Amsterdamsche Brieven.
Marine-brieven uit Indié
Een verordening, die nog geen
„ordening" to!
moeten dezen keer in deze kroniek
er "toeven op het Prinsenhof dan
xvat ifatsten tijd 't geval was en vangen
in dachten, daar, temidden van onze
in £f vaderen, onze rondwandeling aan.
VC°'ft wij de Raadszitting van deze
V°°ï onder de loupe nemen, grijpen wij
t no" even terug naar de kwestie van
eerS' iordening, die een veertien dagen
de n haar beslag kreeg. De nieuwe ver-
e 6 kwam er door met 28 tegen 13
jpning KWOJ"
men: deze nieuwe verordening is con-
?tem aan het voorstel van B. en W., op
form nkel punt echter aangevuld met
e6D amendement Romme-Franke, dat door
peD betrokken wethouder werd overgeno-
de°n get is juister in dezen voorloopig
t van „ordening", maar van „verorde-
nie te blijven spreken. De voorzitter van
S-D-A-P-'fractie' de heer MathiJsen,
ees er o.i. terecht op, dat deze „veror-
d ning" n°& %een "ordeninS" tot stand
te t ju de beteekenis, die daaraan de
laatste jaren wordt gehecht. Maar wél,
bet was de heer Romme die het opmerkte,
ligt in de thans aangenomen nieuwe
regeling het principe vast van een gere
ld contact tusschen de overheid en be-
drijfslieden plus publiek, wat een „grond-
slag vormt voor verdere deugdelijke...
ordening"! Zoo is dan, gezien deZe einde
lijk bereikten goeden grondslag, de zeker
niet geringe hoeveelheid „gemeente-tijd",
die men aan deze zaak besteedde niet ver
spild geweest, en vallen de eindeloos lang
gerekte debatten ten dezen, kondigde
de burgemeester den wethouder als spre
ker in tweede termijn niet als aen
36sten „redevoerder" aan?, althans
voor een deel te billijken.
Naar men weet bedoelt deze nieuwe
taxi-regeling in de eerste plaats de sta-
tioneerende blokband-taxis min of meer te
'beschermen tegen' de concurrentie van z.g.
garageTbedrijven. Toch behouden zoö-
als het: nu tenslotte geworden is, die
garage-bedrijven ook in de Amsterdam
sche straten nog wel eenige vrijheid, dank
zij het bovengenoemde amendement. Dit
laatste geeft n.t aan B. en W. de bevoegd
heid aan bezitters van huur-auto's buiten
het blokbandbedrijf vergunning: te geven
voor het opnemen van passagiers langs
den weg, zoo deze bezitters aan bepaalde
voorwaarden voldoen; de voornaamste is
wel, dat hun arbeidsvoorwaarden gelijk
waardig moeten zijn aan die van het blok-
bahdpersoneeï. Öm intusschen te voorko
men, dat de positie van de blokbanders
hierdoor te meer zou worden verzwakt,
krijgen B. en W. tevens de bevoegdheid
een aantal straten voor deze „gewettigde
snorders" te sluiten. Zij moeten zich
daarbij laten leiden door de eischen van
hef verkeer en ervoor waken, dat het blok-
tandbedrijf niet in het gedrang komt.
Van belang is tenslotte, dat een commis
sie; samengesteld uit werkgevers, werk
nemers en taxigebruikers, het college van
B. en W. bij het toepassen van de regeling
terzij de 'zal. staan...
De Rokin-kwestie.
Deze week werd het beroemde en „van
ouds bekende" Rokin-vraagstuk ten zoo-
veelste male aangesneden. Over dat Ro
kin, de kwestit van „dempen of niet
taipen" namelijk, is eigenlijk reeds
alles gezegd. „Als de Raad het nu nog niet
weet, dan weet hij het nooit", zeide de
heer Baas reeds in... 1928. De Burge
meester verklaarde bij de debatten van
deze week, dat hg dit „gevleugelde woord"
van den heer Baas in 1931, toen de
kwestie weer eens op het tapijt was,al
had aangehaald, maar dat hij het „nu nóg
eens zou zeggen"!
Overigens leverden de debatten dezen
keer wel een doorslaand bewijs, dat de
egrippen „behoudend" en „vooruitstre
vend" toch maar altijd relatieve, betrek-
elijke, begrippen zijn en big ven! Deed
ach niet het verschijnsel voor, dat een
»root aantal van hen, die men voor zoo-
e als achter de groene tafel, in de wan-
vanwege hun politieke kleur nogal
115 als „behoudend" pleegt aan te dui-
afn vóór „demping" bleken te zijn, met
8 voornaamste argument de voor alles
eischen van het moderne snel-
,,j. ,eer' wat men toch zeker een „voor-
standpunt kan noemen? En
vele efen°Ver niet het verschijnsel dat
vaLT* den volhsmond als bij uitstek
houd"1 Venden" betitelden vóór „be-
van het water?...
ran°a Verded'gde dan wethouder de Mi-
heid a,S woordvoerder van de meerder
de b B 6n het ..behoud"; en trad
kendUigemeesler' voor de minderheid spre
ien ijalS woordvoerder op van de paladij-
;>,vooruitstrevenden", die al dat
over-„schennis- van - - het— steden- -
„ppT", eventueele demping niet veel
Znilf611 dan misPlaatst sentiment,
met te zeggen sentimentaliteit
Bgster sterk waren de argumenten van
d®f. !®r De Amanda en de zijnen in dezen
niet Meerendeels trachtte hij door grap-
o g aan werkelijk steekhouden-
argumenten te verdoezelen. De voor
standers van demping, zeide hij b.v„ ko
men steeds weer met de redeneering, dat
het Rokin tóch al een „dood element" is
en dus leelgK, waaraan het „behoud" van
het water niets meer kan veranderen.
„Maar", vroeg de heer De Miranda, ,de
Venus van Milo, leeft' die?... En overigens
is alles wat leeft nog niet altijd schoon!"...
De heer Segers, aldus, óók nog deze wet
houder, heeft als pro-demper weinig eer
bied getoond voor het oude stadsschoon,
„maar bg het Kremlin in Moskou doet
men alle moeite om- dit vier eeuwen oude
gebouw te behouden"...
Het sterkst nog stond de heer De Mi
randa ongetwijfeld daar waar hij objectief,
met opgave van de diverse breedten, vast
stelde w&t er op dat stuk Rokin tenslotte
tot stand zou komen „zonder demping" en
„met demping". Het plan dan „mét be
houd van het water is aldus: voetpad
drukke zgde 4 meter, rijweg 14 m,
voetpad lm, het muurtje bij het wa
ter, het water zélf 11—21,30 m, stille
zijde 6 m 50 (rijweg en voetpad). Het
plan „mét (totale) demping": voetpad 5
m,rijweg 15 m, voetpad 2 m, par
keerterrein 8.90—18.70 m, daarna rij
weg en voetpad 3 m, (stille zijde). Het
verschil op den rijweg is dus slechts 1 m,
voor die ééne m zou men dan het water
in zijn geheel moeten opofferen!
Sterker echter stonden toch o.i. de bur
gemeester en de pro-dempers. Zij, die
pro-dempers, aldus dr. De Vlugt, „zijn
nuohter en praten niet over. het weerspie
gelende maanlicht. Zij halen de grachten
aan, waar de verhouding tusschen straat
breedte, water en gevelwanden schitte
rend is. Maar zou die verhouding ook zoo
schitterend zijn oj> 't Rokin als er een breede
verkeersweg komt. en een versmald wa
ter? Die „halfbehoudende" oplossing
heeft dan ook uit een oogpunt van steden
schoon niets voor! Overigens moet aan
het verkeer an- de city-vorming hét Rokin-
water opgeofferd worden. Het, bij7 dem
ping aan te leggen parkeerterrein is ten
slotte van secundair belang, al is er groote
behoefte aan. Hoofdzaak is het verkeer!
De „pro-dempers" willen zeker niet „ver
der gaan". Het water bij de Nederland-
sche Bank wordt niet gedempt. Al was
hij, burgemeester, al sinds 1918 voorstan
der van demping, dat beteekent nog niet,
dat nu ook allerlei grachten in de toe
komst zouden moeten worden gedempt.
Zoowel de anti-dempers als de pro-dem
pers hebben op dit oogenblik dat wij dit
schrijven nog alle hoop op een overwin
ning. Intusschen lijkt het waarschijnlijk,
dat de eersten het dit keer zullen winnen.
Dat wil nog niet zeggen, dat de... eind
overwinning tóch, na eenige jaren, ten
slotte niet aan de laatsten zal zijn! Er
zal nü, waarschijnlijk!, „half ge
dempt" worden en dan, na eenige jaren,
heelemaalü... Het is zooals de burge
meester nog opmerkte: „In Amsterdam
zijn groote beslissingen vaak moeilijk.
Maar „les idéés marcAnt", alhoewel
hier het tempo dikwijls is dat van een
„marche funèbre"...
Het Leidscheplein.
Voorloopig zijn we evenwel van die Ro-
kin-kwestie af. Voordat zij weer teberde
komt, zullen we denkelijk, in dien tus-
schentijd, opgescheept zitten met een nieu
we kwestie, die eveneens een zekere „wij
ziging van het stadsbeeld" in zich sluit.
Wij doelen hier op de Leidscheplein-kwes-
tie, die nu reeds, buiten het Prinsenhof
om, druk besproken wordt. Gelukkig doet
zich bij deze nieuwe kwestie geen „water
probleem" voor, zoodat ten dezen een iets
vlotter tempo verwacht mag worden.
Zeker is, dat dat Leidsché plein in zijn
tegenwoordigen vorm niet meer voldoet
aan de eischen des tqds, onder welke
eischen dan in de eerste plaats begrepen
moet worden de eischen die het nieuwe
City-theater als attractie-punt voor uit
gaand Amsterdam stelt. Bij de film-ge
beurtenissen, als nu onlangs weer de ver
tooning van de K XVIII-film, is dit thea
ter, die vrijwel doorloopend „uitverkochte
huizen" trekken, komen de gebreken van
genoemd plein en dat van het aangren
zende Kleine-Gartman-plantsoen wel zeer
duidelijk aan den dag. Ruimte om de
stroomen publiek, zoowel als de stroomen
auto's naar behooren te „verwerken", c.q.
te parkeeren is er in hoogst onvoldoende
mate. Men wil nu hierin verbetering
brengen door o.a. van genoemd plantsoen
■een-behoorlijke parkeer-plaats. te- maken.
en verder ook de z.g. persistyle, oftewel
voorbouw van den Stadsschouwburg weg
te breken. Zeker is, dat ook hier spoedig
iets betere voorzieningen zullen moeten
getroffen worden. Niet alleen het City
theater, dat een eersten stoot gaf,maar
ook plannen die op het punt staan van te
worden verwezenlijkt, zullen in de naaste
toekomst het Leidsche plein wederom ma
ken tot een van de belangrijkste centra van
de geheele stad. Wij wjjzen slechts op den
nieuwen stadhuis-bouw op het Frederiks-
plein, waardoor het verkeer over het Leid
sche plein naar en van de richting der
Weteringschans aanzienlijk zal toenemen,
op de plannen tot opening van nog weer
enkele nieuwe café's en andere plaatsen
van vertier rondom den Stadsschouwburg,
op het voornemen van de tramdirectie
om directe verbindingen van dit plein met
het oude en nieuwe „Zuid", waar „uit
gaand Amsterdam" voor het overgroote
deel woont!, tot stand te brengen...
Een loflied.
Laat ons met een loflied op die tram
directie, die wat „lof" betreft de laat
ste jaren waarlijk niet verwend is, ein
digen! Eindelijk dan schijnt zij met haar
nieuwe-verlaagde tarieven en vereenvou
digde overstap- en andere bepalingen, den
weg tot... het hart van het Amsterdam
sche publiek weer te hebben gevonden. De
resultaten van deze eerse weken in het
nieuwe jaar hebben aangetoond, dat de
leuze „pak de tram!" ingang bij dat pu
bliek begint te vinden. Gaat het zoo door,
deze opleving van een oude liefde,
dan zal de tram op het einde van dit jaar
een goede vjjf en een half millioen passa
giers meer vervoerd hebben dan in het
vorige paar en zullen de inkomsten met
een goede ton gestegen zijn. Een „keer
ten goede", die wel lang op zich heeft
laten wachten, maar die nu dan toch ein
delijk gekomen is. Moge hij blijvend zijn!
„Oude heer: „Arme kerel, is dat alles,
wat je voor de kost kunt doen?"
Plaveisel-schilder: „Dat is alles. Of
dacht u, dat ik ook salto-mortales of zoo
iets kon maken?"
Beste Klaas,
We hebben net in straat Sapoedi een
reuze regenbui gehad op de tweede plat
voet en zijn we met een zoeklichtoefening
gewoon weggeregend. Je krijgt zoo'n echt
Hollandsch gevoel over je als je je natte
sokken en schoenen uittrekt. Je mist
alleen nog maar dekachel om ze bij te
drogen te zetten. Het eskader is weer uit.
Het was een grootsch gezicht, die divisie
jagers hoor. Op de ree heeft de Sumatra
zijn twee „vinkie's" weer aan boord geno
men, zoodat we klaar (waren voor alles.
Vanmorgen werden we op de dagwacht
opeens verrast door het verschijnen van
een Engelsch flottieljevaartuig, dat gra-
cielijk voor de vlag van onze E.C. sa
lueerde. Nu we waren natuulijk ook
klaar d'r voor en konden hem oogenblik-
kelijk bedanken. De E.C. wenschte het
schip waarop de Engelsche consul uit
Batavia geëmbarkeerd was nog een
goede reis.
Er gaan op het oogenblik stemmen op
over een vlootdag in Soerabaja. Dat heb
ben we in geen tijden gehad. Ik mag dat
wel, dat de burgerij ook eens wat meer
van onze marine ziet. Trouwens, dat meet
gezegd worden, we staan er tegenwoordig
weer goed in. Er wordt in de couranten
hier veel goeds van de marine verteld.
Verder staan er ook weer twee lezingen
van Marine-officieren op het Kunstkring
programma, meen ik. Eén van den luite
nant ter zee Hootsen en één van den
officier-vlieger Mataré.
In Batavia is de Duitsche kruiser
„Karlsruhe" op bezoek. Weet je nog wel,
dat dat schip ook in Soerabaja aankwam
op den dag, dat de „Uiver" daar bij Al-
bury in de modder zat. Den heelen nacht
hadden ze achter de radio gezeten. Het
schip is nu vergezeld van zijn eigen tan
ker, de „Mittelmeer". Dat is toch nog
iets wat wij niet doen. Trouwens het zou
wat zijn voor al die marinevrouwen, als
we nog langer van honk gingen.
Op Toendjoegan was weer een massale
verbouwing. lederen keer als je na een
poosje weer in de Krokodillenstad terug
komt valt het je op, dat er weer een
stukje oud krot in die buurten opgeruimd
is en er een zeer stijlvol gebouw voor in
de plaats gekomen is. Nu van beneden ko
mende aan S.B.'s zjj van Tandjoengan
„de leelijke kant" zeiden we vroeger. Hier
is meteen de plaats om een oude fout te
herstellen. Ik schreef je eenige maanden
geleden, dat de „Blauwe soos" liquideerde.
Zoo je weet woonde die in het paleis,
waar vroeger de „Moulin rouge" was. Ik
vertelde toen dat er plannen waren om
daar een zwembad op te richten. Dat was
mis. Dat zwembad is nu bijna klaar, in
het allereerste gebouw van „Concordia".
Weet je nog wel, waar op feesten altijd
een doolhof was, wat je, als je je erg
kwaad maakte en dat deden we nog
wel eens in dien tijd zoomaar omver
kon loopen en waar we ons in het oud-
Hollandsche dorp lieten trouwen. Tegal-
sarie heette het daar. Nu daar is een
pracht van een zwembad met buffet en
leestafel, ledenavonden etc. etc. Een soort
van „Lido", dus wat in de Soerabajaan-
sche Society wel opgang zal doen. In de
„Moulin Rouge" komt nu toko Aurora,
met een 25 meter hoogen' middentoren
voor lichtreclame. Wie had dat ooit ge
droomd Klaas, dat op die plaats des ver-
maaks uit onzen vorigen torn nu onze
vrouwen en kinderen zouden komen win
kelen. Ja... kinderen ook, want in dat
nieuwe gebouw zal ook een soort garage
voor „anakken" komen, die daar bezig ge
houden zullen worden als moeder aan 't in-
koopen doen is. Je ziet dus, we worden
steeds Europeescher hier én daarmede
verdwijnen ook de laatste leelijki krotten
aan S.B.'s zijde van Toendjoegan. Er
staan er nog een paar. Misschien herinner
je je de namen nog. Toko Mie-Mie, toko
de Hoop. Maar het schijnt dat daarachter
deze ondiepe tokotjes Chineesche graven
liggen en het opruimen hiervan gaat met
vele moeilijkheden en bezwaren gepaard.
Ik schrijf je dit alles terwijl we ten an
ker komen ter reede van Benoa. Morgen
komt er een Dornier om den divisie-com
mandant van de divisie twee der onder
zeebooten te brengen. Dit commando werd
tijdelijk waargenomen door luitenant ter
zee le kl. Quant, de oudste bootscomman
dant jij herinnert je toch nog wel hoe
we met elkaar, nu welhaast 30 jaar ge
leden, op het Havenplein speelden. Dat
had moeder Gomes toch nooit gedacht,
dat die boefjes van het Havenplein het
nog zoover zouden brengen. Maar laten
we verder gaan, die Dornier zal dezen
brief meenemen. We zijn gisterendoor de
Straat Bali even onze neus in de deining
van den Indischen Oceaan gaan steken.
Het was weer behoorlijk van „Kojangen",
trouwens hier liggen we ook behoorlijk te
deinen. Alleen de off. art. heeft er schik
in, want die kan richtoefeningen houden
met zijn kanonniers.
Luitenant ter zee le kl. Cox wordt ad
judant van den Eskader-Commandant en
zal in het begin van Februari luitenant ter
zee Van den Arend aflossen, deze laatste
wordt Chef personeel Soerabaja in de
plaats van luitenant ter zee Harmsen, die
weer gaat repatrieeren. Hr. Ms. „Java"
heeft gedokt. Zou dat beteekenen dat het
schip naar Holland komt? Daaromtrent
verkeeren we hier nog maar steeds in on
zekerheid. Het zou anders wel mooi zijn
als we eens twee kruisers bq elkaar in
het eskader hadden, dat is een heelen tijd
geleden. Vier jagers achter elkaar geeft
je al zoo'n trotsch gevoel.
Op het schiereiland in de jagerreparatie-
loods is men op het oogenblik bjzig met
den bouw van een nieuwe T.M. boot. Het
scheepje wordt heelemaal gepolqst naar
ik hoor.
Nu Klaas, nu weet ik waarachtig niets
meer, tot de volgende week vanuit Lom
bok. Het geld is nu op, dus van een Bali-
trip komt niks meer, bovendien moet je
eerst een drie kwartier in de sloep zitten
voor je in Benoa tegen den steiger bent,
maar op Boeleleng staat op het oogenblik
ook een behoorlijk mondje water.
Gonje.
HENK.