Amsterdamsche Brieven.
Marine'brieven uit Indië
T -HJTTERTJE
Lente-onderwerpen.
Met eerste aankondiging van de
0te die tusschen de laatste ijzige af-
hei'dsgioeten van den winter ook in de
h ofdstad bemerkbaar zijn, wendt de pu-
hUeke aandacht zich zoo nu en dan ook
weer tot luchter lichter onderwerpen,
waarana de menschheid als regel de
i atste jaren gewoon is geraakt...
Men zou het beroemde en beruchte „ver-
che kadetje" ook tot dit genre lichtere
3 derWerpen kunnen rekenen, al maken
°ele„ daar blijkbaar een gewichtige staats
zaak van, die plechtige vergaderingen in
Kras onder voorzitterschap van oud-nu-
ister Posthuma zou rechtvaardigen...
alle geval sympathieker „luchtig
lente-ontwerp" is het Vondelpark, keu
riger gezegd de staat waarin dat, ons
eenige stadspark-van-formaat zich op het
„ogenblik bevindt. Van zekere zijde heeft
men 't de laatste dagen in de pers doen
voorkomen of die staat er een zou zijn
van verregaande verwildering en slordig-
hellji waarbij achteloos weggeworpen
kerstboomen, vuilnishoopen en andere on
gerechtigheden hoogti) vieren. Dezelfde,
pers die, vóór alles sensatie-belust als zij
nu eenmaal is, ook het bovengenoemde
cayetje opblies tot een gewichtig ding van
groote afmetingen, heeft ook uit deze
Vondelparkkritiek een soort tragedie
trachten te construeeren. De goedgeloo-
vige burger, die len laatsten tijd niet in
de gelegenheid was de feiten in net park
met eigen oogen aan de overdregen voor
stellingen van enkele alarm-makende en
kelingen te toetsen, werd in den waan ge
bracht dat het Comité Practisch Werken.
hetwelk zich de laatste jaren zoowel
het lot van de jeugdige werkloozen ais
van het met gebrek aan kasmiddelen kam
pende Vondelpark heeft aangetrokken,
niet veel anders gedaan heeft dan een
aantal losloopende jongeren aangenaam
en nuttig beziggehouden, met opoffering
van de werkelijke belangen van het park
aan dit doel.
Terecht nu is prof. Stomps, de botani
cus, die op het gebied van tuinen en par
ken toch zeker deskundig mag heeten, en
die genoemd Comité als adviseur terzijde
staat, tegen dezë sensatie-actie in 't ge
weer gekomen. Inplaats van streven en
werken van het Comité in een verkeerd
daglicht te stellen, moesten, zegt hij, de
kritikasters zich nog maar eens trachten
te herinneren hoe het park er een paar
jaar geleden uitzag toen het Comité zijn
werkzaamheden begon. Met de feiten
tot in détails, „op tafel" roept hij hen,
nog eens: terecht! toe: U zoudt eens
zien hoe gauw ons Vondelpark weer een
wérkelijke schade voor Amsterdam zou
zijn, wanneer het Comité geen medewer
king meer aan het park-bestuur zou kun
nen verleenen! Zoo is het. Ideaal is de
toestand zeer zeker nog niet, maar in alle
geval verdient het Comité eerder lof dan
blaam...
Strandbaden.
Ook komt, tenslotte, met de lente-nade
ring, natuurlijk het luchtige onderwerp
baden en zwemmen" weer langzamer
hand op het tapijt, een onderwerp
waaraan het groote publiek de laatste
jaren, in tegenstelling met wat in den
goeden ouden tijd het geval was, zijn
zomersch hart verpand heeft. Het kwam
ook reeds even op het tapijt van de Raads
zaal, door toedoen van een voorstel van
dr. de Hartogh, die een „strandbad" wilde
doen aanleggen bij het Nieuwe Diep, in
Oost. Zulk een strandbad zou z.i. daar ter
plaatse in een behoefte voorzien. Het
idee „strandbaden" is voor Amsterdam
niet nieuw; in het groote uitbreidingsplan
immers werden reeds dergelijke strand
baden geprojecteerd in den Sloterdijker-
meerpolder en in den Poel van nee z.g.
groote Bosch-plan btj Amstelveen. Maar
allereerst is, volgens den steeds „iniatief-
nemenden" dokter, zulk een bad hier, bij
het Nieuwe Diep aangewezen Door zand-
storting en het aanleggen van „speelwei
den" is hier een ideaal ontspanningsoord
'e maken, dat via drie wegen te bereiken
is. Thans ziet men in de zomermaanden
reeds voortdurend bij de Merwe iesluizen
vele menschen, al „pootjesbadénd" te wa
ter gaan. De „drang naar het water is er
dus in die buurt zeer zeker wél...
Al sprak de wethouder ten dezen ook
van „nogal ingrijpend" en „vrij kostbaar",
heelemaal wegwerpen deed hjj dit strand
bad-idee van dr. de Hartogh niet en de
zaak is dan ook door B en W. in prae-
^vies genomen.
Ook kwam, in aansluiting bjj dit zwem
en baa.d-debat, nog even dat andere water-
onderwerp van het zomersche roeien ter
sPrake. Dit naar aanleiding van een voor
dracht om de, in het bovengenoemde
boschplan passende roeibaan, nu maar
Vaat en voor al het andere te gaan uit
voeren. Dat men met deze nieuwe roei
baan, dle volgens deskundigen de mooi-
ste in Europa zal worden en waarop vier
achten naast elkaar den strjjd om den
voorrang zullen kunnen aanbinden, zoo
veel haast wil maken, hangt samen met
het feit, dat in 1937 hier ter stede de in
ternationale roei-kampioenschappen ver-
roeid zullen worden. Vast staat reeds, dat
die nieuwe model roeibaan er tegen dien
tijd inderdaad zal zijn; of de daarlangs aan
te leggen weg ten behoeve van de toeschou
wers en ter voorkming van verkeersopstop
pingen door auto's -die met de ploegen
gelijk-op zullen willen meerijden, op een
hoog niveau -zal komen, iets wat de
heer Boissevain bepleitte, staat even
wel nog niet vast. Dat détail moet eerst
nog eens, aldus de wethouder, door de
technici van P.W. bezien en in de commis
sie van bijstand besproken worden
Laat ons, alvorens voor dezen keer af
scheid te nemen van dr. de Hartogh en
zijn medé-Raadsleden, nog evèn het aller
laatste intiatief van den actieven propa
gandist voor „levendiger Amsterdam
aanstippen. Overtuigd als hij met zijn
Comité is „dat nog zooveei Nederlanders
nauwelijks op de hoogte zyn van het vele
dat de hoofdstad des lands bezit, wil hij
thans een week organiseeren, waarin de
jeugdige leerlingen van middelbare scho
len alle bezienswaardigheden der stad
kunnen bezichtigen. Daardoor zullen zij In
staat zijn in werkelijkheid té zien wat zij
tot dusver slechts in hun boeken geleerd
hebben. Deze gedachte wijkt dus geheel af
van wat tot nu toe in dit opzicht gedaan
is; het wordt geen „Amsterdamsche
week", geen feestweek, het wordt een
week, waarin de Nederlandsche jeugd in
staat wordt gesteld te leeren, hoe het be
zichtigen van cultureele, industrieele en
handelsinstellingen in Amsterdam in hoo-
ge mate bevorderlijk is voor hun alge-
meene kennis. De datum van de week is
vastgesteld van 18 tot en met 23 Mei. Het
„I.C.A." heeft zich gewend tot de directeu
ren van alle openbare en bijzondere hoo-
gere burgerscholen, gymnasia en lycea
met een schrijven, waarin het zijn ge
dachten heeft uitgewerkt en de "medewer
king" van die directeuren heeft verzocht.
Het gemeentebestuur heeft reeds toege
zegd medewerking aan dit plan te zullen
verleenen.
Afscheid wintersport.
De zomer-sport moge dan al, naar ook
uit het bovenstaande blijkt, in de hoofden
van vele Amsterdammers beginnen rond te
waren, we zijn nog in de periode van
de wintersport. Op de kunst-ijsbaan aan
de Linnaeustraat verschenen de laatste
dagen nog diverse matadors op de smalle
ijzers, die, op weg naar huis van de Olym
pische Winterspelen in Beieren, nog even
de gelegenheid waarnamen om de Amster
dammers op demonstraties te vergasten.
En aan het einde van deze maand zal,
voordat de Stadion-baan wederom in ge
bruik wordt genomen, ook nog de winter-
sche wielersport in den vorm van de derde
Zesdaagsche in het R.A.I.-gebouw hoogtij
vieren. De termen „sport" en „hoogtij"
moeten hier met een korreltje zout ge
nomen worden: zij, die ook maar even
achter de coulissen van dergelijke Zes
daagsche heben kunnen kijken, spreken
den laatsten tijd al duidelijker en al luider
van „zuiver commercieele vertooningen,
die met sport niets meer te maken heb
ben", zoo niet van erger... Zij gebruiken,
inplaats van korreltjes, handen vol zout!
Nochthans neemt de groote „men" ook
nu nog een en ander heelemaal zonder zout
en loopt het dan nu reeds, bij de voorver
koop der kaarten, storm!...
Het tooneel in de put.
Van „coulissen", dus van „tooneel" ge
sproken...
Het gaat nog steeds niet goed met hef.
Amsterdamsche Tooneel. En dat is heel
belangrijk, want gaat het het Amsterdam
sche Tooneel goed, dan gaat dat tooneel
overal elders in den lande ook goed. f)it
zonderling schijnende axioma is slechts
schijnbaar zonderling. - Amsterdam is van
ouds DE tooneelstad, en als het hier ver
keerd gaat, is dat een bewrjs dat het
overal verkeerd is. Hiér en nergens anders
in den lande is het hart van de tooneel-
wereld. Het is hier echter nog steeds suk
kelen. Schouwburgen leeg, Bioscopen vol.
Vermakelijkheidsbelasting, bedoeld voor
vermakelijkheid als o.a. de bioscoop, maar
administratief ook toegepast op de schouw
burgen, welke het dan weer in den vorm
van subsidies zouden terugkrijgen, maar
het inderdaad nooit krijgenwant de
subsidie wordt steeds minder en de belas
ting blijft vormt een groote handicap.
Verder is daar nog bijvoorbeeld de zeer
verouderde inrichting van de Stadsschouw
burg, waar men voor veel geld een be
roerde plaats kan krijgen en ook de fa-
meuse instelling van den Eersten Bespeler,
wat op het oogenblik de Amsterdamsche
Tooneelvereeniging onder van Dalsum en
Defresne is. Deze tooneelvereeniging be
schikt over de weekends en een ander ge
zelschap mag dan wel eens in de week een
avondje krijgen en juist als het stuk goea
blijkt en de lóóp er in komt, zit er nog
weer een ander gezelschap in de Schouw
burg. Het publiek weet nooit precies wie
er speelt en het is een gezoek in ver
makelijkheids-agenda's en andere informa
tiebronnen om te weten wat er vandaag
of morgen nu wel gaande is op de plan
ken van meergenoemde schouwburg. Deze
meergenoemde schouwburg is gemeente
eigendom en een legertje ambtenaren
hoogere en lagere loopt er rond en ver
diend meer dan de acteur die er komt
spelen! Nu is op het salaris van deze
ambtenaren niets af te dingen, het is laag
genoeg, maar een acteur mag toch ook
wel iets hebben. Nu verdienen de meeste
het zout in de pap niet en het spelpeil kan
niet anders er onder lijden. Een acteur
die dagelijksch maar weer ziet dat al zijn
hard werken beloond wordt met nog niet
een zoutvaatje, moet moreel wel afzakken.
Slechts een radicale ingreep van de zijde
van het Gemeentebestuur zal hierin ver
andering kunnen brengen. In de eerste
plaats moet die zotte subsidie-regeling
maar vervallen. Belasting innen en
daardoor dure plaatsen en het dan niet.
zooals beloofd, aan het gezelschap terug
betalen is toch eigenlijk een Hoofdstedelijk
Bestuur onwaardig. En dan moet er een
eind komen aan dat steeds wisselen van
bespelend gezelschap. Vandaag Pietje en
morgen Jantje, overmorgen Klaasje en dan
voor de verandering weer eens Pietj<
maar nu gevolgd door Klaasje, waarna
weer eens Pietje en dan weer Jantje is
precies wat gebeuren moet om het publiek,
dat toch heusch ook nu nog wel tooneel-
minnend is naar de bioscoop te drijven,
waar tenminste de geheele week een en
hetzelfde programma draait. Misschien
zullen dan een of meer gezelschappen
moeten woraen samengevoegd, zoodat een
behoorlijk tableau-de-la-troupe ontstaat en
dan vooral de prijzen omlaag, zooveel om
laag dat het publiek even gaarne naar den
Schouwburg gaat als nu naar de Bios
coop. Liever een volle zaal tegen matige
prijzen, dan een voor een kwart gevulde
zaal tegen hooge prijzen. Licht en ver
warming kosten toch hetzelfde, de ambte
naren en tooneelknechten dito en tenslotte
is het voor den acteur toch pleizleriger te
spelen voor een volle zaal dan voor eenige
rijen leege stoelen. En dan in 's-hemels-
naam niet te veel gemeente-bemoeiing, die,
hoe goed bedoeld ook. dikwijls de dood in
de pot van het artistieke leven is.
Ik geloof, dat de domheid in dit dorp
nooit zal uitsterven.
Dat geloof ik ook, mijnheer, zoolang
de vreemdelingen uit de steden nog in me
nigten hierheen komen.
Amice,
Deze week waren de jagers met zijn
vieren hierbinnen, hadden stillig-
week, na de reis. naar Balik Pap.an. Hr.
Ms. „Sumatra" is wel naar buiten ge
weest, in hoofdzaak om kanonniers af te
schieten, maar het was echt West-moes-
son-weer met zware buien. Soms net Hol
land, met veel regen en wind. Zooals je
dus uit de kranten gelezen hebt is het
eerste gedeelte van de proeftochten ge
lukt, nu .kan dus weer alle tijd aan de
oefeningen besteed worden. Gisteren bij
het binnenstoomen van het Westervaar
water hadden we een klein ongelukje. De
V-vliegtuigen worden, zooals je je nog wei
zult herinneren, alvorens we binnen ko
men op Soerabaja, ter hoogte van den
Middelrug gestreken. Nu wilde bij de
V-2 de sliphaak niet los, met dat gevolg,
dat het vliegtuig omgetrokken werd en
met de drijvers naar boven in het water
kwamen te liggen. Nu, we hebben het
gauw met de motorsloep opgepikt en weer
aan boord geheschen. Maar de motor zal
toch wel nagekeken moeten worden.
J.L Woensdag was er in de Simpang-
societeit een afscheidsdiner door de Marine
officieren hiér aangeboden aan admiraal
en mevrouw Van Duim. Ongeveer 200
gasten waren er aanwezig. Als Fotax
klaar is met de kieken zal ik je er een
paar sturen. Je zult er een bende bekende
gezichten op zien.
De stafmuziek en de tamboers en pijpers
gaven een taptie ten beste van de Sim
pang soos, die als altjjd veel belangstelling
trok. Het was tevens van Speykdag, zoo
dat jullie ook wel een taptoe gehad zullen
hebben, althans muziek op het instituut.
Gedurende het diner gaf de stafmuziek
nog een concert in den tuin. Je begrijpt
dat er veel belangstelling was en niet
alleen van Marine-zijde. Ook mevrouw Van
Duim hield aan tafel een speech dewelke
een „lang zal ze leven" uitlokte. Vandaag
houdt de admiraal en mevrouw een af
scheidsreceptie ten huize van de Marine
commandant. Wat zal het weer een druk
verkeer geven daar op het snijpunt Pal-
menlaan Simpang. Maar onze verkeers
regeling hier in Soerabaja is tegenwoordig
puik in orde. Dat is heel wat anders als
vroeger in onze vorige term.
Het overlijden van den Engelschen
koning heeft de vorige week de geheele
stad in rouw gedompeld. Massa's vlaggen
half stok en van alle nationaliteiten. Dan
merk je eigenlijk pas goed hoeveel Engel
schen hier in Soerabaja wonen en ook hoe-
vele nationaliteiten hier zijn.
Bij één van de collega's die op Darmo
woonde is bij één der laatste buien het dak
naar beneden komen zetten. Zoo maar
midden op de ontbijttafel. Dat zijn nu
weer echt van die Indische hulzen nietwaar.
Erg licht gebouwd. Het mag een wonder
heeten dat er niemand bij gewond raakte.
Geef mij- dan maar een Nieuwedieps huis
hoor. Daar mag het zoo hu en dan eens
tochten,, en de bevroren waterleiding van
je buurman kan je huis onder water zet
ten, maar behalve een enkele dakpan kun
je er toch zelfs bij de zwaarste stormen
veilig binnen zitten.
Vrijdag j.1. zijn Admiraal en mevrouw
Van Duim wederom met de eendaagsche
vertrokken. Het was op het station stamp
vol met marine-officieren en alle mogelijke
autoriteiten. De stafmuziek was present eii
ook een gewapende wacht. Onder het
spelen van het volkslied reed de trein het
station uit. Nu velen van ons zullen den
vertrekkenden vlootvoogd in Batavia
of liever in Priok nog terug zien. De
bevelsovergave heeft 3 Maart plaats aan
boord van Hr. Ms. „Sumatra". Vanmorgen
juist zag ik het eskader vertrekken, het
welk dan al oefenende naar Priok op-
stoomt. De Sum, vier jagers en 4 onder
zeebooten en dan komen de flottielje
vaartuigen en de tweede divisie onderzee
booten nog na. Hr. Ms. „Flores" is aange
wezen om in Maart Zijne Excellentie de
Gouverneur Generaal te escorteeren op
zijn reis rond Sumatra. Verder bestaan er
plannen voor een Mulukkenreis voor het
heele eskader tegen Juli. Ik hoop maar dat
we nu eens in de buurt van Nieuw Guinea
komen, dan kunnen we misschien de
eenigste plek zien waar de eeuwige
sneeuw heerscht in de Oost. Wat een gek
gezicht zal dat zijn. Overigens wordt het
tijd dat je hier komt kerel, want ik heb
heel zachtjes hooren mompelen dat we in
het najaar een mooie buitenlandsche reis
misschien zouden gaan maken. Nou dat
zou je toch zeker niet willen missen. Er
wordt al veel over gesproken zoo op de
vloot en de kombuis laat zich in dit op
zicht niet onbetuigd, maar het zou de
eerste maal niet zijn dat het blijk, dat de
kok over 'e allerbeste informatie's be
schikt. Kom Klaas ik ga eens eindigen,
we zitten op zee en dadelijk om half zeven
is het sporten op het halfdek. Ja, hsusch,
strakjes als we weer in Holland zijn, dan
moeten we meteen weer beginnen aan de
„ouwe heeren proef" van het N.O.C., dus
moeten we probeeren het overtollige vet
van ons af te schudden. Ik ben overigens
benieuwd hoe jij er uit ziet, wat dat aan
gaat. Juist dezer dagen kreeg ik van mijn
vrouw uit Holland mijn Europeesche
pakians opgestuurd. Als gegoten meneer,
alleen een beetje „trekken" bij de vierde
knoop van mijn jekker.
Gonje hoor en ik hoop tot spoedig kijk,
HENK.