Wederom was onoplettendheid de oorzaak,
De oud'burgemeester van Den Helder
vertelt uit den zeiltijd van de marine,
HLLDKRSCHE COURANT VAN DONDERDAG 3o APRIL 1936
DEVENTER ';-9 April. Het koopend
publiek begint steeds meer aandacht te schenken
aan het euvel, dat er slechte nabootsingen van
Origineele Auping-matrassen als de echte, Origi-
neele Aupings worden verkocht. Later blijkt pas,
hoezeer men bedrogen is uitgekomen. Gelukkig
zijn er twee dingen waaraan men de gegarandeerde,
echt-Origineele Auping-matrassen (Stroomlijntype
zonder klinknagels) kan herkennen: in het netwerk
moet de naam AUPING „ingeweven" zijn, ter
wijl de officieele verkoops-prijskaart aan de matras
dient te hangen. Zoo heeft ae oplettende kooper
voldoende waarborg voor echt fabrikaat!
Uit het politie-rapport
wier
Arrondissements
rechtbank te Alkmaar.
Oude Bet, de zwarte negerin, doet een strategische zet en zegt
dat iedereen die tegen de marine in opstand komt aan de ra
van de Sommelsdijk wordt opgehangen. - Het privilege van
oude Bet. - Hoe de heer Houwing de burgerwacht drilde.
Verduistering van f 6000.
Rondvraag.
By Ue rondvraag wijst de heer Tronchet
op een dagbladbericht betreffende een actie
van de Vereeniging van houders van uitleen
bibliotheken, die van de leeszalen onge-
tvenschte concurrentie vreezen.
De Voorzitter wflst er op, dat inder
tijd de boekhandel ook bezwaren maakte
tegen de stichting van de leeszalen, en een
verminderd boekendebiet vreesde. Gebleken
Js evenwel, dat het juist de leeszalen zijn,
die het lezen en koopen van boeken bevorde
ren en de leesbibliotheken zullen zeker van
«ie leeszalen op den duur geen schade onder-
Vinden.
Hierna sluiting.
EEN KRANIGE REDDING VAN DEN
HEER VAN DOK.
ZUu twintigste
De ter plaatse welbekende heer J. van Dok
vit de Basstraat ,de voorzitter van de ver-
Kenlging ,Moed-Volharding-Zelf opoffering"
lieeft Maandagmiddag een kranige redding
Verricht.
Omstreeks half vyf bevond de heer van Dok
vlch toevallig op de Buitenhaven, toen onge
veer voor de Marinekazerne het 7-Jarige
Koontje van den heer de Wit uit de Visch-
•traat in het water viel.
De heer van Dok bedacht zich geen moment,
•n na zijn bonker uitgesmeten te hebben
sprong hy den Jongen na. H(j was zoo geluk
kig deze direct vast te grijpen en met behulp
van anderen op het vlot te helpen.
Deze redding heeft haar byzondere ver
diensten: teneerste is de heer van Dok reeds
de 60 gepasseerd en ten tweedeis het zjjn
twintigste redding; aldus een jubileum.
wy hebben hem gisteren nog even opgezocht
•n geïnformeerd of hij nadeelige gevolgen van
ryn duik in het nog yakoude water heeft
ondervonden. Dat was evenwel meegevallen.
Een woord van hulde voor dezen kranigen
redder is hier zeker op zyn plaats, een man,
die tal van malen reeds bewees de plaats als
Voorzitter van Moed-Volharding-Zelfopoffering
Volkomen te verdienen.
NED. VEREENIGING VAN HUIS
VROUWEN.
Op een zeer druk bezochte byeenkomst van
bovengenoemde Vereeniging hield de verte
genwoordiger van de firma Stokhuyzen een
causerie over het onder dezen naam zoo zeer
bekende en goed geoutilleerde jam- en vruch
tensapbedrijf. Hierby werden o. afbeeldin
gen getoond van enkele machines, die er een
duideiyk beeld van gaven, dat in deze fabriek
vol mechanisch gewerkt wordt en die het
Aanraken der vruchten en de daaruit vervaar
digde producten met menschenhanden totaal
•verbodig maakt.
Het consumeeren dezer prima artikelen,
welke in verschillende prijzen verkrijgbaar
rijn, biedt U naast een absoluut hygiënische
bereiding de zekerheid, dat de levering ervan
plaats heeft in verpakkingen, die het volle
gewicht bevatten. Dit is in dezen tyd wel
Iets waar eens met nadruk op moet worden
gewezen.
Van het voortreffeiyke „Rhena"-product
der firma werd een glaasje tot proef aan
geboden en hierby werd een heeriyk stuk cake
gepresenteerd, door Koopmans' Meelfabrieken
in Leeuwarden, wier vertegenwoordiger ons
het een en ander vertelde over de fabricage
van verschillende meelsoorten. We vernamen,
dat graan voordat het als zuiver consumptie
artikel kan worden gebruikt, allerlei bewer
kingen moet ondergaan, zooals borstelen,
wasschen, poetsen en malen ,dat vooral boek-
weitmeel een hooge voedingswaarde heeft en
licht verteerbaar is, zoodat hiermede vlug een
goede aanvulling van het menu te bereiden
is. De verpakte artikelen geven ons de waar
borg van zuiverheid.
De presidente, Mevrouw Grunwald, zei, dat
zonder reclame geen artikel kan worden ge
lanceerd en geen zaken in stand kunnen biy-
ven en het dus goed gezien was van boven
genoemde firma's om de hulsvrouwen op deze
zeer interessante wijze een goeden indruk van
hun artikelen te geven
FILMAVOND GEORGANISEERD DOOK
DE HELDERSCHE ZWEMVEREENIGINO
EN REDDINGBRIGADE.
Op Dinsdag, 5 Mei organiseert de Helder-
•che Zwemvereenging en Reddingbrigade in
de Witte Bioscoop alhier een filmavond, ten
einde propaganda te maken voor de zwèm-
•port in het algemeen en in het bijzonder
Voor het zwemmend redden.
De filmavond kan worden georganiseerd,
Öank zy de welwillende medewerking van het
Bestuur van den Kon Ned. Zwembond en van
het Bestuur van den Ned. Bond tot het red
den van drenkelingen, welke besturen elk leen
Zeer actueele film op zwemgebied ter be
schikking hebben gesteld.
De film van den Kon. Ned. Zwembond
geeft antwoord op de vraag: „Waar, hoe en
waarom zwemt Nederland?", terwijl de an
dere film het werk der leden en brigades van
Nederland toont. Hierby wordt o.m. weerge
geven de vervoer- en bevrydingsgrepen, red-
dingsgevallen, demonstraties aan zee, werken
van kustbrigades, het zeer actueele gedeelte
betreffende reddingswerk by te water ge
taakte auto's e.d.
Wie reeds dlkwyls de- verzuchting heeft ge-
Slaakt: „Daar had ik nog wel meer van wil
len zien", als by toeval by gewoon bioscoop
bezoek eens in het Holandsch nieuws een.op
name van Willy den Ouden of één onzer an
dere zwemberoemdheden de revue passeerde,
zal op Dinsdag a s. volledig tevreden gesteld
worden door wat de K.N.Z.B.-film te zien
geeft, Daar zyn b.v. de opnamen van diverse
zwemslagen, snelzwemmen met daaraan ver
bonden techniek, schoonspringen, alles gede
monstreerd door de beste uit de besten van
Nederlandsche zwemmers en zwemsters. Op
namen van diverse zweminrichtingen, een ge
deelte betreffende zwemonderwys aan school
kinderen en veel meer. Kortom, deze film
toont u waarom zwemmen nuttig, noodig en
aangenaam is en de cultureele en sociale
waarde van dit alles.
In het nummer van Zaterdag a.s. komen
wy nog even terug op het doel deze voorstel
ling voor wat betreft de reddingbrigade.
INSTITUUT VOOR ARBEIDERS
ONTWIKKELING.
Propagumla-Feostvergaderliig afd.
Natuurvrienden.
Het was de heer Roovers, die gisteravond
voor een goed gevulde zaal in het Bondsge-
bouw den natuurvrienden een woord van wel
kom toeriep, en daarby wees op het min of
meer fleurige cachet, dat men dezen avond
gegeven had. In het byzonder had hy het ge
noegen den heer Polderman, die een met
lichtbeelden geïllustreerde lezing zou houden,
het welkom toe te roepen.
Door viool en piano werden vervolgens en
kele nummertjes uitgevoerd, waarna direct de
heer Polderman het woord nam.
De heer Polderman:
Nadat deze verzocht had om staande de
nagedachtenis van den, des morgens over
leden pionnier, Wibaut te herdenken, ving hy
zyn betoog aan met het schilderen van de
wordingsgeschiedenis der Natuurvrienden-
organisatie.
Zooals zoovele van de neven-organisaties
stamt ook deze uit de laatste jaren van de
voorgaande eeuw. Daarvoor toch had men
voornameiyk gelet, hetgeen trouwens begrij-
peiyk was, op de materieele nooden van het
proletariaat, doch nu men dit op een belang
rijk hooger niveau gebracht had. werd het tyd
ook eens te gaan letten op de geesteiyke po
sitie. Tenslotte, aldus spr., kan men van
brood alleen niet leven.
Het was de toenmalige hoofdstad van
OostenrijkHongarije, Weenen, waar de
eigeniyke geboorte van de thans zoo groote
organisatie plaats vond. Het was daar, dat
een aanvang werd gemaakt met de menschen
vanuit de sloppen en stegen der groote stad
naar bulten te brengen, hun een idee te ge
ven van Gods vrije natuur, hen de oogen te
openen voor de schoonheid van hun land bui
ten de enge stadsbegrenzing.
Enhet groeide. Van het samengaan
van enkelen in het jaar 1895 (slechts 37),
groeide men in slechts 10 jaar uit tot een or
ganisatie van niet minder dan 8.000. In 1930
beleefde men het hoogtepunt: over alle lan
den verdeeld waren in totaal ingeschreven
250 èi 300.000 leden.
Evenwel, na 1930 kwamen de slagen: in
Italië was het met de Natuurvrienden, in ver
band met de dictatuur, gedaan, evenals later
in Duitschland, terwyi men ook in Oostenrijk
met het regime van Dolfusz voor groote
moeliykheden kwam te staan.
Hoe 't ook zy, thans is de beweging weer
groeiende, niet in het minst in Nederland en
men mag zonder overdrijving spreken van een
wereldbeweging. Wat ons land betreft, dit
sloot zich aan in 1923 en telt momenteel
10.000 leden.
Vervolgens vangt de met lichtbeelden (door
den heer Maas geprojecteerde) geïllustreerde
lezing aan. Wy zien de vele groepshuizen in
tal van landen: in België, in Frankrijk, in
Zwitserland, in Engeland en Amerika.
Nadat men tal van zeer aantrekkeiyke
kiekjes gezien heeft vraagt de heer Polder
man of het wel verantwoord is den arbeiders
dit alles te laten zien, of het niet het opwek
ken van een begeerte is, die voor de meesten
toch nimmer in vervulling zal gaan. Hy ont
kent dit en dringt er in dit verband op aan,
dat men nóg meer propaganda zal voeren,
dat men nóg meer moet offeren, opdat eens
de tyd zal komen dat allen het vele schoons
van eigen land en daarbuiten zullen kunnen
genieten. Men heeft er recht op, en daarom
is het wekken van deze begeerte volledig ver
antwoord.
Belangrijker dan dit alles van het interna
tionale „Reisbureau" is evenwel volgens spr.
het werk in 't eigen land, de arbeid in ge
meenschapszin verricht. Het tweede gedeelte
van de rede staat dan ook in het teeken van
Nederland: tal van steden en mooie plekjes
worden bezocht en by elk hiervan heeft de
heer Polderman wel iets interessants te ver
tellen.
Na de pauze
bezoeken wy de 9 huizen en de 2 kampplaat
sen die de Nederlandsché Natuurvrienden be
zitten. Deze 11 centra zyn het x-esultaat van
heel veel werk en nog meer offervaardigheid.
We krygen uitstekende opnamen uit de
Voomsche duinen, van de Reewijksche plas
sen, van de huizen bij Loenen, van de Lage
Vuursche en in Twente.
De heer Polderman besluit zyn bespre
king met het aantoonen van de vereisclite,
dat men dan alleen volledig zal kunnen sla
gen als bij allen de wensch naar een waar-
achtigen gemeenschapszin uitgaat, hetgeen by
lederen Natuurvriend een diepere overtuiging
behoort te zyn. Hij verzoekt nogmaals den
steun van allen, ter bereiking van het ideaal,
dat men zich reeds vele jaren geleden gesteld
heeft en waarvan reeds een belangrijk ge
deelte in vervulling ging.
Na nog een enkel nummertje muziek is
het de heer Marinus, die onder aandrang van
de aanwezigen (het is dan reeds by elven!)
een fragment voorleest uit het boek van A.
M. de Jong: Frank van Wezels Roemruchte
jaren, hetgeen natuuriyk in den smaak viel.
De heer Roovers sluit daarna deze propa-
ganda-feestvergadering.
BIJ DE OPVOERING VAN „PARCIVAL".
Zondagavond a.s. in den Volksbond
door do KuUi. Vrouwelijke Jeugdbewe
ging „De Graai".
In verband met den Zondagavond op te
voeren Parcival-iegende ïykt het ons nuttig
eenige bijzonderheden te geven betreffetiie
deze oeroude sage, welke steeds weer in de
middeleeuwen opduikt en die men in ontel
bare vormen terugvindt.
Het begint met de proloog, waarin de
reien vertellen van den herkomst der graal
en van de latere bewakers en Koning der
wondere kelk.
in het dan volgend eerste tafreel zien we
Parcival als knaap, hoe hy leeft en hoe het
onbestemde hem naar het avontuur trekt. in
1 dit gedeelte ontdekt hy ook de 3 myseries:
licht-donker, levend-dood en God-Vyand.
In het tweede tafreel trekt Parcival de
wereld in en doodt ridder Ither om in het 3e
op den burcht Graharz opgevoed te worden
tot ridder. Hy wordt Koning, doch vertrekt
om z'n moeder te zoeken. Dan vindt Parcival
de Graalburcht.
Het 4e en 5e tafreel vertellen respectieve-
lyk hoe hy zyn roeping mist en God-loos door
de wereld zwerft om in het 6e te laten zien
de bekeering: hoe hy tot het weten komt dat
het niet de trotsche stryder is die het Graal
mysterie zal weten op te lossen, doch de door
ïyden gelouterde alleen.
Het laatste tafreel brengt de volkomen
verlossing van Parclfal en zyn Koningschap
over de Graal-ridders. Het verhaal wordt dan
besloten niet het „Laudate Doniinum".
Er zal ongeiwyfeld voor deze byzondere
opvoering belangstelling bestaan.
TILLY KALKHOVEN'» JOKDAAN
CABARET.
Men schrijft ons:
Een avond by Tilly Kalkhoven in haar bont
gekleurd Jordaan-Cabaret is geen verloren
avond. De „Mistlnguet van Holland" verstaat
de kunst als by tooverslag een zaal vol men
schen tot een vrooiyke gemeenschap te
maken.
zy is een vrouw, die in haar cabaret
programma, aan den gullen humor uit de
onsterfeiyke Amsterdamsche Jordaan alle
recht laat wedervaren.
De eerste groote attracUe op Zaterdag en
Zondag a.s. in Casino is het bekyken der
muurschilderingen, die de groote zaal omge-
tooverd hebben tot een vrooiyken feest-
tempeL
Een attractie op zich zelf vormen de zin
gende kellners. Het zyn Jordaansche jongens
die gemoedeiyk in een truitje rondloopen en
een roode das om hun hals dragen. Zy brengen
niet alleen de potten bier rond. maar hebben
ook hun aandeel in het cabaretprogramma.
RIJWIELDIEFSTAL.
Door een bewoner van de Spechtstraat werd
aangifte gedaan van vermissing van zyn
rijwiel, hetwelk in een garage achter de
Keizerstraat was geplaatst.
Schoorsteenbrand je.
Maandag werd kennisgegeven dat er een
schoorsteenbrandje in de Emmastraat was.
Door het werpen van zout in den schoor
steen werd de brand gebluscht. Persooniyke
ongelukken kwamen niet voor.
Een heethoofdig jochie.
Door de politie te Alkmaar werd kennis
gegeven, dat aldaar aan het Hoofdbureau van
Politie een jongen verbleef, die na een twist
met zyn moeder alhier, was weggeloopen. In
overleg met den vader van den jongen ia hy
per autobus naar Den Helder teruggebracht.
Aan het hoofdbureau van Politie bevindt
zich een onbekend persoon, vermoedeiyk van
Duitsche nationaliteit.
De Commissaris van Politie te Den Helder
verzoekt hun, die meenen eenige inlichtingen
te kunnen verstrekken omtrent zyn identiteit,
de plaats, waar hy voor zyn aanhouding ver-
biyf hield of eenige andere inlichtingen, welke
voor de vaststelling van zyn identiteit moge
lijk van belang kunnen zyn, dringend hiervan
zoo spoedig mogelyk mededeeling te doen aan
het Hoofdbureau van Politie alhier.
Het signalement van bedoelden persoon
luidt als volgt:
Lengte 1.82 M„ rechte houding, slank
figuur, ongeveer 22 23 jaar oud, langwer
pig gezicht, hoog voorhoofd, naar achteren
gekamd blond haar, gezonde kleur, grijze
oogen, rechte neus, geen baard of knevel,
dikke bovenlip, zeer grove handen, welke
aan de binnenzyde geheel met eelt zijn be
dekt, op den linkerduim heeft hy een ver
dikking.
Hij is gekleed in een zwart colbert-costuum
(mee streepje) zwarte lage schoenen, donker
gryze sokken, wit overhemd, witte slappe
boord, zwart met rood en grys gestreepte
das, donkerblauwe sjaal met witte stippen,
grijzen slappen hoed, waarin de letters V. d.
G. voorkomen en de firma-naam C. Troost,
Den Helder (De naam Den Helder is onlees
baar gemaakt).
VISSCHERM.
Op de zuid was er weinig garnalenaahvoer.
Er werd slechts twee dagen gevlscht en
toch was het vastgestelde kwantum, dat
mocht worden aangevoerd, slechts 50 kilo per
zeil- en 100 kilo voor motorvaartuigen.
Het besommingsresultaat kon dus slechts
zeer laag zyn.
De Noordzeevisschery had ook te lyden
onder liet stormachtige weer der vorige week,
zoodat er een schaarsche besomming het ge
volg was was. De prijzen varleerden zeen
Maandag waren de prijzen aan deri afslag te
IJmuiden nogal goed, zoodat enkele trawlers
een tameiyic behoorlijke besomming koiideti
maken,
In Scheveningen wordt geklaagd, dat er
den laatsten tyd zoo weinig aanvoer is van
tarbot, terwyi er verleden jaar om dezen tyd
zoo byzonder veel tarbot werd aangebracht.
Ook dit ichryft men toe aan de koude,
maar w&arschyniyk zal het wel een geheel
andere oorzaak hebben. Men is geneigd een
oorzaak aan te wyzen, die oogenschynlyk het
meest voor de hand ligt, maar welke waar-
schynlyk niet is na te speuren.
Zoo kwam er verleden jaar veel tong
voor op onze kust, meer dan ervaren vis-
schers zich konden heugen, dat dit het geval
was geweest. Men tastte toen naar de oor
zaak er van, maar kon er geen verklaring
van geven.
Liet de ansjovis zich dit jaar al heel vroeg
in het zuiden zien en kwam er zelfs al een
exemplaar voor in de Waddenzee, thans
wacht men vergeefs op de groote scholen;
ze laten zioh nog niet zien.
Uit het zuiden wordt zelfs gemeld, dat er
zelfs geen enkel exemplaar meer wordt
waargenomen. Zou ook hiervan de koude de
oorzaak kunnen zyn?
VAN ONZE ADVERTEERDERS.
Een gevelsteen uit den Kembrandt-
tyd inspireert een moderde handels
organisatie.
Men schryft ons:
Toen het nieuwe fabrieksgebouw van de
Koffie Hag Maatschappy in Amsterdam tus-
schen de Laurier- en Rozenstraat, met uitgang
naar de Prinsengracht, werd opgetrokken,
vond men in een regenput een gevelsteen.
Deze steen, die thans aan den gevel van het
nieuwe gebouw pry kt, stelt een„Lindt-Winckel"
voor.
Er was gedurende ruim 25 jaren maar één
coffeïnevrye koffie, n.1. Hag. Toen de gevel
steen van „De Lindt-Winckel" gevonden was
en men zag, dat deze winkelier uit den Rem-
brandt-tyd door de voorstelling op diens
gevelsteen reeds wilde aantoonen, dat zyn
artikelen niet alleen door den deftigen stand
gebruikt konden worden, maar dat ook de
middenstand en de arbeidersvrouw daar
konden koopen, stond het voor de Koffie Hag
Maatschappy vast, dat de gegarandeerd coef-
fïnevrye koffie, die beter voor de gezondheid
is, ook in goedkoopere soorten beschikbaar
moest worden gesteld, zoodat deze onschade-
lyke koffie binnen het bereik van iedereen
kon komen.
Laboranten ec technici gingen aan den slag
en het resultaat was in 2 opzichten belangrijk.
Thans is er niet alleen een gegarandeerd
coffeïnevrye koffie biDnen ieders bereik, maar
ook op het gebied der conserveering van het
heeriyke koffie-aroma zyn geweldige vorde
ringen gemaakt. In het nieuwe bedrijfsgebouw
staan de meest geperfectionneerde machines,
waarmede deze vindingen worden toegepast.
Het standaardmerk Hag, de van ouds be
kende superieure kwaliteit, wordt thans onder
super-vacuum verpakt, dus in luchtledige
bussen, die de koffie tegen geur- en smaak-
bedervende invloeden beschermen. Zelfs in de
meest veraf gelegen streken krygt de huis
vrouw dus thans de Hag-koffie kersversch
uit de brandery in haar provisiekast.
Zitting van 28 ApriL
Joh. B„ Wervershoofd, diefstal in kaas-
fabriek; eisch 50 of 25 dg.; uitspraak: 25,
of 15 dagen.
Erwin K., Wervershoofd, diverse diefstal
len, eisch 10 mnd gev.; uitspraak: 6 maan
den gevangenisstraf.
L. Z., bolienkweeker te Castricum. Hooger
beroep van vonnis kantonrechter van 50
of 25 dg.; eisch bevestiging; uitspraak 40
of 20 dagen.
Jan I., Egmond Binnen, bolienkweeker.
Hooger beroep vonnis kantonrechter van
30 of 20 dagen; eisch bevestiging; uit
spraak conform.
A. A„ bloemenventer, Linimen, hooger be
roep vonnis kantonrechter van 10 of 6 dg.;
eisch 5 of 3 dg. uitspraak: vrijspraak.
Deze drie gevallen betrof teelen van bollen
zonder vergunning van de Sierteeltcentrale.
H. v. G„ garagehouder te Zeist, dood
door schuld, (aanrijding te Wieringen op 7
December JA) eisch: vrijspraak. Uitspraak
conform.
Zitting van Dinsdag 28 April,
,11 Heethoofdig jongmenwh.
De 22-jarige Joh. A. S. uit Wieringen stond
terecht wegens smaadschrift. Hy had in
December 1935 blykens de dagvaarding de
eer en goeden naam aangerand van de heeren
C. P. Ooms en J. W. Lucas, resp. directeur
en gedelegeerd Commissaris van de N.V.
Drukkery ..De Spaarnestad", uitgevers van
het Panorama, door een pamflet in een oplaag
van 250 exemplaren te verspreiden, waarin hy
had geschreven, dat genoemde heeren N. K.
hadden belasterd en dat deze N. K. niet het
Panorama had opgelicht, maar dat het Pano
rama N. K. hadden op
De invulling van dit hiaat liet hy aan de
lezers van het pamflet over. Tevens had hy
sprekende van de directie van het Panorama
geschreven: de ,,heren(?)".
Verdachte erkende dit pamflet geschreven
te hebben; met het hiaat ...op had hy niet
bedoeld „opgelicht", maar; op laten draaien
voor de kosten, welke verkalring natuuriyk
niet geaccepteerd werd door de rechtbank.
De heeren Ooms en Lucas, als getuige
gehoord, verklaarden zich door den inhoud
van het pamflet beleedigd te gevoelen. Briga
dier Bergsma had ook de eer gehad een der-
gelyk pamflet te mogen ontvangen, verd.
aldus deze getuige, bewoog zich nogal op
politiek terrein, doch stond overigens goed
bekend.
Get. décharge N. K„ verklaarde ontslag
genomen te hebben als colporteur van het
Panorama, waarna hy trachtte een ander
periodiek „Stad en Land" ingang te doen
vinden; hy ontkende echter dit te doen by de
Panorama-abonnees. In het pamflet heeft get.
niet de hand gehad; wel wist hy van de ver
spreiding af. Toen ook get. verklaarde even
als verdachte, dat hy achter de woorden:
Niet Kat heeft het Panorana opgelicht, maar
het Panorama heeft Kat opmeende
te moeten lezen: ...laten opdraaien voor de
kosten", moest de rechtbank toch wel be-
grijpeiyk lachen over deze veelzeggende soli
dariteit van verd. en deze getuige.
De Officier achtte het volkomen begrijpelijk
(door YVEL DLAWNURG).
I
XIII.
Het gevolg van de besprekingen met den
Gouverneur van Suriname was, aldus ver
volgde de oude burgemeester van Den
Helder, zyn verhaal, dat er een driemanschap
in Paramaribo werd ingesteld. Er werd
besloten, dat de troepen onmiddeliyk zouden
uitrukken. Het oproer grondig te kunnen
onderdrukken, was echter geen gemakkeiyke
taak, Paramaribo was zeer uitgebreid, zooals
in al die tropische steden waren er huizen met
groote erven. En waren heel breede straten,
die beplant warea met tamarinde- en pom-
pelmoesboomen. Vele dier straten waren niet
geplaveid, maar met fijn schelpzand bedekt.
Het is te begrijpen, dat het garnizoen het
niet alleen af kon. Ze konden tenslotte niet
overal tegeiyk zyn. En dus werd van de
„Sommelsdyk" hulp verleend. Aan het hoofd
van een sectie matrozen en gewapende ma
riniers rukte ik uit...
De oud-burgemeester van Den Helder scha
tert plotseling van het lachen.
„Waarom lacht u, kolonel?" zeg ik ver
wonderd. „Vond u het zoo komisch, dat op
roert"
De oud-burgemeester schudt nog steeds
lachend het hoofd.
„Neen, dat niet", zegt hy. „Maar een van
onze voornaamste hulptroepen, een, die het
leeuwenaandeel gehad heeft, om het oproer
te dempen, was een oude negerin, Bet van de
Keet.
Die ouwe zwarte Bet dan. was met hart en
ziel verknocht aan de marine.
Bet was nameiyk kadraalster en hield de
wacht op den steiger. Ze was een zeer in
vloedrijke persoon onder de negerbevolking.
Ieder commandant van een oorlogsschip,
die voor den tweeden keer in Suriname
kwam, mocht volgens de traditie niet aan
wal komen, voor hy door Bet gezoend was.
Overste van Steyn, die in de periode van
den negeropstand in Suriname lag, had als
commandant van de „Sommelsdyk" riolens
volens, zich aan de kuische kus van de oude
negerin moeten onderwerpen. Je kunt dus
denken, dat de Nederlandsche marine door
Bet aanbeden werd! En vóór de troepen aan
wal kwamen, had die oude negerihg bij de
inboorlingen rondgestrooid, dat ze uit vaste
bron wist, dat iedere neger, die het waagde
zich tegen de marine te verzetten, en niet aan
de eerste sommatie zou gehoorzamen, met
een sloep onder gewapend geleide naar de
„Sommelsdyk" zou worden gebracht, en daar
aan de nok van de ra zou worden opgehan
gen.
De schrik zat er dus danig in. En toen ik
met myn sectie matrozen en mariniers voet
aan wal zette, onderstreepte ik de bedreiging
van Bet, de oude negerin, en ik commandeer
de lulde:
„Sabel op?" en toen... al wat neger was
stoof weg. De marine marcheerde langs de
rivier naar de Zwarte Hoven Brugstraat, en
daar betrok ik het hoofdbureau van politie.
Van hier uit patrouilleerde de marine door
de straten. Een bevel dat samenscholingen
van meerdere personen verboden waren, werd
uitgevaardigd. Dat was voor de negers wel
een penetentle. Ze waren gewend om 's avonds
altyd uit hun huizen te komen om te luchten.
De woningen in Paramaribo worden
's avonds n.1. veel met luiken gesloten om het
binnendringen der muskieten te verhinderen.
Maar geen neger die het waagde 's avonds
buiten een frissche neus te halen. In gedach
ten rilden ze van angst, dat aan de nok van
de ra van de „Sommelsdijk" zouden komen te
bungelen.
Bet van de keet, de oude negerin, had
enorm succes. Alles was rustig!
Na twee dagen werd er een burgerwacht
gevormd uit de inwoners van Paramaribo.
Die burgewacht was 70 man sterk, terwyi
de marine dienst deed met 60 man. Nacht en
dag was dit niet vol te houden geweest we
gens de uitgebreidheid van Paramaribo. De
burgewacht viel dus in om de marine
af tg
lossen.
Joncheere, luitenant ter zee 2e klasse h
opdracht die burgerwacht te leiden. Maar iT
vond het geen baantje om met zoo'n on<V
dende troep burgers op te rukken. Zoo'n tro
sjappies is beneden de waardigheid van
marineofficier vond hy. Toen moest ik w
zaak ie opknappen. Het was me het stelieti
wel. Ze hadden van militaire opvattingen eet
snars verstand, maar overste Van Stein had
alle vertrouwen in mij gesteld en gezeed
„Houwing, jy knapt dat zaakie wel op!"
„Ik zeg tegen den sergeant." aldus ver-
volgt de oude kolonel: „Leer die landrotten
links- en rechtsom maken met verdubbelde
rotten, dat ze niet als een stelletje zoutzak
ken staan, maar dat als ik commandeer
„Geef a-a-acht!" dat ze dan derlui voeten bti
mekaar moeten trekken, en dat ze doen wat
ik zeg.
De sergeant nam ze een half uur onder
handen, en het was reusachtig, wat we voor
elkaar boksten. Een tamboer van de marine
stond erby. Ik liet de roffel slaan en dat stel
letje trok z'n voeten by elkaar als grenadiers.
Met verdubbelde rotten rechtsom voorwaarts;
man het was alsof ze de paradepas liepen!
Het was zoo voor elkaar, dat ik definitief
commandant van die burgerwacht werd. ik
moest echter streng de miltalre tucht hand
haven, want op een gegeven oogenblik had
den ze allemaal een hevig verlangen naar
moeder de vrouw te komen.
„Luit, we zouden graag even naar huis
willen." Maar ik liet me niet beduvelen. Jul
lie hebben je vrijwillig gemeld als burger,
wacht, thuis kunnen jullie nog lang genoeg
zitten. Patrouilleeren! Als de drommel! Ig
had zes groepen en ik stuurde lederen keer
voor één uur een groep uit om wachtdienst
te doen.
Op deze wyze is het oproer van de negers
in de klem gesmoord.
Lohman werd naar Nederland teruggeroe
pen en Tltus Asch van Wyk is hem opge
volgd. Die was, evenals Lohman, Anti-Revo-
lutlonnair, maar een groot vriend van de Jo
den in Suriname. Onder hem liep 't op rol
letjes.
Alles te zamen genomen, heb ik heel pret
tige herinneringen aan niyn verbiyf in West-
Indië. De bevolking droeg de marine op da
handen, voordat de „Sommelsdyk" wegging,
kregen we een fuif? Er werd een soort caba
ret voor ons gegeven. Of de Jannen een ple
zier hadden! Die stonden te zingen en potsen
te maken van jewelste.
Eén trok een heel treurig gezicht toen de
„Sommelsdijk" wegging, en dat was de oud»
negerin. Bet van de Keet, de kadraalster. Tot
weerziens, riep ze, en ze wuifde zoo lang tot
de „Sommelsdyk" uit het gezicht verdwenen
was.
Tot weerziens, dacht ik met galgenhumor,
maar ik kreeg toch klppeval van angst. Mis
schien dacht ik, als ik hier weer kom, zal ik
als commandant van een oorlogsschip de ha
ven binnenloopen, en dan moet ik, net als
nu Overste van Steyn, de traditioneele zoen
aan Bet van de Keet geven."
„En... burgemeester, bént u later in Su
riname teruggeweest als commandant?"
De oude kolonel knikte. „Het was in 1914,
dat ik weer in Suriname aankwam. Ik had,
dat wil ik je eerlijk vertellen, de stuipen op
myn lyf.
O wee, dacht ik, en het vervolgde mil
als een nachtmerrie: Nu moet ik door ouu»
Bet gezoend worden!
...Gelukkig voor my, maar jamnier voor
de oude negfrin was Bet eenige weken voor
aankomst van ons schip gestorven. Maar
toch, de oude zwarte was een vrouw, die d«
Nederlandsche marine een goed hart toe
droeg, aldus besloot de oude burgemeester
van Den Helder zyn interessante vertelling.
Het twaalfde artikel werd opgenomen in
het nummer van Dinsdag 14 April JA
dat een klacht was ingediend: het pamflet
was beleedigend; eerstens door de uitdruk
king: de ,,heren(?)" van het Panorama: ver
der door het ten laste leggen van het straf
bare feit: belasteren en ten derde door de in
sinuatie van oplichting.
Verd. is een heethoofd en warhoofdig jonge
man, aldus de Officier die aan politiek wil
doen, zonder nog te weten wat politiek is; in
de wereld van groote "menschen wordt zyn
handelswijze niet geslikt. Hy moet nog 'n hoop
leeren; hy moet zelfs een harde les hebben
daar kan hy dan het zyne mee doen. Spr.
achtte hier het primair tenlaste gelegde, over
treding van art. 261 wettig en overtuigend
bewezen. Waar verdachte getoond heeft niet
voldoende inzicht te hebben in wat hy gedaan
heeft, is een gevoelige straf noodig; gezien
zyn blanco strafregister wil spr. geen vry-
heidsstraf vragen, doch een flinke boete, n.L
50 of 30 dagen. Uitspraak 5 Mei.
In Parijs goede sier gemaakt.
Voor de derde maal in kort tydsbestek kreeg
de rechtbank een belangrijke verduisterings
zaak te berechten. Ditmaal betrof het de ver
duistering by de fa. Erven P. Verburg. Noord
Hollandsche Conservenfabriek te Noord
Scharwoude, gepleegd onlangs door haar
reiziger, de 35-jarige Anthonle van H„ ge
durende de jaren 1934 en 1935 tot een bedrag
van circa 6000, zooals destyds werd gemeld.
Verdachte had by zyn verduistering het
systeem gevolgd, dat hy gelden die hy van A.
ontving gedeeltelyk verantwoordde als van B.
of C. te hebben ontvangen, welke afnemers
gewooniyk niet vlot betaalden en gevaar
liepen geen goederen meer van de fa. te zullen
ontvangen. Hierdoor werd dit gevaar afge
wend. doch tenslotte moest het toch uitkomen
Op deze wyze zou verd. ten gunste van slechte
betalers een bedrag van 3600 ten nadeele van
zijn firma hebben verduisterd. Doordat de fa.
de gewoonte had per 1 Jan. een rekening cou
rant aan de afnemers te zenden, bestond de
kans, dat een en ander zou uitkomen.
Toen hy op zekeren dag naar het Zuiden
des lands was gereisd en na 2 dagen nog niet
was teruggekeerd, rees het vermoeden, dat hfl
naar het buitenland was uitgeweken. Dit ver
moeden bleek juist te zyn, want aan een
doniiné in Broek op Langedyk had hy vanui
Parys een brief gestuurd, waarin hij mede»
deelde een fout te hebben begaan en daarom
was gevlucht
In het vreemde land wilde hij trachten g°e
te maken, wat hy had misdaan. Hy scare
den dominé, dat hy een dubbel leven had ge
leld en verzocht hem zyn vrouw met een e
ander in kennis te stellen en haar notaben
100 van het verduisterde geld, in den brtf
ingesloten, te overhandigen. De dornlné ste
zich echter in verbinding met de fa. Ver''1"»
en de familie van H. in Zeeland. De fa- e
burg, die inmiddels ook een brief van
had ontvangen wendde zich echter tot
burgemeester, die de veldwachters Leuring
Rood een onderzoek liet Instellen.
Het bleek vervolgens, dat verd. een pa8
aangevraagd voor Noord-Afrlka, welke
zelf uit Haarlem had gehaald. hlj
In Parys had hy van de 1900, die WJ
zich had mooi weer gespeeld; hy was in
den gevallen van een Duitscher. die me
naar de Follles Bergères was gegaan.
hy verdween en verd. v. H. in handen
van vrooHjke vrouwtjes, die hem zijn ge
25 na afhandig maakten. Toen zond
vrouw een telegram, met het verzoek
Roosendaal te komen. Dit telegram was
zaak, dat hy op het station in de va
Justitie liep. Hy werd gearresteerd a'1
naar het Huis van Bewaring te A
overgebracht. Hy bekende f 2400 ten
bate te hebben aangewend. prej,
Verd. ontleende op 'n vraag van den (J
met z'n Amsterdamsche relatie naar a
zyn gevlucht, de President geloofde n e(l
van het verhaal van de Folies ®er^ 'Ld##1
veronderstelde, dat de vrouw uit Am'
hem van dat geld had afgeholpen,
verd. ontkende. yerd-
Over zyn vlucht naar Parys verte!- 0 fcet
dat hy het plan had om in Algiers m
geld, dat hy over had 'n zaak te begin'1
had het vliegtuig van Marseille nam
al besteld. Voordat hy niet den trein ui
