De oorlog in
Abessinië.
HERMAN NYPELS'
Steunt de plaatselijke industrie
Arabische opvatting
over onlusten in
Palestina.
Jiod
Jfccfi zot.
H.M. kruiser
„De Ruyter".
tweede blad
helperschk courant van zaterdag 25 april 1936
Kledingmagazijnen
BUITENLAND
De ontwikkeling van de
Duitsche luchtmacht.
De Duitsche verkiezingen
van 29 Maart.
De oppositie en de 99 pet.
Wilt U volmaakt qenieten?
Fa. H. J. VAN GRUNNINGEN,
Toonaangevend en niet duur
Uniformen - Uitrustingen
Eigen coupeur en ateliers
Onze maatkleding wordt in
Den Helder vervaardigd
De versterking van de
gedemilitariseerde zone
De strijd ten zuiden van
Sasa Baneh.
Het statuut van de Turksche
zeeëngten,
Het gebeente van pater
Damiaan.
De woelingen in Spanje.
Koning Leopold in Zwitserland.
De vader van den kruiser.
f Het snelste van alle gegaan.
Naar de Londensche Times uit New York
meldt, behandelt het jaarboek voor de lucht
vaart van 1936. dat juist is gepubliceerd, o.a.
de verhouding van de luchtstrijdkrachten van
de voornaamste landen ter wereld. Volgens
dit Amerikaansche jaarboek is de ontwikke
ling van de Duitsche oorlogsluchtmacht het
enelste van alle gegaan, maar zoo zegt het
beok, dit is nog niets vergeleken met wat
dat land had kunnen presteeren, als het met
zijn plannen had gestrookt. In het begin van
1935, zoo gaat het boek voort, bezat Duitsch-
land' ongeveer 600 vliegtuigen, en niet eens
van het nieuwste type. Reeds in het begin
van 1938 beschikte Duitschland over onge
veer 1600 oorlogsvliegtuigen, waarvan een
groot gedeelte beter Is dan de oorlogsvlieg
tuigen van andere landen. Het jaarboek
plaatst het Britsche Rijk nummer een op de
lijst van oorlogssterkte, met 3.600 machines
in Januari 1936. Dan volgt Frankrijk met
3.400, dan Rusland met 3.300, dan Italië met
2 800, dan de Vereenigde Staten met 1.900,
dan Japan met 1.800 en Duitschland met
1.600.
Het jaarboek verdeelt de Duitsche lucht
vloot als volgt: 300 zware bombardements
vliegtuigen, 200 lichte, 200 jachtvliegtuigen
van"de eerste linie, 300 reserve, en 300 oplei
dingsmachines. De grootste vliegtuigenfa-
briek is die van Junkers in Dessau, waar
15.00 man werken en welks capaciteit 1000
complete oorlogsvliegtuigen van hetzelfde type
per maand is. Wanneer men bedenkt, aldus
het jaarboek, dat de vereeniging vliegtuigindu
strie van de Vereenigde Staten, of Engeland
of Frankrijk, die capiciteit eerst zou kunnen
ontwikkelen na een aanlooptijd van zeven
maanden in tijd van oorlog, en onder mobili
satie-omstandigheden, dan wordt het belang
van de Duitsche methode duidelijk.
De Prager Presse publiceert onder het op
schrift „Capitulatie?", een artikel van de
hand van een lezer, die nauwelijks twee we
ken na de verkiezingen van 29 Maart een reis
door Duitschland heeft gedaan en zich in ver
scheidene steden heeft opgehouden. Hij ver
telt o.m. uit gesprekken met welingelichte
personen, S.S.-lieden e.a., de zekerheid te
hebben gekregen, dat bij de Rijksdagverkie
zingen een zeer groot percentage kiezers, die
door oningevulde biljetten in te 'everen be
schouwd wenschte te worden als met „neen"
te hebben gestemd, eenvoudig bij de ja-stem
mers ls opgeteld. Van verschillende kanten
heeft de schrijver ramingen gehoord over dit
aantal tegenstemmers, die varieerden tus-
schen 25 en 50 pet. Hij komt dan ook tot de
conclusie, dat de oppositie in het derde rijk
ten minste een derde deel van de bevolking
omvat, ja nog grooter moet zijn, aangezien
velen geen uiting hebben durven geven aan
hun gevoelens.
Dit acht de schrijver kenmerkend voor de
algemeene stemming onder de Duitsohers,
aangezien de leuze, waarover gestemd moest
worden, toch iets was, waarover inderdaad
het overgroote deel der bevolking het eens
was.
Schrijver is dan ook van meening. dat de
Koopt dan een Fongera rif wiel
bij een vakman
Telefoon 265. Keizerstraat 54-56.
Gedipl. Mr. Rijwielhersteller (V. V. A.).
weerstandskracht der oppositie niet geringer,
maar grooter is geworden.
Volgens een bericht van den specialen cor
respondent van de Parjjsche Excelsior, uit
Wiesbaden, zijn de iaatste twee weken 70.000
arbeiders in de voormalige gedemilitariseerde
zone samengetrokken, teneinde de fortifica
tie-werken aan de Duitsche Westgrenzen uit
te voeren.
De werkzaamheden worden dermate bespoe
digd, dat het kort geleden te Forsten, bjj
Aken, tot een proteststaking van twee uur
onder de arbeiders is gekomen.
Het gaat hier grootendeels om werkloozen
uit de steden, die tegen een dagloon van
1.35 mark tot 2 mark, met aftrek van de
kosten voor huisvesting en verzorging, te
werk worden gesteld.
Een Abessjjnsch succes.
De Abessjjnsche regeering heeft gisteren
officieel medegedeeld, dat er tusschen 14 en
17 April een groote slag is geleverd aan het
Zuidelijk front Zuidwestelijk van Sasa Baneh,
tusschen den 7en en 8sten parallel en den
42en en 43en meridiaan, welke slag ls ge
ëindigd met een Abessijnsch succes.
Eenige duizenden Italianen zj)n gedood;
tevens schoten de Abessjjnen meerdere Ita-
laansche vliegtuigen naar beneden.
De Italianen trokken zich over een af
stand van veertig kilometer terug. Zij ont
vingen vervolgens versterkingen, waarna zjj
opnieuw tot den aanval overgingen, tenge
volge waarvan de Abessijnen genoodzaakt
waren zich terug te trekken op Denan.
Het Amerikaansche hospitaal te
Desslé niet verwoest.
Volgens Italiaansche mededeellngen hebben
de troepen het Amerikaansche hospitaal te
Dessié, dat verwoest zou zijn, ongeschonden
gevonden, zoodat men het heeft ingericht als
zetel van het commando van een lnheemsche
divisie. Detachementen van de divisie Sa-
baudia zijn te Dessié aangekomen. Bij hen
bevindt zich ook de gouverneur van Rome,
Bottai.
De 10e Italiaansche verliesljjst.
Blijkens de 10e Italiaansche verlieslijst zijn
er van 31 Maart tot 15 April op het Eritree-
sche front 19 officieren, 5 onderofficieren, 63
soldaten en 2 zwarthemden gesneuveld en op
het Somalifront 1 officier, 1 onderofficier en
32 soldaten ln het gevecht van 8 April bij
Wadara, benoorden Neghelli. In dezelfde pe
riode zijn 5 officieren, 6 onderofficieren, 69
soldaten en 34 zwarthemden door ziekte of
ongelukken om het leven gekomen.
De totale verliezen van 1 Januari 1936 tot
15 April 1936 zouden 1891 militairen be
dragen.
De negus blijft het bevel voeren.
De Abessijnsche regeering ontkent formeel,
organisatie van de verdediging aan den kroon
prins heeft overgedragen. Het opperste ge
zag in den staat en in het leger blijft ln han
den van den keizer. Abessinië zou volgens de
regeering te Addis Abeba vaster dan ooit be
sloten zijn, met vuur te strijden, zelfs Indien
Addis Abeba mocht worden bezet. In dat ge
val zou de zetel der regeering verplaatst
worden en de strijd worden voortgezet.
Een Russische filmexpeditie.
De Russische filmoperateurs Tseitlln en
Jesjoerin zijn na een verblijf van vier maan
den ln Abessinië te Moskou aangekomen.
Z|j hebben 14.000 meter film opgenomen,
waarbij zich opnemingen bevinden van het
luchtbombardement van de Britsche ambu
lance en van den eersten gasaanval ln de
streek van Kobo, benevens van de enorme
verwoestingen, die door de Italianen in Abes
sinië zijn aangericht
Weer een overlooper.
Naar Stéfani uit Desié meldt, heeft dedzjas
Mangasjia, een der onderaanvoerders van den
negus, die deelgenomen heeft aan de gevech
ten tegen de Italianen bij het Asjiangi-meer
en Mai Ceu, zich bij het Italiaansche opper
bevel aangemeld om zich te onderwerpen.
Volgens Mangasjia zijn de Abessinlërs totaal
verslagen en kan de negus geen tegenstand
meer bieden .omdat hij noch aanvoerders noch
troepen tot zijn beschikking heeft
De Italiaansche verliezen aan
werklieden.
Naar Stefani meldt, zijn van 1 Januari '35
tot 15 April '36 op een gemiddelde van 75.000
werklieden in Oost-Afrika er 345 omgeko
men door ongelukken of ziekte. Met de 62
man van de Goudrandfabriek, die door de
Abessiniërs zijn vermoord mee, zijn er in
totaal 407 werklieden in Oost-Afrika over
leden.
Bulgarije gaat met de herziening
aceoord.
De Bulgaarsche regeering heeft Turkije
haar antwoord gezonden ten aanzien van de
kwestie der zeeëngten. Zij verklaart dat Bul
garije geenerlei bezwaar zal maken tegen het
inleiden van een herzieningsprocedure.
Ook een gunstig Zuid-Slavisch ant
woord verwacht.
Naar Stojadinowitsj verklaarde, zal Zuid-
Slavië op de Turksche nota inzake de Darda-
nellen gunstig antwoorden, waaruit kan wor
den geconcludeerd, dat Zuid-Slavië het ver
zoek van Turkije in elk opzicht zal steunen.
Een gunstig Fransch antwoord.
Donderdagavond is het Fransche antwoord
op de nota van de Turksche regeering over de
versterking van de zeeëngten, aan den Turk
schen ambassadeur te Parijs overhandigd.
Zooals reeds verluidde, verklaart de Fransche
regeering ln dit antwoord in beginsel bereid
te zijn tot de opening van besprekingen tus
schen de acht onderteekenaars van de con
ventie van 1923.
Japen neemt deel aan de bespre
kingen.
De Japansche minister van buitenlandsche
zaken, Arita, heeft den Japanschen ambassa
deur te Istanboel getelegrafeerd, dat Japan zal
deelnemen aan de conferentie ter bespreking
van het vraagstuk der herbewapening van de
zeemacht.
De aankomst In België wordt een
nationale plechtigheid.
De overbrenging van het gebeente van den
missionnaris der Melaatschen van de Hawaii-
eilanden, pater Damiaan de Venster, van Ant
werpen naar Leuven, blijkt een nationale ge
beurtenis te zullen worden.
Het Belgische schoolschip „Mercator", ge
ëscorteerd door een flottielje van kleinere vaar
tuigen, zal Zondag 3 Mei, des middags half
drie, bij het Steen aanleggen. Om 3 uur wordt
de lijkkist met het stoffelijk overschot van
den priester-martelaar, in het bijzijn van
koning Leopold, kardinaal van Roey, de bis
schoppen van België, den pauselijken nuntius
te Brussel, den Amerikaanschen ambassadeur,
de Belgische ministers, enz. en onder het
spelen van de Brabangonne en het Ameri
kaansche volkslied, op de schouders van Bel
gische zeelleden, aan den wal gebracht en op
een wagen, getrokken door zes witte paarden,
geplaatst. Een artilleriesalvo zal worden ge
lost, waarna de stoet zich naar de kathedraal
zal begeven. In de hoofdkerk worden de
absoluten gezongen door kardinaal van Roey
en senator-pater Rutten.
Om half zes vertrekt een auto-lijkwagen
van de Antwerpsche kathedraal naar Leuven,
over Tremeloo, het geboortedorp van pater
Damiaan.
Het verslag van de plechtigheid zal draad
loos worden uitgezonden door het Belgische
zendstation, zoowel op de Vlaamsche als op de
Waalwijksche golf
(„Nw. Rt. Crt.").
Wederom ernstige ongeregeld
heden in verscheidene plaatsen.
Een 16-jarige jongen heeft te Almeria een
aantal revolverschoten gelost op een troep
communisten, waarvan er twee gewond wer
den. Bij zijn arrestatie verklaarde de dader
het te betreuren, dat hij niet meer patronen
bi) zich had gehad. De eerste schoten deden
onder het publiek een paniek ontstaan. Ver
scheidene menschen werden onder den voet
geloopen en liepen kwetsuren op.
Naar aanleiding van het gebeurde werd
direct een betooging georganiseerd. Een lid
van de marechaussee, die enkele der betoo-
gers wilde arresteeren, werd gedood. De po
litie heeft tal van aanhangers van de recht-
sche partijen gearresteerd. De civiele gou
verneur heeft uiterst strenge maatregelen ge
nomen om nieuwe incidenten te vermijden,
want er heerscht buitengewoon groote ner
vositeit.
Een bezoek aan Kussnacht.
Naar de correspondent van de Nw. Rott
Crt. te Brussel verneemt, zal het verblijf van
koning Leopold in Zwitserland, na een korte
Italiaansche reis, nog eenige weken duren.
Vóór het midden van de volgende week wordt
Wj ln de Belgische hoofdstad niet terugver
wacht. De Koning heeft zich naar Kussnacht
begeven op de plaats waar KonfiBgin Astrid
het leven verloor. Hij informeerde met groote
belangstelling naar den stand van het bouw
werk der kapel, welke aldaar dicht bij de
tragische plek wordt opgericht.
Dat Slijm moet van Uw Botst
verwijderd worden. Zeker is het
dat Gij vannacht minder benauwd
zult zijn, indien Gij vandaag Akker's
Abdijsiroop neemt. Uw ademhalings
organen worden dan bevrijd van de
slijm die daar vastzit. Zonder moeite,
zonder pijn wordt Gij dan Uw be
nauwdheid of beklemming de baas.
In ongelooflijk korten tijd werkt Ab
dijsiroop zuiverend, verzachtend en
genezend. Morgen kunt Gij U reeds
een ander mensch gevoelen. Door
haar bijzondere samenstelling hèt
geneesmiddel bij aandoeningen als»
Hoest-Griep-Bronchitis-Aséhma
AKKER'*
De leider der Arabische beweging in Pales
tina, Fakri Bey, heeft een onderhoud gehad
met den vertegenwoordiger van Havas te
Jaffa naar aanleiding van de jongste onlusten.
Fakri Bey verklaarde, dat de onlusten het
gevolg zijn van een sedert lang bestaande poli
tieke tegenstelling en geen uiting van anti
semitisme. Het Arabische volk wil vreedzaam
ln zijn land leven en zal zijn onafhankelijkheid
weten te verdedigen. De Arabieren hebben alle
reden om aan te nemen, dat de mandaat-
regeering onder invloed der Joden handelt. Zij
vreezen, dat zjj over steeds minder land zullen
beschikken.
„Men verwijt ons onze houding", aldus Takri
Bey, „maar wat kunnen wij anders doen? Wj]
zijn tot onlusten overgegaan nadat wjj alle
wettige middelen hadden aangewend om vol
doening te krijgen. Wij hebben gevraagd, ge
smeekt, gebedeld en gedreigd. De Arabieren
zullen den strijd voortzetten totdat hun eischen
zullen worden Ingewilligd. Deze strijd zal
worden gevoerd met wettige en niet-wettige
middelen".
Tenslotte verklaarde de Bey: „Engeland
moet de sympathie van het Arabische volk
trachten te winnen, anders zullen de Arabieren
ophouden aan de zijde van Engeland te staan
en dit als hun vijand beschouwen."
pen verklaring van den burge
meester van Tel Aviv.
De speciale correspondent van Havas heeft
verder een onderhoud gehad met den burge
meester van Tel Aviv, Rockah, een van de
voornaamste Joodsche magistraten. Deze zeide
dat Tel Aviv de jongste stad van de wereld
is. De Joden zijn hierheen gekomen om hun
oude vaderland te herstellen en zijn hier thans
ten getale van 150.000 Zij doen niemand
kwaad en hebben onbewoonde streken in bezit
genomen, welke zij door hun arbeid vrucht
baar hebben gemaakt. Tel Aviv is een bron
van rijkdom zoowel voor de Arabieren als
voor de Joden. Van cultureel standpunt ge
zien hebben de Joden een groot werk vol
bracht. Verder is Tel Aviv de eenige stad in
het oorsten, waar kosteloos, verplicht onder-
wjjs wordt gegeven.
25 April. Uit het harde nuchtere Amerika
komt een lief, aandoenljjk verhaal. De 96-
jarige heer John. D. Rockefeller, zoo oud en
zoo broos en zoo teer dat hjj zelfs... geen golf
meer speelt, hoopt hontlerd jaar te worden.
Het is een hobby van hem; een hobby, die
alleen een rjjk man als Rookefeller zich kan
veroorloven. Hij kan het; niet het „worden"
natuurljjk, maar het „hopen". Maar dat ts al
veel. En 'rijn dokters helpen mee. Ze maken
er een nobele sport van. Ze bedenken de bij
zonderste dingen om de broze dagen van den
milliardair te rekken. Wie weet, misschien
staan ze in zjjn testament opgeschreven voor
een bedrag dat minder wordt voor ledei jaar
dat hjj eerder sterf. Maken de wjjze Cbineezen
niet ook een soortgeljjke afspraak mer hun
aesculaap
Kort geleden is John. D. verkouden geweest
Dat veroorzaakte een panischen schrik. Hjj
ls er nu weer bovenop maar de doktoren
staken de bleeke hoofden bjj elkaar, en waren
het er over eens, dat nu" voortaan ook alles
diende te worden gedaan om de geringste
arfwjjking in de gezondheid van den grjjsaard
te voorkomen. Het dieet wordt vastgesteld
tot in milligrammen, de frissche lucht tot in
graden en kubieke centimeters; en vooral:
geen emotie!
Geen emotie... Men zal meenen, dat dat,
ln een tjjd als wjj nu doormaken gemakke
lijker gezegd is dan gedaan. Maar voor John
D. is alles mogeljjk. Hjj is geesteljjk nog zeer
goed bjj... hjj lëest graag kranten... welnu,
men maakt voor John D. een aparte courant.
Opwinding, ergernis, ongerustheid vergiftigen
het bloed. Men maakt voor John D. een
courant, waarin niet voorkomt wat hem
schaden kan. En het aandoenljjke is, dat zoo'n
courant juist in Amerika verschjjnt...
Een courant zonder evoluties en zonder
oorlogsdreiging. Een courant, waarin geen
moorden en geen ontvoeringen gepleegd, geen
stakingen en geen uitsluitingen voorkomen,
geen devaluaties en geen déconfitures. Geen
bombardementen en geen gifgassen. Geen
werkloosheid en geen wanhoop.
Er is dus één Idyllisch plekje ln de wereld
waar vrede en welvaart een toevlucht hebben
gevonden, waar geen booze geruchten door
dringen en geen verslagenheid heerscht. Een
eiland van zoete vergetelheid.
Als journalist vraag je je wel eens af, of
de menschen je wel dankbaar zijn, dat je hun
zoo meedoogenloos de waarheid vertelt.
Hoevelen zullen niet John D. benjjden om
de schjjnwereld, die hem wordt voorgetco-
verd? Als John D.'s Peace Paper, zooals de
Amerikaansche krantenwereld dit blaadje
ironisch noemt, eens in ruimen kring werd
verspreid, hoe grooten oplaag zou het dan
misschien wel halen!
Welk een balsem op onze wonden, deze
argelooze inhoud!
De Victoria Regia bloeit...
Feeëriek vuurwerk in Hollywood.
Een arbeider heeft de 100.000 gewonnen.
Op Malorca heerscht een milde zomer.
Charlie Chaplin bereist Bali.
De Amerikaansche papleren stjjgen.
Zuid Afrika en Palestina hebben behoefte
aan arbeiders en de loonen gaan omhoog
Er zijn Nobelprijzen uitgereikt.
Er zjjn eeredoctoraten verleend.
E zjjn rosetten in knoopsgaten gestoken.
De foto's toonen stralende bruiden en
lachende camavals-festjjnen. Het ls een goede
wereld, ln Florida.
En John D. haalt de honderd.
Ach. éénmaal milliardair te zjjn!
Hoewel onder Britsch mandaat staande, Is
de stad aan alle zjjden omsingeld. De ge
beurtenissen zjjn schrikkelijk, het was een
strjjd van man tegen man, kracht tegen kracht.
Wj) zjjn vredelievend, aldus de burgemeester,
en hebben slechts constructieve bedoelingen.
2.
Gedurende dit verbljjf in het hooge Noor
den heeft hjj met de Denen de stad Nijborg
op Funen veroverd, zelf het voorbeeld gevend,
„ghehabileerd als een bootsgezel". Eindeljjk
ls Zweden tot den vrede gedwongen, na Karei
Gustaafs dood in 1660, de Sont bleef open en
De Ruyter voer thans als Deensch edelman
naar huis.
Weinig minder zwaar was De Ruyter's taak
ln de Middellandsche Zee tusschen 1661 en
1664. Niet alleen had hjj de Barbarjjsche zee-
roovers ln toom te houden en te zorgen, dat de
tractaten, die hjj met zooveel geduld gesloten
had, nageleefd werden, maar bovendien zat de
tweede Engelsche oorlog in de lucht en moest
hij oppassen, dat de Britten dezen niet in tjjd
van vrede begonnen met een aanslag op onze
Smyrna-vaarders. Hjj had er in de Middelland
sche Zee den wind onder, hjj heeft „het wolven-
hest van de Middellandsche Zee geschrobt".
Onze Engelsche benjjders provoceerden ln
1664 de vjjandeljjkheden door plotseling de be
zittingen der W.I.C. op de kust van Guinee
(Gorée) en in Nieuw-Nederland te overvallen
en te vermeesteren.
Jan de Wit betaalde hun met geljjke munt,
zeer in het geheim Instrueerde hjj De Ruyter de
Middellandsche Zee te verlaten en verrassen-
derwijze op de kust van Gulnee tegen de Engel
sche bezittingen op te treden.
Nu was het treurig, maar waar, dat van de
vergaderingen der Staten-Generaal, zelfs van
het Secreet-Besogne der Staten-Generaal, niets
den Engelschen Gezant, den onwaardigen
Downing, verborgen bleef.
Ditmaal echter wist de Wit, door zijn in-
stfuctie aan De Ruyter handig tusschen wat
sjablonepapieren te schuiven, deze ln dit Besog-
n° geteekend te krjjgen, zonder dat de beeren
wisten, wat zjj geteekend hadden en zoo is De
Ruyter weg kunnen sluipen en den Engelschen
onverwacht op het ljjf gevallen. Bjj veroverde
s'erra Leone, Tacorary en Cormantjjn en
maakte een grooten buit. Op zjjn terugtocht via
de West-Indische eilanden, Nieuw-Nederland en
Newfoundland, kon hjj alleen Terreneuve be-
®^ken en keerde naar Patria terug, benoorden
Rugeland en Schotland om.
Ju het vaderland had men den grooten
admiraal Inmiddels heel erg gemist, nog heel
Wat meer dan de schatrjjke Indische retour
vloot, welke bjj het uitbreken der vjjandeljjk
heden op weg naar Holland was en welker
waarde, mocht zjj ln handen vallen van den
altjjd met geldnood kampenden koning Karei
H, dezen vorst het oorlogvoeren al te gemak
kei jjk zou maken.
De Engelschen lagen op de loer, op De Ruy
ter en op die retourvloot en zjj konden het op
hun gemak doen, wjjl de onzen bjj Lowestoft
een geweldige nederlaag hadden geleden,
waarbjj Obdam in de lucht gevlogen was.
De fortuin was daarna echter aan onze zijde,
de retourvloot onder Pleter de Bitter wist Ber
gen te bereiken en daar een Engelsche aanval
ln deze neutrale haven energiek af te slaan en
De Ruyter zeilde ongezien het Engelsche gros
voorbij en viel met zjjn prjjzen den 6den Aug.
1665 Delfzijl binnen.
Zoo groot was reeds zjjn naam, dat de
Natie op dit goede nieuws den moed hervatte
en ln geestdrift ontstak.
Johan de Wit zette onmiddellijk de be
noeming van De Ruyter tot luitenant-admi
raal van Holland en Westfriesland door, zeer
tot verdriet van Comelis Tromp, Maarten
Harpertszoon, die als waarnemend opperbe
velhebber zjjn positie niet gaarne prjjsgaf.
Dit passeeren was het begin van de contro
verse tusschen beide groote mannen, die den
Staat veel kwaad berokkend heeft.
De Ruyter begon met het ontzet van de in
Bergen vastgehouden koopvaarders, daarna
blokkeerde hjj de Z.W.-kust van Engeland. De
Engelschen kwamen niet buiten; een pest-
achtige ziekte hield vreeselijk huis op onze
vloot en toen de winter naderde moest ook
De Ruyter binnenvallen.
In het volgende jaar op den llden Juni be
gon De Ruyter den beroemden Vierdaagschen
Zeeslag, nu commandeerend op zjjn trotsche
vlaggeschip „De Zeven Provinciën", den 14en
had hjj den vjjand in wanorde en met verlies
van vele groote schepen zjjn havens inge
jaagd. Lang duurde onze meesterschap ter
zee niet. Reeds op den 4den Augustus greep
de tweede ontmoeting op de Engelsche kust
plaats. Hierbjj speelde de onbesuisde roeke
loosheid van Tromp, die een afdeinzend En
gelsche eskader veel te lang vervolgde, De
Ruyter parten.
De gevolgen van de nederlaag waren ern
stig. Holmes vernielde 150 koopvaarders ln
het Vlie en verbrandde en plunderde West-
Terschelling, een minderwaardige, glad over
bodige daad, die De Ruyter den Engelschen
echter ontzettend ingepeperd heeft ln het
volgend jaar ,maar op nobele wjjze, want
geen burger ls toen een haar gekrenkt.
Wjj bedoelen den tocht naar Chattam bi
Juni 1687, welke in Londen grooter paniek
theeft veroorzaakt dan de pest en de zware
brand, die de stad zoo ontzettend geteisterd
hadden.
Het succes van Chattam verhaastte het
sluiten van den vrede.
Toen ons land zjjn vreeseljjken kamp, „to
be or not to be", moest strjjden in 1672 met
Engeland, Frankrjjk, Munster en Keulen,
heeft het lot van het vaderland in De Ruy
ter's handen gelegen.
De admiraal was gereed, maar wegens de
politieke verdeeldheid was de vloot onvol
doende toegerust. Kans op vernietiging der
door het wanbeheer van Karei II slecht ge
organiseerde Engelsche zeemacht hadden wjj
dus niet, maar tegen de overmacht van En
gelschen en Franschen tezamen toonde De
Ruyter zich door geniaal beleid en intuïtieve
strategie volkomen opgewassen. Den 7den
Juin 1672 werd den vijand bjj Solebay ln een
onbeslist gevecht verreweg de grootste schade
toegebracht
Strategisch hadden wjj gewonnen, onze
kust was vrij gemaakt, het volk ademde op.
Het oprukken der Franschen echter maakte
de regenten radeloos, het land reddeloos en
het volk redeloos! Groote beroeringen traden
op; De Wit viel, de Prins werd ln zjjn waar
digheid hersteld en op de steeds Oranjege
zinde vloot had de admiraal groote moeite
den partjjstrjjd te weren. Ook dreigde ver
raad; de vjjand heeft niet alleen de Prins,
maar ook De Ruyter trachten los te maken
van de heilige zaak des Vaderlands.
In 1673 trok De Ruyter met zjjn „kleyn
hoopken" de vjjand tegemoet, met de ver
manende woorden aan het adres van weife
lende kapiteins; „Voor lafaards zjjn niets ge
vaarlijker dan de havens van den Staat".
Op den 7den en 14den Juni, beide malen bjj
Schooneveld, kon De Ruyter uitroepen: „De
vjjand heeft nog ontzag voor „De Zeven Pro
vinciën", daarbjj doelend zoowel op zijn schip
als op den Staat en de vechtlustige Tromp
haalde zjjn hart weer eens op als een „Ceu-
ningh".
Goede kameraden waren die twee nu. Toen
De Ruyter op kwam dagen om Tromp te
ontzetten, riep deze vlootvoogd zjjn mannen
toe: „Kinderen ,daar ls Bestevaer, die komt
ons helpen. Ik zal hem ook niet verlaten, zoo
lang ik adem scheppen kan".
Na den tweeden slag dreven de onzen den
vjjand tot Solebay terug, waardoor het drei
gende gevaar van een landing op de kust was
afgewend.
Den 21en Augustus 1673 trachtte een
groote Engelsch-Fransche vloot ten derden
male een landing te bewerkstelligen .In dezen
slag bjj Kjjkduin heeft De Ruyter misschien
wel het beste gegeven, wat in hem was; zjjn
overwinning redde net land. In het bloedige
gevecht verloor de admiraal zjjn voorzoon
Jan van Gelder: „dat ls het lot van den oor-
logh" ,zei hjj, „heden sjjn en morgen onze
beurt'.
Karei H had genoeg van den oorlog, hjj
sloot vrede ln 1674 en voor ons bleef over,
le Roi Soleil tot rede te brengen
Op zjjn 67ste jaar is toen De Ruyter belast
geworden met een expeditie naar Martinique.
Als adviseur had hjj een Franschen edelman,
die zich zeer gechoqueerd toonde over de
burgerljjkheid van den grooten man.
De expeditie naar de Fransche Antillen
mislukte, de vjjand had er bjjtjjds de lucht
van gekregen
Wjj naderen nu het einddrama van De
Ruyter's leven. De Spanjaarden riepen onze
hulp ln om Sicilië op Frankrjjk te heroveren
en De Ruyter werd aangewezen om met een
veel te kleine macht den snoevenden, maar
ter zee niets beteekenenden Spanjool te steu
nen tegen de in dezen tjjd uitstekend aange
voerde Franschen (Duquesne).
De Ruyter voelde niets voor deze opdracht.
De Ruyter's gezondheid was er ook niet
beter op geworden; na een aanval van het
graveel te hebben doorstaan, zei hjj wel: „Ik
zal dezen tocht doen, al zou men mij naar
het schip moeten dragen", doch sombere voor
gevoelens ontloken. Tegen een vriend ver
zuchtte hjj: „Ik zeg U adieu, en niet alleen
adieu, maar voor eeuwig, want ik denk niet
weer te komen. Ik zal op dezen tocht blijven,
ik voel het".
De Ruyter heeft zjjn laatste reis niet op
zjjn brave „Zeven Provinciën" gemaakt; dat
schip was niet gereed voor den dienst, hjj
moest zich tevreden stellen met de half ver
sleten „Eendracht".
Hjj ging; den 8sten Januari 1676 had hjj
zjjn eerste ontmoeting met Duquesne bjj
Stromboli. Het gevecht bleef onbeslist, maar
de Franschen bewerkten de vereeniging van
twee hunner eskaders. In Napels verver-
schend (Februari 1676), hopend teruggeroe
pen te worden, verloste hjj 23 Hongaarsche
predikanten van de galeien; hjj gaf den hee-
ren de wjjze les mee: „Weest één in den ver
volge, dat zou mij de aangenaamste dank
zjjn".
De Spaansche koning overlaadde hem met
eerbewjjzen: een gouden keten, een met ju-
weelen bezetten commandostaf, een eere
degen, een jaargeld uit het revenu der nog te
veroveren landen op Siciliëlater zelfs
den bertogstitel, doch De Ruyter heeft van
deze onderscheiding geen kennis meer ge
kregen
In April 1676 zeilde hij andermaal naar
Palermo kort na zjjn 69sten jaardag, die
feesteljjk was gevierd aan boord, op welken
dag De Ruyter bad: „God, laat mjj het zeven
tigste jaar beleven tot mijner ziele zaligheid"
Hjj schreef zjjn zoon om toch voort te maken
met trouwen, opdat hjj nog „sjjn saat mocht
sien herleven".
Op den 22sten April viel een 29 schepen
tellende Fransche vloot zjjn 17 bodems aan.
Een half uur na het eerste schot trof een
kanonskogel den op het zonnedek (kampanje)
in een stoel gezeten admiraal, verbrijzelde
zjjn linkervoet en de beide pjjpen van het
rechterbeen boven den enkel. Door den schok
viel hjj van zeven voet hoogte op het dek,
maar liep daarbjj slechts een lichte hoofd
wonde op.
Redelijk bjj kennis bljjvend, vuurde hjj zjjn
volk nog aan: „Houdt moed, mjjn kinderen,
houdt moed, zoo moet men doen om de zege
te verkrijgen!"
De Ruyter had Duquesne wel een uur ver
volgd, maar tactisch en strategisch bleef het
voordeel aan den vijand.
Onze vloot liep in Syracuse binnen en hoe
wel De Ruyter veel pijn leed, scheen zjjn toe
stand ln den aanvang hoopvol. Hij was een
en ad berusting. „Het is mjj goed, dat ik ver
drukt ben geweest, opdat ik Uwe inzettingen
leerde", sprak hij den psalmist na en hjj bad:
„Heer, spaar genadiglijk onze officieren, ma
trozen en soldaten, die voor een klein geld
zooveel ongemak en gevaar uitstaan".
Helaas, den 26sten trad wondkoorts op;
den 29sten begon de doodstrijd, dapper ge
dragen: dien dag is hjj „seer sachtjens op
't bedde van eer ontslapen".
Natuurljjk was het moreel op de vloot vol
komen geschokt. De Haen heeft den 31sten
Mei het onderspit gedolven tegen de Fran
schen en is zelf gesneuveld, maar Callen-
burgh wist de „Eendracht" met De Ruyter's
gebalsemd ljjk aan boord te behouden en
heeft dat den SOsten Januari 1677 ln het
vaderland gebracht.
Van Hellevoetsluis binnendoor is het den
öden Februari in Rotterdam aangebracht en
eerst den 12den Februari in Amsterdam aan
gekomen, waar de groote zeeheld den 18den
Maart met groote praal in de Nieuwe Kerk
is bijgezet.
Dit is de geschiedenis van den peetvader
van onzen nieuwen kruiser en eer wjj dezen
op zijn proeftocht aan den tand gaan voelen,
of hjj zjjn naam met eere draagt, willen wjj
zeer ln het kort een schets geven van De
Ruyter's beroemd admiraalschip „De Zeven
Provinciën"; de vergeljjking van beide sche
pen zal den lezer beter dan wat ook, het ver
schil tusschen een oorlogsschip uit den Gou
den Eeuw en van den modernen tjjd duidelijk
maken.
„De Zeven Provinciën" dan, is evenals onze
gloednieuwe „De Ruyter", aan de Maze ge
bouwd door twee „bjjzondere" scheepstim
merlieden ,de voorloopers dus van de twee
eenheid Wilton-Feyenoord.
Het schip was ongeveer 55 meter lang, 14
meter breed, 5 meter hol en viel „treffelijk
van maaksel en uitermate wel bezeild" uit;
het zal met harden wind misschien wel 9
knoopen hebben geloopen.
Het was bemand met 475 koppen en met
80 bronzen kanonnen bewapend. Het borg
44000 Amsterd. ponden buskruit, zjjn zware
36 ponders verschoten 15 pond kruit per
schot.
Hoe anders dan dit slagschip der 17e eeuw
ziet er onze kleine kruiser uit.
Deze is 170.8 meter lang, meer dan 3 maal
zoo lang als de „Zeven Provinciën", maar
ongeveer even breed (15.6 meter) en steekt
even diep (4.9 meter). Maar de „De Ruyter"
wint het met de vaart, die 32 knoopen worden
moet
Hjj zal bemand worden met 432 koppen
en zjjn 7 kanonnen van 15 cm zouden de 80
van „De Zeven Provinciën" binnen de minuut
het zwjjgen kunnen opleggen, om maar te
zwjjgen van zjjn 10 mitrailleurs van 40 mm
en 8 mitrailleurs van 12.7 mm, waartegen
onze met enterbjjlen en cortelassen gewa
pende voorvaderen, die zoo op enteren belust
waren, geen „slag aan den bak" zouden
krjjgen.
Aan munitie draagt de „De Ruyter" rond
130.000 kg mede, enfin tusschen snelvuur
patronen en kogels en kruit gaat de vergeljj
king heelemaal niet op.
En danalles op de „Zeven Provinciën",
behalve de mannen, was van hout, alles op de
„De Ruyter" is van staal en ander hard me
taal.
Nu ja, de „De Ruyter" ls een weerlooze
baby tegen de vechtmonsters der groote mo
gendheden, maar als zjjn mannetjes bekeerd
zjjn tot het ijzer hunner voorvaderen en zjjn
commandant en officieren Inspiratie putten
uit de prachtige kopergravure van den Zlee-
held in de kajuit, het werk van twee oud
zeeofficieren, dan kan het Ruytertje tenmin
ste een Insect met een scherpen angel wor
den. die als hjj maar genoeg broertjes krjjgt,
den bullebak, die onze mierenhoop wil ver
storen, pjjnljjke billen kan bezorgen.
EINDE.
