JtocA qtot
Jtocfi zat.
*)iïaaï gaan ten?
Goedkoope uitstapjes voor onze abonné's
en voor kinderen van onze abonné's.
Stadsnieuws
Bij de proeftochten van den nieuwen
kruiser „De Ruyter'.
Verjaardag H.K.H. Prinses
luliana.
Wg big ven op d'Oranje-leuze bouwen:
Die steeds ons Volk ten Zegen heeft geleld.
Je Maintiendrai! De leuze Uwer Vaaaren!
Heden viert
Prinses Juliana
haar
27e geboortedag,
Ons nieuw telefoonnummer is
P. B. SIEGERS, Koningstr. 112
Goud- en Zilverwerk. Horlogerie
De mailverzending naar
Indië
Tijdstippen van ter postbezorging
gewijzigd.
Belangrijke aanwinst voor de Nederlandsche marine
Nederlandsch fabrikaat I - Hoe de kruiser er uitziet, hoe hij bemand en
bewapend is en welke zijn taak is.
tweede blad
Zooals we Dinsdag beloofden, zouden we
vandaag eenige bizonderheden mededeelen
#ver de goedkoope excursies, die de Helder-
jche Courant voor haar abonné's en de
kinderen van haar abonné's heeft georgani
seerd. zy is daarbij van het standpunt uitge
gaan dat men behalve een aangenamen
lacht te maken er ook iets van moet
opsteken, dus dat het aangename met
ket nuttige gepaard moet gaan. Zooals
taak van de krant is naast ontspan
ningslectuur, ook leerzame artikelen te
krengen, zoo moet ook bj) de organisatie
van tochten voor haar abonné's de ontspan
ning, gepaard gaan met het leerzame cle
ment. Voorop moet staan, dat de prijs zoo
danig gesteld is, dat niemand buitengesloten
behoeft te worden. Wie op de tochten van de
jteldersche Courant niet wordt meegenomen
dat is de nurks, de mopperpot, die als de
Mn schijnt het te heet vindt en als de lucht
bewolkt ls, een gezicht zet als zes dagen
slecht weer. Ook is het aantal tochten natuur-
Hjk beperkt. Wtj kunnen niet den geheelen
zomer excursies maken, eerstens niet, omdat
ons dat teveel tijd zou kosten, ten tweede
omdat we daaraan ook te veel ten koste
zouden moeten leggen. We schreven reeds dat
de directie een gedeelte van de kosten draagt
En nu de excursies zelf. Wij meenden dat
onder onze lezers wel interesse zou bestaan
voor de Ford-fabrieken, waar op Amerikaan-
zche wijze de auto-fabricatie plaats heeft aan
de loopende hand. Het is hoogst interessant
buitengewoon leerzaam in deze fabrieken,
onder deskundige leiding een rondgang te
maken. Welnu, dooi bemiddeling van den
Dealer, den heer Maarten Smit, is het ons
gelukt toestemming te krijgen voor een be
zoek.
En wi< denkt er dan in de tweede plaats
niet aan ons nationale luchtvaartbedrijf, de
HUM. met zijn internationale reputatie.
Duizenden brachten reeds een bezoek aan
Schiphol en waren daarover enthousiast. De
deskundige leiding die de K.LM. bi) den rond
gang verstrekt, doet u het luchtvaartbedrijf in
al zijn schakeeringen kennen, terwijl de gele
genheid bestaat tegen zeer geringen prijs een
rondvlucht te maken. Hoogst interessant is
ook het telkens gaan en komen van de groote
verkeersvliegtuigen van buitenlandsche lijnen.
Met het bezoek aan Schiphol is gauw ruim
twee uur gemoeid.
Om daarna ook nog een mooi stukje natuur
van onze provincie te zien zou de tocht naar
huis worden ondernomen over Heemstede,
Haarlem, Bloemendaal, Bergen en Schoorl.
Een pracht van een dagtocht dus.
De tocht is uitsluitend voor abonné's
(kwartaal of week-abonné's) van de
Heldersche Courant.
Zie voor kosten, aangifte en verdere bij
zonderheden het nummer van a.s. Zaterdag.
Ook de tocht voor de kinderen zullen we
daarin vermelden.
Lichi op voor alle voertuigen.
Donderdag 80 April
Vrijdag 1
19.53 uur
19.54 uur
Op verzoek van den heer M. Nol, Ka-
zaalweg 86, alhier, verwijzen wij naar zijn
advertentie, voorkomende in het „Adverten
tieblad" van gisteren, waarin hij zijn spreek
uren bekend maakt en het nummer, waar
onder hjj telefonisch te bereiken is.
Ir. A. L. BUL. OVERDEDEN.
Oud-directeur van de Marinewerf.
Gisteren is Ir. A. L. Bijl, oud-directeur
van de Marinewerf, op 64-jarigen leeftijd
overleden.
De heer Bijl kwam bij de marine d.d. 1 Juli
1911 als ingenieur. Hij werd tot hoofd-in
genieur benoemd per 1 Juni 1929. 1 Aug. 1929
werd hg belast met 't directeurschap van
's Rijks werven en benoemd tot directeur van
de Rijkswerf te Willemsoord.
De heer Bijl is gestorven te Bennebroek,
alwaar hij reeds geruimen tijd verpleegd werd.
Ter gelegenheid van den verjaardag van
H.KH. Prinses Jullana was heden van alle
opeDbare gebouwen de vaderlandsche driekleur
uitgestoken. Ook van tal van particuliere
woningen woei de vlag.
Om kwart over negen maakte het Staf-
muziekkorps een rondgang door de stad en
trok, als altijd, veel belangstelling. Wij her
inneren er nog aan dat de Stafmuziek heden
avond van 810—9 u. het programma voor de
A.V.R.O. verzorgt.
Beiaard-concert.
Klokkenspel monument Ned. Reddlngswe-
Zcn op Donderdag 30 April 1936, ter gelegen
heid van den verjaardag van H.K.H. Prinses
Juliana, van 89 u. n.m. door den stade-
beiaardier Tj. Joh. Dito.
I. Wilhelmus Marnix van St. Aldegonde
2. Prelude Brandts Buys
8. Zeemans- en andere liederen.
4. Rondlno Steenhule
6. Ons lied van de Zee Hartog
EEN TYPISCH ODD-HELDERSCH
AVONDFEEST IN DE KLOKSTEEG.
De Kloksteeg was gisteravond niet meer
het stille steegje in den Ouden Helder, waar
overdag niemand doorloopt en 's avonds een
Egyptische duisternis heerscht
Tallooze veelkleurige lampions bungelden
aan met rozen en groen omslingerde lijnen,
en aan de prachtige eerepoort, die verrezen
was voor de woning van den ouden mensehen-
redder Hendrik Rensmaag en zijn bruid,
die heden hun 50-jarig huwelijksfeest vierden,
straalden vele electrische lichtjes. Boven op
de daken waren zelfs electrische schijnwer
pers aangebracht van tienduizend kaarsen,
naar een deskundige ons mededeelde.
En onder al dat feestelijke en helle licht
dansten de mensehen op de straatsteenen zoo
maar op de maat van de walsen, die een
band met harmonica en slagwerk v rooi ijk
deden hooren. Sari Marais deed steeds opgeld.
Uitbundig was de vrooigkheid. 't Leek in die
kleine Kloksteeg of je ver was uit Nederland,
of je zoo op Montmartre of in de rue Pigalle
in Parijs verzeild was't Was iets noch
nicht da gewesen.
De feestcommissie had eer van haar werk.
Die hadden alles prachtig voor elkaar. Hulde
aan allen zonder uitzondering, die dit tot
stand brachten.
T Mooiste was, dat alles niet alleen in de
puntjes was, maar ook door liefdevolle han
den gratis verzorgd werd. Er waren gratis
bloemen van Huising en slaatjes van Konijn.
Bij den bruigom binnen was 't een en al
vreugde. Met zijn pijp in den mond vertelde
de oude Rensmaag, hoe hij in zijn nopjes was.
De Burgemeester is vanmiddag ook ge
weest. Die kan zoo echt praten met je, zoo
echt gewoon, dat je op je gemak bent.
't Is een fijne dag, zegt de bruid.
De steeg was zóó propvol, dat er heel wat
gemoedelijkheid en kwinkslagen van onze on
volprezen Hermandad noodig waren, voor de
pmeziek" goed en wel voor de deur kon ko
men. Maar 't ging toch heel best en ordelijk.
Onze politie weet zich goed hg de mentaliteit
van het publiek aan te passen.
Nadat het Stedeigke, onder leiding van den
heer Oost, een vrookjken marsch en „lang
zullen ze leven" geblazen had, kwam het be
stuur van ,Moed,Volharding" met een bloe
menmand aandragen en nam de voorzitter,
de heer Van Dok, het woord. Harteigk sprak
hg het gouden bruidspaar toe en wenschte,
dat ze nog menig jaar op de huweigkszee
zouden varen zonder ongelukken. Van Dok
wees er op, hoe Rensmaag steeds wanneer
hg geroepen werd met zgn vlet schipbreuke
lingen uit het woeste water redde.
VERJAARDAG M.HJM, PRINSES JULIANA.
1969
1936
Hoort, Naties! Hoort de Juchkreetl,
aangeheven
Door 't kleine Volk, dat zgn Prinses begroet:
Echoënd door Oud-Holland's schoone dreven,
Oplaaiend telkens weêr met hellen gloed.
De „driekleur" wappert fier, in dorpen,
steden;
Het held're rood, het reine wit, het eed'le
blauw,
Ontleend aan het blazoen des Grooten
Zwggers!
Symbool van moed, van vroomheid en van
trouw.
De tgd is hang en 't leven is vol zorgen!
Als in de mist vaart nu het „Schip van
Staat"!
Maar wat de toekomst voor ons houdt
verborgen:
Door eendracht bigft ons Volk altgd paraat.
Door leer gehard is Neêrland groot geworden!
Door moeizaam werk, in oorlog en in vreê;
Het staat nu in de rg van 's werelds Volk'ren
Gelgk een „halten in de holle zee"!
God hoede U, Wilhelmina van Nassaue!
En de Prinses in dezen zwaren tgd;
Sluit in zloh: helden-moed naast menschen-
min!
Moog' deze dag opnieuw aan d'aard
verkonden:
Oranje en Neêrland zgn één Staats-gezln!
PHILIP B. POLAK.
De heer L. Grunwald, als eerelid van „Moed,
j Volharding en Zelfopoffering" het woord ne-
j mende, feliciteerde niet alleen het bruidspaar,
i maar ook „Jan de Waterrot" (de eerenaam
van den voorzitter van „Moed, Volharding en
Zelfopoffering", Jan van Dok), dat hg levend
en gezond weer hier stond, nadat hg even
te voren in de Buitenhaven als een dapper
zeeridder een kind het leven had gered.
Het is een dubbele eer voor je, Rensmaag,
door zoo'n collega-zeeridder gehuldigd en toe
gesproken te worden.
Schetterend viel het „Stedelgk" in met
„Sari Marais" en alle mannen en vrouwen, en
meisjes en jongens begonnen te dansen en te
draaien als wervelwinden Ze dansten op de
teenen van de feestcommissie en ze zwaaiden
zelfs tegen de ruggen der agenten, die pro
beerden de afzetting te handhaven
Maar gezellig en vroolijk en typisch oud-
Helderseh was 't. Het was de Oude Helder op
zgn best.
NED. HERV. ZONDAGSSCHOOL.
Voor den aanvang der lessen in de scholen
Oostslootstraat, Parallelweg en Oude Helder,
Zondagmiddag om 12.30 u., zie men de adver
tentie in dit nummer. Deze advertentie werd
door een fout onzerzgds Zaterdag J.1. niet
geplaatst.
MÖTLINGEN IN DEN HE? .DEK.
Zooais wij reeds in ons blad vaD 18 April
mededeelden, zal er as. Zondag een Möttlingen
samenkomst in het Evangelisatiegebouw
Palmstraat plaats vinden, in verband daarmee
verzoekt men om opname van het volgende:
Möttlingen is de naam van een klein Wilrt-
tembergsch plaatsje, tegen de noordelijke
helling van het Zwarte Woud gelegen. Dat
dit primitieve boerendorp een zoo groote be
kendheid, als dit de laatste jaren ook in ons
land het geval is, geniet, heeft het Diet aan
z'n prachtige ligging of buitengewone beziens
waardigheden te danken, maar aan z'n „Ket-
tungs Arche", Deze reddingsark is een her
stellingsoord, waar vele gasten, uit Duitsch-'
land vooral, maar ook uit Zwitserland en
Holland, komen om herstel van lichaam en
ziel te vinden. De stichter van deze Ark was
Friedrich Stanger, een arm kind, dat meer
slaag dan eten kreeg en in een dronkemans
gezin opgroeiend, zelf in zware drinkgewoon
ten verviel en als door een wonder uit zgn
zondenleven werd gered.
Na deze gebeurtenis openbaarde zich een
bizondere genezingskracht bg dezen man; en
al spoedig kwamen de menschen van heinde
en ver met hun iichamelgke en geestelgke
nooden tot hem. Door zgn eenvoudig en kin-
derigk geloof en het vaste vertrouwen, dat
Jezus gistereD en heden dezelfde is, werden
talloozen geholpen.
Na zgn dood in Maart '34 wordt het
werk in Möttlingen voortgezet door reeds
tgdens Stanger's leven aangewezen opvolgers,
eenvoudige, onopvallende Zwabische boeren en
houthakkers, waarvan echter een merkwaar
dige kracht uitgaat.
Daar niet iedereen in staat is zelf naar
Duitschland te gaan, maken eDkele broeders
van tgd tot tgd een rondreis, èn treden op in
samenkomsten, door vrienden van Möttlingen
in verschillende steden van ons land belegd.
Ditmaal is ook onze stad in de tournee op-
j genomen. De toespraak wordt ingeleid en
vertaald door Ds. P. A. E. Sillevis Smitt uit
I Haarlem. Voor wie br. Gehring persoonlijk
wenschen te spreken, is er daartoe gelegen
heid na de avondsamenkomst, die Zonuag-
i avond 8 uur in het evangelisatiegebouw Palm
straat wordt gehouden. De toegang is vrg.
HET MOBILISATIEKRUIS.
Maandag 27 April j.1. werd in het Tehuis
voor Militairen aan den Kanaalweg een bg-
eenkomst gehouden om te komen tot het op
richten van een afdeeling van den Nationalen
Bond „Het Mobilisatiekruis".
Ongeveer 80 personen hadden aan den in de
„Heldersche Courant" van Zaterdag J.1. ge
stelde oproep gehoor gegeven en waren op de
bgeenkomst aanwezig.
Nadat de waarnemend voorzitter, de heer
J. de Jong met een woord van welkom de
vergadering had geopend, zette spreker aan
de hand der statuten, het doel en streven van
den Bond uiteen.
Nog meerdere sprekers voerden hierover
het woord, zoodat ten slotte tot uiting kwam,
dat het niet alleen in het voornemen ligt, de
arbeid van de afdeeling Den Helder tot het
zakelijke te bepalen, doch dat de in de toe
komst te houden vergaderingen tevens zullen
strekken tot een prettige, vriendschappelgke
omgang der leden onderling, een opdiepen
van oude herinneringen, een en ander en doel
hebbende: het bevorderen der saamhoorig-
heid ,het aanknoopen of versterken der
vriendschapsbanden der oud-gemobiliseerden.
Na een desbetreffende vraag van den voor
zitter, gaven 70 der aanwezigen zich op als
iid, zoodat de oprichting van de afdeeling
Den Helder als, zeer geslaagd mag worden
beschouwd.
Nadat de voorzitter zgn groote voldoening
hierover had uitgesproken, werden candida-
ten gevraagd voor een voorloopig bestuur.
Hiervoor gaven zich op de heeren J. de
Jong, S. de Böch, W. de Boer, H. van Urk en
S. H. Boels. Genoemde heeren werden bg ac
clamatie gekozen.
De voorzitter zegde vervolgens de aanwe
zigen harteigk dank voor de groote opkomst,
waarna de vergadering met het zingen van
het Wilhelmus en het aanheffen van een drie
werf hoezee voor Hr. Ms. de Koningin werd
gesloten.
Het voorloopig bestuur is als volgt:
Voorzitter J. de Jong, Prins Hendriklaan 9;
secretaris S. H. Boels, Rugghweg 36; pen
ningmeester H. van Urk, Koekoekstraat 20;
commissarissen W. de Boer, Oooievaarstraat
48 en S. de Böck, Weststraat 2.
Oud-gemobiliseerden, die tot deze afdeeling
wenschen toe te treden, worden verzocht
zich hiertoe te wenden tot den secretaris.
De mailverzending zal met ingang van 15
Mei plaats hebben als volgt:
a. Des Donderdags via Marseille of Genua
met passagiersschepen.
Laatste buslichting der bgbussen 4 u. 40,
bus postkantoor 9. u. 15. Aanbieding aange-
teekende stukken vóór 9 uur.
b. Indien vanaf Marseille een mail-vracht-
schip vertrekt, gsechiedt de verzending reeds
des Dinsdagavonds. Laatste buslichting van
de bgbussen om 19 u. 10, van de bus aan het
postkantoor 21 u. 10. Aanbieding aangetee-
kende stukken voor 20 u. 30.
Op Dinsdag 5 Mei verzending als sub b
voor de „Kota Repan".
VEREENIGING „ALGEMEENE
LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK".
Ledenvergadering.
Maandagavond werd in het leeszaalgebouw
in de Breewaterstraat, de jaarlijksche leden
vergadering dezer instelling gehouden. Als
gewoonlgk was deze vergadering weer slecht
bezocht, slechts enkele leden buiten die van
alg. en dagelgksch bestuur, waren hierbg
tegenwoordig. De voorzitter, dr. C. H. K e t-
n e r, drukt in zgn openingswoord leedwezen
uit over het feit, dat de het voirg jaar uitge
sproken verwachting inzake een nieuw ge
bouw helaas niet is verwezenkjkt. Nochtans
zegt de secretaris in zgn verslag, dat het
„daghet in het oosten": we zgn wel Iets na
der gekomen tot het doel; het gemeentebe
stuur heeft sehriftelyk toegegeven, dat de
toestand onhoudbaar is. De Voorzitter deelt
verder een en ander mede omtrent het werk
fonds en drukt tenslotte den wensch uit, dat
de openbaar gemaakte besprekingen betref
fende een en ander de zaak mogen bespoe
digen. wg verwgzen hiervoor naar de in ons
blad opgenomen artikelen.
Jaarverslagen en begrootingen.
Na alles, wat wg ook hierover uitvoerig in
ons blad vermeld hebben, kunnen wg verder
kort zgn. De heer Timmer, plaatsvervan
gend lid van de fin. commissie, rapporteerde
dat de rekening in goede orde was bevonden
en bracht den penningmeester hulde voor
dienst keurig beheer.
De Voorzitter deelt alsnog mede, dat
wegens de zeer wisselvallige toekomst dit
maal geen voorloopige begrooting voor het
volgend jaar (in casu 1937) kon worden op
gemaakt en dat de verminderde gemeenteigke
subsidie aanleiding is geweest, teneinde een
sluitende begröoting te krggen, om op de sala
rissen boven de 600,een korting toe te pas
sen van 7% (Ook reeds in onze vóórbe
schouwing vermeld.)
De diverse rekeningen en begrooting wer
den zonder op- of aanmerkingen goedge
keurd.
Bestuursverkiezing.
Van het Algemeen Bestuur treden in 1936
30 April. Het is merkwaardig, hoe een
achtjarig kind door een onnoozele vraag een
brandeDd probleem, dat je dag aan dag bezig
houdt, in een handomdraaien tot oplossing
kan brengen.
„Vader, waar staat de oorlog in Abessinië
ook weer altijd in In het Nieuwsblad
Je grinnikt. En je antwoordt: „Nee m'n
jonkie, dat staat overal in."
Maar ineens gaat je 'n lakkei op. lederen
dag loop je als krantenman te piekeren, hoe
je voor je kolommen eens beslag kunt leggen
op iets, wat de andere bladen niet zullen
hebben. Maar altgd draai je allemaal in het
zelfde kringetje rond. Hebben de Italianen in
Abessinië een nieuwe stad ingenomen, dan
hebbeo de andere bladen het bericht ook. Zyn
er verkiezingen in Frankrijk, alle kranten
melden den uitslag. Is er een voet balwedstrgd
Nederland—België, overal staat een verslag.
Dit is een ongezonde toestand! Een sigaren
winkelier probeert vooral zgn eigen merken
te pousseeren, opdat de klanten bg hem zul
len moeten terugkomen. Een modezaak, een
hoedenwinkel willen zooveel mogelijk exclusieve
modellen hebben; een meubelzaak, een schoe
nenwinkel leggen zich toe op een eigen genre.
Maar de dagbladen? Hun ideaal is: volledig
heid. Zg zijn niet tevreden, voor zg alles kun
nen bieden. En het gevolg is, dat zg waren
huizen worden.
Die vraag van het achtjarige jog opent
verre verschieten en is vol wgsheid.
Ais wg inderdaad het nieuws eens onder-
liog contingenteerden Als we de sferen eens
onder elkaar verdeelden? Dan dwongen wg
den lezer minstens tien dagbladen te lezen
in plaats van éénEen „ordening" om van te
watertanden
Wg zouden bgvoorbeeld afspreken, dat do
oorlog in Abessinië alleen door het „Nieuws
blad" mocht worden afgedrukt en zoo zouden
we heel Nederland dwingen het „Nieuwsblad"
te lezen. Een reuzenidee
„Addis Abeba door de Italianen ingenomen.
Copyright Nieuwsblad."
„De Negus doet afstand van den troon. Do
Kroonprins volgt hem op. Nadruk ver
boden."
En de berichten uit Duitschland zouden we
bgvoorbeeld kunnen toewgzen aan „Tubantia",
dat immers een half uur van Duitschland af
verschgnt en er dus een koeriersdienst op na
kan houden. Men zou dan bgvoorbeeld in de
groote pers lezen:
„Frankrgk heeft Hitler's voorstellen beant
woord met een uitvoerige nota, waarvan wij
den inhoud niet kuDnen mededeelen, daar deze
materie behoort tot het terrein van „Tubantia"
in Enschede".
Alles wat de marine betreft kon men het
beste overlateD aan de „Heldersche Courant'.
Was er dus weer eens een Vlootconferentie,
of een gewapend conflict tusschen twee marine-
mogendheden, dan was heel Nederland voor
de berichten daarover aangewezen op de „Hel
dersche Courant", die, om in den marinestgl
te big ven, er wèl bg zou varen.
Malversaties kon men b.v. ter behandeling
overlaten aan „De Telegraaf", moorden aan de
„Ossche Courant", enzoovoort enzoovoort. Het
gevolg zou zgn, dat men zóóveel kranten moest
lezen om bg te blgven, dat men den avond
doorbraent aan de leestafels van de cafés,
waardoor er. als bgkomslig maar niet onbe-
langrgk gevolg, een gouden tgd zou aanbre
ken voor de caféhouders.
Een volkomen waanzinnig idee toegege
ven. Maar van journalistiek standpunt heeft
het toch althans zooveel nut, dat er een halve
kolom mee is te vullen
Bioscopen.
TrvoU-Theater, aanvang 7 uur.
Witte Bioscoop, aanvang half acht.
Bialto-Theateraanvang half acht.
Donderdag S0 April.
Casino, 8 uur: Chr. Oranjevereeniging Film
voorstelling, enz.
Musis Bacrum8 uur: Cursusbal.
Vrijdag 1 Mei.
KegelhuisOrkest Christl. Osenegg.
Casino8 uur: Feestavond S.D.A.P., (1 Mei
feest).
af de heeren P. C. de Boer, P. J. N. vaa
Doorne, Dr. C. H. Ketner (lid dag. bestuur,
voorzitter), Th. Moleman (lid dag. bestuur)
en ir. A. Slingervoet Ramond, die met resp,
10, 14, 14, 13 en 14 stemmen werden her
kozen. Ook de Financieele Commissie en haar
plaats vervangende leden werden herkozen.
H.
Onze kruiser is niet alleen een renpaard,
maar bovendien een echte Sandelwood, dat
kittige dier, om zgn uithoudingsvermogen
bekend. Met een sukkeldrafje van 22 KM. per
uur, dus de vaart van een wielrgder met een
harden wind in den rug kan „De Ruyter
ft-000 mgien (9.000 KM.) afleggen op de haver
in zgn krib, dat is een plas olie van 1.200 ton.
De groote vaart, welke met forceeren een
redeigk aantal uren vol te houden ls, ls een
van zgn beste wapens Hg duikt daardoor plot
seling op, waar de vgand hem het minst ver
■wacht; de kruiser, die uiteraard niet op kan
tegen het slagschip, kan zich snel uit de voe
ten maken, als hg zulke knapen verkend en
hun aanwezigheid aan het oppercomman o
gemeld heeft; hg geeft torpedojagers in
snelheid weinig toe en ls hun op de wapenen
glad de baas; het smalle, rappe schip is niet
gemakkeigk te treffen en wanneer wg hem
tn onze stoutste verbeelding zien samenwer
ken met 5, 6 broertjes, wordt dat een zwerm
Van bliksemsnel verplaatsbaar geschut,, da
«en regen van staal kan storten op Indrin
gers in onze wateren. Het tweede wapen van
den kruiser is dan ook zgn geschut. Vinnig
kijken zgn zeven kanonnen van 15 c.M. »-
Über en 7.5 M. lengte boven het dek uit. zfl
ht(n paarsgewgs in pantsertorens opges e
alle in de midscheeps, twee torens a
één voor; het 7e kanon in een z.g. pantser-
eohild is op het dekhuis vóór de brug ge
plaatst en vuurt over den voortoren heen.
Onze kruiser heeft geen torpedolanceer-
inrichtingen of zeemgnen. Dat zou natuurlgk
gekund hebben, maar hier heeft gegolden:
„Le meilleur est 1'ennemi du bien."
De snelheid was van primair belang. Had
men zich tevreden gesteld met een vaart van
28 mgi, dan zouden aan machine- en ketel-
gewioht wel 500 ton te besparen zgn geweest
cn men had enkele kanonnen meer, of mgnen-
en torpedoinstallaties kunnen plaatsen.
Edoch, dan had men wel een kruiser- torpedo-
boot-nignenlegger verkregen, mzjxr geen
echten kruiser en geen echten torpedojager
en geen echten nujnenlegger, en een schaap
met 5 pooten heeft zeker niets van een oor
logsschip. Een oorlogsschip heeft rekening te
houden met aanvallen uit de lucht en de ver-
radcrigke zeemgnen, die juist daar loeren,
waar hg als verkenner doordringen moet.
Tegen vliegtuigen verdedigt de „De Ruy
ter" zich met mitrailleurs: met 10 zware van
40 mM kaliber, paarsgewgs op affluiten
opgesteld en 8 lichte van 12.7 m.M. kaliber.
De eerste braken in ontzagigke massa sprlng-
granaatjes uit; een vliegtuig moet dus door
een regen van scherven heen, wil het zijn
bommen op het schip strooien kunnen.
Tegen het mgnengevaar besohikt de krul-
aer over rognkabekmgders, z.g. paravanen,
best te defineeren als vliegers-onder-water
met-messen, die voor en opzijde van den
voorsteven de mgnkabels stuksnyden.
Het verkenningswerk, wel een der belang-
renkste takken van een kruiser, eischt na
tuurlgk ook des nachts een scherp oog. De
kruiser heeft er vier, namelgk vier sterke
zoeklichten met spiegeL, van meer dan een
meter doorsnede. Daarvan zgn drie op de
bordessen van den voormast geplaatst en één
achter den schoolsteen. Met deze lampen kan
men den horizon en baaien en kreken afzoe
ken, doch zg dienen toch voornamelgk om
een nachtelgken torpedoaanval te kunnen
helpen afslaan. Het is dan de kunst de met
groote vaart aanstormende torpedobooten in
de felle lichtbundels te krggen, opdat de ar
tillerie hen onder vuur kan nemen, en de
vgandelyke commandanten verblind worden
bg het naderen en lanceeren hunner torpedo's.
Op den kruiser beschikt men verder nog
over twee watervliegtuigen, zg dienen om
het areaal der verkenning belangrgk te ver-
grooten, want zg stggen hoog en kunnen hun
neus steken ln gebied, dat het schip niet
bereiken kan. Met een „catapult", waar de
oude belegeraars van Damiate van gewater
tand zouden hebben, kunnen de vliegtuigen
het luchtruim ingeslingerd worden.
In zekeren zin behooren tot de bewapening
van den kruiser ook de inrichting om door het
verwekken van een kunstmatigen nevel zich
achter een rookscherm te verstoppen, alsmede
de twee radio-installaties: één voor vredestgd
opgesteld boven de navigatiebrug en één,
veilig opgebrogen onder het pantserdek. Men
kan op de lange- en kortegolf seinen wisselen;
op de lange golf ls de actieradius vele honder
den zeemgien, 's nachts zelfs de helft grooter,
terwgi op de korte golT praktisch elke afstand
op aarde te overbruggen ls.
wg hebben tot nu toe onzen kruiser laten
ageeren zonder rekening te houden met het
feit, dat zgn tegenstander reageeren zal.
De bouwers hebben den vgand echter niet
onderschat en ons schip in een stevig pantser
pakje gestoken. Vroeger beschermde men
kruisers van dit charter slechts met een
gebogen pantserdek, dat ln het midden boven
de waterign uitstak, doch aan de kanten vrg
diep daaronder afliep. Onder water namelgk
dringt een granaat niet door, maar recoche-
teert, zoodat het water wel de beste
pantsering tegen artillerievuur is. Het pant
serdek vormt dus als het ware het deksel op
de veilige doos onder water. Slagschepen en
slagkruisers hadden bovendien een gordel
pantser, want zg leveren den eigenlgken zee
slag en hebben meer kans op directe treffers
van zwaar kaliber. De moderne kruiser kan
het echter door de ontzagigke verbetering
van de trefkans ook niet meer zonder pant
servelletje stellen Een groot deel van ons schip
heeft dan ook een gepantserden gordel boven
j water en een eind daaronder. Pantserdwara-
1 schotten sluiten dit voor en achter af, het
pantserdek vormt het deksel van de pantser-
doos, waarin de meest vitale deelen van het
schip zgn ondergebracht. Er zgn natuurlijk
ook vitale deelen buiten die doos opgesteld,
bgvoorbeeld de commandotoren en de geschut-
torens; zg vormen verticale pantserdoozen op
zichzelf. Dat alles heeft vele honderden ton
nen pantsermateriaal voor dezen kruiser
noodig gemaakt.
De pantsertechniek is een uiterst gecompli
ceerde; diep zullen we er niet op ingaan,
maar de lezer zal het wel merkwaardig
vinden, dat men spreekt van zeer harde, harde
en zachte pantsering. Dat begrip „zacht"
geniete de lezer overigens met een korreltje
zout; het ls even relatief als het begrip
„klein" in de sterrekunde voor een afstand
van een paar lichtjaren. Waar en hoe de
verschillende bovengenoemde pantsersoorten
worden gebruikt, hangt af van de omstan-
digheden, waaronder eventueele treffers op
do vcrsohllcnde plaatsen verwaoht kunnen
worden. Maar al zit het zeer harde en het
harde en het zachte pantser in voldoende
dikte op de goede plaatsen, dat wil niet
zeggen, dat er nooit een treffer binnendrin
gen zal; integendeel, het schip is er geheel
op Ingericht, om de gevolgen daarvan het
hoofd te kunnen bieden.
De ernstige gevolgen van treffers, projec
tielen, mijnen en torpedo's zgn de lekke»,
welke zg veroorzaken. Een gat onder de
waterlijn behoeft niet groot te zgn oin een
schip tot den ondergang te brengen, al zgn
de 2 lenspompinstallaties in staat elk 400 M1
per uur uit het schip te werken. Het streven
is dan ook elk lek te begrenzen door een
waterdichte omgeving, wat bereikt wordt door
de verdeeling van het schip onder waterign
in waterdichte compartimenten. Heelemaal
onder in het schip vormt de dubbele bodem
een raat van waterdichte cellen; onder het
pantserdek is het schip door 23 waterdichte
schotten in 24 compartimenten verdeeld. Men
kan daaruit door schachten naar dek ont
snappen, als een afdeeling vol loopt; niet door
de waterdichte deuren, die onmiddeHjk ge
sloten worden. Dat sluiten, het aansluiten
der lekke afdeellngen op de lenspompen,
trouwens het nemen van allerlei veiligheids
maatregelen, wanneer in afdeellngen van het
schip rampen optreden, is te verzorgen van
allerlei punten uit, gelegen bulten de zóne
van het opgetreden gevaar, zoowel van dek,
als van bepaalde centrales uit.
wg kunnen nog niet van het staal afstap
pen, want staal ls schering en inslag op een
modern oorlogsschip. Hout en al wat brand
baar is, is zooveel doenigk geweerd; ter be
kleeding van het opperdek kan het echter
niet ontbeerd worden, want een stalen dek,
bespoeld door overkomende zeetjes, biedt geen
houvast, zelfs voor de beste zeebeenen niet.
Meubels, kasten, beschietingen zgn van
staal of van het in de metaaltechniek meer
en meer veldwinnend duraluminlum, dat aan
sterkte groote lichtheid paart. De laatste
factor is van enorm belang op een oorlogs
schip, waar gewichtsbesparing de hoeveel
heid mee te nemen munitie en brandstof ten
goede komt. Men heeft op dit schip waar
mogelyk, klinkwerk vervangen door autogeen
lasschen; alleen op de waterdichte schotten
reeds is daarmede 15 gewichtsbesparing
verkregen.
De hereenen zitten in don „mast".
wg noemden reeds het een en ander, maar
nog niet het allermarkantste op dit schip,
namelgkden mast!
Dat la hier een wonderigh ding en zal wel
zoo heeten omdat hg 25 M. boven het schip
uitsteekt en de zeeman voor traditie voelt en
een schip zonder mast niet als zoodanig zou
willen erkennen. Hier echter is de mast een
zeven verdiepingen hooge éénkamers-étage-
woning, van alle moderne gemakken voorzien
ten bate van het gevecht, wel te verstaan.
Hg is de voelhoorn van dit ngdige insect, één
bonk fyne zenuwen, hg bevat het oog, het
oor en de hersens van den kruiser en daar
mede bedoel Ik niet alleen deze vitale deelen
van den commandant, die „in de mast" zit
tgdens het gevecht, maar ook de talrijke
instrumenten, die van hier uit bediend worden
en die zgn orders distribueeren naar alle
afdeellngen van het schip, de kanonnen doen
afvuren, het schip den juisten koers geven.
Een dergeigke voelhoorn is voor den vgand
natuurlgk wel het meest gewenschte doelwit,
maar op een 10, 12 KM. afstand is hg toch
slechts een streep voor den vuurletder van den
tegenstander en daarom de veiligste berg
plaats voor de leiding van het schip.
De bovenste twee verdiepingen vormen den
commandotoren, een pantserkoepel, welke op
een pantserkoker rust, die tot op het pant
serdek doorloopt, en toegang geeft tot de sein-
centrale onder ln het schip. De zolderkamer
bevat den afstandmeter en de z.g. vuurleiding.
Wat is de vuurleiding elgenigk? Dat is de
kunst, om in den kortst roogeigken tgd zijn
projectielen in het doel te schieten en bg
voortduring daarin te houden.
(Wordt vervolgd.)
