Aboineert II op dit blad
Bij de proeftochten van den nieuwen
kruiser „De Ruyter".
HBLDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 28 APRIL 1936
6
„Polly Perkins".
Uit het politierapport
Visscherij
Burgerlijke Stand
van Den Helder
Voor den Politierechter
te Alkmaar.
Luchtvaart
De postvluchten van en
naar Indië
A. Viruly neemt ontslag als
reserve-officier-vlieger.
Belangrijke aanwinst voor de Nederlandsche marine
Nederlandsch fabrikaat! Hoe de kruiser er uitziet, hoe hij bemand en
bewapend is en welke zijn taak is.
HET STAFMUZIEKKORPS VOOR DE
RADIO.
Beschrijving van „Der Fliwgende
Hollander".
Bij de uitvoering door de Kon. Marinekapel
op Donderdag 30 April voor de microfoon
der AVRO, van 8.10—9 u., staat op het pro-
g mma deze groote fantasie van Wagner.
Je Fantasie van de Opera „Der Fliegende
Hollander" schiet in den storm vooruit; het
eerste plaats een symphonie van uitbeelding
vande zee, dat wil zeggen een schilderij In
klank.
Toch heeft dit stuk, zooals de componist in
ejjn tijd mededeelde, een diepere beteeltenis.
Het gevreesde schip van den „Vliegenden
Hollander" schiet in den storm vooruit; het
nadert de kust en landt dé&r, waar volgens
een voorspelling heil en verlossing te vinden
is voor z(jn meester. Wy hooren de meedoo-
gende klanken van deze heilsbelofte, die ons
aandoen als een gebod en als een klacht;
somber en hopeloos luistert de verdoemde er
naar. Moe en vol doodsverlangen betreedt
hy het strand, terwijl de bemanning mat en
levenszat geluidloos het schip ankert. Hoe
vaak reeds stuurde hy zyn schip naar het
strand, waar de menschen wonen, waar het
hem na een periode van zeven Jaar vergund
was te landen: hoe vaak waande hy het einde
van zijn lflden bereikt en ach, hoe vaak moest
hij zich vreeselijk teleurgesteld op maken tot
een nieuwen, waanzinwekkenden tocht. Om
zich tot ondergang te dwingen, voer hy door
storm en vloed, stortte hjj zijn schip in de
ergste dreaikolken, doch 'verzwolgen werd
hij niet; naar de branding van een klip ste
vende hij, doch de klip verbrijzelde hem niet.
Hoe vaak beleefde de ongelukkige hetzelfde!
Al die ontzettende gevaren van de zee, waar
om hij eens overmoedig lachte, thans lachen
zjj om hem. doch verderven doen zt) hem
niet. Hij is vervloekt en gedoemd tot ln
eeuwigheid op de wijde zeevlakte naar schat
ten te zoeken, die hem niet bevredigen, nooit
echter te vindeq wat hem kan verlossen.
Stoer en vlot passeert hem een schip: hg
hoort het vroolljke zingen van de bemanning,
die zich verheugt op het naderen van het
vaderland: grimmig wordt hy door dit geluk,
woedend jaagt hij hen voorbij, verschrikt hfl
de verheugden, zoodat zij angstig verstom
men en vluchten. Uit zijn vreeseliJke ellende
schreeuwt hfl om verlossing: alleen een
vrouw zal hem heil kunnen brengen. Waar,
in welk tand. leeft zij, die hem kan redden?
Waar klopt een hart, dat medelijden met hem
heeft? Waar is zij. die niet vol schrik en
afgrijzen voor hem vlucht, gelijk de laffe
mannen doen. die bij zijn nadering een kruis
slaan Daar schijnt een licht ln den nacht:
als een bliksem slaat het in zijn gekwelde
ziel. Het verdwijnt het straalt weer; de zee
man houdt de ster in het oog en stuurt er
rustig door de wilde golven op af. Wat hem
zoo sterk aantrekt het is de blik van een
vrouw, die vol verheven weemoed en god
delijk meevoelen naar hem gericht Is. Een
hart ontsloot zijn oneindige diepte voor het
onmetelijk Uiden van den verdoemde: het
moet zich opofferen, van medelijden breken
en met zijn lijden te gronde gaan. Voor deze
goddelijke verschijning stort de onglukkige
ineen, zooals zijn schip verbrijzeld wordt
bekle door de zee verzwolgen. Doch uit de
golven stijgt hij op. heilig en verheven, door
de zegevierende, verlossende vrouw naar het
morgenland van de edelste liefde geleld."
De Fantasie begint en eindigt met het
thema, dat uitbeeldt het woeden van de zee.
L. H. F. LEISTIKOW.
Kapelmeester Kon. Marinekapel.
HET JORDAAN-CABARET.
In Casino.
Zaterdag en Zondag wordt Casino geheel
tn Jordaanstjjl ingericht
Zelfs het personeel van Tilly Kalkhoven
komt gedurende deze twee avonden naar Den
Helder. De Jordaanmelsjes, de zingende
kellnera, haar harmonicaspelers, het duiven-
plat met duiven, enz.
Tilly brengt met dit al een echt opgewekte
stemming en de onvervaLschte Jordaansfeer.
De mannelijke ster van het Cabaret te Bart
de Zanger.
Tilly Kalkhoven gaat in het a.s. zomer
seizoen naar Z&ndvoort Voor dien treedt zij
alleen in Den Helder en ln Groningen op, ter
wijl haar zaak In Amsterdam gedurende dien
tijd gesloten is.
EEN MODEL VAN HR. MS. JDE RUYTER".
In de étalage van G. Joh. van der Lee's
Slijterij, Spoorstraat 78, alhier, ls tentoon
gesteld een miniatuur model van Hr. Ms.
Kruiser „De Ruyter". Dit model, dat door de
L
Gisteren is voor proeftochten, welke on
geveer 7 weken zullen duren, van de werf
Wilton-Feyenoord te Schiedam vertrokken
de belangrijke aanwinst voor de Koninklijke
Nederlandsche Marine, de kruiser, welke eer
lang de eervolle naam Hr. Ms. „De Ruyter"
hoopt te dragen. Deze proeftochten zullen
gedeeltelijk nabij onze stad, maar vooral bjj
de kust van Schotland, bjj de Clyde, gehou
den worden.
Ter gelegenheid van deze semi-officieele
Indienststelling (de bemanning bestaat uit
marine- en technisch personeel van Wilton-
Feyenoord) heeft de Nederlandsche regee
ring de vadcriandsohe pers ln de gelegenheid
Willen stellen eens kennis met den „De Ruy
ter" te maken, waartoe j.L Zaterdagmiddag
tn Schiedam de gelegenheid bestond. Onge
veer 60 directeuren en redacteuren van cou
ranten hadden aan de uitnoodiglng gevolg
gegeven en werden des middags om ca. half
drie in één der recreatiezalen van het kan
toorgebouw Wilton-Feyenoord door overste
A. O. v. d. Sande Lacoste, den toekomstigen
comm&ncext van den kruiser (hij wordt
spoedig kolonel) welkom geheetcn. Aan de
bezichtiging van het fraaie, slanke schip, dat
daar ln zijn schoone lijnen ligt als een krach
tig voorbeeld van de kunde der moderne
scheepsbouwers, ging een
in November j.1 .gevormde propag&nda-com-
oommissie voor het opwekkeu van belangstel
ling voor onze marine bekroond werd met den
eersten prjjs, is vervaardigd door een aan
komend horlogemaker, den heer P. Huihoven
te Rijswjjk, welke dit model aan G. Joh. van
der Lee's Sljjterjj in bruikleen heeft gegeven,
gedurende welken tijd dit fraaie stukje werk
in hare étalage te zien is.
EEN PRACHTIG RESULTAAT VAN DE
EMMABI.OEM-COLLKCTK.
Een oproep die niet tevergeefs was.
De gaven stroomden binnen. Waar
schijnlijk kunnen één of twee patiën
ten meer uitgezonden worden.
Het was Zaterdagmiddag op de arbeids
beurs een gaan en komen van veel jonge
meisjes, met glundere gezichten en leege kus
sens. Ze werden verwelkomd door Zr. Smits,
die met een staf van heeren medewerkers de
busjes ledigde, de medewerksters en werkers
dankte en ze dan naar de zaal achter zond,
voor tompouces en limonade, die door winke
liers ter plaatse gratis verstrekt waren.
„Ja. zooveel medewerking was er nog nooit
geweest", verzekerden allen spontaan. Vorig
jaar was men al verheugd geweest met tachtig
collectanten. Maar toen Vrijdagavond de
stroom begon te vloeien, bleek al spoedig, dat
men zelfs bussen te kort kwam om allen aan
te nemen en niettegenstaande dat zjjn Zater
dag pl.m. 125 collectanten op de stadgenooten
losgelaten. Verschillende verpleegsters ln uni
form verleenden hun medewerking. De speel
tuinver. Tuindorp en Oude Helder hadden hun
mondorgelclubs op een auto geplaatst en
trokken door de straten van de stad. de
moeders naar bulten roepend om hun gave te
offeren. De V.CJ.B. was er eveneens met zjjn
mondorgelclub op uitgetrokken. En het werk
was niet tevergeefs, want toen men 's mid
dags door de stad ging, waren slechts weini
gen niet gedecoreerd. Er waren zelfs tal van
guldens ln de busjes en het aantal kwartjes
was legio. Vennelden we ook de medewerking
van de Zeevaartschool nog en andere scholen.
Het totaal resultaat overtrof verre de ver
wachtingen. Bh- was niettegenstaande de crisis
en malaise een bedrag van ruim 280 gulden
meer dan vorig jaar. 911.28 was de oogst
van één dag. Zeer dankbaar is het bestuur
van de plaatselijke vereeniglng ter bestrijding
van de t-b.c. Dit resultaat zal oorzaak zjjn.
dat één of twee patiënten meer uitgezonden
kunnen worden. Dat beteeken t de dank van
de patiënten en de waarschijnlijke genezing
van twee menschen.
Hartelijk dank aan allen die meedeeden van
hun gebrek ofovervloed.
DANSINSTITUUT .„MODERN".
De heer H. A. Schaap, die vanaf vorig Jaar
Augustus hier ter plaatse een dansinstituut ln
stand houdt, heeft ln deze vrjj korte periode
een zoodanig succes geboekt, dat hjj genood
zaakt was naar een meer geschikte lesruimte
om te zien. Het perceel Ankerpark 15 was
maar een „proef"-zaaltje, dat vanaf heden ver
wisseld wordt voor een beter geschikte ruimte
in het royale huls Hoofdgracht 12. Een
speciale dansparketvloer te hier gelegd, welke
een oppervlakte heeft van 35 m*. Alles ls een
voudig, doch smaakvol ingericht Met alle
eischen ls rekening gehouden. De gramafoon-
installatie werd geleverd door Ideco N.V„
terwjjl de platen afkomstig zjjn van muziek
handel Polak, Kanaalweg.
Om een oorzaak te noemen van het sucoes
van den heer Schaap zouden wQ kunnen
wjjzen op het brengen van de nieuwste creaties
en nauwlettend toezien op correcten stijl.
Behalve moderne dansen, wordt ook ballet-
en rhythmisch dansen beoefend.
UITVOERING K II11.H.
Morgenavond houdt de H.B.S.-vereeniging
den traditloneelen feestavond ln Casino, welke
ditmaal in den vorm van een Solrée Dansante
et Amusants gegoten La. Men kent dergelijke
feesten en dus kunnen we veronderstellen, dat
de liefhebbers zich op het appèl van de
H.B.S.-ers zullen melden. Het gedeelte van de
solrée, dat als „dansante" te boek gaat, wordt
verzorgd door een vlot orkestje, waarvan de
basis Ln „De Band van 7" lauweren oogstte,
terwijl de groepeering daaromheen door Jeug
dige krachten als Verschoor, rijkelijk gescha
keerd is.
Het hoofdstuk „amusante" te voor reke
ning van de H.BJ3.-ers zelve en naar men ons
vertelde, zal op dit gebied dusdanige presta
ties geleverd worden, dat het gebruik van het
bjjvoegelijk naamwoord amusante alleszins
gerechtvaardigd is. Tot de te verwachten
„nummers" behooren o.m. eenlge schetsen en
het optreden van een amateur-cabarettier.
inleiding van den commandant
vooraf, waarvan we hier het één en ander
weergeven:
Iedere Marine heeft haar speciale eischen,
welke verband houden met het doel, waar
voor de schepen bestemd zjjn.
Een schip, dat vermoedelijk veel bjj huis
zal moeten ageeren, kan volstaan met min
der brandstofvoorraad. Het hierdoor beschik
baar gekomen gewicht, kan weer ten goede
komen, aan de bewapening of pantsering. Dit
is de verklaring, dat schepen van eenzelfde
type en waterverplaatsing, bjj de ééne natie
veel zwaarder bewapend zjjn, dan bjj een
andere natie. Vergelijke men echter alle ge
gevens dab zal men spoedig uitvinden ten
laste van welk onderdeel, deze zwaardere
bewapening is tot stand gekomen.
Het spreekt vanzelf dat voor de Koninklijke
Marine een groote brandstofvoorraad, dus
een groote actie-radius van veel belang zal
zijn.
De scheepsbouwer zal moeten zorgen, dat
het eigenlijke, doode rompgewioht zoo klein
mogeljjk ls, zoodat zooveel mogeljjk gewicht
ten goede komt aan de militaire eischen.
Taak van de kruisers.
In de Koninklijke Marine hebben de krui
sers tot taak ln de eerste paats het handha
ven van de neutraliteit en het tegengaan of
voorkomen van neutraliteltsschendingen. Dit
Een uitstekende vertolking van
liet E.H.R.K. Gemengde Tooneelge-
zelsch&p. Mevr. WittelaarWitte
brood in een prachtige rol.
Als men zoo seizoen na seizoen de tooneel-
uitvoeringen van onze vele vereenigingen als
verslaggever naloopt, dan leert men één ding
zeer zeker: het werken met den mantel der
liefde; het zien van het goede en het verdon
keremanen van de foutjes en fouten, die des
dilettanten zijn Tenslotte moet men altijd
de goede bedoeling nog op prijs weten te stel
len, niet waar?
Gelukkig dat er uitzonderingen zjjn en een
ervan is zeker ons Eerste Heldersche Roomsch
Katholieke Gemengde Tooneelgezelschap, dat
Zondagavond in de Volksbond-zaal een weer
gave van het bekende Engelsche tooneelstuk
„Polly Perkins" van Dougias Murray gegeven
heeft, die wij zouden willen kwallficeeren als
„18-karaat" en dat zonder éénig voorbehoud.
„Polly Perkins" een spel „van-liefde-en-
list", wel, wat heeft die volle zaal genoten, en
hoe daverend waren de salvo's van niet in te
houden pret bij de ontelbare passages van den
meest gezonden humor. Want het ls de humor,
die dit stuk zjjn bekendheid gaf, de humor,
die meesterlijk, verscholen ligt in de voor
treffelijk opgezette dialogen en de humor, welke
we hier telkens weer in haar meest typlsch-
drogen vorm aanireiïen.
Het gegeven is origineel, de spanning houdt
stand tot de allerlaatste minuten doch.,,,
voor dilettanten biedt Polly Perkins welhaast
onoverkomelijke moeilijkheden. Dit alles moet
volkomen sluiten, de menschen op het tooueel
moeten „menschen" en geen spelers zyn (ln
casu in dit stuk treedt deze eisch wel heel
sterk naar voren) en voorts moet de opvoe
rende vereeniglng beschikken over de „typen".
U ziet lezer: problemen ln overvloed, om van
Polly Perkins een bespotting te maken.
En zie: daar werd me deze opvoering ge
geven ln opiima forma, daar werd tooneel-
gespeeld, waarvan men zonder een enkele
onderbreking met het volste genoegen den
heelen avond heeft zitten te genieten en daar
werd een Polly Perkins afgeleverd, zooals we
haar ons niet beter zouden kunnen wenschen.
De spelers.
Wat de spelers betreft: allereerstPolly".
Mevrouw R. WittelaarWittebrood heeft er
een Polly van gemaakt, waarover we enthousi
ast zflu.
Ze was volkomen doordrongen van het be
grip dat er om deze figuur heen geweven moet
worden. Z(j was inderdaad geeslig, z(j was zeer
vlot in de dialogen, zjj was een aantrekkelijke
verschijning voor het voetlicht en beschikte
over een rolkennls, zooals men deze slechts
zelden aantreft bjj nlet-beroeps. Voor een
tooneelvereeniging een onbetaalbare kracht!
Na haar direct de heer F. Spaay als Fergua,
de man-ult-Canada. Ook hier knap spel, rol-
beheerschen en een tngeleefd-zjjn tn de sfeer.
Polly had zich geen beteren tegenspeler kun
nen wenschen en ook hem zullen wjj gaarne
nog vele malen in de rjjen dezer vereeniging
zien. De heer Wols (oude bekendespeelde
Bob, en hieraan behoeven wij waarlijk niet
veel commentaar te verbinden, aangezien zjjn
dramatische antecedenten ter plaatse reeds
genoegzaam bekend geacht mogen worden.
Hjj was volkomen in zjjn rol van den vadslgen
Oxford-nletsnut, wien later de Canadeesche
werkbevlleging overvalt, en bestendigde daar
mee zjjn goede reputatie.
Van de overigen allereerst de heer B. Zoon
als Oom Priestly, die den ouden knorrigen doch
desniettegenstaande goedhartigen brommer
aardig vertolkte. En daar waren mej. Pot en
Mevr. C. Wols—Wittebrood ais de zuster: van
Fergus, die allen eveneens „n&tuurijjk" speel
den, Mej. C. Wittebrood tenslotte was een
aardige (en gebekte) serveuze.
En Dóg zjjn we niet aan het einde van deze
opsomming van zooveel goeds: want eea
speciaal woord van waardeering willen wjj niet
onthouden aan de regie, die zonder meer uit
stekend was, aan de tooneelaankleedlng, waar
van zelfs de details opvielen door hun accurate
behandeling en aan 's-heeren Polman's grime,
de fisntehlng touch.
„Polly Perkins"wederom een succes van
een tooneelvereeniging waar we respect voor
kunnen hebben.
KOIKfcK VAN PRO PATRIA.
Zaterdagavond hebben de Pro-Patrianen hun
traditioneel Solrée gehouden die in alle op
zichten geslaagd mag heeten.
De dansmuziek werd op uitstekende wjjze
verzorgd door de „Band van 7", die de stem
ming zóó wist op te voeren, dat het „klokje
van drie" zich voor allen nog veel te vroeg aan-
melde.
Hoewel de dans natuurlijk de hoofdschotel
vormde was er voor eenlge afwisseling gezorgd
waarvan het begin werd gemaakt door den
heer Wegman, die de door hem gemaakte „Ode
aan PP." voordroeg, waarvan het refrein
duchtig werd meegezongen en die met een har
telijk applaus werd beloond.
Na de opvoering van een geestig schetsje,
zagen we den heer Wegman weer voor het
voetjicht treden, nu met eigen liedjes, waarbij
i Ijy zichzelf aan den vleugel begeleidde. Het is
jammer, dat de heer W. geen volume genoeg
heeft om de groote „Casino"-zaal te vullen,
anders hadden nog meerderen kunnen genie
ten van de geestige liedjes die hy zong, waarbij
nog een extra compliment gevoegd kan worden
voor zijn verdienstelijke begeleiding.
Hierna volgde weer een tooneelschets waar
in de heer die een hoed zocht en niets kon
vinden door de handige verkooper met zijn
eigen anderen hoed voor duur geld werd afge
scheept.
Maar het beste nummer van den avond was
toch wel de demonstratie Argentijnsche tango,
door mej. de Kort en den heer Schellinger.
Beide in keurig toilet en door de belanglooze
medewerking van den heer Manshanden ge-
op uaSaorp 'uouffouoSav ewoasrai inujumos
moeilijke figuren van dezen dans op keurige
Wijze voor. De familie Polak, die uit louter
liefhebberij deze dans instudeerde, mag dan
ook een welgemeend compliment voor dit
glorienummer niet onthouden worden.
VEREENIGING „HUISDUIN ER BELANG",
Groot» plannen.
Bovengenoemde vereeniging hield Vrijdag
haar half jaarlijksche ledenvergadering, waarbij
behalve verslag van penningmeester en secre
taris, bestuursverkiezing plaats vond. De af
tredende bestuursleden, Terra en Boogaard,
werden met groote meerderheid van stemmen
weer herkozen.
Uit het jaarverslag van den secretaris stip
pen wij aan, dat het ledental statlonnalr is
gebleven, dat door overlijden en vertrek 5
leden moesten worden afgeschreven, maar dat
door vestiging en propaganda weer 5 nieuwe
leden konden worden ingeschreven.
Over den toestand in hel dorp was men
tevreden, maar niet voldaan. Nog altijd wacht
men op een behoorlijke rioleering, iets, waar
vooral de laatste jaren herhaaldelijk de aan
dacht van de autoriteiten op gevestigd werd.
De jammerlijke toestand van den Tuintjes-
weg heeft ook meermalen ontevredenheid ver
oorzaakt, vooral van die inwoners welke dezen
weg berijden.
Wat hel strandleven aangaat: door men
schen met practlsche ervaring werd beweerd,
dal het zoozeer gewenschte strand voor be
trekkelijk geringe kosten ln orde gemaakt
kan worden.
Over dit punt is het laatste woord nog niet
gesproken en zal „Huisduiner Belang" nog
een poging wagen. Om meer leven in de
brouwerij te verkrijgen kwamen verschillende
voorstellen ter sprake. Pogingen zullen wor
den aangewend zwemdemonstratles te or-
ganlseeren. Wjj twijfelen niet of de in
Den Helder gevestigde zwemvereeuigingen
zullen bereid worden gevonden hun mede
werking te verleenen. Door deD heer Griek
werd medegedeeld, dat belangrijke tennis
wedstrijden op de banen van „Panorama"
zullen worden gespeeld. Een harddraverij staat
eveneens op het programma. Pogingen zullen
worden aangewend gedurende het hoogseizoen
eenige concerten van onze plaatselijke muziek-
vereeniglngen op Hulsduinen te krijgen. De
tradltioneele vermakelijkheden welke de oudste
inwoners zich nog zoo goed kunnen herinne
ren en welke vooral met de Pinksterdagen
veel publiek naar ons dorp trokken, dienen
zoo mogeljjk weer in eere te worden hersteld.
Bovendien staat nog altijd op het programma
een zweefvliegtuig-demonstratie, waar wij met
verlangen naar uitzien.
Men hoopt op aller medewerking te kunnen
rekenen, opdat Huisduinen en Den Helder
beiden, nog meer dan voorheen, een oord van
yerpoozlng zulleil worden voor hen die dit
koeken.
Verduistering.
Door de politie werd tegen een jeugdig
persoon proces-verbaal opgemaakt terzake
verduistering van gelden, welke hg met den
verkoop van steunbonnen had ontvangen.
Pas toch op.
Door een bewoner van de Spoorgracht werd
aangifte gedaan van vermissing van zijn
rijwiel, hetwelk hg onbeheerd had laten staan.
Qp de bon.
Tegen een 7-tal personen werd proces
verbaal opgemaakt terzake het berg den van
de Keizerstraat met een rgwiel tusschen 7 en
10 uur op Zaterdagavond.
Ongewenscht bezoeker.
Namens een bewoonster van de Goversstraat
werd in den nacht van Zaterdag op Zondag
kennisgegeven, dat een onbevoegd persoon in
de gang harer woning was geweest. Toen be
doeld persoon de vrouw hoorde, nam hg de
vlucht. Door deze ontdekking had hij geen
gelegenheid gehad om iets te ontvreemden.
Regenweer
Door een bewoner van de Badhuisstraat
werd aangifte gedaan dat hg zgn „Falcon
regenjas vermist, welke hg in een vergun-
ningslocaliteit had opgehangen.
Beleediging.
Door een bewoner van den Kanaalweg werd
aangifte gedaan, dat hy is beleedigd door een
bewoonster van de Schagenstraat.
INSCHRIJVINGEN HANDELSREGISTER
21—28 April 1936.
Nieuwe zaken i
Den Helder, Koegras:
Coöperatieve Aankoopvereeniging en
Graanmalery „De Haop" G.A., graanmalery.
Wijzigingen:
Texel:
Onderling Begrafenisfonds „P. J. Bouma";
benoeming commissaris.
Den Helder:
Bioscoopthéater „Rlalto", Spoorstr. 32/34,
wordt thans geëxploiteerd door de N.V. Mg.
tot exploitatie van Bioscoopthéaters „Lu-
mière".
Veel haring wordt er nog in de Waddenzee
gevangen, maar de prys is vaak zoodanig, dat
groote hoeveelheden naar de vischmeelfabrie-
ken gaan.
We hebben de overtuiging, dat te dezen op
zichte de distributie meer zou kunnen berei
ken. Men moge dan zeggen, dat het publiek
de haring beu is, maar we meenen, dat er
heel veel consumenten zouden kunnen worden
gevonden, indien er volgens een bepaald
systeem, tegen bescheiden prys, mee zou wor
den geleurd in de steden en op het platteland,
daar waar weinig vtsch wordt aangeboden.
De bakbokking neemt Inderdaad weinig bak
olie, zoodat het argument van de hooge hef
fing op bakolie nauweiyks kan gelden voor deze
vischsoort.
Zou het voor een volgend seizoen niet moge-
igk zgn een stelsel te ontwerpen om het be
schikbaar stellen van haring ln het geheele
land ruimer te doen plaats hebben? Voor deze
seizoenvisschery zou dat van buitengewone be-
teekenis zgn.
Het Dagblad voor IJmuiden maakt melding
van een Deensche vinding om het mogeiyk te
maken, dat de visch v(jf weken versch be
waard kan worden. Wat dat voor de visschery
en den handel zou beteekenen, Iaat zich den
ken. De op die wijze behandelde visch zou
naar plaatsen op zeer grooten afstand kun
nen worden verzonden, waardoor de afzet
dus buitengewoon zou kunnen toenemen.
Voor de visschende vaartuigen zou dit ook
van belang zgn; want ze zouden daardoor des
noods langere reizen kunnen maken en niet,
zooals nu, goede visch gronden behoeven te ver
iaten, omdat anders de eerst gevangen visch
te veel aan verschheld en dus aan waarde
zou verliezen.
De kwestie is, of er in dezen tyd zooveel
initiatief zou zgn de schepen met dergeiyke
Installaties in te richten.
In het Dagblad voor IJmuiden troffen we
een advertentie aan, waarin sloopschepen op
ryksvoorwaarden te koop werden gevraagd.
Het schijnt dus, dat de pas gepubliceerde
regeling omtrent de slooppremie de animo om
dergelijke schepen op te koopen, heeft ver
sterkt.
van 25—27 April 1936.
ONDERTROUWD: P. E. Hulsman en C.
Hartog.
BEVALLEN: J. HoogendykBlankman, z.;
M. Deymannde Jong, z.; A. E. Amiabel—
Castel, d.; A. NeefjesSturk, d.; C. A. Bom-
merv. Beusekom, d.; H. VerboefTrumole,
z.; L. G. Bakker—Plette, z.
OVERLEDEN: W. v. d. Blom—dé Wyn.
?9 j.; F. Bakker 67 J.; J, Deymann, 1 dag;
Wed. P. J. Zomer, 66 J.
onze lezers en lezeressen ongetwyfeld een
goeden indruk kunnen krygen, hoe deze mo
derne onder de moderne kruisers er uitziet:
Samensteling van den kruiser.
Hoe hg zich verdedigt.
Op den 16en November 1933 werd ln een
dok de kiel gelegd van den nieuwen kruiser
„De Ruyter", volgens de plannen van het
Ingenieurskantoor voor scheepvaart te Den
Haag (Imkavos), waar noodig aangevuld met
die van het Departement van Defensie. Wat
ook maar eenigszlns door de vaderlandsche
industrie geleverd kon worden, stroomde de
werf binnen; de naamplaatjes van Wilton, de
Schelde, Croon, Hazemeyer en Stork op
groote en kleine onderdeden vervangen
overal die van bultenlandsche firma's, aan
welke in den ouden tyd op Hollandsohe oor
logsschepen wel een zeer groote plaats moest
worden Ingeruimd, doch die nu zgn terugge
bracht tot opvallend weinige.
Hoe uit die duizenden tonnen materiaal,
die honderdduizenden onderdeelen een schip
ln elkaar geknutseld wordt, dat is een won
der, dat men haast niet meer „construeeren"
noemen kan, maar scheppen heeten moet.
Dat kan ook niet de eerste de beste, dat
verrichten sleohts onze groote scheepsbouw-
maatschappyen, in dit geval de twee-eenheid,
sinds 1929, Wilton-Feyenoord, en onze De
Ruyter ls dan ook lang niet het eerste oor
logsschip, door haar gebouwd.
Reeds den llen Mei 1935 kon de nieuwe
De Ruyter zgn voorgangers volgen en te
water gelaten worden. Daar hg niet op een
helling is gebouwd en dus niet in zgn element
gleed, maar kalm dryven ging, toen water in
het bouwdok binnengelaten werd, ls afgezien
van den plechttgen doop op dat tydstip; deze
is uitgesteld tot de indiensstelling, tot het
oogentolik dus, wanneer de oorlogswimpel
wordt geheschen en de kruiser niet meer De
Ruyter, maar Harer Majestelts De Ruyter
heeten zal.
Zitting van Maandag 27 April.
Hg moest zich schamen.
Op 22 Februari, 's nachts half één, kwam
mej. K. te Den Helder, niets kwaads ver
moedende, thuis, ontstak in den keuken licht
en zag toen tot haar schrik 'n manspersoon
loerend naar binnen kyken. Luid moord en
brand gillende sloeg zy groot alarm en mocht
heden aan de groene tafel haar wederwaardig
heden vertellen. Zij was van dat geval steeds
schrikkerig gebleven en nam de excuses van
verdachte niet aan. Dat deed de politierechter
maar voor haar. Verd. J. R., die graag 'n
borrel drinkt en dan als hobby stilletjes afloert
werd heden f 3of 30 d. opgelegd.
Een vreemde snuiter.
De 20-jarige Adrianus Wilstra, te Leeu
warden wonende, was op 2 Maart z00
geweest f 6.— weg te pikken by z'n hosnit»
die hem uit medeiyden onderdak verleend»!
Verd. had haar ln 'n brief geschreven d*7
wanneer hy geen werk kreeg, hy Z|Ch
leven zou berooven. Na dien tyd had hy ook
nog kans gezien by 'n ander geld en kleeren
weg te gappen, zoodat z'n kansen nihil waren.
Vooral toen bleek, dat verd. de heeren rech
ters ook nog in de maliDg wilde nemen d®
officier eischte onmiddeliyke gevangenneming
en aanhouding der zaak tot 25 Met, om 'n
reklasseeringsrapport te laten opmaken door
den heer Wlggers. De politierechter beves
tigde dat.
De „Nachtegaal (heenreis) vertrok 2T
April van Bagdad en arriveerde denzelfden
dag te Jodhpoer.
De „Kwak" (terugreis) vertrok 27 April
van Athene en arriveerde denzelfden dag op
Schiphol.
„Kievit" (terugreis) vertrok 27 April y.
Rangoon en ariveerde denzelfden dag te
Jodhpoer.
In stryd met Christeiyk beginsel.
De heer Viruly publiceert in de Groene Am
sterdammer den volgenden brief, dien hy aan
minister-president Coiyn geschreven heeft:
Excellentie!
In de Groene Amsterdammer van 19 Octo-
ber 1935 schreef ik een artikel „Boven de
oorlogsgedachte uit" naar aanleiding waarvan
u my door de commandant der luchtvaart-
afdeeling de vraag deed stellen of op my met
het oog op de my toegedachte oorlogsbestem
ming ten volle zou kunnen worden gerekend
en my werd opgedragen, mijn zonder com
mentaar gevraagd bevestigend standpunt in
hetzelfde blad te publlceeren. Ik heb er my
toen rekenschap van gegeven, dat uwe Ex
cellentie hiermede van my vroeg een open
lijke getuigenis van bereidheid in geval van
oorlog een Nederlandsch belang te dienen ia
stryd met een christeiyk gebod en een per
soonlijk eergevoel, maar ik heb deze bereid
verklaring om in de huidige oorlogsomstan
digheden menschen te gaan dooden, toch ge
geven, op grond van een op jongen leeftyd
eenmaal gedanen officierseed en ln de over
weging dat iemand zich ln dezen tyd niet
aan de ordegevende wetten van zyn volksge
meenschap moest onttrekken
Het is my echter duideiyk geworden, dat
ik my aan deze verklaring in feite niet zal
kunnen houden en dat het juist ln dezen tyd
het zwaarste moet wegen Voor de daad
staande, zou lk toch nimmer een nationaal
belang willen of kunnen dienen indien dit
moest wezen door willekeurige, niet schul
dige menschen te gaan door den, met ver
loochening van een duldeiyk christelijk be
ginsel, myn belangrijkste levenservaring en
menscheiyk eergevoel.
Daar uw Excellentie my destyds publiek»
bekendmaking van myn standpunt heeft op
gedragen. stel lk er prys op in hetzelfde blad
mede kennis te geven van het feit, dat lk my
verplicht gevoel u by deze te verzoeken om
ontslag als reserve-officier-vlieger. Ik kan
my nameiyk niet meer beschikbaar stellen
voor eenlge bestemming tot militaire oorloge-
werkzaamheid, doch lk verklaar my bereid,
tot de uitvoering van andere staatsdiensten
als bedoeld in de desbetreffende wet van 18
Mei 1923.
By den aanbouw van een oorlogsschip zyn
steeds marinemannen gedetacheerd, niet
alleen om grondig op de hoogte te komen van
het aan hun zorg toe te vertrouwen sóhlp,
maar ook om mee te.bouwen, in letterlijken
en overdrachteiyken zin, beide. Aan hun
hoofd staat de a.s. commandant van den
kruiser, de kapitein-luitenant, binnenkort da
kapitein ter zee A C. van der Sande Lacoste,
officier sinds 1909, zoon van den ln de marine
nog lang niet vergeten kolonel, die toezicht
hield op den bouw van het pantserschip De
Ruyter, dat in 1900 werd gebouwd. Merk
waardige coïncidentie, en een goed voorteekeu
voor het nieuwe schip. By den proeftocht
zullen diverse leveranciers het schip beman
nen.
Toen ik in Maart voor het eerst den kruiser
op de werf zag liggen tussohen al die bak
beesten van tankers en vrachtschepen in aan
bouw en reparatie, leek het my, of een Derby"
renpaard verdwaald was tusschen Meckelen-
burger bierpaarden.
„Als het blnnenboeltje in dat slanke beestje
in orde ls en de specialisten zyn hart en nieren
hebben geproefd," dacht, lik, „dan tippelt het
zyn 32 zeemyien per uur glad, en met een
paar klontjes suiker extra, ln den vorm van
een ton of wat stookolie mee, zal je 'm n°8
veel harder zien schuiven." Zeker wel zestig
K.M.! Och, voor een auto is dat een klelnig"
held en voor een vliegtuig bestaat zoo'n slak-
kegangetje zelfs niet, maar vraag Willy dett
Ouden eens, wat een kracht noodig te om een
paar K.M. vaart in het water te halen.
Ik zal de vetgeiyking met de meisje"*
athlet.cn niet verder doortrekken dan ten
opzichte harer slanke lynen en die van <lelJ
kruiser, want één sterke meisjeskracht
ln geen redeiyke verhouding tot de 66.009
paardekraahten van den kruiser, om goh®®1
te zwygen van het verschil tusschen de enke
tientallen kilo's eener maagd en de 6580 ,otl
waterverplaatsing van het schip
(Wordt vervolgd
vercischt groote snelheid en, ln verband met
de uitgebreidheid van Indlë, groote acUe-
radlus. Verder zullen de kruisers als verken
ners moeten optreden, waarvoor ook snelheid
en groote actie-radlus noodig is.
Een derde taak kan zyn, het steunen van
onderzeebooten, door het verdryven van vy-
andeiyke lichte strydkrachten, die zullen
trachten door hunne snelheid en door hunne
beweegiykheld, de onderzcebooten onder te
drukken, zoodat deze niet tot den aanval
kunnen overgaan. Hiervoor is een flinke bat-
tery van middelbaar geschut noodig, bene
vens een pantsering, bestand tegen vuur dat
door deze lichte strydkrachten gegeven kan
worden. Aangezien by dit steunen van onder
zeebooten, de kans groot ls, dat men spoedig
komt te stuiten op een overmacht of op
schepen met zwaarder geschut, is ook hier
groote snelheid een dringende elsch. Ten
slotte zal de centrale bevelvoering vanaf den
kruiser moeten plaats vinden. Deze bevel
voering vereisoht ruimte, welke noch op een
onderzeeboot, noch op een vliegtuig, noch op
een jager te vinden ts. Hen vlootvoogd met
zyn staf, kan bezwaarlijk, zittend op een
krukje, of liggend op zyn knieën, zyn plan
nen behooriyk uitwerken.
Om de bevelvoering mogelijk te maken
moet beschikt worden over krachtige r&dlo-
telegrafie, waartyj als elsch geldt, dat met
meerdere stations, gelijktijdig, corresponden
tie gevoerd kan worden, hetgeen ruimte en
vooral gewicht kost. Ook hiervoor deugt de
onderzeeboot, het vliegtuig en de jager niet.
Kruiser en vliegtuig.
De artilleristische kracht is nog steeds
superieur aan de vliegtuigbouw, in aanmer
king nemende, dat een vliegtuig gedurende
den nacht (in Indië het halve etmaal) op zee
niets kan beginnen en dat ook luchtafweer
geschut bestaat, en om deze reden alleen al
z(jn kruisers ln onze defensie onmisbaar. In
verband met het voorgaande ls de kruiser
„De Ruyter" een zeer gelukkig ontwerp te
achten.
De proeftochten.
De kruiser gaat thans op de proeftoohten,
welke gedeeltelijk ln de buurt van Den Hel
der, gedeelteiyk op de Westkust van Schot
land gehouden zullen worden. Dit laatste ls
vooral noodig voor de snelheidsproeven. Be
kend is, dat een schip varende op ondiep
water zuigt, en wel des te meer naarmate
de snelheid grooter wordt. Deze zulglng
wordt zelfs zoo groot, dat by het opvoeren
van het vermogen, op een zeker moment geen
snelheldsvermeerdering meer plaats vindt.
Daarom moet men voor de snelheidsproe
ven minstens 40 m water onder de kiel heb
ben.
Bovendien moet dicht onder den wal ge
varen worden, om de daar opgerichte bakens,
\irelke precies één acemyi uit elkaar staan, te
kunnen observeeren. Uit den tyd benoodigd
om den afstand tussohen de bakens, de z.g.
gemeten myi, af te leggen wordt de snelheid
berekend.
Daarna keert het schip naar de werf van
Wilton-Feyenoord terug om geheel afge
werkt en geschilderd te worden, om dan in
het najaar ln dienst te worden gesteld.
d© Koninkiyke Marine zal dan een zeer
modernen kruiser ryker geworden zyn. Op
den bouw van dezen kruiser kan de Neder
landsche industrie met recht trotsoh zyn.
Bezichtiging van den kruiser.
Vervolgens ging het gezelschap aan boord
en, ln groepen verdeeld, heeft men het schip,
waarvan men juist bezig was den toren te
schilderen en waar het „leggen van de laat
ste hand" uiting vond in een luid gehamer
mi geklop van de Wilton-Feyenoorders, die
men in het geheele schip doende vond, be
zichtigd. Voor de beschryving van den krui
ser doen wy ongetwyfeld het beste te grypen
naar het vlotte artikel door den oud-luitenant
ter zee Mollema geschreven en waaruit wy
hier het één en. ander laten volgen, waaruit