VAN WILLIGEN
Historische reis
van Hr. Ms Kor.enaer naar West-Indië.
Texel.
250 gulden
Julianadorp
Wieringen.
MEUBELENKOPEN
IS EEN ZAAK VAN
VERTROUWEN,
HELDERSCHR COURANT VAN DONDERDAG 12 SEPTEMBER 193I
Den lezers
EeuwfeestPolder Eierland
stellen, hetgeen zeer in den smaak valt bij de
7 September 1915 5 Maart 1916
daar eerst in de praktijk de
deugdelijkheid te controle
ren valt. Vraagt ons prijs
opgaaf en U zult overtuigd
worden, dat wij in elke prijs
klasse steeds het allerbeste
brengen.
Een reputatie van 60 jaar, die
wij blijven handhaven.
Als voorbeeld van hetgeen hiervoren is uit
eengezet diene, dat wanneer een bepaald be
drijf in totaal 2200,aan loon heeft uit
betaald, terwijl het minum-loonbedrag voor
dit bedrijf, berekend naar de verschillende
gewassen die zijn verbouwd, 2000,is, dan
bedraagt de bijslag 50 van 200,
2200,2000,—) 100,
5e. De bijslagregeling geldt alleen voorzoo
ver de betrokken landbouwer arbeiders aan
neemt, waarvan de plaatsing is goedgekeurd
door den betrokken Rijksinspecteur voor de
werkverschaffing.
6o. Hetgeen onder 5e. is medegedeeld, geldt
ook voor de arbeiders die reeds in dienst zijn
van den landbouwer. Wanneer het aan hen
uitbetaalde loon voor bijslag in aanmerking
wordt gebracht, zal hun plaatsing eveneens
door den Inspecteur moeten worden goedge
keurd.
7e. De werkgever mag het loon dat aan de
onder 5e. en 6e. bedoelde arbeiders wordt uit
betaald, eerst voor den bijslag in aanmerking
brengen, indien toestemming tot plaatsing is
verkregen.
8e. De landbouwer (bedrijfsleider), die voor
bijslag in aanmerking wenscht te komen en
derhalve wil medewerken tot het opnemen
van nieuwe arbeiders in de bedrijven, dient
zoo spoedig mogelijk daartoe een aanvrage in
bij het Gemeentebestuur (te bezorgen: Waag
gebouw Hippolytushoef), met opgave van ver
schillende gegevens, op het formulier ver
meld.
9. Indien voor een bepaald bedrijf een bij
slagregeling van kracht is verklaard, moet
de landbouwer wekelijks aan het Gemeente
bestuur (Waaggebouw) een gekwiteerden
loonstaat inzenden volgens vastgesteld model.
10. De afrekening met hen, die tot de rege
ling zijn toegetreden, heeft plaats na afloop
van het tijdvak, waarvoor de regeling geldt.
U. Landbouwers, die zich bij deze plaat-
sings-regeling willen aansluiten, maar boven
dien voor ontginningswerkzaamheden, woelen
van grond, draineeren, enz. van de bestaande
subsidieregelingen op dit gebied die van kracht
blijven, gebruik wenschen te maken, zullen
van deze regeling voor loonbijslag alleen ge
bruik kunnen maken voor de werkzaamhe
den, die niet de ontginning en daarmee gelijk
gestelde werken zullen in dat geval onder da-
gelijksch toezicht van de Ned. Heidemaat
schappij, dan wel van de „Grontmtj" moeten
staan.
De hiervoor bedoelde formulieren (aanvra
gen en loonstaten) kunnen bij het Gemeente
bestuur (Waaggebouw) worden aangevraagd.
POLITIE.
VERLOREN: een portefeuille.
Inlichtingen bij den gemeentebode.
EEN ESPERA NTO-1'ROPAGANDA-AVOND.
Vrijdagavond half acht zal in café Scheltus
de heer Roland Dupuis, gediplomeerd Cseh-
leeraar te Rouaan (Frankrijk) een propagan-
da-avond en gratis-demonstratieles geven en
daarbij tevens eenige zang- en pianonummers
ten gehoore brengen.
Men hoopt te geraken tot oprichting van een
cursus.
VERGADERING MIDDENSTANDSVER-
EENIGING „WIERINGEN".
worden de heeren C. J Bosker
met algemeene stemmen herkozen.
Gezien de geringe opkomst uit Den Oever
(Flora-feesten), zal men alsnog een verg
dering in Den Oever houden met het oog op
de winkelweek.
Rondvraag. De heer Klare verzoekt me
dewerking van de vereeuiging om te trachten
de winkels geopend te mogen hebben bij de
eindwedstrijden van de Wielerbaan.
Getracht zal worden de feesten te laten
samenvallen met deze wedstrijden.
Een klacht wordt geuit betreffende het te
kort aan personeel op het Postkantoor.
De heer Minnes verzoekt om medewerking
voor de heeren Baijens en Smit, welke hier
een cursus willen houden over de beginselen
van Boekhouden, etc. Na eenig heen en weer
gepraat wordt besloten een subsidie eventueel
te verleenen van 50 voor leermiddelen, doch
alleen ingeval kinderen van leden der veree-
niging deelnemen.
Den Oever
WAARDIG SLOT VAN DE
FLORA-FEESTEN.
Dinsdagavond zijn de Florafeesten van dit
jaar wederom gesloten. Dank zy het prachti
ge weer hadden velen zich dezen avond opge
maakt het tentoonstellingsgebouw alsmede het
feestterrein nog eens met een bezoek te ver
eeren. De mandolineclub zorgde voor het
muzikale gedeelte. Nadat deze vereeniging op
verdienstelijke wijze enkele muzieknummers
ten gehoore had gebracht, werden de prijzen
uitgereikt aan de winnaars van de op Zondag
en Maandag gehouden wedstrijden. Vervolgens
maakte de heer C. Koorn Vzn., de uitslagen
bekend van de bekroningen op bloemen en
planten. Toen wederom een tweetal muziek
nummers ten beste was gegeven, werd aange
vangen met de verloting.
De uitslag laten wij hieronder volgen, waar
bij wij aanteekenen, dat de eerste nummers de
lotnummers zijn en de laatste de prijsnum-
mers.
s
3.
p
3
g
3
p
1
O
3'
0
5
O
1.
a
0
B
O
a
3
O
5
0
240
63
642
49
216
16
547
8
583
37
517
70
749
46
599
42
942
24
471
40
37
27
213
1
953
21
976
6
987
50
451
36
896
64
829
77
769
71
934
57
622
14
335
41
679
68
842
T
59
61
674
47
845
25
889
72
978
55
853
35
348
39
491
12
914
66
821
30
309
2
997
33
5
28
71
45
249
20
322
34
92
75
500
56
209
23
435
74
415
78
645
44
479
48
689
76
199
11
687
51
127
38
478
4
639
54
158
59
909
58
482
62
239
10
836
79
760
18
682
17
63
9
176
5
50
52
562
29
251
65
223
73
991
22
374
31
835
67
222
32
810
19
232
15
66
53
906
13
328
60
503
69
659
26
290
43
339
80
258
3
De hoofdprijs, een rijwiel, is gevallen op
lotno. 213.
Na de verloting, die een bijzonder vlot ver
loop had en een geanimeerde stemming wektel
onder de talrijke bezoekers, kregen we nog
maals het mandoline-ensemble te hooren. Een
woord van lof aan den heer Bruul met zijn
kranig gezelschap is hier op zijn plaats.
De heer C. Tijsen Mzn., voorzitter van
„Flora", dankte allen hartelijk die hadden
medegewerkt aan de organisatie en het was
hem een bijzonder genoegen te kunnen terug
blikken op de zoo uitnemend geslaagde Flora
feesten. Nadat hij „Apollo" en de mandoline
club „Oost-Wieringen" had bedankt voor hun
medewerking, sloot hij de feestelijkheden. Op
het kermisterrein heerschte nog langen tijd
een gezellige drukte en maakten diverse in
richtingen goede zaken.
Het was dezer dagen juist 20 jaar geleden,
dat een der meest gedenkwaardige tochten
aangevangen werd door een onzer oorlogs
schepen, n.1. de hierboven vermelde reis van
Hr. Ms. „Kortenaer" naar West-Indië, een
reis, ondernomen in vollen oorlogstijd, waar
bij een gevaarlijk mijnengebied moest wor
den gepasseerd en men bovendien blootstond
aan de lang niet altijd denkbeeldige!
gevaren van den duikbootoorlog.
Over deze reis is destijds een geïllustreerd
gedenkboek uitgegeven, dat aan de beman
ning is uitgereikt ter herinnering aan dezen
historischen tocht. Het is uit dit Dagboek,
dat wij een en ander willen vermelden. In
marinekringen is het feit aanleiding geweest
tot een réunie op Soesterberg, waarbij de ex-
commandant van de „Kortenaer", schout-bij
nacht tit. L. W. P. van der Wal, een lezing
met lichtbeelden hield.
De état-major van de „Kortenaer", zooals
deze oorlogsbodem op 7 September 1915 zyn
reis aanvaardde, luidt als volgt:
Kapitein ter zee L. P. W. van der Wal,
commandant. Luitenants ter zee le klas J. C.
F. Hooykaas, le officier, en J. Bosma; luite
nants ter zee 2e klasse Jhr. O. van den Bran-
deler, Jhr. M. P. Coertzen de Koek, H. van
Rooy, P. J. Feteris en J. Huygens; Luite
nants ter zee 3e klasse A. Scheffelaar, W.
Harmsen en P. Kronenberg; Off. van gezond
heid le kl. H. R. Vorst, id. 2e kl. L. Hen
driks; Off. van administratie 2e kl. P. H.
Sluyfier, id. 3e kl. J. Everts; Officier-machi
nist le klasse J. T. Campagne, hoofd der ma
chinekamer, id., id. 3e kl. F. Damave; machi
nisten A. D. Jongkees, W. Morree, T. Huis
man, P. C. A. Schüler, J. N. Gons.
Chef der equipage was opperschipper J. W.
Davidr-,
Kier volgen dan enkele bijzonderheden uit
het reisdagboek:
7 Sept. '15 verliet de „Kortenaer" ten half
zes 's morgens de haven van Nieuwediep, ten
gevolge van het vroege morgenuur door
slechts weinige achterblijvende familieleden
uitgeleide gedaan. Er waren 40 ton steen
kolen als deklast a. b. Aangezien het schip
indertijd gebouwd was voor kustverdediging
en niet voor lange reizen, zijn de kolenrui-
men niet groot en moet voor een langen af
stand, zooals het schip nu voor den boeg
had, n.1. NieuwediepMadeira, steenkool aan
dek worden medegevoerd. Er waren, wat
voor de reis naar West-Indië een bijzonder
heid mag heeten, 96 zeemiliciens a.b. (hier-
o .jot 19 M.K.-personeel), in het geheel 256
opvarenden, waaronder gerekend zijn Com
mandant en 16 officieren. De scheepsgeit
bijve buiten rekening!
'3 Morgens elf uur passeerden wij dicht
la .gs de wandelpier van Scheveningen, waar
Z. E. de Minister van Marine aanwezig was
om een laatsten blik op Hr. Ms. „Kortenaer"
te werpen en om de nieuwe, lichtgrijze oor
logskleur te beoordeelen. Gedurende dien
ochtend ontving het draadlooze station eenige
telegrammen, o.a. van den vice-admiraal,
Commandant der Marine, om alle opvarenden
een göede reis en een behouden terugkomst
toe te wenschen.
's Avonds zeven uur kwam het schip een
paar mijl bewesten het lichtschip „Noord-
Hinder" ten anker, omdat het geraden
scheen in deze streken, waar door de ver
schillende oorlogvoerende partijen, onderzee-
sche mijnen gelegd zijn, 's nachts niet te
varen. En om door mogelijk in het donkere
van den nacht rondzoekende onderzeebooten
van Engeland of Duitschland niet voor een
vijandelijk schip en dus als welkome prooi
aangezien te worden, hielden wij na zons
ondergang een groote Nederlandsche vlag,
flink verlicht door twee sterke electrische
lampen, in het tuig. En inderdaad, 's avonds
tien uur een verrassing: de uitkijk op de
brug zag plots op 100 M. vóór het schip
een duikboot uit zee oprijzen die dadelijk
daarna weer onderdook, maar later met de
periscoop 2 M. boven water vlak langs het
schip voer, niet verder dan op 20 M. af-
stands. Door dit nauwkeurige onderzoek
blijkbaar overtuigd, dat wij geen vijand en
dus: „geen spek voor zijn bek" waren, ver
dween de boot spoedig daarop in het donker.
Den volgenden morgen vier uur onder stoom,
kwam Hr. Ms. „Kortenaer" om 8 uur bij de
Engelsche kust, waar door de onafgebroken
zorg van de Engelsche Marine steeds een
smalle vaarweg langs en door de banken
wordt vrijgehouden van mijnen, zoodat eigen
schepen en die van bevriende naties hier
veilig kunnen varen. Wij zagen, dien dag
langs de Engelsche kust stoomende, dan ook
honderden gewapende stoomtrawlers, inge
richt om mijnen op te ruimen, steeds bezig
dezen vaarweg te contröleeren. Een loods
kwam a. b. om ons hier den weg te wijzen.
Hij vertelde dat er 's nachts weer een paar
Duitsche luchtschepen boven Londen geweest
waren. Ook zagen wij vele Engelsche torpe
dobooten, monitors en kruisers, allen had
den behalve de Engelsche oorlogsvlag, ook
de Engelsche koopvaardijvlag geheschen, vol
gens den loods, omdat de Engelsche en de
Duitsche oorlogsvlag zooveel op elkaar ge
lijken (beiden witte vlag met kruis). Aan
dek dier schepen lagen groote reddingsrin-
gen, groot genoeg om wel dertig man te dra
gen.
Bij de reede van Margate, waar de Zuid
oever van de Thamesmonding begint, een op
onthoud. Een patrouille-vaartuig der Engel-
schen waarschuwde ons, dat wij niet verder
konden, omdat de vaarweg niet veilig was.
Wij gingen dus ter reede ten anker, waar
reeds een vijfentwintigtal koopvaarders te
wachten lagen. Later kwam 'n officier van een
Engelsche torpedoboot ons zeggen, dat de
route weer vrijgemaakt was (de Duitschers
hadden er dien nacht juist eenige mijnen ge
strooid), en wy verder konden gaan, wat wij
dan ook zoo spoedig mogelijk deden.
By Downs, de reede van Duins, zoo bekend
om den grooten zeeslag 1639 tusschen de
Spanjaarden en de Hollanders onder Tromp,
zetten wij den loods af, stoomden bij Fol-
kestone langs een reusachtige versperring
van zware netten en balken, die de Engel-
schen daar gelegd hebben ter beveiliging te
gen Duitsche onderzeebooten, en passeerden
ten 6 uur 's-avonds Dungeness, waar een
vliegmachine van den wal opsteeg, over het
schip cirkelde en weer terugvloog naar de
kust. Toen stoomden wij het Engelsche Ka
naal in.
De volgende dagen leverden niet veel be
langrijks op. Steeds begunstigd door het
prachtigste zomerweer en een gladde zee,
schoten wij voorspoedig op en was zeeziekte
een onbekend iets.
15 Sept. arriveerde men op Funchal, waar
van men den 18den vertrok. 23 Sept werd
gemeerd te St. Vincent. Evenals op Madeira
lagen ook te St. Vincent eenige Duitsche
koopvaarders, wien de oorlog overvallen had
en die het groote Duitsche Vaterland niet
meer konden bereiken. „Wat de bemanning
dier schepen zich vervelen zal en zich ver
bijten, dat zy ginds in Europa het vaderland
niet kan bystaan!" zegt de schrijver.
Men koerste op Santa Lucia, dat men 3
Oct. in zicht kreeg. 9 Oct. aankomst te Cu-
ragao.
Te Curagao verbleef men tot 6 November;
9 November viel het anker in de baai van
Philipsburg, hoofdplaats van het Nederland
sche deel van het eiland St. Martijn. Langs
Saba stoomde men vervolgens naar St.
Eustatius en 12 November naar Martinique.
21 November arriveerde de „Kortenaer" te
Suriname, dat men 4 December weer ver
liet. Trinidad werd 7 Dec. bereikt en 16 Dec.
arriveerde men weer te Curagao, om 11 Jan.
vandaar te vertrekken naar Paramaribo, het
begin van de thuisreis. Echter was het eerst
31 Januari alvorens men de haven verliet. 3
Februari werd geankerd te Fort de France
(Martinique) en des anderen daags vertrok
men naar de Bermuda-eilanden. Op Fayel
(Azoren) werd wederom kolen geladen, die
tengevolge van den oorlog enorm in prijs
waren gestegen.
Omtrent het laatste deel dezer reis laten
wy wederom het woord aan den schrijver
van dit werkje.
Woensdag 1 Maart loodden we de Gron
den buiten het Engelsche Kanaal aan. Don
derdagmorgen passeerden wij Lizard, de
Zuidwestpunt van Engeland, en lieten ons
vandaar per draadlooze telegrafie aan Hol
land melden „alles wel aan boord". Dienzelf
den avond bevatten de Hollandsche couran
toen dit bericht, begon men thuis met span
ning naar ons uit te zien. Vrydagmorgen met
licht worden, verkenden wij ons aan Bevezier
(Beachy Head).
Om 8 uur stoomden we langs de Singels
(Dungeness), de lage uitstekende landpunt,
waarop slechts enkele rijksgebouwen, een
station D. T., een seinmast, enz. Hier is het,
dat in normale tyden onze loodsschoeners
kruisen om thuisvarende schepen van een
loods te voorzien, gedurende dezen oorlogs
tijd zijn alle loodsvaartuigen in Holland op
gelegd.
Nu begon de belangrijkste dag van onze
thuisreis: de vaart door straat Dover, door
de Duins en verder door het Black Deep
naar het „Sunk" lichtschip, waar eenige
maanden geleden de groote Hollandsche mail
boot „Koningin Emma" ten gevolge van het
stooten op een myn, verongelukte.
Eenige dagen geleden bij Dover twee
groote schepen door mijnen tot zinken ge
bracht, en dienzelfden dag was ook de
„Meeklenburg" van de Mij. Zeeland: Vlissin-
genFolkestone bij de Galloper vergaan.
Geen wonder, dat er a.b. extra maatregelen
genomen waren voor: „schip verlaten" en
men nieuwsgierig uitzag, wat deze dag bren
gen zou. Wij verwachtten bij Dungeness een
Engelsch patrouillevaartuig (dit zijn meestal
gewone stoomtreilers met een enkel kanon
van 7.5 c.M. bewapend en voorzien van D.T.),
dat ons zou aanwijzen of wij de route langs
de kust bij Folkestone moesten nemen, dan
wel meer buitenom langs de Varnebank.
Maar niemand gaf ons aanwijzingen en dus
gingen wij, zooals de Berichten aan Zee
varenden hadden opgegeven, langs de kust.
Om half tien echter kwam ons een Engelsch
patrouillevaartuig tegemoet met het sein
„Ankeren". En met ons lagen daar een vijf
en twintigtal schepen te wachten tot de En
gelsche mijnenvegers weer een weg voor ons
hadden vrij gemaakt. Het systeem scheen nu
geworden te zijn: iederen dag gedurende een
paar uur de vaart openstellen en 's middags
weer sluiten; alle schepen, zoowel die uit de
Noordzee als welke uit het Kanaal komen
te laten ankeren en dan weer te zoeken en
te vegen naar mijnen, om den volgenden dag
voor de wachtende schepen wederom „de slui
zen open te zetten".
Om elf uur gingen wij, na ontvangen
waarschuwing weer onder stoom, doch de op
gegeven koers was niet zuiver, na een kwar
tier stoomen kregen wij recht vooruit weer
de zware tonnen, vlotten en netten in het
zicht, waarmee Engeland de Straat hier heeft
afgezet ter afwering der Duitsche onder
zeeërs.
Wij stopten dus, keken even rond, waar
wy deze hindernis zouden kunnen passeeren,
ook andere schepen waren zoekende. Daar
liep ons een Engelsch onderzoekingsvaartuig
voorbij. „Follow me" (volg mij) brulde de
kapitein ons door zijn roeper toe, en zóó wer
den wij door de versperring geloodst naar
den vaarweg langs de Varnebank, den weg
die dien dag schoongehouden was voor de
„rush up and down Channel". Inderdaad, het
was een „rush". Blijkbaar waren ook aan
den anderen kant, bij de Duins „de sluizen
opengezet", zoodat tegelijkertijd van beide
kanten honderden vaartuigen den smallen
vaarweg aflegden, ter voortzetting van de
reis. Het was gewoonweg „gedrang". Zooals
het op de Maas vóór Rotterdam wel eens kan
krioelen van kleine sleepbootjes o.a., zooals
het 's avonds op den Kanaalweg in Den Hel
der gedrang kan zijn van allerlei menschen,
zóó druk was het nu hier langs de Varne
bank, van Oceaanvaarders. Niemand onzer
kan vroeger ooit zoo iets meegemaakt heb
ben, niemand onzer zal later ooit zoo iets
meer meemaken. Er waren vaartuigen van
allerlei soort: kleine Noorsche vrachtbooten,
vischsmakken, groote Engelsche hospitaal
schepen (groene band om het schip, met het
roode kruis), een ouderwetsche Groningsche
kof, glorieus tusschen al dit stoombootgedoe
doorzeilend, raderbooten, mijnenvegers, pa
trouillevaartuigen, mailbooten, enz., enz. enz.
Eenmaal hier doorheen, arriveerden we
spoedig op de reede van Duins, en kregen
daar voor het verdere traject langs de En
gelsche kust een loods aan boord. Weer
lagen hier op de reede een veertigtal sche
pen te wachten, welke pas den volgenden
dag naar het Kanaal door konden gaan, de
passage was achter ons al weer stopgezet.
Bijna alle schepen, die wy dezen dag zagen,
waren Hollanders en Noren, blijkbaar komen
alle Engelsche schepen tegenwoordig in de
havens aan de Westkust van Engeland bin
nen.
Wij stoomden tot zes uur door, kwamen in
het Black Deep ten anker en bleven daar
den verderen nacht liggen. Volgens de Engel
sche voorschriften mochten alleen de twee
voorgeschreven ankerlichten getoond worden,
ander licht, zooals uit patrijspoortjes, enz.,
mocht van buiten boord niet gezien worden.
Dus ook geen verlichte natievlag, zooals wy
op de uitreis bij de Noord-Hinder gevoerd
hadden.
Den volgenden morgen 6 uur onder stoom,
by Sunk lichtschip de loods afgeven, en
langs dit lichtschip, langs de Galloper en de
Noord-Hinder huistoe! Eenige uren later za
gen wij de Hollandsche kust, de oude trouwe
torens van de Goeree en Den Briel, om 6 uur
's avonds Zaterdag 4 Maart stoomden we den
Waterweg in, ankerden bij Vlaardingen.
„Wel loods", vroeg men op de brug aan
den loods, die ons naar de ankerplaats
bracht, „wat is wel het voornaamste
nieuws van den oorlog van de laat
ste dagen?" „Nou meneer", was het ant
woord, „veel nieuws is er niet, maar het
leven wordt iederen dag duurder, de soda
kost nu al 16 ct. het pakje".
Den volgenden morgen lichtte de „Korte
naer" om vier uur het anker, stoomde den
Waterweg weer uit, kwam om één uur op de
ree, om drie uur op de haven van het Nieu
wediep. De reis van een half jaar naar de
West was afgeloopen.
van de Heldersche Courant wachten
groote verrassingen,
£en puzzle waarvan de hoofdprijs is:
(Zie het volgend nummer van
de Heldersche Courant)
VLIEGTUIG OP ZIJN KOP.
Dinsdagmiddag te ongeveer half drie uur
was de jager D. 39 van het vliegkamp „De
Kooy" en bestuurd door den leerling-vlieger
Sulkers, aan het oefenen en zou deze na een
gedane vlucht landen. De landing zou een nor
maal verloop hebben gehad, ware het vlieg
tuig bij het cp den grond komen niet door zijn
landingsgestel gezakt. Het kwam toen met
den kop op den grond, zoodat eenige mate-
rieele schade werd aangericht. De vlieger
bleef ongedeerd, zoodat een en ander goed is
afgeloopen.
Het groote gebouw van den Rijks-Water-
Staat dat bij Paal 4 op de duinen stond is thans
zoo goed als afgebroken. Op deze plaats heeft
het gestaan vanaf den winter 19121913, du»
ongeveer 22 jaar. Voorheen stond het bij paal
8. Met dit gebouw, zijn ook de vriendelijke
bewoners verdwenen en dat klemt te meer,
omdat deze menschen veel gastvrijheid aan
vele menschen hebben betoond.
Hippolytushoef
HUISVERZORGING.
Gesterkt door het buitengewoon groote suc
ces van de vorige maal, heeft de vereeniging
„Huisverzorging" te Hippolytushoef besloten,
wederom een oliebollendag te organiseeren.
Deze zal naar alle waarschijnlijkheid plaats
hebben in den loop der volgende week. Wy
twijfelen er niet aan, of „Huisverzorging" zal
van alle zyden medewerking voor dat doel
verkrijgen.
Het Gemeentebestuur van Wieringen ls
voornemens de volgende circulaire aan H.H.
landbouwers te doen toekomen:
OPNEMING VAN ARBEIDERS IN
LANDBOUWBEDRIJVEN.
Ter bevordering van de opneming van
arbeiders in landbouwbedrijven wordt van
overheidswege een bijslag verleend op de ar-
beidsloonen. De daarvoor vastgestelde rege
ling geldt voorloopig voor de periode van 15
September tot en met 31 December 1935 en
houdt het volgende In:
lo. De bijslag van Overheidswege wordt
gegeven in het loonbedrag dat in bovenge
noemd tijdvak is uitbetaald in een bedrijf
boven een bepaald minimum-bedrag. Dit mi
nimum-loonbedrag wordt vastgesteld voor de
verschillende gewassen, welke in 1935 werden
verbouwd. Op verzoek wordt door den Agent
der arbeidsbemiddeling (Waaggebouw Hip
polytushoef) medegedeeld op hoeveel per ha
en per gewas, al naar gelang van het land
bouwgebied, dit minimum-loonbedrag door
den Inspecteur voor de werkverschaffing is
gesteld.
2e. Voor arbeid, dien de bedrijfsleider in
eigen bedrijf verricht, wordt een loonbedrag
vastgesteld naar evenredigheid van den ar
beid, welken hij in zyn bedrijf verricht. Dit
zelfde geldt voor de overige gezinsleden en
inwonend mannelijk en/of vrouwelijk perso
neel. Onder geen beding mag hier meer in
rekening worden gebracht dan het gangbare
loon.: Indien dit loon gedeeltelijk in natura
wordt uitgekeerd (b.v. met den kost) wordt
hiermede rekening gehouden.
3e. Elk geval wordt overigens op zichzelf
beoordeeld. Voor bedrijven met een bijzonder
karakter kan door den Inspecteur voor de
Werkverschaffing een ander loonbedrag, dan
hetgeen overigens ter plaatse zal gelden, als
minimum worden vastgesteld.
4e. De bijslag bedraagt 50 van het meer
dere loon dat voor werkzaamheden in het be
drijf is uitgekeerd boven het minimum-loon
bedrag, dat overeenkomstig het bepaalde on
der le. is vastgesteld.
Het loon voor alle werkzaamheden In het
bedryf, dus ook voor greppelen, slooten,
schoonmaken, draineeren, ontginnen, braken
en zwingelen van vlas, enz. kan in de bere
kening van het uit te keeren loon worden
opgenomen. Uitgezonderd is echter het loon,
uitgekeerd aan dienstboden en/of vrouwen,
die huishoudelijke werkzaamheden verrichten
en loon, uitbetaald aan smeden, bouwvakar
beiders, tietmakers, enz. Ingeval van twijfel
beslist de Rijksinspecteur voor de werkver
schaffing.
Te ruim 8 uur opent de voorzitter, de heer
C. J. Bosker, de vergadering, welke gehouden
wordt in Hótel Kaan, en spreekt er zijn leed
wezen over uit, dat zoo weinig gehoor heb
ben gegeven aan de convocatie.
De voorz. deelt mede, dat momenteel door
den Middenstandsbond over het geheele land
wordt getracht een Winkelweek te organi
seeren met het oog op omzet-vergrooting.
Vervolgens releveert hij de protest-vergade
ring tegen het P.E.N. Thans heeft ook de
Kon. Ned. Middenstands-Bond zich bij deze
actie aangesloten. Daar gebleken is, dat ver
schillende officials met een afwijkende ver-
lies- en winstrekening kwamen over dezelfde
periode, heeft men een serieus Accountants
onderzoek aangevraagd.
Vervolgens loopt spr. even de agenda voor
uit en heeft het over de contributie-wijziging.
De verhooging, welke indertijd werd opgelegd,
v/as grootendeels te wijten aan de aansluiting
by den centralen Bond. Na nog eenige alge
meene beschouwingen te hebben gegeven over
de a.s. Winkelweek, krygt de secretaris gele
genheid de vorige notulen voor te lezen, welke
onveranderd worden goedgekeurd.
2. Mededeelingen. Verslag wordt uitge
bracht van het request dat verzonden werd
aan den Minister betreffende de opheffing
van het Hengelverbod, waaraan door de Ka
mer van Koophandel adhaesie werd betuigd.
De Minister deelde mede, dat hij de visscherij
in het Amstelmeer van 'grooter belang achtte
voor de beroepsvisschers, dan voor de sport-
hengelaars, weshalve hij het verbod niet
wenschte in te trekken.
Het P.E.N. deelde in antwoord op het re
quest mede, dat Wieringen in de laagste
tarief-klassen behoorde in het rechtstreeksche
verzorgingsgebied, zoodat ook daar een afwij
zende beschikking op volgde. Zooals hiervoor
vermeld, zal men echter hiermede doorgaan.
Wat betreft persoonlijke reclames werden
deze afzonderlijk door het P.E.N. behandeld.
Eenige tarieven .werden verlaagd.
Wat het Hengelverbod betreft, verzoekt het
bestuurslid de heer heer Nan Kaan zich als
nog in verbinding te stellen met den Henge-
laarsbond.
Inmiddels wordt de jaarrekening gecontro
leerd door de heeren M. Oden en C. Omis.
De heer J. de Haan wil punt 5 der agenda
vooraf laten gaan aan de bestuursverkiezing.
Uit dit voorstel ontstaat een kleine polemiek
tusschen hem en den voorzitter over de con-
tributieverhooging.
Het batig saldo bedraagt thans 338. Na
dat de voorzitter den heer Jn. Klein bedankt
heeft voor zijn keurig beheer, stelt de laatste
voor om dit jaar de contributie op 3.50 te
Polder Eierland viert zijn eeuwfeest. Reeds
vanaf den dijk bij het stoomgemaal van Waal-
en-Burg ziet men aan de vele vlaggen die by,
of op de boerderyen zijn uitgestoken, dat in
den grootsten polder var. de gemeente iets
bijzonders aan de hand is. Te De Cocksdorp
echter ondekt men hoe zeer de feestcom
missie bij dit 100-jarig jubilé haar taak op
de juiste wyze heeft opgevat. Op een perceel
land achter de O. L. School is een groot ten
tenkamp verrezen, waarvan één tent, door
haar afmeting reeds van verre de aandacht
trekt. Geheel De Cocksdorp (dat zijn ontstaan
aan polder Eierland dankt), bleek in feest
stemming te verkeeren.
Gisterenmorgen woonden wy de officieele
opening bij, die in de groote tent op het ter
rein plaats had. 't Allereerst werd het woord
gevoerd door den Dijkgraaf van Polder Eier
land, den heer R. P. K ey s e r J o h z. Spr. had
eerst met een feestelijke herdenking van het
100-jarig bestaan van den polder niets opge
had. Spr. achtte de tijdsomstandigheden veel
te ongunstig. Er is echter wel degelijk reden
om dit eeuwfeest niet ongemerkt te laten pas
seeren, als men nagaat, wat hier in 100 jaren
tot stand is gekomen. Aanvankelijk was spr.
van meening, dat een 100-jarig bestaan van
een polder niet zooiets bijzonders was, doch
ook van dit oordeel is hy geheel terug geko
men, omdat de eerste honderd jaren juist de
moeilijkste in een polder zyn.
In het kort geeft hy dan een overzicht van
de historie van den polder.
Oorspronkelijk was Eierland niets anders
dan een uitgestrekte zandvlakte, doorsneden
met kreken, waarvan bij tijden een gedeelte
onder water liep. De hoogste gronden echter
niet en hierop werden schapen gehouden; ook
buitendijks werden reeds enkele huizen ge
plaatst, n.1. 't Sandershuis, Kwelders en het
Eyerlandsche huis. In de zeventiende eeuw
werd de Kreek, die het Noordelijk en het Zui
delijk deel van Eierland scheidde, afgesloten
door een zanddijk.
In 1834 vatte een viertal personen, n.1. twee
heeren Langeveld, de heer Klooster en de
heer De Cock het voornemen om 5000 ha van
Eierland te bedijken. Daartoe werd een con
tract gemaakt met de veehouders die op de
schorren reeds 1400 schapen hielden. In totaal
werden daarmee kosten gemaakt van 90.000.
Daarna werd met aanleggen van den 11 km
langen dijk een aanvang gemaakt. Deze dijk,
waarin drie flinke sluizen kwamen, was ge
reed ln September 1834.
De polder werd nu beheerd door een z.g.n.
„Sociëteit"; de eerste jaren waren e h S
onvoordeelig. Overgegaan werd tot ?eer
van verschillende boerderyen, een
een magazijn te De Cocksdorp. Voó'°lei1
ander had men een leening moet °en
van f 350.000. In 1840 kwam verande
grond werd onder de aandeelhouders""6' D®
Sociëteit verdeeld, en de bedrijfst^ Vatl
den financieel gesteund door de Soort' Wep"
den polder werden toen reeds 500o l' 'l
100 koeien en 140 paarden gehouden 'apent
publiek verkocht. 'e "'en
Na deze verdeeling ging het beter i
polder en toen omstreeks 1850 een aa (lc'a
len-ziekte in het land uitbrak, Wer^ appe*
granen duur, waarvan de polderbevolkh
veel profijt trok. In 1870 kwani de Frf ?eet
Duitsche oorlog, die eveneens voord"8011*
bracht aan de polder-boeren. Groot °e'ei1
brachten 1875 en 1876; door groote dro^'
mislukten de oogsten geheel. 1875 was nr°°gte
goed jaar, doch toen kwamen de be°6eei1
tachtiger-jaren, die zoo slecht waren, dat"*1*
boeren naar Noord-Amerika verhuisden V6'*
dat er niets meer verdiend werd. Omstr°m'
1900 kwam de kunstmest en na dien tijd pi
alles in Eierland beter; men kreeg de beschik
king over goede werktuigen en het land wpm
steeds oordeelkundiger behandeld. In 19x4
gon een ware bloei-periode voor Eierland aT
geduurd heeft tot verscheidene jaren na d
oorlog. Toen kwamen er weer opnieuw mo!f
lykheden voor den boer; en thans kan
zich nog alleen staande houden door alle n
steunmaatregelen. Wij zullen echter hone
dat spoedig een einde aan deze ellende^
komen en de boer binnenkort in volle «rr
heid weer zijn bedrijf kan uitoefenen owfot
de oude bloeityd terugkeere en de arbeider
weer volop werk zal vinden in den polder
Wat den financieelen toestand aangaat ze»
de heer Keyser, deze is kerngezond; wij 'zou
den zelfs zonder bezwaar de wegen kunn
verbeteren en de lasten verlagen, doch
mogen daartoe niet overgaan, nu er ernstlt
gevaar dreigt aan de Noord-Oostpunt vil
den polder. n
Tot slot volgen enkele bestuursmededeelin
gen. Nadat in 1840 de gronden waren overi
gegaan uit handen van de Sociëteit, werd een
dykbestuur gevormd, dat rekenplichtig was
aan de eigenaren. In 1853 werd Eierland on
der reglementair beheer gesteld van Gedep*
Staten. Het bestuur werd gevormd door een
dijkgraaf en 4 heemraden. Dit bestuur stond
onder contróle van de ingelanden. Toen het
aantal ingelanden te groot werd, en de ver-
gaderingen zich kenmerkten door oneenig-
heid, omdat men daarin onderlinge veten
ging uitvechten, kwam ook daarin verande
ring. In 1912 werden n.1. naast de heem
raden 5 hoofdingelanden gesteld en nadien
ging het beter in het bestuur. Vooral onder
den Dykgraaf H. Flens, is enorm veel ver
beterd in Eierland (wegenverbetering, bema
ling, uitbaggering, enz.) Wij zijn voort
gegaan in die richting en ook in de laatste
10 jaren is veel tot stand gekomen. Spr.
dankt dan de bestuursleden voor de welwil
lende wijze waarop allen met hem samen
werken. Vooral ook bracht hij dank aan den
secr.-penningmeester, opzichter, den heer L.
v. Hoorn. Spr. richte daarna nog even het
woord tot de feestcommisie.
Hierna verkreeg Burgemeester Oort het
woord. Deze feliciteerde het Bestuur en ge
heel de bevolking van Eierland met het jubi
leum. Spr. wees ook nog even op de kale
zand- en watervlakte, waarover de geschrif
ten van Van Kuyck en Prof. Akkerdijk ge
waagden en die gelegen waren ten Oosten
van den Zanddijk, die Eierland tegen de
Noordzee beschermt. Spr. bracht hulde aau
het Dykbestuur, dat hier bijna 100 jaar den
scepter had gezwaaid. Vooral ook aan den
laatsten Dykgraaf, die al 10 jaar in functie
is.
Hierna voerde de heer Kiimp, dir. Land
bouwschool, het woord. Spr. schetste de in
nige verknochtheid van hem en zyn gezin
aan den polder en zyn bevolking. De Eier-
landsche bevolking heeft volgens spr. drie
voorname deugden: zij is vriendelyk, gast
vrij en verdraagzaam. De heer Klimp wees
verder op het hooge peil, waarop de bedrij
ven in Eierland staan. Wel zal men boerde
rijen in het land aantreffen, waarop door be
teren grond grootere oogsten worden ge
maakt, doch beter granen teelt men op geen
enkele plaats en nergens worden dc bedrijven
met zooveel kennis van zaken gevoerd. Zoo
dat, wanneer er betere tijden aanbreken,
Eierland ongetwijfeld een schitterende toe
komst tegemoet gaat.
Vervolgens voerde de heer R. Stoepker,
voorzitter van het Feestcomité, het woord.
In het bijzonder dankt hij Notaris Mulder,
die bij het verkrijgen van vergunning voor
de te houden loterij zyn gewaardeerde hulp
heeft verleend. Verder de verschillende jury
leden, Dykgraaf en Heemraden voor het
hooge bedrag, toegezegd voor reserve, als on
verhoopt het feest financieel mocht stran
den.
Ten slotte dankte spr. de leden van de
Feestcommissie voor den hem verleenden steun,
vooral den algemeen-secretaris (den heer C.
Stoepker) voor al het werk, door hem in deze
dagen verricht. Spr. verzocht hierna de aan
wezigen het Feestlied te zingen, dat ver
vaardigd was door den heer H. Kalf. Voor
lezing werd gedaan van een schrijven van
Mr. Langeveld uit Alkmaar, wiens groot
vader zulk een belangrijk aandeel in de be
dijking van het Waterschap heeft gehad.
Ook was een telegram ingekomen van he
Bestuur van Burger-Nieuwland.
Verder hebben wjj van de gelegenheid ge"
bruik gemaakt om eens een kijkje te nemen
op de tentoonstelling; vooral troffen ons
massa-producten, meest van voortref feil)
kwaliteit en geteeld op Eierland. Vooral we
onze aandacht daarbij getrokken door d
smaakvollen stand van de hofstede „Vruc
baar oord", waarbij vooral de naam van
hofstede tusschen karwijzaad en samenjj.,
steld uit vele producten van dit bedrijf.
zonder opvalt. Vervolgens de modclschuu
vervaardigd door den heer H. Daalder.
eens valt op de stand van het bollenbe
van Gebr. Leber, die van den Handelsr
L. T. B. (kalk, kali, posphor, stikstof,
nen, koeken, zaaigranen, gras- en klav
zaden en ontwikkelingsmiddelen); voom
flankeerende teekeningen van gekleurde
den voldoen zeer. een
In een der uiterste hoeken treft
keurigen stand aan van het Rijkslan
consulentschap. Ook de stand van de g
C. R. Kcijser Co. met haar diorama
clectrisch bewogen beelden, trekt dc
dacht. De firma Keyser exposeert met
meststoffen (chili, kalk, kali, stikstof (19
ting en vele soorten zaaigranen). Kor
tentoonstelling is een bezoek dubbel W
Toegekend werden de volgende prijzcn(,raal,
Granen (Eminatarwe)le M. W. de
2e Wed. J. C. Witte; Wilhelminatarwe: 1
