijksregeering by een Engelsch-Neder-
landsch consortium zou sluiten. Deze leening
zou worden gegarandeerd door een tabaks
monopolie, hetwelk door het rijk volgens het
Oostenrijksche voorbeeld zou worden gegaran
deerd. Beweerd werd zelfs, dat de onderhan
delingen vrywel ten einde zijn gevoerd. Beves
tiging /an deze geruchten was nergens te
verkrygen en men gaf aan de „N. R. Ct.",
waaraan wij het bovenstaande ontleenen, in
goed ingelichte kringen zelfs den raad alles
eenvoudig tegen te spreken.
Ach Ja, dat is verreweg het gemakkelijkst
in zulke gevallen!
Onthulling van een Oosten rykseh
katholiek blad.
Het in Oostenryk verschynende tydschrift
„Katholisches Leben" bevat in zijn nummer
van heden een artikel, waarin sensationeele
bijzonderheden worden medegedeeld over de
achtergronden van de deviezenprocessen, die
in Duitschland tegen vooraanstaande personen
en leiders van geestelijke orden aanhangig
zijn gemaakt. Het artikel wint aan beteekenis
door de mededeeling, dat het voor zyn ver
schijning te Rome te bevoegder plaatse is ge
lezen.
By de verschillende deviezenaffaires, zoo
wordt gezegd, mat men met twee maten. Aan
den eenen kant legde men den geestelijken
orden de betaling van schulden, tot dekking
waarvan zij verplicht waren, als een misdaad
ten laste, maar aan den anderen kant heeft
men tot dusver nagelaten te onderzoeken, op
welke wijze de gelden, welke ten behoeve van
de nationaal-socialistische propaganda naar
Oostenrijk en naar het buitenland in het alge
meen zijn gevloeid, met de deviezenbureau's
zijn verrekend.
By de deviezenprocessen tegen de kerk en
tegen de geestelijke orden was het, of de Duit
sche justitie op een exercitieterrein bewegin
gen uitvoerde. Reeds bij de arrestaties kwam
een onmiskenbare tendens aan het licht om
een smadelijke godsdienstvervolging te openen
en bij de behandeling der processen werd de
Duitsche justitie tot boeleerster van het hate
lijkste pogrom.
Het blad somt dan een aantal namen van
hooge geestelijken op, die in de gevangenis
werden geworpen. Met gefingeerde brieven
werden leden van geestelijke orden naar
Duitschland gelokt, om daar door de Gestapo
te worden opgevangen. By huiszoekingen zijn
geheime stukken, die op zuiver persoonlijke
kwesties betrekking hadden, gestolen. Zusters,
die als ziekenverpleegsters voor de rechtbank
verschenen, werden gedwongen om het ge
waad van hun orde aan te trekken. Men
onderbrak hier zelfs de zitting voor.
Na nog een aantal concrete gevallen van
ongehoorde behandeling van geestelijken te
hebben aangegeven, beantwoordt het blad de
vraag, waarom er aan deze processen zoo
plotseling een einde is gekomen. Het deelt
mee, dat men zich in Engeland zeer grondig
met deze kwestie heeft bezig gehouden. Van
dezen kant ook zijn herhaaldelijk zeer onaan
gename vragen aan politieke instanties ge
steld. Ten slotte dreigde men met het leveren
van toelichtingen op verschillende rekeningen
courant, die nazi-leiders in het buitenland
hadden loopen, deze dreigementen zijn 't sein
geweest tot een algemeen retireeren op het
exercitieterrein.
DUITSCHE BOEKEN.
Een stimulans betreffende den geestelijken
toestand in een land geeft de boekenproduc
tie, welnu, de productie van Duitsche
boeken daalde van 21.600 boeken in 1933 tot
20.850 in 1934. Het aantal boeken, welke zich
met godsdienstige en theologische problemen
bezig houdt, steeg van 2030 tot 2230.
Door Amerikaansche Senaats
commissie.
Anthony Fokker, de bekende Nederlandsche
vliegtuigbouwer, is gedagvaard om voor de
Senaatscommissie van onderzoek naar den
handel en de fabricage van wapens en muni-
tiet te verschijnen.
De voorzitter van deze commissie, Nye,
verklaarde niet te kunnen onthullen, wat
aan Fokker zou worden gevraagd.
DE ACTIE TEGEN FOKKER IN AMERIKA
Hy begrijpt er zelf niets van.
Reuter meldt uit New-York:
Verwacht wordt, dat Anthony Fokker binnen
twee weken verschijnen zal voor de senaats
commissie van Nye. Naar verluidt heeft Fokker
verklaard; „Ik heb direct van Nye noch van
de regeering ook maar iets gehoord. Ik begryp
dan ook niet, wat dat allemaal te beteekenen
heeft."
Zijn vertegenwoordiger, Carter Tiffany, beeft
verklaard, dat de eenige vliegtuigen, die den
laatsten tijd uitgevoerd zijn, 28 Douglas-toe-
stellen zyn geweest, waarvan het meerendeel
bestemd was voor de K. L. M.
De tyd om op adem te kamen
aangebroken
De journalist Howard heeft Roosevelt ge
zegd, dat de zakenwereld vreesde, dat geen
verbetering in den toestand mogelijk was,
zoolang de regeering niet ophield met experi
menteeren.
Roosevelt antwoordde hier o.a. op, dat, toen
de huidige regeering aan het bewind kwam,
zy op zich nam een uitgebreid wetsprogram-
ma uit te voeren en het scheen ons, dat dit
programma zoo spoedig mogelyk moest zyn
uitgevoerd.
„Thans is dit programma gefundeerd en
moet het voltooid worden. De tfld voor een
adempauze is thans ongetwijfeld aange
broken."
Roosevelt sprak verder er zijn tevredenheid
over uit, dat de huidige tijd belooft verbete
ring te brengen.
De verklaring van Roosevelt wordt be
schouwd als een belangryke aanwijzing, dat
geen wetgeving op groote schaal meer te ver
wachten valt, tenminste niet voor de ver
kiezingen van einde 1936.
Te Ankara in Turkije gevallen.
Luitenant-vlieger jhr. mr. G. Sand-
berg, die Donderdag in het byzijn van
talrijke Turksche autoriteiten te Ankara
een demonstratie zou geven met het
militaire Fokker-vliegtuig van het nieu
we type C 10, is tijdens deze vlucht af
gegleden en gevallen. Het vliegtuig werd
geheel vernield en luit Sandberg werd
op slag gedood.
Luitenant Sandberg was een van de be
kwaamste Nederlandsche officieren-vlieger;
sedert 1922 was hy verbonden aan de mili
taire luchtvaart-afdeeling te Soesterberg. Hij
kwam daar als reserve-officier en voltooide
vervolgens zyn studie in de rechten, waarna
hij echter toch de militaire luchtvaart koos
voor zijn verdere carrière.
Reeds verscheidene jaren was hy op Soes
terberg als instructeur werkzaam en by tal-
xooze gelegenheden is hij opgetreden als in-
viieger voor de Fokker-fabrieken, als hoeda
nig hy ook thans de reis naar Turkije heeft
ov'dernomen, die hem helaas noodlottig is
geworden.
De C 10, waarmede het ongeluk is ge
schied, was een der nieuwe typen militaire
vliegtuigen van de Fokker-rabrieken, een
twee persoons-jager-verkenner, uitgerust
met een Rolls Royce-motor van het model
Castrel 5 met een capaciteit van ca. 600 pk.
Een aantal vliegtuigen van dit type is
reeds geleverd aan het Ned.-Indische leger,
terwyl een aantal vliegtuigen van het model
C 10 voor het Nederlandsche leger in bestel
ling is en waarschijnlijk over eenige maanden
zal worden afgeleverd.
De Turksche regeering overwoog den aan
koop van eenige van deze nieuwe Fokker
machines, waartoe luitenant Sandberg met de
C 10 te Ankara zou d^monstreeren.
Vleugels klapten samen.
Omtrent het ongeluk van Jhr. Sandberg
met de Fokker CX te Ankara meldt Reuter
nog de volgende bijzonderheden:
Het vliegtuig bevond zich sinds verschei
dene dagen te Ankara, waar vele buitenland
sehe fabrieken vliegdemonstraties verricht
ten voor verkoopsdoeleinden, aangezien de
Turksche regeering voornemens was vry
gToote opdrachten te geven voor het leveren
van leger- en civiele vliegtuigen.
Jhr. Sandberg demonstreerde met de CX.
Hij bereikte een hoogte van omstreeks 3000
m. Toen zagen de deskundige waarnemers op
het vliegveld tot hun ontzetting, hoe de vleu
gels van de machine als het ware naar boven
samenklapten en het toestel als een steen
naar beneden viel.
Het vliegtuig, waarmede jhr. Sandberg ver
ongelukt is, de Fokker CX, beteekende een
poging van de N.V. Nederlandsche Vliegtui-
genfabriek om een snelle machine met hoog
gaande qualiteiten te construeeren, waarmede
iedere militaire vlieger ten slotte zou kun
nen vliegen. Immers over het algemeen wa
ren dergelyke gevoelige vliegtuigen alleen
handelbare instrumenten in de handen van de
meest geroutineerden.
De Fokker CX is een twee-persoona ver
kenner, welke de eigenschappen bezit van
een een-persoons jachtvliegtuig, maar welke
tevens 800 kg nuttige last kan meevoeren en
derhalve ook als lichte bommenwerper bruik
baar kan zijn.
Er zijn nog niet voldoende gegeven om de
oorzaak van het ongeval in zijn vollen om
vang te kunnen beoordeelen. Alle dienaan
gaande loopende geruchten dienen met het
grootste voorbehoud te worden aanvaard.
De directie van de Ned. Vliegtuigenfabriek
deelt nog mede, dat jlir. Sandberg van 1
Aprii af aan de Ned. Vliegtuigenfabriek ver
bonden was. Ondanks den korten tyd, dien
hij bij de onderneming werkzaam was, had
hij hier vele vrienden gemaakt door zijn
eigenschappen en zijn persoonlijkheid. Hij
had respect afgedwongen door de groote
qualiteiten op vlieggebied, zoodat zijn heen
gaan voor de fabriek wel een buitengewoon
verlies beteekent.
10 dooden
In de buurt van Chateau Porcien in Frank
rijk (dep. Ardennen) zijn Donderdagavond om
streeks zes uur twee groote vliegtuigen met
elkaar in botsing gekomen en omlaag gestort,
waarbij zij geheel werden vernield.
Waarschijnlijk is het ongeluk te wijten aan
slechte weersomstandigheden. Er zouden tien
personen zijn gedood.
Een nader bericht meldt:
Naar thans wordt vernomen, is de botsing
tusschen de beide groote vliegtuigen omstreeks
half zes gebeurd.
De toestellen waren twee bombardements
vliegtuigen van het tweede escadrille te Nancy.
Een der vliegtuigen viel brandend omlaag
naby de gemeente Saint Jean au Bois en deed
ook een naburige loods vlam vatten.
Het andere toestel kwam in een 1500 m
verder gelegen akker neer. De inzittenden van
het eerste vliegtuig werden verkoold, vijf uit
het andere toestel kwamen eveneens om het
leven.
1355 kilometer in 9 uur.
Uit Moskou wordt gemeld, dat te Koktebel,
in de Krim, een escadrille, bestaande uit 16
zweefvliegtuigen, die door 6 vliegtuigen wer
den gesleept, is aangekomen. De toestellen
hebben in volmaakte orde 1355 km afgelegd in
9 uur.
De „Kievit" (heenreis) vertrok 6 Sept. van
Bagdad en arriveerde denzelfden dag te Jodh-
poer.
De „Lyster" (terugreis) vertrok 6 Sept.
van Rangoon en arriveerde denzelfden dag te
Jodhpoer.
5 September.
Er zyn in de laatste dagen een paar feiten
voorgevallen, die voor ons beroep een buiten
gewoon dreigend karakter hebben en waar?
tegen uan ook met kracht dient te worden
geprotesteerd.
In de eerste plaats in Griekenland. De Griek-
sein minister van Binnenlandsche Zaken heeft
zich verontwaardigd getoond ove» de bericht
geving van sommige buitenlandsehe journa
listen naar aanleiding van de onlusten onder
de krentenboeren. In tegenstelling met zekere
berichten ontkent hij, dat zyn huis zou zijn
verbrand en dat men zijn vrouw zou hebben
lastig gevallen. Hij verklaart, in de betrokken
streek zelfa geen huis te bezitten en de jour
nalisten hebben de waarschuwmg ontvangen,
dat zij uit Griekenland zulien worden gezet,
indien dergelijke feiten zich herhalen.
Ie plaats dat zoo'n man blij is, dat ztjn
huis niet verbrand en zijn vrouw niet gemole
steerd is, gaat de ondankbare zich te buiten
aan dreigementen tegen actieve iongelui, die
niet anders dan hun opdracht vervullen: be
richten te geven die andere bladen niet kun
nen hebben!
Men moet zoo'n opdracht niet onderschat
ten. Als de Daily Mail-eigenaar zijn corres
pondenten instrueert, iederen dag een sensa
tie te telegrafeeren en zoo luidt de op
dracht dan heeft de correspondent iederen
dag een sensatie te leveren, en met beuzela
rijen, of een bepaald minister in een bepaalde
provincie wel of niet een huis bezit, kam een
journalist met ijver, plichtsbetrachting en
gevoef voor discipline, zich aiet ophouden.
Daarom is het optreden van den Griekschen
minister zeer onredelijk.
Maar er is nog iets ergers gebeurd. Da
Amerikaansche romanschrijver Sinclair Le-
wis, die met de „Ile de Fance" naar Engeland
is vertrokken, heeft in een onderhoud met
journalisten Iers gezegd dat absoluut niet door
den beugel kon en voor de leesbaarheid der
couranten een zeer gevaarlyk precedent
schept. Ondervraagd over politieke en econo
mische onderwerpen, heeft hij geweigerd zich
daarover uit te laten, „omdat de gedachten,
die hij over dez onderwerpen had.... absoluut
van geen waarde waren'
Nu moet men zich toch in gemoede afvra
gen, wat het gevolg er van zal zijn, als deza
krankzinnige eerlykheid navolging vindt!
Wat zal er nog in de krant kunnen komen,
indien alleen dezulken aan het woord komen,
wier oordeel wel waarde heeft?
Deze kolom zou iederen dag olanco ver
schijnen, en vele met haar!
Wat maakt een krant amusant
Dat iedereen zich een oordeel aanma
tigt over alles. Dat morgen B. antwoordt
dat A. zich heeft vergist. Dat overmorgen
C. bewijst, dat B. zich nog veel harder heeft
vergaloppeerd. En dit net zoolang tot de
redactie vindt, dat zich nu voldoende men-
schen hebben geblameerd om „de discussie te
sluiten."
Wat vindt Charlie Chaplin van Rickett;
Rie Mastenbroek van de New Deal; Roose
velt van mr. Marchant; de Dalai Lama van
de onbewaakte overwegen; Hajasji van Tilly
Kalkhoven; Feng Joe Slang van het belas
tingplaatje; Bakhjijs van de mutatie-theo
rie? Dit alles te lezen, is bloeiende copyü
En daar zal Sinclair Lewis met zijn sabo-
tage-methoden een eind aan maken? Dat
nooit! Weg met Lewis
DE NOOD DER TIJDEN.
Vele pensioens-acten beleend.
Uit lndië wordt gemeld dat niet minder dan
1969 gepensionneerde militairen, beambten en
ambtenaren, van hoog tot laag, bij de Alge
meene Volkscredietbank te Batavia hun pen-
sioens-acte beleend hebben. Het totaal der
daarop uitbetaalde gelden bedraagt f 343.889.33.
Het beleenen van 43 dezer acten door tus-
schenkomst van de Anti-woekervereeniging
te Batavia, vorderde reeds een bedrag van
f 45.897.10.
Wanneer men nu rekent, dat alle beleeners
te Batavia wonen, aangezien de Volkscrediet-
banken slechts credieten verstrekken aan da
bewoners van de plaats, waar de banken ge
vestigd zijn, behoeft nauwelijks te worden ge
vraagd of het bij vele gepensionneerden in
onze kotta knypt. Straks zal. wanneer nog
maals 5 pet. van de pensioenen wordt gekort,
het aantal beleende acten ongetwijfeld grooter
worden.
Reuter seint uit Londen d.d. Vrydag:
Na een korte reis door Engeland, zal
Koningin Wilhelmina een bezoek brengen aan
Prinses Alice, hertogin van Athlone, en den
hertog van Athione in Sus3ex.
Prinses Juliana heeft St. Fillans reeds ver
laten en zal, naar wordt verwacht, zich weer
by haar Moeder voegen ten huize van den her
tog en hertogin van Athione.
DE KONINGIN NAAR UTRECHT.
De Koningin zal Woensdag 11 September
in den middag een bezoek brengen aan de
fokveeparade, uitgaande van het Nederlandsch
Rundvee-Stamboek, op het terrein van de
veemarkt te Utrecht.
NEDERLANDSCHE VEREENIGING VOOR
ARMENZORG EN WELDADIGHEID.
Prinses Juliana ter vergadering?
Naar wy vernemen, bestaat er gegrond uit
zicht, dat Prinses Juliana op Vrydag 13 Sep
tember de vergadering te Alkmaar van de
Nederlandsche vereeniging voor armenzorg
en weldadigheid, van welke vereeniging H. K.
H. beschermvrouwe is, zal bijwonen,
EX-KONING ALFONS NAAR BRUSSEL
VERTROKKEN.
Gisterenmorgen is Alfons, de gewezen Ko
ning van Spanje, na nog een bezoek te heb
ben gebracht aan het opleidingsschip der
Argentynsche marine, de Presidente Sarmien-
to, dat aan den steiger van de Holland-Ame-
rika Lyn ligt, uit Amsterdam vertrokken. De
reis ging thans naar Brussel.