1203 in één week
De
marinemanoeuvres.
Stadsnieuws
De toeloop van nieuwe abonné's
gaat nog steeds door
Abonneert U nu!!!
Jtod ifiot
Jl&cê zot.
*Waaxgaan m
abonnementsgelden
vóór 1 October
5
laatste zomerconcert van
Onze vloot in Indië.
Inspectiebotter in nood.
Inteeken biljet
Na onze verantwoording in het nummer
van Dinsdag, gaven zich wederom 185
nieuwe abonné's op, waardoor het aantal
nieuwe abonnementen op de Heldersche
Courant steeg tot
Nog noteeren wij gaarne abonnementen. Men doet mee aan onze
letter-puzzle met zijn hoofdprijs van f 250.— en aan alle wedstrijden,
die de Heldersche Courant dezen winter voor haar lezers organiseert.
Het ongeluk op de Flores.
TWEEDE BLAD
Aan onze postabonné's doen wij het verzoek
de abonnementsgelden voor het vierde kwar
taal ten bedrage van 2,
per postwissel over te maken of op onze
postgirorekening 16066 over te schrijven.
Na genoemden datum wordt beschikt met
f 8.15 verhooging.
Wegens een reorganisatie in onze admini
stratie verzoeken wij onze postabonné's om
voortaan steeds vóór den lsten der maand
van een nieuw kwartaal (en niet zooals
vroeger vóór den lSdên) liet abonnements
geld te willen zenden. Wij vertrouwen, dat
onze postabonné's hunne medewerking zullen
willen verleenen.
DE ADMINISTRATIE.
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 26 SEPTEMBER 1935.
Licht op voor alle voertuigen.
Donderdag 26 Sept
Vrijdag 27
19.20 uur.
19.18uur.
HET HELDER's FANFARECORPS.
Concert op Donderdag 26 Sept. a s. 's avonds
van 8.30 uur tot 10 uur. in het Juliapapark.
1. Morgenrood Otto de Nobel
2. Sons of the Brave (Marsch) T. Bidgood
V 3. Les Saltim banques 'arr. par J; E. Straüwen
Ouv. de 1'Opéra qomique de Louis Ganne
4 Duet from Norma Bellini arr. W. Lewis
Solisten zijn mej. J. Lugtenburg en J.
Bauts.
5. Astrïd (Ouv.) j. E. Strauwen
6. Gold und Siibèr (Wals) F. Lébar
7. Vrijheidsmarsch Job. Boers.
De Van Gent en de Kortenaer
spoedig naar Indië. Vermoedelijk
komt Hr, Ms. Java volgend jaar
naar Nederland.
Naar de Nw. Rott. Crt. verneemt ligt het
in de bedoeling de torpedobootjagers Van
Gent en Kortenaer eerder naar Nederlandsch-
Indië te doen terugkeeren dan oorspronkelijk
in het voornemen lag. Zij worden op het
oogenblik met grooten spoed gereed gemaakt
voor een verhaast vertrek.
Voorts verneemt het blad, dat Hr. Ms. Java
vermoedelijk het volgend jaar naar Neder
land komt voor onderzoek en herstel.
Reeds opgenomen in het Adv.-blad van gisteren.
AANBESTEDING.
Door den heer J. J. van der Leek. architect
alhier, werd Dinsdag 24 dezer, aanbesteed:
het verbouwen van het Woon- en winkel
huis Sluisdijkstraat no. 7 te Den Helder.
Ingekomen waren de volgende biljetten:
D. Kooger 1993.—; W. F. Labout 2120
K. Venema 2127.—; Geus Molenaar ƒ2135.-
A, Bolt 2283.—; A. Smit 2380.—; Minneboo
Walboom 2395.—; H. Freeke 2495.—; E.
J. van Voorst 2500.—; Reyers Vlaming
2618.—; C. Goes 2680.—.
EVANGELISATIEGEBOD W
VIJZELSTRAAT.
Blijkens een advertentie in dit nummer
spreekt de bekende evangelist, de heer J.
Sevensma, morgen-(Vrijdag)avond 8 uur, in
het Evangelisatiegebouw, Vijzelstraat. De toe
gang tot deze saménkomst is vrij.
J.AARVERGADERING H.K.C.
Men verzoekt ons plaatsing van het vol
gende (dat wij eenigszins verkort opnemen):
Maandagavond j.1. hield de plaatselijke
Kweekschool-club haar jaarvergadering in
Centraal.
De voorzitter, de heer Arie Grendel, heette
In een kort speechje de aanwezige leeraren
hartelijk welkom, eii diepte eenige herinnerin
gen op uit 't eerste levensjaar van de ver-
eeniging.
Na het jaarverslag van secretaris Hubrecht-
sen, gaf de penningmeester, de heer Jensen een
overzicht van de financiën, waaruit blijkt, dat
de vereeniging er uitstekend voor staat.
Dan gaat de vergadering over tot het kie-,
zen van een nieuw bestuur, dat op eenigszins
plechtige wijze wordt geïnstalleerd door den
oud-voorzitter, die, evenals de andere oud-
hestuursleden had te kennen gegeven, af te
treden.
Hierna spreekt de nieuwe voorzitter, de
heer Schouwvlieger, enkele woorden namens
het nieuwe bestuur, waarin hij nog eens terug?
komt op het doel der vereeniging: de behar
tiging van de geestelijke belangens der leden.
Een verheugend feit overigens, dergelijk stre
ven waar te nemen onder toekomstige onder
wijzers, in een tijdvak als het onze.
tenslotte volgden nog gramofoonplaten, af-
ge.v:sseld met pianomuziek van één der leden.
Dit alles viel zeer in den smaak, zoodat
h.K.C. op een welgeslaagden avond kan terug
zien.
,,De Zeemeeuw en „Jhr. Ortt"
trekken er opuit.
De botter no. 2 van den Inklaringsdienst
Harlingen Terschelling, die gisterenmorgen
kwart over zes naar Den Helder vertrokken
is, om daar een reparatie in het dok te
ondergaan, bleef 200 lang onderweg, dat nien
zich ernstig ongerust over zijn lot begon te
maken. Te meer daar er een sterke wind in
den loop van den morgen opgestoken was, dié
gemiddeld een kracht van 7 had, doch bij
vlagen een kracht van 8 k 9 bereikte. Toen
in den namiddag nog niets van het scheepje
te zien was eh berichten uitbleven, gaf de
inspecteur van den dienst der Invoerrechten
en Accijnzen, alhier, gaf de heer Volmaars, aan
den kapitein van het inspectievaartuig ..Zee
meeuw", den heer Everardus. opdracht om
uit te varen en den botter, die mogelijk in
nood verkeerde, te gaan opsporen. De „Zee
meeuw" verliet onmiddellijk de haven. Het
zal toen ongeveer 2 uur in de namiddag ge
weest zijn. In spanning bleef men op nadere
bei ichten wachten, doch vooralsnog hoorde
men niets en bleef men in onzekerheid ver-
keeren.
To-.dat de loods Jaarsma kennis kwam ge-
,ven, dat hij het gezochte vaartuigje gezien
had. Deze loods was n .1. des morgens met
den vrachtstoomer „Wilbo" uitgevaren om
dit scheepje van Den Helder naar Harlingen
te brengen. Tusschen het Scheurrak en Oude
Vlie zag hij den botter, die de vlag halfstok
geheschen had en hij het passeeren van de
„Wilbode vlag driemaal heen en Weer
haalde ten teeken, dat het vaartuig in nood
zat. Loods Jaarsma heeft toen getracht
langszij te komen, maar gezien de diepgang
van de „Wilbo" en het «laar ter plaatse on
diepe water moest hij van verdere pogingen
afzien. Hij voer daarom dóór naar Harlingen.
Daar aangekomen, waarschuwde hij «len
loodscommissaris, die onmiddellijk bevél gaf
om er met de motorstrandreddingboot „Jhr.
H. J. Ortt" op uit te gaan. Dit geschiedde.
Zoo waren ér dus twee vaartuigen ter red-
I ding" uitgevaren. Toen de heer Jaarsma per
bus huiswaarts keerde is hij nabij Kornwer-
derzand even uitgestapt en heeft door zijn
j prismakijker, die hij altijd bij zich heeft, ge
zien. dat èn de „Zeemeeuw" èn «Ie „Jhr.
Ortt" nabij het in nood verkeerende scheepje
waren. Beide waren ei echter nog niet in
geslaagd verbinding met den botter te ver-
krijgen, doch gezien het vallende water ver
wachtte de heer Jaarsma wel, dat dit in den
loop van den avond zou gelukken. Waar
schijnlijk is de botter aan den grond geloo-
penreden tot ernstige ongerustheid is er
;z.i. niet. De bemanning van den botter be
staat waarschijnlijk uit vier koppen.
Voorts bestaat er ongerustheid over het
lot van den beurtvaarder VlieHarlingen,
die reeds gëruimen tijd gemist wordt.
De inspectiebotter 111 veiligheid.
Naar wij van den Dienst der Invoerrechten
en Accijnzen alhier vernemen, is de in nood
verkeerende botter II gisteravond door de
„Zeemeeuw" opgepikt en veilig in het haven
tje van Kornwerderzand binnengebracht.
I Het vaartuigje had hulpeloos rondgedreven,
daar het roer gebroken was. De bemanning
;ging na de doorgestane vermoeienissen on
middellijk ter kooie.
KOVACS EN DE DECIBELS IN
DEN HELDER.
De nieuwe Kovacs Lajos tournée wordt
weer ingeluid en velen zien verlangend het
tijdstip tegemoet, waarop Kovaes Lajos met
zijn band binnen de muren van onze stad komt
concerteeren.
Ook dit seizoen wordt Den Helder niet
overgeslagen, want niet alleen dat Kovacs in
Den Helder zal musiceeren, maar ook de be
kende A.V.R.O.-Decibels komen met het Hel
dersche publiek kennis maken.
Op Dinsdag 8 en Woensdag 9 October a.s.
dus 2 avonden, zullen Kovacs en de Decibels
in Casino met nieuwe programma's en nieuwe
attracties ten toonèele verschijnen.
Liefhebbers van Jazz en Amusements
muziek kunnen op 8 en 9 October a.s., volop
genieten.
De bijzonderheden over de plaatsbespreking
worden zoo spoedig mogelijk per advertentie
in de Heldersche Courant bekend gemaakt.
WEENSCHE FEESTEN
Zaterdag en Zondag
I Men schrijft ons:
Het aangekondigd „Weensch feest" in Ca
sino belooft gezellig te worden. Het Gronin
ger Dagblad schrijft er met veel lof over;
want ook in Groningen en Leeuwarden heeft
jnen zulke avonden georganiseerd, met het
zelfde orkest én artisten.
In het nummer van 13 Sept. lezen we:„Van
Groningen naar Weenen behoeft men slechts
de gang door té loopen van dé Prof Hambur
gerzaal. Daar ligt een stukje Weenen, een
écht gezellige Wiëner Grinzing, waar een
groot en magnifiek orkest, onder leiding van
Sjef van Esch, klassieke zoowel als dansmu
ziek uitvoert op een wijze, die alle lof ver
dient n waar wel eens extra de aandacht
op ma,, worden gevestigd. De musici zijn ge
kleed in Biederriayer-costuum en het geheel
ook de versiering der zaal is zeer ge
slaagd. Zooals aangekondigd, zullen er in de
Órinzing dans- en dirigeerwedstrtjden wor
den gehouden. Vermeld aan ten slotte nog
worden, dat dezelfde Grinzing, hetzelfde or
kest, de stimmungs-sangerin Trude Horkey
en het accordeontrio in Leeuwarden een gé-
Onderge teekende,
adres:-
plaatsnaam:
abonneert zich met ingang van I October op de Heldersche Courant,
I 50 per kwartaal omtrek F1,6^ per l<wartaal J cn verzoekt
f0.12 per week*)' f 013 Per week
tot dien datum toezending van de nog verschijnende nummers gratis.
(Handtéekeriinê) -■
Doorslaan wat niet verlangd wordt.
weldig succes: hebben geoogst. Naar wat wij
gisteren gezien en gehoord hebben, zijn wij
er vast van overtuigd, dat ook de Groningers
zich hiei terdege zullen amuseeren.
SHOW VAN HET MODEHUIS HERSCHEL.,
Deze mode-revue behoort reeds tot de perio-'
«lieke gebeurtenissen, waarvoor men in tiit
geval weer speciaal de dames reeds lang"
i te voren haai middag reserveert. De grooté
j zaal van Casino was dan ook weer geheel ge-
•vuld met belangstellende kijkstêrs, waarschijn-'
j lijk ook spoedig koopsters, want de prijzen'
(waren voor zeer veel japonnen en mantels aan
i de tijdsomstandigheden aangepast.
Voor de pauze werden het meest najaai-s-
en wintermantels en -complets vertoond ge
neven» eenvoudige japonnen. Er wordt blijk
baar veel bruin, groen en zwart gedragen, met
of zonder bont. De bontgarneeringen waren
bij vele der modellen zeer apart; bijv. een
groote bontstrik, bont revers, halve mouwen
van bont, enz., terwijl daarnaast de vos in
allerlei tinten zich toch ook handhaaft. Een
paar drie-kwart mantels waren blijkbaar ge?
inspireerd op de huzarenjas, lichtklokkend en
gesloten met brandebourgs van koord of bont?'
reepjes.
Na de pauze, waarin een keurig thé complet
werd gereserveerd, kwamen de middag- en de
avondjaponnen aan de beurt, af en toe afge
wisseld met een bijzonder model mantel. Veel
fluweel en velours chiffon, veel kant en tulle
zagen we dragen, terwijl ook bijzondere zijden
stoffen, die aan oude schilderijen deden den
ken, zeer de aandacht trokken. Ook veel
modellen schenen daarop geïnspireerd te zijn:
zeer wijde' klokrokken, Maria Stuart-kragen,
Grieksche mouwen en peplos, alles kan op het
oogenblik gedragen worden, als het goed staat.
Van een slaafsch volgen van mode geen sprake
meer. Bij de zeer lange avondjaponnen zagen
we veel onbedekte ruggen en daarbij veel jas-
ijes van bont en fluweel. Enkele der rugbe-,
dekkingen gaven bijzondere mogelijkheden. Zoo
'werd zeer de aandacht getrokken door een
mantilla-achtige zwart velour sjaal, door een
quakerachtig zwart tullen jasje met capuchon,
door een sjaal, loopend van linkerschouder om
laag tot den rokzoom en weer opstijgend tot
de rechterheup, die ook over het hoofd ge
slagen kan worden.
De origineele modellen waren van de be
kendste Parijsche modehuizen als Chanel, Mon-
tineux, Zanvin, Chiaparelli en andere.
Een handig klein boekje met nummers der
modellen en prijzen vergemakkelijkte de
keuze. De firma Klercq, Spoorstraat, had weer
gezorgd voor kleeden en loopers over de
plankieren door de zaal.
Twee nog onopgehelderde fouten.
Omtrent hét ongeluk óp de Flores meldt
-het Bat Niji nog 'de volgende bijzonder-
héden:
j; 'Terwijl men op het voordek bezig was met
J het lichten van het anker, werden bjj epn
i kanon van 75 cm, dat naar het voordék ge-
l richt stond, door. een onderofficier hulzen ge-
past Bij dit type geschut zijn n.1. spring-
j lading en projectiel gescheiden en «ie. be-
1 trokken hulzen bevatten dus wel kruit, hét,
z.g macaroni-kru.it, doch het projectiel-^at er
niet aan- Dié hulzen komen af en toe van
den pyrotechnisphen dienst teneinde te onder
zoeken of zij preeicfl passen; dit is het z.g,
mallen. Een onderofficier was dus met dit
mallen bezig. Het pleegt te geschiedén, zon
der dat de hulzen voordien zijn van eèn slag.?
dop zoodat er,gpén gevaar voor ontbrandipg
bestaat. Nu wilde echter het ongeluk, dat
j, door een nog niet opgehelderde oorzaak een
der hulzen .wel een slagdop had.
Hier kwam nog het noodlottige toeval bij,
dat juist toen deze gevaarlijke huls in het
j. kanon zat,, op eveneens onopgehelderde
j wijze, een electrische ontsteking tot. stand
kwam, hetgeen normaal bij afwezigheid
van slagdop op zichzelf niets gegeven zou
i hebben. Nu - echter ontbrandde het kruit in
1' de huls. Het mondstuk schijnt nog op de.
tromp gezeten te hebben en werd meege-
1 sleurd. Voorts schijnt een stuk vóór het ka
non meegesleurd te zijn. De mannen, die op
j het voordek .bezig waren met het anker, wer-
j den getroffen De' overleden matroos werd
door deze meegesleurde vaste deelen en het
kruit zwaar verminkt: de onmiddellijke doods
oorzaak moet scheuren van den lever ge
weest zijn. De rechterhelft van het gelaat
van den schipper van Baars werd deerlijk
verminkt, terwijl hij ook ernstige verwondin-
gen aan ledematen en romp kreeg. De twee
i gewonde Inlandsehe schepelingen waren door
den luchtdruk'op'het dék gesmakt;
De Iniahdsehe schepelingen zijn er betrek
kelijk goed' afgekomen.
Reeds opgenomen in het Advi-blad van gisteren.
Rectificatie.
In ons nummer van Zaterdag namen wij
een berichtje op, betreffende een aanrijding
op den hoek RuyghwegVan der Duyn van
Maasdamstraat. Hierin werd voorgesteld,
dat de wielrijder schuld aan de botsing had.
Naar wij echter nader vernemen, gaat deze
geheel vrij-uit.
13.
Maandagmorgen te 9 uur begon de eerste
oefening. De roode scheepsmacht, bestaande
uit Hr. Ms. „Gelderland", „Hertog Hendrik",
de torpedoboot „G 15" en Hr Ms. „Z. 5",
bevond zich op dat oogenblik op 40 mijl be
westen het lichtschip „Haaks". Met de
„G. 15" en „Z. 5" zigzaggend voor nabij-
bescherming naast zich stoomen de „Gelder
land" en „Hertog Hendrik" in kielformatie
op. Aanvankelijk in de richting van Den
Helder, doch later wordt gedraaid en Zuid
waarts langs de kust gestoomd. Steeds zig
zaggend gaat het om de Zuid, de torpedo
booten worden met een andere opdracht be
last. Zij zullen ieder een bepaalde strook
langs de kust de een tusschen de tpn
van den Pettemer polder en IJmuiden, «ie
ander bezuiden IJmuiden, beide tot 18 mijl
uit den wal, afpatrouilleeren en eventueel
daar aanwezige onderzeebooten onder water
drukken en zooveel mogelijk er onder hou
den, waardoor de laatste aan vaart in
boeten.
De torpedobooten hebben het onder déze
(weersomstandigheden niet gemakkelijk. £)e'.
groote schepen stampen reeds behoorlijk,
doch de torpêdobooteh stampen en slingeren
Uit' den aard der zaak heel wat' erger.
Intusschen vervolgt het eskader zijn koefs
jn zuidelijke richting, tot men «iwars van'
IJmuiden gekomen is. Dan gaat het Oost op,
natuurlijk nog^ steeds zig-zag varend. Op 20
mijl afstand v&n IJmuidén worden de heide
torpedobooten weder aangetroffen voor ijabij-
bescherming. Te 4.45 wórdt het punt bereikt
van waaruit IJmuiden met succes bescho
ten kan worden, zonder dat één onderzee
boot ten aanval is gekomen.
Rood heeft dus zijn tóeleg kunnen volvoe
ren. Later bleek, dat een drietal onderzee
booten ver om de Noord zaten en een ten
Zuiden van IJmuiden. De commandant van
de onderzeeboot-divisie, die aanvankelijk zijn
schepen in één lijn N.Z. dwars van Callants-
oog had opgesteld, is vermoedelijk door den
aanvankelijken koers van het eskader tot de
Conclusie gekomen, dat Rood het op Den
Heider gemunt had. In dit vermoeden werd
hij blijkbaar versterkt, doordat rood eenigen
tijtl voor het veranderen in koers om ile
j Het eerste artikel is opgenomen in de
Heldersche Courant van Dinsdag 24 Sept.
Zuid, eenigen tijd in noordelijke richting op
ging. De ohderzeebooten, of althans een deel
ervan zijn toen ook in N.W. richting opge-
stoomdde anderen kregen door de pa-
trouilleerende torpedobooten geen kans om
boven water te komen en zoodoende nog het
jintussehen om de Zuid koersende eskader in
;te halen of een zoodanige positie te bereiken,
jdat het, op IJmuiden aanloopende, kon wor-
|den opgevangen.
De weersomstandigheden brachten mede,
dat de verkenningsvliegtuigen niet op kon
den stijgen. Blauw ontving daarom op ver
schillende tijdstippen berichten, die door Hr
Ms. „Gelderland" werden uitgezonden, waar
in ongeveer de plaats van het eskader werd
jaangegeven.
j Dinsdagmorgen a/b Hr. Ms. „Gelderland",
j Het aanvankelijk voornemen om Maandag
avond met de oppikboat, de „Z 5" te IJmui
den aan wal te komen en daar ons verslag
gereed te maken en te expedieeren, moest
worden opgegeven, daar de weersomstan-
jdigheden te ongunstig waren om over te
stappen. Dus hadden wij alle tijd om aan
(boord de copy gereed te makenen Dinsdag-
lavond in Den Helder te posten. Dat dachten
wij tenminste. De werkelijkheid was, dat wij
10 minuten nadat bekend geworden was, dat
jvan aan den wal gaan niets kon komen, met
den grootst mogelijken spoed bezig waren al
thans het verloop van de oefening neer te
(schrijven. Wat was het geval? De luit. ter
fcee le kl., Stam, die in het bijzonder aan
gewezen is den journalisten de noodige in
lichtingen te verschaffen, en hen voor te
lichten, kwam op de gedachte de copy op
jeen of andere manier over boord te zetten
6n door de „Z. 5" te laten oppikken, die dan
voor verdere doorzending zou zorg dragen,
bla eenig zoeken kwam de hofmeester met
een ledige melkflesch met behoorlijk wijde
hals, waarin dé vier brieven gedaan konden
worden. Deze ging op haar beurt in een
houten kistje. Aan dek werd een eind met
Óen kruisslag om het kistje gelegd en daar-
6p een boei gestoken. Commentaar van Jan-
friaat bleef natuurlijk niet achterwege!
Intusschen was de ,,Z. 5", welks comman
dant door middel van armseinen van onze
Voornemens, op de hoogte gebracht was, na
derbij gekomen. Als de torpedoboot aan
Stuurboord achter ons is, gaat het kistje over
toord. Snel drijft het achter de „Gelderland"
'eg. Een oogenblik Ijkt het alsof de „Z. 5"
ei precies overheen zal stoomen, doch ge
lukkigerwijze, althans voor de journalisten,
scheert het schip er precies langs en een
oogenblik later is het kistje aan boord van
de ,,Z. 5' De copy is oVer.
Verder is het voor vandaag rust. De „Z 5"
verdwijnt in de richting IJmuiden, de „Gel
derland" en „Hertog Hendrik" zetten koers
naar het uitgangspunt voor de oefening van
Dinsdag, 5 mijl West van lichtschip „Noord-
hinder". Het weer is beter geworden, de wind
is afgenomen en er loopt heel wat minder
zee. Na tafel verblijven wij nog wat aan dek,
maar na den voor een landrot vrij vèr-
moeienden dag aan boord van een schip, dat
behoorlijk werkte, gaan wij bijtijds te kooi.
Om half 10 verdwijnen wij naar de zieken
boeg, ons logies tijdens de manoeuvres.
Als wij Dinsdagmorgen wakker worden,
zijn wij al met de nieuwe oefening bezig. Om
6 uur reeds is het eskader van de begin-
standplaats vertrokken, opstoomende in noor
delijke richting. Aan dek is alles al in de
weer met spoelen en poetsen. Later op den
morgen gaan de lessen door voor de oplei
ding van kanonniers; sluitstukken worden
uitgenomen, gedemonteerd en weder in el
kaar gezet etc.
Na het ontbijt ontvangen wij het nieuws
van den wal. Netjes getypt krijgen wij het
geen de radiodienst te Den Helder voor be
langrijks gevonden heeft in de avondbladen.
Er is vanzelfsprekend groote belangstelling
voor dè Abessijnsche kwestie, ook „vooruit",
waarheen een paar dóórslagen gaan.
De oefening van Dinsdag.
Voor Dinsdag is het algemeen denkbeeld
van de oefening het volgende: Een roode
scheepsmacht, bestaande uit de „Hertog Hen
drik", „Gelderland", de mijnenlegger „Douwe
Aukes", de torpedobooten „G 15", „G 13" en
„Z 5" en een 'groep van 3 vliegtuigen is 5
mijl West van het lichtschip „Noordhinder"'
geméld, 'koersende N. tót N.O. Vermoed
wordt dat Rood wil trachten des nachts mij
nen' te leggèn vöoï een der blauwe noordelijke
zeegaten, 'De blauwe strijdkrachten, bestaan
de uit' de diVisie onderzeeboóten „O 12" t/m
„O 15" en 2 groepen v'ari'3 vliegtuigen, moe-;
tèn trachten de roode scheepsmacht te ver
nietigen.
Uitgaande van de veronderstelling, dat de
blauwe vliegtuigen in verband met den
grooten afstand van het eskader in zee
eerst naai' Veere gedirigeerd zouden worden,
dirigeerde - de leider van Rood, kapitein ter
zeer J. T. Fürstner, cdt. van Hr. Ms. „Her
tog Hendrik", de „G 15" naar Veere, met
opdracht het vliegkamp aldaar te beschieten.
Deze opdracht was niet zonder risico; aan
genomen mocht worden, dat het zeegat
aldaar door mijnvelden beschermd zou zijn.
De aigeméené leider besliste dan ook, dat de
G-boot op een mijn geloopen en vernietigd
was.
Het eskader vervólgde intusschen zijn
koers tót 25 mijl Z.Z.O. van het lichtschip
„Smith Knóll" bij dé visschers algemeen
bekend als dë Knol, én koerste vervolgens
aan op het lichtschip „Haaks." Het is dan
11 uur.
Ongeveer half een, juist als wij aan tafel'
zitten, ioeit de sirene, ten bewijze dat duik-
booten gesignaleerd zijn en ais wij aan dek
■komen, blijkt inderdaad dat een der onder-
zeebooten, de „O 12", een torpedo gelanceerd
heeft op de „Douwe Aukes". De „Z 5" stormt
er reeds op aan om de torpedo op te pikken.
Duidelijk steekt de roode kop af tegen het
water. De jol van de „Z 5" wordt gestreken
(en deze sleept de torpedo' langszij. Met de
takel wordt deze aan boord geheschen.
Niet lang daarna, 10 min. voor half twee,
komt reeds «1e tweede aanval los. De „O 15"
verschijnt aan "e, oppervlakte en meldt een
schijnlanceering te hebben gedaan. De leider
van Rood, verwachtende dat ook de overige
'onderzeebooten in de buurt zullen zijn, laai
een nevelscherm leggen, doch juist als hij
hiermee begonnen is, komt de „O 14" te voor
schijn en meldt eveneens een schijnlanceering.
Het eskader vervolgt dan weder zijn weg
naar het lichtschip „Haaks"; intusschen
wordt aan bakboord schietwedstrijd op het
^geweer gehouden, een der vele wedstrijden
die geregeld aan boord plaats vinden, en
waarvoor steeds groote animo bestaat,
Te 3 u. 10 waarschuwt de „G 13" voor een
onderzeeboot, 6 korte stooten van de „Heems
kerk" geven het sein voor een plotselinge
koersverandering. Te laat evenwel; de „O 13"
heeft-de kans gekregen en benut om een dub-
belschot af te geven.
Wat het resultaat van alle lanceeringen is
weten wij nog niet. De algemeene leiding
moet dit aan de hand van de door de duik-
booteommandanten te verstrekken gegevens
nog uit maken. Eenigszins vreemd is, dat de
„O 14" en „O 15" schijnlanceeringen hebben
uitgevoerd, terwijl het sein van werkelijk
lanceeren blauw-wit-blauw van de
schepen van het eskader woei. Slechts een
kort oogenblik tijdens het oppikken van
de eerste torpedo was het sein vervangen
geweest door blaüw-wit, hetgeen schijnlan
ceering beteekent. In afwachting van den
uitslag gaat het fuli speed naar Den Helder.
Aldaar debarkeert de Schout-bij-Nacht, in
verband met het Koninklijk bezoek aan Am
sterdam op Woensdag.
Uit de gegevens blijkt nader, dat de tor
pedo van de „O 12" rakelings achter de
„Douwe Aukes" langs liep. De lanceering van
de „O 15" daarentegen bleek een treffer te
zijn. Minder succes had de „O 14", wien3
schot miste. Van dè „O 13" werd de periscoop
ontdekt, zoodat het eskader af kon draaien.
Het dubbelschot trof dan ook geen doel en
de torpedo's liepen evenwijdig van de „Her
tog Hendrik" weg. Het totaal-resultaat was
alzoo voor de onderzeebooten niet gunstig.
Slechts een der mijnenleggers werd vernie
tigd, zoodat Rood met één mijnenlegger zijn
koers kon vervolgen en zijn voornemen uit
voeren.
Storm belet de voortzetting der
oefeningen.
Woensdagmiddag.
A/b Hr. Ms. „Gelderland".
Scheen het Dinsdag in den loop van den
dag dat het weer zich «ou beteren, later
kwamen wij tot de ervaring, dat deze laatste
dagen van September te dien opzichte een
wisselvalligheid vertoonden, welke inderdaad
buitengewoon was. Uit het bericht dat de
vliegtuigen van de Mok geen verkennings
diensten konden uitvoeren, in verband met de
onmogelijkheid om op zee te dalen, bleek
reeds, dat het om de Noord blijkbaar minder
goed gesteld was dan bij ons. Hoe meer wij
ha het beëindigen van de oefening dan ook
het lichtschip „Haaks" naderden, des te meer
bleek deze vóFpndérstelling dan ook juist te
zijn ,De wind stak we«ierom op en dikke
26 September. Je loopt te wande
len door 'n oud, romantisch straatje. Ergens
in een huiskamer, parterre, zingt een meis
jesstem. Geen ordinair gegil of sentimenteel
gejank, neen, een lief, artistiek geluid. Je
blijft geboeid voor het open raam staan luis
teren. Binnen schijnt niemand er aandacht
aan te schenken. Twee mannen maken ruzie
over een speelkaart, en een vrouw schreeuwt
er iets tusschen door. Op straat voeltbalt een
jongen met een leeg sardineblik. De luiste
raar roept „Sst" tegen hem. De jongen ant
woordt: „Zeg as je me nou! Voor die radio
van jou?"
Het gezang is er niet minder mooi om.
Maar de jongen heeft gelijk: Radio kost twee
gulden per maand, 7 cent per dag, een kwart
cent per uur. Je hoeft er dus niet zoó'n
drukte van te maken. Je kunt de radio aan
zetten zoo vaak en zoo lang als je wil, je kan
bij Beethoven aardappels schillen, bij Tsjai-
kofski jë nagels lakken en bij Wagner zoo
noodig je voeten wasschen, of zelfs piano
spelen. Niemand, dien je er mee hindert.
Ik bleef nog lang staan luisteren naar het
gezang van het meisje, op wie niemand lette,
omdat het zoo weinig kostte, 't Is raar. Stel
eens, dat een nieuwe Hollandsche haring een
rijksdaalder kostte. Dan zou het geen haring
meer'zijn, maar als uitgezochtste délicatesse
op een zilveren schaal bij de lunch der
rijksten worden opgediend, en met gesloten
oogen worden opgeslurpt. Als daarentegen
kaviaar twee kwartjes per kilo kostte, en aan
alle maaltijden bij soeplepels werd verorberd,
dan was caviaar op hetzelfde ogenblik ont
troond als delicatesse en smaakte als ha
ring.
Dit alles weten wij. Ook, dat goud waar
deloos zou worden, als men het bij wagons
uit den grond baggerde. Maar wat velen niet
weten, is, dat deze wet ook voor geestelijke
waarden geldt.
Hebben wij dan geestelijke inflatie te
duchten
Niet van boeken. Boeken kosten gelukkig
geld, en zij eischen wérk van ons, in zoover,
dat zij gelezen moeten worden. Films
eischen al veel minder van ons. Die springen
ons in oog eh oor, vereischen niet de minste
geestelijke inspanning, denken, spreken en
wenschdroomen voor ons. Maar 'n film kost
altijd nog wat, en men hééft ook wel eens
geen tijd. Dit beschermt ons voor overver
zadiging.
Muziek vereenigt helaas alles: Ze kost zoo
goed als niets 'en kruipt vanzelf ons oor bin
nen. Men kan er zïeh zelfs niet tegen ver
weren.
In de films wordt elke spreekpauze en
ieder stomme scène onverbiddelijk met mu
ziek aangevuld. Misschien omdat anders de
bonbonzakjes te veel lawaai zouden maken.
Maar het is niet duidelijk waarom nien dit
voorbeeld ook in het dagelijksche leven volgt
en iedere beschikbare seconde met muziek
vult. Of misschien toch: omdat het de goed
koopste vulling is.
Muziek kan met het geringste energiever
bruik het grootste effect bereiken. Een
draaiorgel of een gramofoon verbruikt geen
honderste paardekracht en zet een heel
huizenblok onder iawaaistroom. En wat kan
men goedkooper in trilling brengen dan
lucht Reclame-ondernemingen maken er
een dankbaar gebruik van. Auto's maken met
behulp van radio- en gramofoongebrul, in dé
straten reclame voor geysers, limonade,
schoencrème en films. Eigenlijk behoorde mëii
er op te kunnen schieten. Maar men mag het
niet. Men moét deze en alle andere muziek
rustig siikken. En de onvoorzichtige natuur
heeft ons oor niet eens een spier gegeven,
om het in geval van nood te kunnen sluiten.
De radio begint 's morgens om 6 uur en
duurt tot 12 uur 's nachts. Misschien hebt u
geen radio, of zet u haar af. Maar dan heeft
uw buurman er wei een, en zet haar niet af.
Vroeger was muziek een feest, een ge
beurtenis. Men trok er een smoking voor aan
en kwam in verrukking thuis.
De mechanische muziek heeft ons gevoel
gedood. En er is niet aan te ontkomen. Willen
wij vluchten op een schip, dan wacht ons
daar de scheepskapel. Willen wij stilte zoeken
in het bosch, dan wachten ons daar de auto's
met radio-inrichting.
Help muziek!!
Zaterdag 28 September.
'Wèensche Feesten, Casino, 8 uur.
Zondagmiddag en -avond.
Wecnsche Feesten, Casino, 8 en 8 uur.
Zondag 29 September.
Populaire SoiréeThe Mixed Pickles, Musis
Sacrum.
buien maakten het zicht buitengewoon slecht.
Niettemin liepen wij met een behoorlijken
gang op Nieuwediep aan. Een warmlooper
aan de stuurboordsmachine dreigde een
oogenblik roet in het eten te gooien, doch
;in de machinekamer had men het geval spoe- 1
dig onder de knie, zoodat wij toch nog op
een behoorlijken tijd ter reede ten anker kwa
men. Hier debarkeerde de Schout-bij-Nacht
T. L. Kruijs, terwijl wij een kwartiertje later
met de motorsloep naar den wal gingen.
Springend als een dartel veulen stoof de
motorsloep naar den wal in een stroomenden
regen. Nat is het tijdens deze manoeuvres:
wel
Woensdagmorgen was het al weer vroeg
dag. Te half zeven zou de motorsloep van
de „Gelderland" weder in de haven gereed
liggen om ons naar naar boord te transpor
teeren.
Het weer liet zich gunstiger aanzien, zoo
dat er alle reden was om aan te nemen, dat
de gevechtsoefening die voor Woensdagmor
gen op het programma stond, zou doorgaan.
Zoo dacht men er blijkbaar op de „Gelder
land" ook over, want toen wij na een „aan
vullend" ontbijt aan dek verschenen, was men
reeds druk bezig met het opmannen van
de munitie voor de batterij van 12 cm kanon
nen. In een dubbele ry lagen spoedig de
180 12 cm granaten aan dek en men was
druk bezig de ledige slagdoppen door ge
vulde te vervangen.
De sleepboot „Utrecht" was met de speciaal
voor deze soort oefeningen gebouw/de ge«
