fV O ËDL
De proeftocht van de
„De Ruyter
F T O
HERMAN NIJPELS'
sm. pi
DE WEEK-
Julianadorp.
Callantsoog
Breezand.
Anna Paulowna.
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 16 MEI 1936
HERMAN NYPELS'
Kleedingmagaziinen
Den Helder
Speciale Maatafdeeling
Visscherij
Algemeene vergadering van den
N.H. Bond van afdeelingen v.d.
hoofdafd., zoetwatervisscherij
der Ned. Heide Mij. op 14
Mei 1936 te Zaandam
gehouden.
cMöck£ untte tjaadm
KEIZERSTRAAT 113 TEL.
450
KLEEDINGMAGAZIJNEN
den helder
IO
Eigen coupeur - Eigen ateliers
Keurige collectie stoffen
Moderne coupe
Maatcostuum vanaf 29,50 gld.
Alles onder volledige garantie
avond een „Midsummernightsdream" gezien:
en we hebben in de schaduwen achter het
zwart-en-wit gemeend twee gestalten te ont
waren: Shakespeare en Reinhardt
Of het dan waarlijk volkomen foutloos was
Och lezer, ge moet het zelf gaan zien en U
zelf verbazen over datgene wat een geniaal
regisseur en een geniale techniek tezamen tot
stand brachten. En ook U zult zich verbazen
over het resultaat.
Natuurlijk: daar is een Bottom (James
Cagney), die meermalen belangrijk te lang
dradig was (en dan met name na z'n ont
waken, als hij de heele tirade opzegt van
„When my cue comes"), daar is de muziek
van Mendelssohn, die goeddeels door Korn-
gold meesterlijk door de film heengevlochten
werd, doch waardoorheen men plotseling de
weemoedige én o.i. niet volkomen in dit kader
passende klanken verneemt van het „Letse
zieht durch mein Gemüt". En danja, dan
zijn er de Hollywoodsche theatraliteiten, die
men evenwel gaarne op dezen koop toe
neemt, en de gezwollen Hollandsche teksten.
Maar nu het goede: en dan zouden wij aller
eerst willen wijzen op dat belangrijke feit, dat
deze film in wezen één groot experiment is.
Een experiment met den geest van Shakes
peare, om deze over te brengen, via het
medium, dat film heet, op den toeschouwer
van 1936. Een experiment, zooals (let wel)
ook heden ten dage iedere tooneelopvoering
van een Shakespeare-stuk een experiment is.
Maar is deze film dan een proefneming
men neme er kennis van. Want ge zult langer
dan twee uur in grenzenlooze verbazing iets
aanschouwen, dat de hedendaagsche film U
nog nimmer bood. Iets zoo mateloos van fan
tasie, zoo gedurfd van opzet, dat ge, als dit
alles Uw tenslotte moe-wordend oog voorbij
getrokken is, niet alleen moet bekennen, dat
hier aan den geest van den man van Strat-
ford, noch aan de reputatie van Max Rein
hardt schade is berokkend.
Daar zijn tientallen scènes, ieder op zich
meesterlijk van regiekunst. De regie, die een
sfeer wist te benaderen, meermalen uiterst
delicaat. Daar is een ballet, met een atmosfeer,
waarin de droomfiguren inderdaad gestalten
Uit een andere (en schoonere!) wereld worden
en die dat wondere onstoffelijke cachet draagt.
Het is een gematerialiseerde rêverie, de
werkelijkheid geworden conceptie van een
technisch ongeëvenaard brein.
Midsummernightsdreamhet resultaat
van een samengaan van Shakespeare, Rein
hardt, Theilade, Mendelssohn, Korngold,
Nyinska, een keur van sterren van het Amerl-
kaansche filmfirmament, en een resultaat, dat
ongetwijfeld onze aandacht vraagt.
Zij, die gegronde bezwaren meenen te heb
ben over de combinatie Shakespearefilm:
wij geven hun in overweging deze week een
bezoek aan de „Witte" te brengen. En mocht
men dan nog teleurgesteld zijn over den geest
die Max Reinhardt heeft trachten te benade
ren (waar wij met rede aan mogen twijfelen)
dan nog blijft deze film een belangrijk feit.
Een experiment, dat NIET vulgair en NIET
Smakeloos geworden is, omdat tenslotte de
geest van Reinhardt té veel die van den
grooten man van Stratford on Avon be
nadert, meer dan die van een onzer.
HET BEGIN VAN BRAND IN DEN
K.K. VOLKSBOND.
Het gordijn vatte geen vlam.
Zosals men zich nog wel herinneren zal,
vermeldden wij in ons blad van 5 Mei j.L
achter het verslag van een uitvoering in den
R.K.-Volksbond, het begin van brand, in ver
band met het in brand vliegen van het spe
ciale voordoek.
Dit bericht nu is niet geheel juist en de
firma W. Bejjne Zn., Tooneeldecorateurs te
Amsterdam verzoekt ons te rectificeeren, dat
na het in brand geraken van het celluloid
van een schijnwerper genoemd gordijn NIET
in brand vloog. De gordijnen waren brandvrij,
zoodat er slechts een groot gat in schroeide.
Ware dit niet het geval geweest, de ge
volgen hadden belangrijk ernstiger kunnen
zijn.
Door genoemde firma werden ons eenige
monsters van genoemd gordijn toegezonden:
het was ons niet mogelijk deze te doen ont
branden, zelfs niet nadat ze geruimen tijd in
een vlam gehouden waren.
HAAR RHEUMATIEK EN ZIJN SPIT
VERDWENEN.
„Jaren leed ik aan rheumatische pijnen. Ik
begon met evenveel hoop in Kruschen Salts
als ik zou gehad hebben om de „Irish Swecp-
etake" te winnen. Tot mijn vreugde deed het
mij zooveel goed, dat ik maandenlang zonder
onderbreking met Kruschen ben doorgegaan.
Niet alleen dat mijn pijnen verdwenen, mijn
teint werd nu ook beter en mijn oogen ston
den weer helder. Maar nu nog het mooiste:
Mijn man had een ernstige aanval van spit
Maar hij wilde geen Kruschen nemen. Iedere
morgen deed ik nu de dageljjksche dosis in
zijn eerste kop thee, ook deed ik het bij
kleine beetjes in de groente. Het resultaat?
Hij loopt nu weer als een kievit. Toen ik het
hem vertelde, was hij verstomd. Maar toch
kreeg ik van hem een prachtig paar bont
handschoenen als belooning. Ik dank U har
telijk voor alles wat Kruschen Salts voor ons
deed." Mevr. F. C. te L.
Rheumatische pijnen, spit en ischias ont
staan doordat afvalstoffen zich in het lichaam
hebben opgehoopt Uit deze afvalstoffen vormt
Zich het gevaarlijke urinezuur, dat de oorzaak
is der pijnüjke rheumatische zwellingen in
spieren en gewrichten. Kruschen Salts nu
spoort de afvoerorganen lever, nieren en
ingewanden aan tot krachtiger werking.
Waardoor de afvalstoffen worden verwijderd
en het bloed gezuiverd wordt. De pijnen zul
len afnemen om tenslotte geheel te ver
dwijnen, bovendien voelt ge U frisscher en
„fitter", het is of met het frissche bloed de
jeugd tot U terugkeert.
Kruschen Salts is uitsluitend verkrijgbaar
bij alle apothekers en erkende drogisten
k f 0.90 en 1.60 per flacon, omzetbelasting
inbegrepen. Let op, dat op het etiket op de
flesch, zoowel als op de buiten verpakking, de
naam Rowntree Handels Maatschappij, Am-
Sterdam, voorkomt. (Adv.)
EEN HELDER'S CABARET.
Woensdag j.L is onze stad weer een nieuwe
vereeniging rijker geworden en wel op het
gebied der kleinkunst- het cabaret
Het ligt in de bedoeling van tijd tot tijd
gezellige cabaretavonden te organiseeren,
waar zang, conferance, showdans en één-
acters de hoofdschotel zullen vormen.
Uit Yerseke wordt aan de N. R, Crt. be
richt hoe ontzettend de oesterhandel in en
kele jaren Is teruggeloopen. Vanaf 1930 is
het verloop geweest resp, 40, 25, 21, 16, 1114
en 7 millioen.
Verder commentaar omtrent den toestand
is haast overbodig.
Oesterbedden die indertijd bij aanleg min
stens 150.000 hebben gekost, en weinig
jaren geleden nog 20.000 opbrachten wer
den voor f 1500 verkocht.
Er is een tijd geweest, dat Yerseke zich
kon beroepen op het verschijnsel, dat het
haast de eenige plaats ln ons land was, waar
geen werkloosheid heerschte, maar de toe
stand is ook daar veranderd.
Haring wordt er nog ruimschoots gevan
gen in de Waddenzee, maar de prijzen zijn
over het algemeen laag. Toch wordt door
velen deze visscherij nog volgehouden, omdat
ook thans de geep iets ruimer wordt gevan
gen en er ook wat ansjovis wordt bemach
tigd.
De aal visscherij in het IJselmeer wordt
steeds belangrijker en, hoewel de prijzen wat
naar omlaag gaan, kunnen enkele schuiten
nog wel bevredigende besomming maken.
De besprekingen in het visscherij conflict
te Umuiden met den Rijksbemiddelaar zijn
beëindigd. De Rijksbemiddelaar heeft een
voorstel gedaan, waarover beide partijen over
leg zullen plegen. Tot en met 23 Mei hebben
de organisaties van werkgevers en werk
nemers den tijd om met hun leden deze voor
stellen te bezien.
De Voorzitter memoreerde de toegezegde
steun en hij hoopte, dat daarvan spoedig zal
mogen blijken.
Bedrijfssteun, daarmede zijn niet slechts de
visschers gebaat, doch ook de leverancier van
allerlei benoodigdheden.
De montée-uitzetting acht spr. evenals die
van pootaal van groot belang voor den bin-
nenvisscher.
Spr. herinnerde aan de montée-uitzetting in
het Amstelmeer. Ook samenwerking met de
hengelsport ls gewenscht, terwijl het zuiver
houden van het vischwater noodzakelijk ls.
Ook de slechte toestand onder de blnnen-
vlssehers werd gememoreerd. Van een loonend
bedrijf kan eigenlijk niet meer gesproken
worden.
Sommige gemeenten trekken beteekenende
bedragen uit het verstrekken van hengelver-
gunningen, terwijl zoo weinig wordt gedaan
om den vischstand op peil te houden.
De Azola kwam ln grooter hoeveelheid in
de wateren voor; ook de zee- en wolhandkrab
kwam hier en daar in grootere getal voor.
Afzet van zoetwatervisch liet veel te wen-
schen over, alleen ln de zomermaanden met
haar vele festiviteiten en kermissen ls de pa-
lingafzet van beteekenis, maar vermindert
zoodra aan deze festiviteiten een einde ls ge
komen.
Dat Ewijcksluis was toegetreden tot den
Bond werd ln grooten dank gememoreerd.
De financiën van den Bond vertoonden een
goed saldo.
Door den secr. werd een keurig jaarverslag
voorgelezen. Het bedrijf lag als lamgeslagen;
doch dient met moed te worden doorgegaan.
Na de pauze werd afscheid genomen van
de heer A. B. Brouwer,
Namens den Bond wordt de heer Brouwer
als hulde een cadeau een leeslamp aan
geboden.
De heer Keuris van Ewijcksluis sluit zich
bij de hulde aan, hoewel hij vertegenwoordigt
de jongste &fd. van den Bond. Maar ook in
andere kwaliteit heeft de heer Keuris vaak
gewerkt met de heer Brouwer. Teruggaande
naar de eerste werkzaamheden van afslui
ting der Zuiderzee, heeft de heer Brouwer
dadelijk alle moeite gedaan om deze afgeslo
ten wateren ten goede te doen komen aan
deze visschers. Spr. is overtuigd dat de heer
Brouwer nog wel blijk zal geven voor de vis
scherij iets te doen.
De heer Jb. van Leijen wordt als bestuurs
lid herkozen. Ook de heer W. Dil Jz. wordt
herkozen.
Rondvraag.
Eerst krijgt de heer Brouwer het woord.
Medegedeeld kan worden, dat de bedrijfs
steun spoedig kan worden verwacht De voor
stellen daarvoor zijn juist vandaag aan de
daarvoor ingestelde commissie ingezonden.
Dit jaar zal pootaal op veel ruimer schaal
beschikbaar worden gesteld. Verleden jaar ls
dat minder geweest, omdat de roodziekte
onder de aal uitbrak.
Dit verstrekken van pootaal heeft tweeër
lei doek ten le het waardevol maken van de
kleine aal, die op de benedenrivieren tot
Woudrichem wordt gevangen en ten tweede
het opvoeren van den aalstand in andere wa
teren.
Deze pootaal is, en zal ook in de toekomst
beschikbaar worden gesteld voor de afgeslo
ten wateren, waar de toegang voor de jonge
aal te belemmerend is.
Hoewel daaromtrent nog geen beslissing is
genomen, zal de prijs vermoedelijk let» hooger
worden, misschien 2 13 cent per pond.
Verleden jaar was de tijd van voorbereiding
te kort; nu is dat alles beter geregeld en be
schikt men reeds over gegevens betreffende
het aantal gegadigden, die er het meest voor
in aanmerking komen.
De aanvragen moeten geschieden aan de
Visscherij-Centrale en de technische opzieners
worden belast met toezicht op de uitzetting.
Verschillende sprekers brachten nog hun
wenschen naar voren, zoo omtrent het ver
pachten van het water; de samenwerking
met den hengelaarsbond, enz.
Op een vraag van den heer Keuris of de
aanvraag om pootaal van verleden jaar auto
matisch blijft doorloopen, werd door den
heer Brouwer geantwoord, dat dit niet het
geval was, zoodat nu opnieuw moet worden
aangevraagd.
Deze geanimeerde vergadering heeft de
leden deze gevoelens toch gebracht, dat er
iets mocht worden verwacht van steun in
hun zoo moeilijk bestaan.
D0.0S2Q.CT, TUBE 40 EN 60 CT.1
met
m,
(Van een bijzonderen medewerker aan. boord
van den kruiser.
De artillerieproe.ven.
In den vroegen morgen van den 4en Mei,
is de De Ruyter, nadat zijn burgerspecialisten
tn den loop van den Zondagavond weer ge
ëmbarkeerd zijn, klaargemaakt voor de be
proeving van het geschut van Nederlandsen
fabrikaat.
Op de vóór- en achterdekken is al het hex-
werk neergeslagen, de ramen der dekhuttea
geblindeerd, de waterdichte deuren gesloten,
de gewone deuren op slot gezet, de patrijspoor
ten van hun schijnkleppen voorzien, terwijl al
wat aan de wanden hangt het is nog niet
veel op het nog niet huiselijk Ingerichte
schip wordt afgenomen en alles wat ln de
hutten en verblijven los staat, stevig vastge
zet wordt.
Want als zoo dadelijk de 15 centimeters
gaan bulderen, trilt alles door de schokken
en luchttrillingen, ook het trommelvlies der
menschen, die dan ook proppen watten in de
ooren stoppen.
In de geschuttorens wordt alles nog eens
voor de zooveelste maal nagekeken en gepro
beerd.
Het is luguber in die nauwe torens; weinig
ruimte bieden zij voor de bedieningsman
schappen, overvol als zij zijn met talrijke in
strumenten: de afstandmeter, waarachter de
observateurs op rijwielzadels zitten, de appa
raten voor het draaien van den toren en het
eleveeren der twee kanonnen, welker zware
lichamen natuurlijk de meeste plaats op-
eischen, verder de telefonen en luidsprekers,
die zoo dadelijk over het gebulder van het ge
schut moeten heenklinlcen, de granaten en
patroonhulzen en de vele wijzerplaten.
De geschutbediening ziet eigenlijk niet,
waar zij op richt. Zij krijgt haar aanwijzingen
van de vurleiding en heeft slechts te zorgen,
dat zij alle meters volgt en de bakshoek en
elevatiehoek uit den commandotoren opge
geven, aan de stukken geeft. Zij vuurt de
«tukken niet af, dat gescheidt door de vuur
leiding, al kan, indien dat moet, ook elke
toren en elk kanon zelfstandig vuren.
Wanneer wij tegen tienen goed en wel in
de ruimte waren, wordt het druk bij den
voortoren, de officieren der artillerie, de „ka
nongieters" en de konstabels niet alleen heb
ben hier te doen, maar ook de controleurs
van de electriciteit en de scheepsbouwers
staan op post om te zien, welke gevolgen
eventueel de luchtdruk en de trillingen op
het werk hunner handen hebben.
Bakboordskanon is klaar! De Schout-bij
nacht Vos, Hoofd der afd. Materieel der Zee
macht van het Departement van Defensie,
zal het eerste schot afvuren. In den toren
mag dit nog niet gebeuren, deze wordt door
alle bedieningsmanschappen verlaten, want
ondanks de beste voorzorg zou het kunnen
zijn, dat een boutje of schroefje afknapt en
als een kogel door den toren vliegt. „The
proof of the pudding is in the eating", rede
neert men terecht en daarom gaat er een
schiemansgarentje aan den trekker, en bul
ten den toren neemt de schout-bij-nacht dit
in de hand. Met de hem kenmerkende eenvoud
keert hij zich even naar de toeschouwers en
zegt: „Ik hoop, dat als de dienst van het
Vaderland en H.M. de Koningin het zal
eischen, onze kanonnen goed hun dure plicht
zullen doen!"
Dan een rukje..,.., Banggü! ten 1 u. v.m.
vliegt het eerste projectiel het kanon uit;
wij zien het niet ver voor het schip te water
oppervlakte raken en twee-, driemaal reco-
cheteeren, de zee scheurend als een troep
dolfijnen.
De knal viel mee... ja..., eventjes wachten!
dit schot was slechts een z.g. verwarmings
schot, met halve lading en toen het gevolgd
werd door een z.g, tormenteerschot,, dat is
een schot met meer dan de normale hoeveel
heid kruit, was ik blij dikke proppen watten
in de ooren gestopt te hebben. Het is niet
alleen de knal, die je hindert, maar meer nog
de plotselinge luchtdruk, welke je een onder
deel van een secunde doet voelen, alsof je
zelf weggeschoten wordt.
Het kanon houdt zich braaf; uit alle com
partimenten van het schip verneemt men, dat
de boel de trillingen goed heeft verdragen.
Vooruit, dan een zwaardere proef! De toren
wordt zoover gedraaid, dat het kanon rake
lings langs het dekhuis zal schieten... prettig
voor de koks, want die koken juist de snert
èn het is juist de kombuis, die den zwaren
luchtdruk moet weerstaan bij dit schot.
Bang!... gerinkel; jawel hoor... achter een
poortdeksel heeft het dikke glas van een pa
trijspoort het afgelegd, een lamphouder ls als
koek gebogen, een deur is ontzet en dat
alleen door den luchtdruk. Men weet van te
voren, dat er bj de artillerieproeven steeds
zulke kleine beschadigingen optreden, men
kan onmogelyk voorzien, waar zj op zullen
treden, men moet het uit de praktjk merken,
en daarop baseeren, welke punten een extra
versterking noodig hebben. Maar wat niet
falen mag, staat sterk en rechtop en be
kreunt zich noch om trillingen, noch om den
luchtdruk.
De toren zwaait terug; nu moet de andere
kant van het dekhuis eraan gelooven.
Rrengg!... ditmaal geen poortje kapot, maar
een kombuisdeur slaat open, ondanks de
stevige knevels, waarmede aj gesloten was
en het heele slot vliegt eruit en den Schout
bij-nacht tegen het lijf.
Geen nood, de specialisen noteerett de
kleine ontzettingen en bespreken de voorzie
ningen en de toren draait alweer, nu niet met
de kanonnen recht vooruit wijzend, maar 60°
de lucht in. Het is buiten wel goed zicht,
maar met die groote elevatie komt he pro
jectiel zóó ver, dat wij het invallen in het
water niet zien; 10 km is ook een heel eind.
Even een versterkend maal, en wj gaan,
verder schieten. Stuk na stuk werpt zijn,
„halve lading"- en torneerschoten uit; bj
lage elevaties zien wij vlakbij de waterhoo- 1
zen der in het water smorende granaten, en
in de opgespoten nevel, scherpe regenbogen,
die het zonlicht er op spelen laat.
Alles marcheert naar wensch, althans in
de oogen der artilleristen en de „zwaar-ge-
wicht" technici. Geen schakelbord komt naar
beneden, geen automaat zelfs valt uit, maar
het „klein goed" heeft wel wat te verduren.
Een fan ln de longroom, een paar Iampekap-
pen geven het op, ook een ruit ln de kajuit,
elk schot ls werkelijk een „thrill' en ik zie,
hoe wij allen, welbewust onze plaatsen leeren
kiezen om geen al te zware klappen in de
ooren te krijgen en ons te vrijwaren voor
eventueele glasschervenbuitjes uit de lamp
houders of vensters.
Zoo wordt het avond en komen wjj tot den
klap op de vuurpijl, het salvo van alle 7
kanonnen, centraal afgevuurd uit het vuur
leidingsstation, hoog in den toren.
De stukken zullen eerst over stuurboord,
daarna over bakboord vuren, maar het wordt
geduldig wachten, tot wjj door een groote
vloot van voor hun netten liggende visschers-
mannetjes gevaren zjn en schieten kunnen
zonder onze landgenooten in gevaar te bren
gen.
Ik ben in het hooge vuurleidingsstation
boven in den mast geklommen om te erva
ren, hoe die mast zal reageeren op den gewel
digen schok van het tegelijkertijd losbran
dend geschut.
Door de kijkspleten in het pantser tuur ik
op den horizon; vredig korren de visschers;
wj varen in een gebied, waar bjjna driehon
derd jaar geleden de vijand in doordrong,
toen wjj verslagen waren en onze zeegaten
open lagen voor een inval, en in onze nauwe,
moeilijk te bevaren engten de vijand werd
binnengeloodst door een Hollandschen ver
rader. Hj bereikte het Vlie, Holmes brand
schatte West-Terschelling en vernielde onze
visschers- en koopvaardijschepen, want De
Ruyter was tydeljk afwezig.jdïoe stofte men
te Londen op dit „bonflre" (vreugdevuur),
maar hoe peperde De Ruyter den Engelsch-
man zijn willekeur in, toen h(j voor Chatam
verscheen.
Onze De Ruyter van 1936 is mjj een sym
bool van een begin van wil, een begin van In
zicht, dat er ook nu nog zeegaten en landslui
te verdedigen zijn, dat ook nu weer zonder
De Ruyters, „bonfires" kunnen worden ont
stoken, die niet slechts Terschelling maar
heel Nederland in lichte laaie kunnen zetten...
Het gemijmer is uit, wj zjn door de vis-
schersvloot heen, de fluitjes der spreekbuizen
gillen, de artilleristen krijgen aanwijzingen,
rpageeren met handwielen en knoppen, lich-
jéfc achter wijzerplaten flitsen op. Men hoort
weinig, men ziet teveel om het te begrijpen,
ik bepaal mj tot één wjzerplaat: Laden!...
floep, floep lichten lampen; toren 1, 2, 8 enz.
gereed!... Centraal vuur! Salvovuur!... Eén
geweldige knal, wj schuddden in den toren,
zeven granaten vliegen tegelijkertjd de kanon
nen uit, het zjn wel niet de 90 kogels van
de volle lagen der oude Zeven Provinciën,
maar aan energie slaan zj de oude voor-
laders met stukken.
Wat een hel moet het werkeljk gevecht op
een modern oorlogsschip zjn! Wat schudt en
schokt het eigen geschut al, wat moet het
zjn als daarbj de treffers van den vjand
komen. Hoe voelt de Nederlander bj dat bul
deren van het geschut den zegen Hollander
te zjn, want als die rustige kerels achter hun
kanonnen en kijkers en instrumenten de
trompen richten moeten op het vjandeljk
oorlogsschip, dan weten zj tenminste, dat zj
den hel niet verwekken uit eigenbaat, uit
machtswellust of uit winzucht, maar heel
hun ziel leggen in- en al hun kunnen spitsen
op de vernietiging van een aanvaller op onze
kosteljke vrjheid en onafhankeljkheid, en
dat zij verdedigen het lage landje, dat even
boven de kim kjkt en ons lief is, het Hol
land, ontwoekerd aan de baren,
Voor dag en dauw van den 7en Mei met
stralend lenteweer Den Haag verlaten; bj
Alkmaar trokken flarden nevel over de zon,
een stevige bries trok rimpels over slooten
en voorbj Anna Paulowna, Europa verlatend,
zooals de marineman het naderen v an Den
Helder noemt, zaten wij in den mist van het
ruwe Noorden. Gelukkig een blinkertje, toen
ik in de sloep stapte; dat zag er heel wat
beter uit dan toen ik de laatse maal van
boord ging en wj op het kompas de haven
moesten binnenloopen.
De zee is ruw, het buiswater spat mj om
de ooren, er is geen kwestie van om langs
de statietrap aan boord te klimmen, dus
langs de touwladder naar boven geklauterd.
Vandaag is het schieten met de catapult,
maar wat zouden Flores V en zjn ridders op
kijken, als zj een moderne catapult zagen,
die bovendien geen vaten brandend pek
schiet, maar... watervliegtuigen.
Achter den schoorsteen ligt op een niveau
ter hoogte van het tentdek een 13 M. lange
glijbaan, even dik met vet ingesmeerd als de
Vader van de De Ruyter lndertjd zjn schip
met boter insmeerde. Op die gljbaan kan een
slede gijden, die niet anders is dan een in
richting om het vliegtuig voort te duwen
över het baantje. Er zijn wel machige kranen
aan boord om de vliegtiugen in zee te hj-
schen, maar nog daargelaten, dat bj slecht
weer het buitenboord zetten van een vlieg
tuig zeer lastig is, zou dat veel te veel jd
nemen. Het vliegtuig, het extra oog van den
kruiser, moet natuurljk onmiddelijk de lucht
ln kunnen, als de commandant zjn horizon
verruimen wil, hj moet het van boord kun
nen werpen als een postduif.
Twee van die duifjes heeft hj aan boord;
met 5 minuten tusschenruimte kunnen zj de
lucht ingeslingerd worden. De hiervoor be-
noodlgde kracht wordt geput uit een vat ge-
comprlceerde lucht van meer dan 100 atmos
feer druk. Deze lucht drukt op een zuiger in
oen cylinder, stuwt den zuiger, die aan een
sjede verbonden is, met een ontzettende ver-
spelling van viermaal die der zwaartekracht,
vjooruit; kabels trekken de slede en met haar
htet vliegtuig langs de gljbaan en heeft dit een
snelheid van 105 km tn het uur bereikt, dan
REEDS MEER DAN
20 JAAR DE BEKENDE
NAAM VOOR HET
BESTE FOTOWERK
is het los van de baan en in de lucht.
Men stelle zich dit eens even voor: de vlie
gers bereiken in minder dan een seconde,
over slechts 18 Meters voortgeduwd eeu
vaart van meer dan 100 km; zj worden in
het luchtruim gestooten, viermaal zoo snel
als een steen krjgt in zjn val. U moet die
heeren dan ook eens in hun cockpit zien zitten
echt wat je noemt zeevast geschalmd, het
achterhoofd stjf gedrukt tegen speciaal aan
gebrachte hoofdkussens.
Een dergeljke snelheid veroorlooft het op-
stjgen bj bjna elke weersgesteldheid, wind
richting, vaart en koers van het schip. Het
voornaamste wat door den wind beïnvloed
wordt is de kracht, die noodig is om het
vliegtuig weg te slingeren; bj storm moet
de luchtdruk op den zuiger verhoogd worden
De genialiteit ln deze catepultinrichting is
gelegen ln het feit, dat de geweldige versnel
ling verkregen wordt op een „geleideljke"
manier en dus zonder schok, die natuurljk de
vliegeniers niet zouden kunnen weerstaan.
Bj het apparaat behoort nog een merk
waardige veiligheidsinrichting. Het zou voor
kunnen komen, dat de catepult na een repa
ratie of na een onderhoudsperiode niet vol
komen goed functionneerde; daaraan mag
men uiteraard geen menschenlevens wagen.
Om het richtig functionneeren van de cata
pult te contröleeren beschikt men over een
dry f bus van hetzelfde gewicht als het vlieg
tuig, welke in plaats daarvan gelanceerd kan
worden; vliegt deze bus met de gewenschte
snelheid te water, dan is alles in orde en
bestaat geen bezwaar tegen het afschieten
van de vliegtuigen zelf.
Juist heb ik op het hooge, winderige tent
dek een „oppertje" (schuilplaatsje) gezocht
als ons vliegtuig arriveert. Dra zweeft het
onder de kraan en is op de gljbaan geplaatst
Het is de W. 1 met zjn rood-wit-blauw roer
en zjn werkcirkel in de nationale kleuren, in
het midden waarvan een oranje kokarde
prjkt.
Niet alleen een heele staf van weetgierige-
vliegofficieren volgt de toebereidselen voor
het schot, maar al wie van de equipage een
kans krjgt, zoekt een goede kjkplaats.
De gljbaan wordt naar bakboord gebakst
de vliegers: een luitenant en een sergeant ln
zwemvesten gestoken, klauteren ln het ranke
vliegtuig. De meeuwen worden nieuwsgierig.
Zj staken het onderzoek van het zog achter
het schip, dat den afval van boord meevoert
en cirkelen boven de gljbaan, critiach den
kunstvogel bekjkend en hoonende, onwellui
dende krjgsgilletjes wisselend, als bespotten
zj den grooten collega, die niet eens klap
wieken kan.
Mannen van de De Ruyter smeren de baan
nog even extra in. De eerste officier steit
zich op bj de afvuurinrichting en houdt de
windkrachtmeter en de manometer der lueht-
vaten in de gaten.
Wj zjn gereed. Contact! De motor begint
te brommen, de machine moet even voorge-
warmd worden. Het brommen wordt gieren,
wordt loeien, alles beeft aan het brooze bouw
sel, maar het staat stevig vast met zjn pal
len, die het eerst loslaten, als de zuiger ln
beweging zal komen. De eerste officier steekt
een vlaggetje omhoog om den vliegenier de
richting van den wind te wjzen. Dan gaat
diens arm horizontaal naar buiten... de
eerste officer grjpt het afvuurhandle... de
arm schiet omhoog... de eerste officier telt
drie seconden, ééne, twééë, drieë, teneinde
den vliegenier gelegenheid te geven z'Ch
schrap te zetten voor zjn werk... hj gooit
het handle om en alsof het vliegtuig plotse
ling in volle vaart langs ons schiet, „ver-
dwjnt" het van de gljbaan, men ziet dood
eenvoudig het proces van stilstand tot volle
vaart niet en toch gaat dit zoo soepel, alsof
een vertraagde film voor onze oogen afrolt
Tegen dat men realiseert, dat de W. 1 be
weegt, zweeft zj al ver weg, is al in haar
draai om eenige malen om het schip te cir
kelen.
Geen meeuw meer te zien; zóó'n vogel
staat hun toch op de spraak, maar een wezen
der natuur verbaast zich niet lang, en even
als bj de artillerieoefeningen, toen de meeu
wen krjschend vluchtten na elke knal, komen
zj spoedig terug en betwisten elkaar de lek-
kernjen, door de zeuntjes over boord gezet
Voor den strijd om de boterham laat zich
geen meeuw door kanonnen en vliegtuigen
afschrikken en een mensch ook niet, want
spoedig zit de gecatapulteerde vileger mee
aan onzen middagdisch en warmt zich aan
de overheerljke zuurkool met rookworst en
spek, een braaf kostje in het koude Marsdiep,
Ik kan mjn lezer nog mededeelen, dat de
De Ruyter nog enkele dagen langs de kust
op en neer zal varen, steeds maar paarde-
krachten produceerende en sneller loopende
om, als hj het tot 45.000 paarden gebracht
heeft, naar zjn stal ln Schiedam te gaan.
Daar wordt ons renpaard nog eens extra ge
masseerd en dan gaat het naar diep water,
naar de gemeten mjl bj de Clyde ln Schot
land om de 32 mjl te halen, want onze Noord
zee ls te ondiep voor zulk een vaart; daar zou
het voor den kruiser net zoo zuigen als in
een Hollandsche gracht voor een motorbootje,
dat volle kracht loopt.
Ik hoop de vele belangstellenden ln onze
mooie nieuwe aanwinst voor de Marine
die belangstelling is mj boven mjn meest
optimistische verwachtingen gebleken over
de „run" bj Schotland wat te vertellen;
eenige weken zal dit echter nog wel wachten
moeten.
Gemaakte Heeren- en Kinderkleeding
Uitsluitend de GOEDE confectie
met volle garantie van solide stof
degelijke afwerking en vooral goed
passende modellen. Prijzen naar
verhouding van de kwaliteit vanaf
«.75 tot 45 gld.
IN FEITEN eis,
F A N T A K|
Hoewel zoo langzamerhand weer de
aanbreekt, dat we de legendarische zeesl» 04
ln verband met den komkommertjd, wee
onze redactioneele rommelkast gaan opzoek
ls er deze week aan te behandelen evener»
ten geen gebrek. Verre van dat, en als
één zouden we de aandacht willen vesti
op den pennestrjd, welke er dezer dagen «1*
ons blad gevoerd is tusschen den heer m.»
en den mysterieuzen R. ut»
Het ging om het kind; het kind in zjn SnBi
uitingen en er werd een lans voor gebrokt
Zoo schreef o.a. de heer Muts: „De kindek
zochten in hun natuurljken drang tot JÜJ
naar een ander terrein," en wj zjn de laatst!»
die zouden durven twjfelen aan zjn
bedoelingen. e 604
Evenwel, zjn wj wel op het goede nad»
Is het met onze lieve jeugd, sinds Freud 4,
andere zielkundigen zich met hart en ziel o
„het" kind wierpen, niet iets scheef gegaan?
Thans zien we het feit, dat het kind
ljnen van geleideljkheid" en tevens via psyche,
logische methoden opgevoed wordt en als men
alles zou gelooven, moeten het engelen worden
Hoe is echter de werkeljkheid Gaat dat
Zaterdag- en Zondagavonds maar zien iD da
Spoorstraat, waar het voor meer bezadigde»
een hel geljk is en waar ge niet ongestraft
doorkomt. Die ziet ge, als de scholen uit.
komen en de vuilnisemmers overal gedeukt
en geblutst over 's-heeren wegen verspreid
liggen. De werkeljkheid ziet ge als opgesp
ten knapen wurmen zoeken in hetTimorpark
en de uitgespitte zoden doodgemoedereerd
laten liggen. De realiteit wordt ge deelachtig
bj het aanschouwen van Uw pas-geschilderd
huis, waar ge op de natte verf regelmatig
indrukken van jeugd-vingers waar te nemen
zjn. De realiteitach, we zouden vervelend
worden en het zou op het verhaal van Saidjah
gaan Ijken.
Neen lezer: wég met Freud, en wèg met
alle psychologen: terug naar den tjd van
Meester Pennewip, terug naar de tjden van
roe en plak, en waar de jeugd bj het plegen
van straatschenderj en vandalisme met een
heete broek naar huis ging. Die waren er
achter. En zonder psycho-analyse
Er is nog iets, dat ons zwaar op het hart
ligt en wel het instituut onzer plaatseljka
muziekplegers en wel in 't bjzonder de faar-
monica-ïsten. Er schjnen er met de week bj
te komen, en niet afkeerig van wat muziek
t jdens het werk, vonden de leden der redactie
het J.l. Woensdagmiddag niet prettig van half
drie tot half zes op een harmonicaconcert ge-
tracteerd te worden. De man had een reper-
toir dat bestond uit de eerste 3 maten van het
klassieke „Alle dagen bruine boonen" en de
laatste 4 van „Aan den muur van 't oud#
kerkhof". Het was schoon en verheffend, doch
een kleine selectie ter bevoegde plaatse, even
tueel een keuring op de eerste beginselen der
harmonicakunst Ijkt, ons lang niet gek. Ter
meerdere rust onzer zenuwen.
Nog een enkele opmerking over de as,
Kermis-course van onze plaatseljke wielren-
enthousiasten en record-brekers. We lazen dat
zoowel juniores en seniores een aantal malen
een zeker aantal straten door te fietsen heeft
en het Ijkt ons barvervelend. De plaatseljka
Pjnenburgen schjnen er bljkbaar ander»
over te denken en dus zouden wj in ernst
willen voorstellen bj een volgende course een
ander traject te nemen: men zou bjv. duizend
maal het Spoorbosje in 't rond kunnen fiet
sen (bj voorkeur bj een concert van een
onzer Heldersche muziekkapellen), of tien
duizend maal rondom het Monument op bet
Helden der Zeeplein.
Ook dit zou wellicht eentonig worden maar
het zou zonder twjfel NOG meer publiek
trekken. Omdat gekke dingen a 11 j d publiek
trekken.
Weet TJ dat U een FONGERS rijwiel
kunt koopen vanaf f 38.—
Fa H. J. v. GRUNNINGEN
Tel. 265 Keizerstraat 54 50
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. Gemeente.
's Morgens 10.30 uur, Da. M. van Wiehen
Doopsbediening.
Zendingsgebouw „De Ster der Hope".
'a Avonds 7.80 uur, de heer H. I. Kraak,
van Den Helder
VERLENGING TERMIJN VAN ADVIES.
Door Gedeputeerde Staten is, ingevolge het
verzoek van het Gemeentebestuur, de ter-
mjn, waarbinnen de gemeenteraad en de com
missie uit de ingezetenen hun oordeel om
trent de vereeniging van de gemeenten Zjp®
en Callantsoog aan Gedeputeerde Staten
moeten doen kennen, met één maand ver"
lengd, <U tot 16 Juni as.
GESCHENK VOOR DE RAADSZAAL.
Van de Vereeniging „Moed, Volharding 0If
Zelfopoffering" te Den Helder ls door het
gemeentebestuur een litho van Callantsoog,
van de hand van mej. van Doornik, teekenare#
te Amsterdam, ontvangen ter ophanging f®
de raadszaal.
Het is een zeer sympathiek idee van <>eze
vereeniging, en wordt door het gemeente)**
stuur op hoogen prjs gesteld.
PREEKBEURT.
Ned. Herv. Gem.
's Avonds 8 uur, Ds. M. van Wtchen
Zang.
PREDIKBEURT.
Evangelisatie (Nod. Herv. Gem.).
's Morgens 10 uur en 's middag» 3.30 uUf'
de heer P. Boon.
predikbeurten.
Ned. Herv. Gem.
stm»0
's Morgens 10 uur, Ds. M. A. G. Vors
Doop
Ger. Kerk.
o on UUW
'sMorgens 10 en 'smiddag»
Ds. E. Jansen.
