Stadsnieuws
tweede blad
HELDERSCHE COURANT VAN DONDERDAG 30 APRIL 1036
De mailverzending naar
Indië
Tijdstippen van ter postbezorging
gewijzigd.
Ons nieuw telefoonnummer is
P. B. SIEGERS, Koningstr. 112
Goud» en Zilverwerk. Horlogerie
VKIUAAKDAG H.KJf. FK1NSE8 JULIANA.
1909 1939
Hoort, Naties! Hoort de Juchkreet!,
aangeheven
Door 't kleine Volk, dat zjjn Prinses begroet:
Echoënd door Oud-Holland's schoone dreven,
Oplaaiend telkens weêr met hellen gloed.
De „driekleur" wappert fier, in dorpen,
steden;
Het held're rood, het reine wit, het eed'le
blauw,
Ontleend aan het blazoen des Grooten
Zwügers!
Symbool van moed, van vroomheid en van
trouw.
30 April. Het is merkwaardig, hoe een
achtjarig kind. door een onnoozele vraag een
brandend probleem, dat je dag aan dag bezig
houdt, in een handomdraaien tot oplossing
kan brengen.,
„Vader, Waar staat de oorlog in Abessinië
ook weer altijd in In het Nieuwsblad
Je grinnikt. En je antwoordt: „Nee m'n
jonkie, dat staat overal in."
Maar ineens gaat je 'n lakkei op. lederen
dag loop je als krantenman te piekeren, hoe
je voor je kolommen eens beslag kunt leggen
op iets, wat de andere bladen niet zullen
hebben. Maar altijd draai je allemaal in het
zelfde kringetje rond. Hebben de Italianen in
Abessinië een nieuwe stad ingenomen, dan
hebben de andere bladen het bericht ook. Zijn
er verkiezingen in Frankrijk, alle kranten
melden den uitslag. Is er een voetbalwedstrijd
Nederland—België, overal staat een verslag.
Dit is een o'ngezonde toestand! Een sigaren
winkelier probeert vooral zijn eigen merken
te pousseeren, opdat de klanten bij hem zul
len moeten terugkomen. Een modezaak, een
hoedenwinkel willen zooveel mogelijk exclusieve
modellen hebben; een meubelzaak, een schoe
nenwinkel leggen zich toe op een eigen genre.
Maar de dagbladen? Hun ideaal is: volledig
heid. Zij zijn niet tevreden, voor zij alles kun
nen bieden. En het gevolg is, dat zij waren
huizen worden.
Die vraag van het achtjarige jog opent
verre verschieten en is vol wjjsbeid.
Als wij inderdaad het nieuws eeos onder
ling contingenteerden Als we de sferen eens
onder elkaar verdeelden? Dan dwongen wij
den lezer minstens tien dagbladen te lezen
in plaats van één! Een „ordening" om van te
watertanden
Wi) zouden bijvoorbeeld afspreken, dat de
oorlog in Abessinië alleen door het „Nieuws
blad" mocht worden afgedrukt en zoo zouden
we heel Nederland dwingen het „Nieuwsblad"
te lezen. Een reuzenidee j
„Addis Abeba door de Italianen ingenomen.
Copyright Nieuwsblad."
„De Negus doet afstand van den troon. Do
Kroonprins volgt hem op. Nadruk ver
boden."
En de berichten uit Duitschland zouden we
bijvoorbeeld kunnen toewijzen aan „Tubantia",
dat immers een half uur van Duitschland af
verschijnt en er dus een koeriersdienst op na
kan houden. Men zou dan bijvoorbeeld in de
groote pers lezen:
„Frankrijk heeft Hitler's voorstellen beant
woord met een uitvoerige nota. waarvan wij
den inhoud niet kunnen mededeelen, daar deze
materie behoort tot het terrein van „Tubantia"
in Enschede".
Alles wat de marine betreft kon men het
beste overlaten aan de „Heldersche Courant".
Was er dus weer eens een Vloot conferentie,
of een gewapend conflict tusschen twee marine-
mogendheden, dan was heel Nederland voor
de berichten daarover aangewezen op de „Hel
dersche Courant", die, om in den marinestijl
te blijven, er wèi bij zou varen.
Malversaties kon men b.v. ter behandeling
overlaten aan „De Telegraaf", moorden aan de
„Ossche Courant", enzoovoort enzoovoort. Het
gevolg zou zijn, dat men zóóveel kranten moest
lezen om bij te blijven, dat men den avond
doorbracht aan de leestafels van de cafés,
waardoor er, als bijkomstig maar niet onbe
langrijk gevolg, een gouden tijd zou aanbre
ken voor de caféhouders.
Een volkomen waanzinnig idee toegege
ven. Maar van journalistiek standpunt heeft
het toch althans zooveel nut, dat er een halve
kolom mee is te vullen...
De tijd is bang en 't leven is vol zorgen!
Als in de mist vaart nu het „Schip van
Staat"!
Maar wat de toekomst voor ons houdt
verborgen:
Door eendracht blijft ons Volk altijd paraat.
Door leer gehard is Neêrland groot geworden!
Door moeizaam werk, in oorlog en in vreê;
Het staat nu in de rij van 's werelds Volk'ren
Gelijk een „baken in de holle zee"!
Heden viert
Prinses Juiiana
haar
27e gebooriedag.
God hoede U, Wilhelmina van Nassaue!
En de Prinses in dezen zwaren tijd;
Wij blijven op d'Oranje-leuze bouwen:
Die steeds ons Volk ten Zegen heeft geleid.
Je MaintiendraiDe leuze Uwer Vaaaren!
Sluit in zich: helden-moed naast menschen-
min!
Moog' deze dag opnieuw aan d'aard
verkonden:
Oranje en Neêrland zijn één Staats-gezln!
Duitschland te gaan, maken enkele broeders
van tijd tot t(jd een rondreis, en treden op in
samenkomsten, door vrienden van Möttliogen
in verschillende steden van ons land belegd.
Ditmaal is ook onze stad in de tournee op-
j genomen. De toespraak wordt ingeleid en
vertaald door Ds. P. A. E. Sillevis Smitt uit
Haarlem. Voor wie br. Gehring persoonlijk
i wenschen te spreken, is er daartoe gelegen-
heid na de avondsamenkomst, die Zonoag-
avond 8 uur in het evangelisatiegebouw Palm
straat wordt gehouden. De toegang is vrij.
HET MOBILISATIEKRUIS.
Maandag 27 April j.1. werd in het Tehuis
voor Militairen aan den Kanaalweg een bij
eenkomst gehouden om te komen tot het op
richten van een afdeeling van den Nationalen
Bond „Het Mobilisatiekruis".
Ongeveer 80 personen hadden aan den in de
„Heldersche Courant" van Zaterdag j.1. ge
stelde oproep gehoor gegeven en waren op de
bijeenkomst aanwezig.
Nadat de waarnemend voorzitter, de heer
J. de Jong met een woord van welkom de
vergadering had geopend, zette spreker aan
de hand der statuten, het doel en streven van
den Bond uiteen.
Nog meerdere sprekers voerden hierover
het woord, zoodat ten slotte tot uiting kwam,
dat het niet alleen in het voornemen ligt, de
arbeid van de afdeeling Den Helder tot het
zakelijke te bepalen, doch dat de in de toe
komst te houden vergaderingen tevens zullen
strekken tot een prettige, vriendschappelijke
omgang der leden onderling, een opdiepen
van oude herinneringen, een en ander en doel
hebbende: het bevorderen der saamhoorig-
heid ,het aanknoopen of versterken der
vriendschapsbanden der oud-gemobiliseerden.
Na een desbetreffende vraag van den voor
zitter, gaven 70 der aanwezigen zich op als
lid, zoodat de oprichting van de afdeeling
Den Helder als zeer geslaagd mag worden
beschouwd.
Nadat de voorzitter zijn groote voldoening
hierover had uitgesproken, werden candida-
ten gevraagd voor een voorloopig bestuur.
Hiervoor gaven zich op de heeren J. de
Jong, S. de Böck, W. de Boer, H. van Urk en
S. H. Boels. Genoemde heeren werden bij ac
clamatie gekozen.
De voorzitter zegde vervolgens de aanwe
zigen hartelijk dank voor de groote opkomst,
waarna de vergadering met het zingen van
het Wilhelmus en het aanheffen van een drie
werf hoezee voor Hr. Ms. de Koningin werd
gesloten.
Het voorloopig bestuur is als volgt:
Voorzitter J. de Jong, Prins Hendriklaan 9;
secretaris S. H. Boels, Ruijghweg 36; pen
ningmeester H. van Urk, Koekoekstraat 20;
commissarissen W. de Boer, Oooievaarstraat
48 en S. de Böck, Weststraat 2.
Oud-gemobiliseerden, die tot deze afdeeling
wenschen toe te treden, worden verzocht
zich hiertoe te wenden tot den secretaris.
- ;.i
De maiiverzending zal met ingang van 16
Mei plaats hebben als volgt:
a. Des Donderdags via Marseille of Genua
met passagiersschepen.
Laatste buslichting der bjjbussen 4 u. 40,
bus postkantoor 6. u. 15. Aanbieding «ange-
teekende stukken vóór 9 uur.
b. Indien vanaf Marseille een mail-vracht
schip vertrekt, gsechiedt de verzending reeds
des Dinsdagavonds. Laatste buslichting van
de hjj bussen om 19 u. 10, van de bus aan het
postkantoor 21 u. 10. Aanbieding aangetee-
kende stukken voor 20 u. 30.
Op Dinsdag 5 Mei verzending als sub b
voor de „Kota Repan".
PHILIP B. POLAK.
De heer L. Grunwald, als eerelid van „Moed,
j Volharding en Zelfopoffering" het woord ne-
j mende, feliciteerde niet alleen het bruidspaar,
j maar ook „Jan de Waterrot" (de eerenaam
van den voorzitter van „Moed, Volharding en
Zelfopoffering", Jan van Dok), dat hij levend
en gezond weer hier stond, nadat hij even
te voren in de Buitenhaven als een dapper
zeeridder een kind het leven had gered.
Het is een dubbele eer voor je, Rensmaag,
door zoo'n collega-zeeridder gehuldigd en toe
gesproken te worden.
Schetterend viel het „Stedelijk" in met
„Sari Marais" en alle mannen en vrouwen, en
meisjes en jongens begonnen te dansen en te
draaien als wervelwinden Ze dansten op de
teenen van de feestcommissie en ze zwaaiden
zelfs tegen de ruggen der agenten, die pro
beerden de afzetting te handhaven
Maar gezellig en vroolrjk en typisch oud-
Heldersch was 't. Het was de Oude Helder op
zyn best.
VEREENIGING „ALGEMEENE
LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK".
Ledenvergadering.
Maandagavond werd in het leeszaalgébouw
in de Breewaterstraat, de jaarljjksche leden
vergadering dezer instelling gehouden. Als
gewoonlijk was deze vergadering weer slecht
bezocht, slechts enkele leden buiten die van
alg, en dagelijksoh bestuur, waren hierbij
tegenwoordig. De voorzitter, dr. C. H. K e t-
n e r, drukt in zijn openingswoord leedwezen
uit over het feit, dat de het voirg jaar uitge
sproken verwachting inzake een nieuw ge
bouw helaas niet is verwezenlijkt. Nochtans
zegt de secretaris in zijn verslag, dat het
„daghet in het oosten": we zijn wel iets na
der gekomen tot het doel; het gemeentebe
stuur heeft schriftelijk toegegeven, dat de
toestand onhoudbaar is. De Voorzitter deelt
verder een en ander mede omtrent het werk
fonds en drukt tenslotte den wensch uit, dat
de openbaar gemaakte besprekingen betref
fende een en ander de zaak mogen bespoe
digen. Wij verwijzen hiervoor naar de bi ons
blad opgenomen artikelen.
Jaarverslagen en begroetingen.
Na alles, wat wij ook hierover uitvoerig in
ons blad vermeld hebben, kunnen wij verder
kort zijn. De heer Timmer, plaatsvervan
gend lid van de fin. commissie, rapporteerde
dat de rekening in goede orde was bevonden
en bracht den penningmeester hulde voor
dienst keurig beheer.
De Voorzitter deelt alsnog mede, dat
wegens de zeer wisselvallige toekomst dit
maal geen voorloopige begrooting voor het
volgend jaar (in casu 1937) kon worden op
gemaakt en dat de verminderde gemeentelijke
subsidie aanleiding is geweest, teneinde een
sluitende begrooting te krijgen, om op de sala
rissen boven de 500,een korting toe te pas
sen van 7% (Ook reeds in onze vóórbe
schouwing vermeld.)
De diverse rekeningen en begrooting wer
den zonder op- of aanmerkingen goedge
keurd.
Bestuursverkiezing.
Van het Algemeen Bestuur treden in 1936
NED. HERV. ZONDAGSSCHOOL.
Voor den aanvang der lessen in de scholen
Oostslootstraat, Parallelweg en Oude Helder,
Zondagmiddag om 12.30 u., zie men de adver
tentie in dit nummer. Deze advertentie werd
door een fout onzerzijds Zaterdag j.1. niet
geplaatst.
Oud-directeur van de Marinewerf.
Gisteren is Ir. A. L. Bjjl, oud-directeur
van de Marinewerf, op 54-jarigen leeftijd
overleden.
MÖTUNGEN IN DEN HELDER.
Zooals wij reeds in ons blad van 18 April
mededeelden, zal er a.s. Zondag een Möttlingen
samenkomst in het Evangelisatiegebouw
Palmstraat plaats vinden, in verband daarmee
verzoekt men om opname van het volgende:
Möttlingen is de naam van een klein Würt-
tembergsch plaatsje, tegen de noordelijke
helling van het Zwarte Woud gelegen. Dat
dit primitieve boerendorp een zoo groote be
kendheid, als dit de laatste jaren ook in ons
land het geval is, geniet, heeft het niet aan
z'n prachtige ligging of buitengewone beziens
waardigheden te danken, maar aan. z'n „Ket-
tungs Arche". Deze reddingsark is een her
stellingsoord, waar vele gasten, uit Duitsch
land vooral, maar ook uit Zwitserland en
Holland, komen om herstel van lichaam en
ziel te vinden. De stichter van deze Ark was
Friedrich Stanger, een arm kind, dat meer
slaag dan eten kreeg en in een dronkemans
gezin opgroeiend, zelf in zware drinkgewoon
ten verviel en als door een wonder uit zjjn
zondenleven werd gered.
Na deze gebeurtenis openbaarde zich een
bizondere genezingskracht bij dezen man; en
al spoedig kwamen de menschen van heinde
en ver met hun lichamelijke en geestelijke
nooden tot hem. Door zijn eenvoudig en kin
derlijk geloof en het vaste vertrouwen, dat
Jezus gisteren en heden dezelfde is, werden
talloozen geholpen.
Na zjjn dood in Maart '34 wordt het
werk in Möttlingen voortgezet door reeds
tijdens Stanger's leven aangewezen opvolgers,
eenvoudige, onopvallende Zwabische boeren en
houthakkers, waarvan echter een merkwaar
dige kracht uitgaat.
Daar niet iedereen in staat is zelf naar
Bioscopen.
Tivoli-Theater, aanvang 7 uur.
Witte Bioscoop, aanvang half acht.
Bialt o-Theater, aanvang half acht.
Donderdag S0 April.
Casino, 8 uur: Cbr. Oranjevereeniging Film
voorstelling, enz.
M«sis Bacrum, 8 uur: Cursusbal.
Vrijdag 1 Mei.
Kegelhuis,: Orkest Christl. Osenegg.
Casino, 8 uur: Feestavond S.DA.P., (1 Mei
feest).
af de heeren P. C. de Boer, P. J. N. van
Doorne, Dr. C. H. Ketner (lid dag. bestuur,
voorzitter), Th. Moleman (lid dag. bestuur)
en ir. A. Slingervoet Ramond, die met resp.
10, 14, 14, 13 en 14 stemmen werden her
kozen. Ook de Financieele Commissie en haar
plaats vervangende leden werden herkozen.
heid mee te nemen munitie en brandstof ten
goede komt. Men heeft op dit schip waar
mogelijk, klinkwerk vervangen door autogeen
lasschen; alleen op de waterdichte schotten
reeds is daarmede 15 gewichtsbesparing
verkregen.
De hersenen zitten in den „mast",
Wjj noemden reeds het een en ander, maar
nog niet het allermarkantste op dit schip,
namelijkden mast!
Dat is hier een wonderlijk ding en zal wel
zoo heeten omdat h(j 25 M. boven het schip
uitsteekt en de zeeman voor traditie voelt en
een schip zonder mast niet als zoodanig zou
willen erkennen. Hier echter Is de mast een
zeven verdiepingen hooge éénkamers-étage
woning, van alle moderne gemakken voorzien
ten bate van het gevecht, wel te verstaan.
Hjj is de voelhoorn van dit nijdige insect, één
bonk fijne zenuwen, hjj bevat het oog, het
oor en de hersens van den kruiser en daar
mede bedoel ik niet alleen deze vitale deelen
van den commandant, die „in de mast" zit
tijdens het gevecht, maar ook de talrjjke
instrumenten, die van hier uit bediend worden
en die zjjn orders distrlbueeren naar alle
afdeelingen van het schip, de kanonnen doen
afvuren, het schip den juisten koers geven.
Een dergelijke voelhoorn is voor den vijand
natuurljjk wel het meest gewenschte doelwit,
maar op een 10, 12 K.M. afstand is hij toch
slechts een streep voor den vuurleider van den
tegenstander en daarom de veiligste berg
plaats voor de leiding van het schip.
De bovenste twee verdiepingen vormen den
commandotoren, een pantserkoepel, welke op
een pantserkoker rust, die tot op het pant-
serdek doorloopt, en toegang geeft tot de sein-
centrale onder in het schip. De zolderkamer
bevat den afstandmeter en de z.g. vuurleiding.
Wat is de vuurleiding eigenlijk Dat is de
kunst, om in den kortst mogelijken tijd zijn
projectielen in het doel te schieten en bjj
voortduring daarin te houden.
(Wordt vervolgd.)
dikte op de goede plaatsen, dat wil niet
zeggen, dat er nooit een treffer binnendrin
gen zal; integendeel, het schip is er geheel
op ingericht, om de gevolgen daarvan het
hoofd te kunnen bieden.
De ernstige gevolgen van treffers, projec
tielen, mijnen en torpedo's zijn de lekken,
welke zij veroorzaken. Een gat onder de
waterlijn behoeft niet groot te zjjn om een
schip tot den ondergang te brengen, al zjjn
de 2 lenspompinstallaties in staat elk 400 M3
per uur uit het schip te werken. Het streven
is dan ook elk lek te begrenzen door een
waterdichte omgeving, wat bereikt wordt door
de verdeeling van het schip onder waterljjn
in waterdichte compartimenten. Heelemaal
onder in het schip vormt de dubbele bodem
een raat van waterdichte cellen; onder het
pantserdek is het schip door 23 waterdichte
schotten in 24 compartimenten verdeeld. Men
kan daaruit door schachten naar dek ont
snappen, als een afdeeling vol loopt; niet door
de waterdichte deuren, die onmiddeljjk ge
sloten worden. Dat sluiten, het aansluiten
der lekke afdeelingen op de lenspompen,
trouwens het nemen van allerlei veiligheids
maatregelen, wanneer in afdeelingen van het
I schip rampen optreden, is te verzorgen van
allerlei punten uit, gelegen buiten de zóne
van het opgetreden gevaar, zoowel van dek,
als van bepaalde centrales uit.
Wjj kunnen nog niet van het staal afstap
pen, want staal is sohering en inslag op een
modern oorlogsschip. Hout en al wat brand
baar is, is zooveel doenlijk geweerd; ter be
kleeding van het opperdek kan het echter
niet ontbeerd worden, want een stalen dek,
bespoeld door overkomende zeetjes, biedt geen
houvast, zelfs voor de beste zeebeenen niet.
Meubels, kasten, beschietingen zjjn van
staal of van het in de metaaltechniek meer
en meer veldwinnend duraluminium, dat aan
sterkte groote lichtheid paart. De laatste
factor is van enorm belang op een oorlogs
schip, waar gewichtsbesparing de hocvcel-
onderschat en ons schip in een stevig pantser
pakje gestoken. Vroeger beschermde men
kruisers van dit charter slechts met een
gebogen pantserdek, dat in het midden boven
de waterljjn uitstak, doch aan de kanten vrjj
diep daaronder afliep. Onder water namelijk
dringt een granaat niet door, maar recoche-
teert, zoodat het water wel de beste
pantsering tegen artillerievuur is. Het pant
serdek vormt dus als het ware het deksel op
de veilige doos onder water. Slagschepen en
Slagkruisers hadden bovendien een gordel
pantser, want zij leveren den eigenlijken zee
slag en hebben meer kans op directe treffers
van zwaar kaliber. De moderne kruiser kan
het echter door de ontzaglijke verbetering
van de trefkans ook niet meer zonder pant
servelletje stellen Een groot deel van ons schip
heeft dan ook een gepantserden gordel boven
water en een eind daaronder. Pantserdwars-
schotten sluiten dit voor en achter af, het
pantserdek vormt het deksel van de pantser
doos, waarin de meest vitale deelen van het
schip zijn ondergebracht. Er zjjn natuurlijk
ook vitale deelen buiten die doos opgesteld,
bjjvoorbeeld de commandotoren en de geschut-
torens; zjj vormen verticale pantserdooz^n op
zichzelf. Dat alles heeft vele honderden ton
nen pantsermateriaal voor dezen kruiser
noodig gemaakt.
De pantsertechniek is een uiterst gecompli
ceerde; diep zullen we er niet op ingaan,
maar de lezer zal het wel merkwaardig
vinden, dat men spreekt van zeer harde, harde
en zachte pantsering. Dat begrip „zacht"
geniete de lezer overigens met een korreltje
zout; het is even relatief als het begrip
„klein" in de sterrekunde voor een afstand
van een paar lichtjaren. Waar en hoe de
verschillende bovengenoemde pantsersoorten
worden gebruikt, hangt af van de omstan
digheden, waaronder eventueele treffers op
de versohilende plaatsen verwacht kunnen
worden. Maar al zit het zeer harde en het
harde en het zachte pantser in voldoende
