Amsterdamsche Brieven. Marine-brieven uit indië T JUTTERTJE ZATERDAG 5 OCTOBER 1935 PAG. 5 Koninklijk bezoek. Het jaarlijksche Koninklijk bezoek, dat wjj zoojuist achter den rug hebben, heeft zich zeer zeker gekenmerkt door oprechte blijken van warme aanhankelijkheid aan ons vorstenhuis, dat men in deze wan kele tijden meer en meer leert waardeeren als een element, dat met onwankelbare vastberadenheid het ons gemeenschappelijk- .eigene" blijft „handhaven", van een groot deel der hoofdstedelijke bevolking. Behalve dan de huldiging onder leiding van het Nationaal Jongeren Verbond op den Dam. ging het bezoek ditmaal niet ge paard met veel uiterlijk decoratief ver toon, maar de eenvoudige hartelijkheid waarmede Koningin en Prinses bij hun ritten door de stad door groote drommen van het publiek, dat zich door geen enkele herfstbui, hoe fel ook, liet afschrikken, steeds weer begroet werden, deed des te duidelijker uitkomen, dat het hier om geen opgeschroefde en geregiseerde hoera-stem- ming ging maar om een oprecht en warm gevoel. Wanklanken waren er niet: de aanslag, die kort na het vertrek der Koningin voor het Centraal Station op een colporteur plaats had is een op zichzelf staande te betreuren daad van een uit het lood ge slagen werklooze, die men, mdien men daad, dader en omstandigheden kent en zuiver beoordeelt, onmogelijk in verband kan gebracht worden met het Koninklijk bezoek, noch ook met een bepaalde poli tieke beweging. Dat dit laatste van zekere zijde wel direct geschiedde en men, via strooibiljetten als anderzins direct tracht te politieke munt uit dit voorval te trek ken is in deze tijden waarin velen niet meer tot objectief en zuiver oordeelen in staat zijn, een haast even groote misdaad als deze moordaanslag zelve! Colportage-piaag. Nu deze tragedie de aandacht intus- schen weer eens op het toenemende cor- porteeren met allerlei kranten, tijd schriften, pamfletten en kaarten ge vestigd heeft, maken vele stadgenooten en vooral ook vele fcrensen zich weer eens sterk bewust, dat een toestana als b.v. voor den ingang van het Centraal Station, waar de reizigers _ich tegenwoordig steeds door een haag van colporteurs moeten "Tïèéh-worstëlén voordat' zij de veilige haven van de stations-hal bereiken kunnen, lang zamerhand onhoudbaar is geworden. Dat de directie oer Ned. Spoorwegen zich on langs bij het Gemeentebestuur beklaagd heeft over deze belegering van haar sta tions-deuren, verwondert hen dan ook niet en zij hebben met voldoening vernomen, dat het binnenkort aan venters en colpor teurs zal verboden worden zich althans vlak voor die deuren op te stellen. Het stations-plein zelf blijft vrij; maar daar kan men zich 'enminste met eenige tak- tiek vrij snel door de tirailleurs-linies van het colportage-leger heen breken... De „melk-maand". Nauwelijks is het oranje van het Ko ninklijk bezoek in de stad aan het ver dwijnen, of het... wit van de melktrad op den voorgrond, door toedoen van de zooge naamde „melkmaand", die Maandagmid dag met een bijeenkomst in Bordelaise gebouw in de Leidschestraat, werd ingezet. Onder het motto „Voedt U goea" wil men met deze vierweeksche propaganda-cam- pagne voor melk en zuivelproducten vooral ook de Amsterdammers doordrin gen van het reit, dat „melk goed voor elk" is en dat we hier, niettegenstaande het toch eigenlijk onze nationale drank behoor de te zjjn, nog steeds te weinig van deze vitamine-rijke voortreffelijke voedings- en opbouw-stof profiteeren. Merkwaardig wa len de cijfers die prof. dr. van Rooy, in zijn op genoemden opgeningsmiddag ge houden voordracht, te berde bracht. In Duitschland, Zweden en Denemarken wor zeide hij, twee tot drie keer meer me ge ruikt dan hier; bij een recent merikeaanseh onderzoek is gebleken, dat het gemiddelde zuivel-gebruik in vijftien anden op 460 kilogram per hoofd der be volking moet worden gesteld en... in Ne derland bedraagt dit cijfer slechts... 357 kg. Indien het gelukt hier het publick, oor middel van dergelijke melk-campag- nes en op andere wijzen, te brengen tot een melkgebruik gelijk aan het gemid- t elde van dat in Zwitserland, Zweden en Denemarken, (jan zou dat, behalve een winst aan volksgezondheid, beteekenen dat onze veestapel met niet minder dan 250.000 koeien zou kunnen worden vermeerderd! Wat mede, gezien den benarden toestand waarin onze boerenstand op het oogenblik verkeert, een goed ding zou zrjn! Of intusschen optochten als die wij hier Dinsdag j.lv door de straten "zagentrekken veel tot dat opvoeren van het melk-ge bruik zullen bijdragen, mag o.i. betwijfeld worden. Veel origineels toch, dat sterk suggestief zou kunnen werken, geven der gelijke optochten, met hun klassieke praal wagens, versierde (melk) karren, enz. meestal niet te. zien en ook deze maakte hierop geen uitzoncering. Aan goede op- tocht-, en nu dan speciaal aan goede melk-optocht-regisséurs .is inderdaad een dringende behoefte! Het meest valt op het oogenblik misschien nog te verwachten, ook prof. van Rooy stipte dit punt aan, van een góede voorlichting van onze huisvrouwen over de duizend en een manieren waarop van melk allerlei sma kelijke spijzen en dranken kunnen worden bereid. Demonstraties op tentoonstellingen als nu dezer dagen b.v. gehouden in het Bellevue-gebouw door de Vereeniging van Huisvrouwen, daar valt inderdaad wel wat van te verwachten. Rembrand tiek kaarslicht. Ter eere van deze melk-dagen heeft met dat al, d Leidschestraat een iet of wat feestelijk aanzien gekregen: tallooze uniforme oranje-blanje-bleu-vlaggen en enkele „Voedt U goed"-tropheeën op de bruggen zorgen er voor de attractie. Aan gestoken als 't ware door deze verhoogde feestelijke activiteit van den parallel-loo- penden grooteren broer, heeft ook de Spie gelstraat niet willen achterblijven en zoo hebben daar- dan, bij wijze van attractie, de winkeliers die voor het grootste deel tot het gilde uer antiquairs behooren, daar, inplaats van. het electrisch licht, de ouderwetsche, „artistiek" licht verschaf fende kaarsen in hun etalages ontstoken en kan men deze dagen in de avond-uren tusschen de Rembrandtieke kaarsen schijnsels doorschrijden, op naar het Rijksmuseum, dat u, aan het einde dezer straat, verlicht door schijnwerpers, naar de nog steeds open... Rembrandt-tentoon- stelling lokt... „De mensch." Waar Rembrandt als groot kunstenaar de menschenziel diep peilde en daarvan in zijn machtige portret-kunst getuigde, daar heeft de moderne medische weten schap het menschëlrjk lichaam tot in de kleinste-..-détails„gepeild" -en onderzocht, waarvan zij dan op haar beurt verslag deed in boeken en anatomische platen atlassen. Ook ging zij er de laatste jaren toe over zulk een verslag te doen door middel van, veelal meer dan levens- groote modellen en apparaten, die zelfs den leek een juist inzicht kunnen geven in den bouw van het menschelijk lichaam en de wijze waarop zicli de voornaamste functies in dat lichaam voltrekken. Op dit laatste gebied heeft vooral het hygiënisch Museum te Dresden zich, met zijn collec ties onderscheiden en het is rond deze collecties, die voor ie gelegenheid naar Amsterdam zijn overgebracht, dat de ten toonstelling „De Mensch", die Vrijdag j.1. in de Apoho-hal geopend werd, is opge bouwd. Gelijk prof. van Rooy, die dezer dagen wel op den voorgrond treedt als... demonstratie- en tentoonstellings-organi- sator, in een persconferentie nog op merkte, is bij deze expositie, waaraan vrij wel de geheele hoofustedelijke medische faculteit haar adhesie heeft betuigd, streng gewaakt tegen prikkeling der on gezonde nieuwsgierigheid. Wie uit de tentoongestelde apparaten en modellen, die voor een deel ook in werking kunnen worden gesteld, nog geen wijs kan worden, vindt hier in de Apollo-hal voorlichting van semi-artsen, die zich be schikbaar- hebben gesteld voor het rond leiden van groepen. De Wereldtentoonstelling 1939. Zal eenmaal al dat „tentoongestel", waaraan den laatsten tijd geen gebrek is!, zijn apotheose vinden in een Wereld tentoonstelling? Velen hopen het en wen- schen hun, die thans reeds aan het plan nen maken zijn voor een Wereld-tentoon stelling, in 1939 te Amsterdam te houden, alle goeds! Er wordt reeds, aan deze plannen door verschillende zijden „ge werkt" en ook het gemeentebestuur heèft reeds, bij monde van den burgemeester toegezegd, dat die plannen vanuit het Prinsenhof zooveel mogelijk bevorderd zul len worden. We staan nog slechts aan het allereerste begin der voorbereidingen, maar nu al is men algemeen van oordeel, dat als „plaats" voor alles het terrein aan den Amstelveenscheh buitenkant van de stad, even voorbij het Stadion in aanmer king komt. Zij die in dezen als de meest enthousiaste propagandisten optreden, wij zen op het feit, dat we hier in geen... veertig' jaar' zooie'ts"gehad hebben en hun enthousiasme, dit moet er, waarheids getrouw ook nog wel aan toegevoegd wor den, wordt steeds weer aangewakkerd als zij, met een ietwat benijdende blik over onze Zuidelijke grenzen kijken en daar de resultaten ontwaren, die de Belgen met hun Wereldtentoonstelling dit jaar bereikt hebben. Daar zijn reeds dertien millioen bezoekers geweest, waarmee de kosten ge dekt zijn! Wat er meer Komt is winst voor de organisatoren. Bovendien is er, mag men mi, Woltjer, ae directeur van onze V.V.V. ,,'t Koggeschip", gelooven, in Brussel aan geld een kleine honderd mil lioen binnengevloeid. wat ongeveer gelijk staat met wat de gemeente Amsterdam jaarlijks besteed aan „gewone uitgaven"! Tram-nieuws. We eindigen dit keer met enkele nieuw- beraamde gemeente-maatregelen. De ver laging der electriciteits- en gastarieven, die op komst is, valt natuurlijk onverdeeld toe te juichen! Maar is dat ook 't geval met de nieuw-beraamde tram-tarieven? Ziedaar een moeilijke vraag! Wij Am sterdammers zijn gelukkige menschen. Zoo nu en dan worden we verblijd met tram maatregelen, die een brochure van flin- ken omvang noodig hebben öm te worden duidebjk gemaakt en uitgelegd. En net, als we aan een nieuw gewend zijn, komt er weer iets nieuws, wat nog beter is. en dat voorai nog goedkooper voor de drommen, die ils vanouds de vluchtheu vels bevolken, al wachtende op de tram, die niet komt, of heel laat komt en als ie dan komt, is het net de verkeerde lijn! Spoedig geef je het op en je begeeft je op Hallo Klaas, Volgens afspraak zou ik je per vlieg- brief nog het één en ander over de parade en Koninginnedag vertellen. Laat ik dan beginnen met je te zeggen, dat over het geheel de schaduw lag van de droefenis over het overlijden van de Belgische Ko ningin. Je weet, jij was net in die jaren hier, meen ik, hoe of: het-, toen nog kroon prinselijke Belgische; paar een reis door Indië gemaakt hëeft en hoe of zij beiden vol belangstelling-waren—vooe onze Oost. Door hun eenvoud, hartelijkheid en voor al ook de gratie van de Koningin, wisten zij aller harten te stelen en zoo komt het dat dit treurig verlies hier zoö~smaftëlijk gevoeld wordt. Den avond na het gebeuren liet de Gouverneur-Generaal door heel Indië rond- seinen, dat de viering van den -verjaardag van Onze Koningin wèl door kon gaan, echter in gepaste, niet te uitbundige feeststemming. Nu dat was te merken, overal in de stad voelde je den druk en den rouw. De avond van het Concordia- feest ik heb er even afgaande op de tuinversiering en verlichting die zeer attractief was een kijkje genomen was als van ouds. Een echt militair bal met als hoogtepunt het bezoek van de landvoogdelijke familie, samen met die van Vloogtvoogd en Legercommandant, gevolgd door een stoet van adjudanten. Wat een uniformen zag je daar weer bij een. Landmacht in groot tenue, .de Marine in avondbaadje. Precies middernacht, doodsche stilte dan plotseling ons Volks lied en daarna een „Leve onze Koningin" ingezet door den Onderkoning. De verjaar dag van onze geliefde Vorstin was in gezet. Voor onze navy begint die dag reeds vroeg. Om half vier was het overal op de vloot en zag je onder het schijnsel van de dekverlichting de blauwe baadjes al krioelen met hier en daar achteruit een officier in groot tenue nog gauw een boterham achter de kaken frommelend... Dan een algemeen debarkement van de landingsdivisiën naar de stationstrap en om half vijf zaten de twee marine-com- pagniën in den extra trein naar Kema- joran. In Batavia zelf is het voor de ver keerspolitie ook reeds vroeg dag. Om half vijf zag ik reeds de verschillende kruispunten „beregeld". Drommen Inlan ders begaven zich reeds in hun allerbeste plunje in ganzengang op hun sandalen en voor zich uit pratende naar het parade- veld. Diverse paarden werden reeds door hun oppassers naar het huis van hun eigenaar gebracht. Op het Waterlooplein zelf was reeds de terreinploeg bezig het veld te besproeien, opdat het straks onder de tienduizenden voeten niet te veel stof zou afgeven. Tegen zes uur komen de troepen het ter rein op en stellen zich in orde van parade. De Marine voorop. De stafmuziek is hier voor uit Soerabaja overgekomen. Twee compagniën zijn het, onder leiding van luitenant ter zee le klasse De Koek. Eenige duizendtallen landmachttroepen- weg naar de volgende halte om tijd en weg te korten. Precies tusschen de twee halten in komt de lang verwachte natuurlijk voorbij en bij de volgende halte herhaalt zich datzelfde spelletje. Er moet eens iemand geweest zijn zijn naaam wordt zorgvuldig geheim gehouden die op deze wijze precies 10 uur en 34 minuten noodig had om van de eene eindhalte van lijn 3 te komen tot d> andere, we krijgen dan nu de dag-, week, maand-, middag-, avond-, nacht-, extra-, traject-, supletie-, net-, tweelijns-, scholier-(onder te verdee- len in ochtend-, middag- en avondscholie ren) knip-, tienritten-, vijfritten-, zesrit- ten- en andere kaarten. De catalogus is in bewerking bij de Stadsdrukkerij en zal binnenkort verschijnen, voorzien van een handig klapregister. Zakformaat. Een aardigheid, waarvan zelfs veel Amster dammers het bestaan niet weten is de mo gelijkheid om een privé-tram te huren raison van 25 cent per kilometer zonder bijwagen. Trouw- en andere partijen kun nen zich van zoo'n privaat véhikel van huis laten halen mits hun huis aan het tramnet staat en laten rijden naar stad huis of andere publieke vermakelijkheid. Zij kunnen het beleven dat andere meer gewone stervelingen op halten -enz. hun tram zullen trachten binnen te dringen, wat dan op grond van het huurcontract ge weigerd mag worden. Overigens gaat er een conducteur mee, die geen kaartjes ver koopt maar een sigaar mag rooken en eventueel mag meedrinken van de mee genomen feestdranken. De Jan-Plezier heeft afgedaan, de Gemeente-Jan-Plezier- tram is er voor in de plaats gekomen! zijn ook aanwezig. Veel hoofdofficieren te paard, in welk opzicht wij toch wel te kort komen maar het hoort er nu een maal niet bij. Er zijn vele zee-officieren op het terreitn onder aanvoering van den Kolonel Olivier juist bevorderd tot Officier Oranje-Nassau opgesteld op zij van de tribune. Veel groot-tenue, ook op de tribune. De Commandant der Zee macht en de Generaal Boerstra zijn reeds aanwezig. Daar klinkt het Volkslied en rijdt, de Gouverneur-Generaal het veld op. Het bekende rijtuig met de zes paarden, - wat je" jë~fiög wél herinnert: Het défilé vindt plaats. Onze jongens oogsten weer een applaus als ze onder de toonen van „Piet Hein" langs de tribune trekken. Wat blaast die stafmuziek van ons toch ook suggestief. Wat zijn die tusschen- toonen van de klaroenblazers prachtig. Een défilé door die menschen vooraf gegaan -moet goed gaan. Nu, het was dan ook keurig. Onze jongens liepen nog met het geweer aan den schouder, terwijl de landmacht het „over" droeg. Tijdens de inspectie zat de vlootvoogd in het rij tuig bij den Gouverneur-Generaal, de Leger-commandant reed naast de calèche. Na afloop van de parade was het open baar gehoor ten Paleize, waar alle com mandanten en nog vele andere officieren van de Zeemacht aanwezig waren. Daar na was het officieele deel van den dag voorloopig afgeloopen. Op het eskader zorgde Hr. Ms. „Java" natuurlijk voor de 101 saluutschoten, daarbij viel Hr. Ms. „Soemba" op den middag in. Het was als steeds, een aardig gezicht, dat pavoisee- ren van de schepen van het eskader. Ook het nieuwe plan van de „Java" stond keu rig met zijn dubbele toplijnen. Des avonds was de „Java" geïllumineerd, hetgeen veel bekijks naar Priok lokte, temeer daar er evenals den vorigen avond tijdens de instuif „zoeklichtenspel" werd gehou den. Op de Harmonie was des avonds een concert van de stafmuziek, hetgeen bij zonder in den smaak viel van het Bata- viaansche publiek. Het klonk zeer goed en vol. Hierna zagen we de tamboers en pij pers weer aankomen en werd in combina tie met de stafmuziek een taptoe wegge geven. Zoo zie je, heel Batavia stond in het teeken van de Marine, dezer dagen. Zooals ik je al mededeelde, is onze eskader-commandant bevorderd tot Offi cier Oranje-Nassau. De bevordering werd door den Commandant der Zeemacht per soonlijk voor den boeg van de „Java" medegedeeld. Natuurlijk was in deze dagen de Passar malem of liever Passer gambir, zooals ze het hier noemen geopend en viel er menig marinegezicht te herkennen. Maar sommigen ook wachten tot na afloop der schietoefeningen, want dan zijn we terug in Soerabaja, is het net tractement ge weest en kunnen we naar de Jaarmarkt, hier. Ditmaal zullen we er thuisvaart bullen moeten koopen, dus zullen we een beetje kalm aan moeten passagieren. Daarom, ook maak ik deze brief niet te zwaar. Het ga je gezond, tot den volgen den -keer-."' HENK.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1935 | | pagina 21