Marine'briev
en uit Indië
T JUTTERTJE
ZATERDAG 25 JANUARI 1936
PAG. 5
La l.umanta Stelo
meening weer over dit huidig brandend
vraagstuk. Natuurlijk kunnen de meenin
gen van ingezondén-stukken-schrijvers, die
het vraagstol slechts van verre bestu
deerd hebben (of heelemaal niet bestu
deerd hebben) buiten beschouwing geia-
ten worden, maar dan blijven toch. nog
over de meeningen van werkelijk gezag
hebbende heeft luide zijn stem verheven
misarissen van Politie. Een dezer gezag
hebbende heetf luide zijn stem verheven
tegen de beoogde samenvoeging. Ook hij
ziet er geen heil in. Wij kunnen hier in
het midden laten,; dat andere steden Am
sterdam ai lang zijn voorgegaan en dat
tot groote tevredenheid van die betrokken
steden en ook, dat de studie-commissie
wel heil zag in de samenvoeging, welke
het thans niet te versmaden sommetje van
drie ton bezuiniging per jaar zal opleve
ren. Wfl willen hier slechts wijzen op de
keerzijde van de medaille, de: keerzijde dus
van de bezuinigde drie ton. Deze keerzijde
nu is „het behoud van arbeidsvermogen",
zooals wij dat nog kennen uit de natuur
kundelessen van school. Iedere agent toch,
die brandweerplichten zal moeten gaan
vervullen, zal ernstig te kampen hebben
met de neiging zich in die nieuwe functie
te gaan gedragen op dezelfde wijze als hy
gewoon was in de oude. Het gevaar Is
dus niet denkbeeldig, dat dé brand-agent
(zooals dit nieuwe wezen in het stads-
bestel wel zal heeten) inplaats van naaf
de slang te pakken bij een voorkomend
schoorsteenbrandje, eerst de verschrikte
bewoner van het perseel gaat" vragen of
en zoo ja, wanneer hij geboren is en of de
grootmoeder van zijn schoonmoeder ooit
wel eens in een „Inrichting" geweest is,
of hoe die vragen bij het beroemde pro
ces-verbaaltje meer luiden. Eén brigadier
klimt natuurlijk op het dak on. het ver
keer der spuitgasten te leiden, waarbij de
vele kronkels en bochten van de. Gemeen
telijke Vèrordeningen terdege in acht zul
len worden genomen. Of weer: de brand-
agent durft- met de slangen-wagen het
perceel niet te benaderen omdat aan den
ingang de straat te lezen, staat: „Parkëe-
ien verboden tusschen 6 en 24' uur". Hoe,
het Zij, de mensch, en zeker een degelijk
politieman, is nu eenmaai geneigd ,te'
blijvöi volharden in de gang en richting,'-
die: hij lange jaren betrad en het zal moeite
kosten hem. „om ce schakelen".- Maar Dén"--
"Jlaag heeft hem omgeschakeld, met suc- i.
ces en dat kan in Amsterdam'dus tenslotte:
bok wel. De doorsnee-agent - 'var' Amstéf-■
- dam zal wel niet zoo heel veel verschillen
van den doorsnee Haagsche collega. In-
dézen loopen hoofdstad en residentie nu
eens niét al te ver uit elkaar! En drie ton
bezuiniging wegen zwaar in deze tijden.
Het zal ons dan ook niet verbazen als de
gemeenteraad zich, ondanks de pessimis
tische meening van leeken en gezagheb-
benden, tenslotte bij het voorstel zal neer-
- 'eggen.
Volgèns het slot van mijn vorig artikel
zou de zoo goed als algemeene onte
vredenheid dus een factor- ten gunste van
eperanto zijn! Het schijnt misschien
vreemd, maar is toch eigenlijk heel een
voudig! Laat ik dan trachten mijn stelling
,e, verdedlgen. Het uitgangspunt is daar-
V' da' men het, ondanks alle verdeeldheid
over één punt vrijwel eens is, nX: „Het
F8® zoo niet langer! Er moet verandering
°men!" Maar geheel alleen den strijd aan
binden zou ware Don Quichotterie zijn!
a-ndaar, dat velen dan ook zoo wijs zijn.
er niet aan te beginnen en zich uitslui-
bepalen tot een bedenkelijk hoold
kudden.
Anderen echter, die begrijpen, dat men
zo v a^een niet veel verder mee komt,
(jj^n contact met gelijkdenkenden. Eèn-
wi maakt Immers macht! En zoo zien
j, e totefnationale yereenigingen met "n
0nn'ngstendenz in dén laatsten tijd
j.en Paddestoelen uit den grond verrijzen.
is Voor de hand liggend gevolg hiervan
aan L8teeds scberper wordende behoefte
in (j 'aa' voor allen, die bovendien de
fn zoo bitter noodzakelijke neu-
e't bezit.
nellp, ere internationale vereenigingen, op
de2e fUs zoowel als sociaal gebied, hebben
er eboefto reeds veel eerder gevoeld en
n,'ddei'00rZien' door van het Seboden hu'P"
kon h 6en dankbaar gebruik te maken Zoo
I>r°paet gebeuren, dat we onlangs ln een
*sandarede voor Esperanto van een
dergelijke wereldvereeniging ongeveer het
volgende hoorden:
„Gezien de groote voordeelen ten opzichte
van internationaal contact, die onze tegen
standers aan het gebruik van Esperanto
te danken hebben, -zouden wij wel dwaas
zjjn, indien wij ons er zelf ook niet zoo
veel mogelijk van bedienden voor de Inter
nationale verbreiding van onze ideeën".
Men moet echter qiet uit het oog ver
liezen, dat in dergelijke gevallen Esperanto
slechts het ..middel is om het doel te be
reiken. Zoodat het wel eens voorkomt, dat
dat vereenigingsdóel lijnrecht staat tegen
over-hetgeen Dr. Zamenhpf beoogde met
het samenstellen van Esperanto, n.1.: het
grondig afbreken, van de bestaande taal
muren met behulp van: een neutrale in
ternationale hulptaal teneinde de volkeren
nader tot elkaar te] brengen en zoodoende
een steentje bij te dragen tot bevordering
van den wereldvrede (de z.g. „Interna ideo"
van - Esperanto),. Deze „interna ideo" ia
echter volstrekt niet onafscheidelijk aan
Esperanto verböhdén. Immers volgens de
bekende „Verklaring over Esperanto", door
Dr. Zamenhof tijdens Kët eèrste universeele
congres te Boulogne-sur-Mér gegeven, heeft
iedereen, die Esperanto spreekt en gebruikt
onverschillig voor" welke doeleinden, het
recht, zich Esperantist te "noemen.
In den laatsten tijd groeit voortdurend
de belangstelling voor Esperanto ook in die
vereenigingen, waarvan het doel ongeveer
paralel loopt aan dat van Esperanto zeif.
In dit verband fioém ik uit de vele de
Baha'i beweging, die o.a. bet vestigen van
een universeele vrede op haar programma
heeft staan. Onder de beginselpunten le
zen we in een beknopte brochure het vol
gende:
„Het aannemen., eener Internationale
hulptaal, te onderwijzen in alle scholen der
wereld".
Elders in dezelfde brochufe:
„Door de wereldtaal, het Esperanto, een
soepele en gemakkelijklëerbare taal, is
het middel voor communicatie tusschen de
.volkeren aller landen gevonden."
Têrecht gaat men dan door:
„Dergelijke middelen op zichzelve ver-
moge evenwel geen Eenheid te scheppen.
De verandering der harten: is noödig...",..
Als het ware in antwoord hierop zijn er
-inmiddels uit dë Esperanto-beweging zelf
,-niedwe internationale vereenigingen ont-
staan, waarvan de lëdéh bij eventueelë hér-
...vormingspogingen, liet. eerét zichzélf- onder
'handen flemen.:" Daarvoor hebben" zè toóh
geen Esperanto noodig, zal men misschien
opmerken.
Het antwoord daarop geef ik den vblgen-
den keer.
MOLLY' KEISER,
2e Schuytstr. 155, Den Haag.
DE KALENDER VOOR HET
NIEUWE JAAR.
In vrijwel ..leder gezin hangt in de
huiskamer een kalender, waarvan dag
aan dag een blad wordt afgenomen. Niet
alleen worden op duidelijke wijze de ver
schillende data, maand en dag aange
geven, alsmede nog enkele andere we
tenswaardigheden. Het belangrijkste is
toch voor velen het onderschrift, dat soms
naar aanleiding van een bijbelwoord wordt
geschreven, doch ook meermalen een
levenswoord of -spreuk bevat," dat sterkt
en bemoedfgt."- Jammer genoeg gaan zoo
vele mooie gedachten op deze losse
blaadjes vervat, verloren en daarom is
hét zoo goed een cahier "aan te schaffen,
waarin de meest treffende spreuken of
versjes worden ingeplakt. Men kan ze
dan lezen en herlezen in tijden, dat men
bemoediging noodig heeft en er tevens
anderen gelukkig mee maken.
Eigen gedachten kunnen worden bijge
schreven, vooral op dagen, die' een bijzon
dere beteekenis in ons leven hebben of in
dat onzer naaste omgeving.
De hoofdzaak is echter, dat men kracht
put uit het gelezene, om dankbaar terug
te zien op het verleden en vol vertrouwen
de toekomst tegemoet te gaan. De weten
schap, dat geen wolk zóó donker is, of
hfl heeft zilveren randen, maakt, dat nie
mand de toekomst als een zwarte sluier
moet zien, want immers, na regen komt
zonneschijn!
DE ZEGETOCHT VAN DE TELEFOON.
Het Internationale telefoonnet heeft zich
in den loop der jaren, vooral ln de na-
oorlogsjaren, over meer dan- zestig staten
en landen uitgébreiden het is thans mo
gelijk, drie en negentig procent van alle
telefoonapparaten der wereld met elkaar
te verbinden.
In totaal Vindt irfen thans 34.600.000
telefoontoestellen Over de. geheele wereld.
Vijftig milliard telefoongesprekken wor
den jaarlijks gevoerd de helft daarvan
komt toe aan de Vereenigde Staten.
In Zuid-Amerika vindt men 720.000 tele
foontoestellen, terwijl hier in 1934 680.000
toestellen te vinden waren. In de Euro-
peesche landen vindt men thans 12.570.000
aparaten en een jaar geleden, n.1. op 1
Jan. 1935, was dit aantal nog 11.905.000é
In Azië worden hoe langer hoe meer ge
sprekken via de telefoon gevoerd. In 1935
vond men er 1.480.000 toestellen, thans
1.520.000. Afrika bezit niet zooveel appa
raten, n.L 290,000, tegenover 280,000 in
het voorafgaande jaar.
Oost-Afrika beschikt thans over 10.000
telefoontoestellen méér dan in het vorig
jaar. toen men er 765,000 telde. Het totaal
aantal telefoontoestellen over de geheele
wereld heeft zich thans in het afgeloopen
jaar met rond 1.190.000 vermeerderd, al-
zoo 3.56 tegenover het vorig jaar.
Beste Klaas,
Ditmaal is er niet zooveel copy als de
beide vorige keeren, maar er is ook niet
altijd een jubileum van de mariniers of
een reis naar Saigon. Maar ik heb langza
merhand de rest van de Marine een beetje
verwaarloosd en ook het leven in Soerabaja
een beetje stiefmoederlijk behandeld. Dit
zal Ik dan ook ais onderwerp nemen van
dezen brief Maai allereerst, kerel, moet ik
je even den indruk weergeven, dien het
verscheiden van burgemeester Driessen hier
maakte. Wij kennen hem als een man die,
doordat hij Burgervader van Den Helder
was, een 'eveudige oelangstelling aan den
dag legd, vooi alles wat de Marine be
trof. In menige .orij room neeft hij gerijst
tafeld, hij telde zijn kennnissen onder velen
van ons. Geen jubileum, feest, assaut, ko
ninklijk bezoek of Burgervader Driessen
was er bij. Hij was een man die zoo lan-
zamerhand bij Den Helder hoorde, die er
zich populair haa weten te maken, het
geen iets is wat niet makkelijk gaat onder
ons Jutters. Enfin, als je dezen brief krijgt
dan is het alwéér een week of vier geleden
maar ik wi'de je toch even zeggen, dat wij
hier in Soerabaja diep getroffen zijn over
dit bericht.
Schout-bij-nacht Olivier is vertrokken.
Met de Baloeran. L. 1. Zondag deden vele
Marine-officieren Z.H.E.G.. uitgeleide op
het station Goebeng, toen hij met den ad-
miraa. per ééndaagsche vertrok.
Den dag tevoren, had de overgaaf van
het eskader-commando plaats. Dit was
eigenlijk de officieele geste, maar reeds
een week van te voren was men én op
de vloot én op de wal begonnen met af-
scheidnemen van deze zoo bekende per
soonlijkheid. De zwemmers in Soerabaja
wilden afscheid nemen, de schermers, de
staf uit zijn marine-commandant-periode,
zijn tegenwoordige staf, dan de artilleristen
en zoo was het diner op diner en plechtig
heid op plechtigheid. Maar zooals gezegd
één en ander culmineerde toch in de over
gave van het eskader-commando aan den
kolonel Helfrich. Mocht ik morgen nog de
gelegenheid hebben om bij „Fotax" bin
nen te loopen dan zal ik je de kieken er
van ook nog sturen. Het geschiedde na
tuurlijk „achteruit" op het vlaggeschip de
„Sumatra". Van alle schepen waren depu-
tatie's van alle rangen en standen aan
wezig en verder stoi.den de officieren van
het vlaggeschip aangetreden. De aftredende
eskader-commandant sprak een hartelijk
woord tot ons allen. Vooral met het voor
uitzicht dat een commando over een eska
der wel nimmer zijn deel meer zal zijn.
Toch kan ik niet laten te zeggen, dat de
zonzijde van dit afscheid zeker is, dat de
schout-bij-nacht naar Holland terug gaat
naar zijn gezin, dat man en vader toch
maar eventjes ruim twee jaar heeft moe
ten missen. Kolonel Helfrich nam met een
opgewekte energieke speech het commando
over, ons met zone woorden als het ware
weer nieuwe energie en nieuwe animo in
sprekende voor het komende vaarjaar. Het
eskader blijft nu tot medio Januari binnen
en gaat dan weer in zee. Ik heb hooren ver
luiden, dat er een divisie jagers in dienst
zal komen. Hr. Ms. „Witte de With", „van
Galen", „Piet Hein" en „Evertsen" respec
tievelijk onder cummando van Overste
Koenraad als divisie-commandant, en de
luit. ter zee le kl. Witte, van Leeuwen en
Houtsmuller. De overste Mackay wordt
commandant M.K.O. Luitenant ter Bozuwa
wordt le officier vliegkamp.
Verder ia het niet uitgesloten, dat er
ook twee divisie's onderzeebooten aan net
eskader toegevoegd worden. Dat geeft dus
weer een heele uitbreiding van onze va
rende vloot. Zaterdagavond was het mari-
niersfeest, daar schreef ik je al over en
Zondag brachten we den eskader-comman
dant naar den trein. Op het perron was het
geweldig druk. We zagen daar den Gou
verneur van Oost-Java den resident, den
Marine-commadant met staf, den eskader
commandant Helfrich met staf en zeer veel
BKN GOEDKOOP SCHUURMIDDEL.
kan men maken om wit houten tafels,
aanrechten, steenen vloeren, e.d. mee te
schrobben, dat buitengewoon goede resul
taten geeft. Men moet het echter niet voor
verfwerk, baden, vaste waschtafels e.d.
gebruiken, aangezien hiervoor andere soor
ten in den handel zijn.
Men koopt bij een drogist: een half pond
fijn wit krijt, een half pond zilverzand en
een half pond zachte zeep (gele of groene),
doet dit alles ln een oude pan en laat het
zachtjes aan op een lage pit zoo warm
worden, totdat men een dikke brij heeft,
die met een houten lepel door geroerd
wordt.
Bewaren in jam- of Keulsche potjes.
andere civiele en militaire autoriteiten.
Eovendien veel marine-officieren en scher
mers. Ondanks het vroege morgenuur was
de stafmuziek aanwezig, hetgeen wel een
bewijs is hoezeer de afgetreden functlon-
naris geapprecieerd is geworden.
Om 6 uur precies reed de ééndaagsche
met het directie rijtuig van de S.S. voor,
waarin de beide vlagofficieren wegreden.
Het volkslied werd' gespeeld, nog even
wulven en twee vlagofficieaen reden weg,
die vermoedijlk niet meer in Soerabaja
terug zullen komen, want zoo meldde
het Soerabajaansche Handelsblad de
vlootvoogd zal vermoedelijk niet meer in
Soerabaja komen voor zijn vertrek uit
Indië.
Hier van de werf is weinig nieuws te
vertellen. O ja de „sebrang" is verplaatst,
die vaart nu vanaf het schiereiland naar
de tonnen- en boeien-werkplaats, of als je
het anders uitgedrukt wilt hebben, vanaf
de centrale op het schiereiland naar ie
ketelmakerij. Voor ons, die aan den Noord
kant van het schiereiland liggen, is dat een
kleine tijdsbesparing, maar voor het werf-
beeld is het een heele verandering.
De „Pelikaan" is nu bijna geheel ge
sloopt, die zie je niet meer terug als je
in. Indië komt. Het karkas ligt nog een
2 dm boven Water. Hr. Ms. „Java" wordt
nog steeds klaar gemaakt" voorede Hol
land-reis, maar toch loopen er c- het M E.
allerlei praatjes, dat het schip niet zal
gaan. Ik zal me daarin maar niet verdie
pen en heb mijn vrouw geschreven om er
zich maar niet aan te storen, we moeten
dat natuurlijk maar afwachten. We zijn
bij de kompenie nu eenmaal erg vlug met
allerlei verhalen. En anders wordt het
thuisvaren met een mailboot, hetgeen ook
lang niet gek is.
Zoo juist zijn de jagers uit Holland
aangekomen. De stafmuzieK bv Modder-
lust. De Marine-commandant met staf
nadat deze eerst des ochtends Inspectie
buitengaats had gehouden en de E.C.
met staf. De jagers meerden onder den
mastenbok. En tot laat in den avond was
het nog overpakken naar gebouw a.
Overigens zaten er verscheidene men-
schen aan boord, die ik hier gedurende
mjjn term al eens meer meegemaakt heb.
Ja, de tijd begint op te schieten!
In de stad natuurlijk de gebruikelijke
Kerststemming. We hebben hier een reeks
feestdagen om jaloersch óp te worden in
Holland .Woensdag, Donderdag, Vrijdag
(inlandsch nieuwjaar) en dan de weekend
met aansluiting op Oud en Nieuw. Een
boel menschen naar boven, dat begrijp je.
Toch nog een geweldige drukte in de stad.
De winkels leenen er zich tegenwoordig
ook veel beter voor om prachtige Kerst-
uitstalingen te maken. Heel Tandjoergan
is eigenlijk één groote étalage. Toch
komt je verlangen naar het moederland
weer boven, als je daar die Kerstboomen
ziet staan je lubt tegenwoordig wer
kelijk echte boomen hier of als je een
huiselijke blokhaard (natuurlijk electrtsch
en met papieren snippers als camouflage)
ziet staan. Als je daarbij dan nog neemt
zoo'n winkel als Gerzon b.v., die uitslui
tend Europeesche snufjes verkoopt, man,
dan ga je zóó naar het moederland ver
langen. In de cercle Hellendoorn natuur
lijk een uitgebreid program voor alle
feestdagen.
Het oude Hellendoorn Is tegenwoordig
ook weer ln gebruik genomen. Wie het
exploiteért weet ik niet, maar het is er
avond aan avond vrij druk en Janmaat
heeft op deze manier ook eens iets „bo
ven" en hoeft niet steeds naar „Perak",
om zich te amuseeren.
Ziezoo Klaas, voor ditmaal genoeg. Ik
moet vanavond vroeg naar kool, want lk
ga morgen met de ééndaagsche naar Ba
tavia toe om Kerstmis te vieren. Van
daaruit hoor je wel wat van me in mijn
volgenden brief.
Gonje,
HENK.
