Radio-programma
Abonneert II op dit blad
BINNENLAND
HELDERSCHE COURANT VAM DONDERDAG 2 JULÏ 1936
Zegen
Zegen 5
%gen Oefr
Het Fransche standpunt.
Betoog van Leon Blum.
Het schandaal van de
Italiaansche journalisten.
De ontbinding van den
strijdhonden in de
Fransche Kamer
De reisbelastingvoorloopig
van de baan.
De loting voor den
dienstplicht.
Comité van waakzaamheid van
anti-nationaal-socialistische
intellectueelen.
Tweede Kamer
Reisbelasting voorloopig
van de baan.
In strooi bussen 1 gld - 60 en 4-5 ct?
vergaderzaal werden verwijderd weerklonk
een algemeen applaus, ook van de gedele
geerden.
De Negus spreekt.
Hierna kon de negus zijn redevoering zonder
verdere incidenten houden.
De negus deed een beroep op den Volken
bond om zijn ongelukkig land niet in den
steek te laten. Hij schetste den loop der ge
beurtenissen voor en tijdens den oorlog en
sprak over het gebruik van gifgassen door
de Italianen. Hij vroeg den Volkenbond wat
deze in feite gedaan heeft, behalve het ver-
oordeelen van den aanvaller, om hem hulp te
bieden.
Overgaande tot een bespreking van de
kwestie der opheffing van de sancties ver
klaarde de negus: Ik kom voor da Assemblée
bevestigen, dat het probleem op deze wijze
niet kan worden opgelost. Het is niet alleen
de regeling van het Italiaansch-Abessijnsch
conflict, welke op het spel staat, maar het is
in principe het geheel der collectieve veilig
heid en het is de toekomst van alle kleine
staten, die vertrouwen hebben in de heilig
heid der verdragen. Het is de geheele interna
tionale moraliteit, welke op het spel staat.
Ik kom thans mijn protesten vernieuwen
tegen de schending der verdragen. De keizer
en het volk van Abessinië zullen niet voor
geweld buigen.
De negus besloot zijn voortreffelijke rede
voering, met de vraag wat hij na zijn terug
keer in Abessinië aan zijn volk zou hebben te
berichten ten aanzien van de bereidwilligheid
der Volkenbondsstaten, om hun verplichtingen
jegens Abessinië na te leven. Hij had een vrg
algemeen applaus der gedelegeerden in ont
vangst te nemen toen hij zijn rede had uit
gesproken.
Toen de negus het gebouw der Volken
bondsvergadering verliet, bracht een duizend
koppig publiek op straat aan den negus een
geestdriftige ovatie.
Léon Blum legde de volgende verklaring af:
Waarop baseert men de erkenning, de be
wering of de vrees, dat Frankrijk verzwakt
is als factor van invloed op den gang van
zaken in Europa? Op twee punten: op de be
weging van de arbeiders in Frankrijk en in
de tweede plaats op de crisis, die sedert 7
Maart bestaat door de herbezetting van het
Rijnland. De beweging van de arbeiders heeft
men voorgesteld als gelijk te staan met het
begin van een burgeroorlog. Frankrijk heeft
op de herbezetting van het Rijnland niet ge
antwoord met een daad, eveneens van militai
ren aard. Frankrijk heeft een oplossing ge
zocht door internationale besprekingen. In
plaats van te mobiliseeren heeft het de
garanten van Locarno en den Volkenbond
samengeroepen. Was dit een bewijs van zwak
heid? Zijn wij zoover gekomen in Europa, dat
e§n land zwakheid erkent, wanneer het er
niet toe overgaat naar de wapens te grijpen 7
Ongetwijfeld is een tekst, die de herbezet
ting van het Rijnland gelijk stelt met de ge
kenmerkte agressie, niet voor bespreking
vatbaar. Maar ondanks juridische gelijkwaar
digheid van den Franschen bodem intact,
wie zou dan hebben durven veronderstellen,
dat onze reactie dezelfde zou zijn geweest,
zelfs wanneer werkelijk aan onze eigen gren
zen, dan wel de grenzen waarover wij den
waarborg op ons hebben genomen, was ge
raakt?
De Fransche delegatie voelt zich gerechtigd
met luide stem, rustig en kalm te spreken als
zij zich hier tot tolk maakt van den volkswil.
Deze wil is duidelijk: „het Fransche volk wil
vrede".
Maar zijn vredeswil is noch zwakheid, noch
een egoïstisch terugvallen op zichzelf. De
vrede zooals het Fransche volk dien verstaat;
is geen stomme onderwerping aan de macht,
geen berustende aanvaarding vaft het fait
accompli. Hij steunt op de internationale
legaliteit en moraal.
De gebeurtenissen der laatste maanden
hebben tot de betreurenswaardige con
clusie geleid, dat de staten-aanstichters
van den oorlog een voorsprong hebben
behaald op de staten, die trouw zijn ge
bleven aan hun verplichtingen en geen
gebruik hebben gemaakt van den oorlog,
noch als politiek-, noch als machtsinstru
ment.
Wie zal weerstand weten te bieden aan een
dergelijk voorbeeld. Wie moet een dergelijk
succes niet als een zeer gevaarlijk precedent
beschouwen? Het zij mij vergund, heeren, u
dit nog eens onder oogen te brengen. Mijn
vrienden en ik doen ons best door middel van
propaganda de Fransche publieke opinie ertoe
te brengen en niet alleen het onmiddellijke
gevaar van den oorlog tegen te gaan, maar
tevens de diepere oorzaken zoo goed mogelijk
weg te nemen.
Frankrijk is vastbesloten zijn actie te voe
ren voor de organisatie van een internationale
gemeenschap, waarvan gij, heeren, de ver
tegenwoordigers zijt. Men kan niet ontkennen,
dat de Volkenbond een nederlaag heeft ge
leden. De oorzaak van deze nederlaag ligt
echter niet in het Volkenbondsverdrag, maar
ln de toepassing.
Frankrijk verklaart luide, dat het door zijn
daden zijn trouw aan de internationale wet
zal bevestigen. Het wil iedere gedachte aan
teleurstelling of ontmoediging verre van zich
werpen. Frankrijk verzekert, dat het zijn
woord zal houden. Het wil van de collectievé
veiligheid een werkelijkheid maken. Het zal er
uit alle kracht toe bijdragen, om in en om den
Volkenbond het élan van geestdrift en geloof,
die in 1924 de schoonheid van enkele groote
uren geweest zijn, op het oogenblik van het
protocol, in 1932, toen de ontwapeningsconfe
rentie geopend werd, en verleden herfst. Wij
zullen niets sparen, om ze het leven weer te
geven; wij zullen niets sparen om onophoude
lijk het vertrouwen tusschen de mogendheden,
dat den wil bezielt, terug te brengen en onop
houdelijk te versterken.
Een collectieve veiligheid gevestigd op een
coalitie van machten, die zich tegenover
lederen aanval en ieder stelsel van mogelgken
aanval stellen. d.w.z. in wezen gevestigd op
een voortdurende toeneming van bewapening
kan niet het instrument zijn van een duur-
zamen en stabielen vrede.
De collectieve veiligheid, zooals zij zich in
een gewapend en overbewapend Europa zal
organiseeren, zal voor lederen staat en
temeer voor ieder volk een al te wreed
alternatief stellen. De Internationale verplich
tingen worden te schande gemaakt, als de
mogendheden welke ze onderteekend hebben,
niet bereid zijn om tot het einde toe te gaan.
Accoord. Maar tot het einde toe gaan, betee-
kent de aanvaarding van het risico om tot een
oorlog te komen.
Wg moeten dus de eventualiteit van
een oorlog aanvaarden om den vrede te
redden. Het pact stelt dit alternatief voor
alle Volkenbondsleden zonder onderscheid.
De eenige oplossing die alle volken kan be
vredigen is die van de collectieve veiligheid.
Deze collectieve veiligheid moet niet anders
dan een instrument des vredes zijn, die geen
oorlogsgevaar impliceert. Daarom moet zij
gepaard gaan met algemeene ontwapening.
Met ontwapeningsplannen te komen schijnt nu
belachelijk.
Maar zonder vermindering van de be
wapeningen zullen wij niet kunnen komen
tot doeltreffendheid van internationaal-
rechtelijke vonnissen en sanctiemaatrege
len, die den vrede pogen te brengen.
Op twee gebieden is het internationaal recht
geschonden. In de eerste plaats is het Vol
kenbondsverdrag geschonden, in de tweede
plaats een plechtig verdrag. De bezetting van
het Rijnland kan niet enkel door tijdsverloop
worden geregeld. Zoo kan ook de Abessijnsche
kwestie slechts geregeld worden, wanneer dit
te Genève gebeurt. Het essentieele punt, dat
de Volkenbond thans aan de mogendheden,
door wie deze inbreuken zijn gemaakt, moet
voorleggen, is, of zij al of niet bereid zijn bij
te dragen tot het handhaven van een onge-
wapenden vrede. Zijn zij bereid mee te wer
ken tot het openen van een nieuwe phase,
gelouterd door de wreede lessen van het ver
leden
Wij constateeren met genoegen, dat het
Italiaansche memorandum, zooals dit aan de
Assemblée is voorgelegd, bijdragen behelst in
dezen zin. Wij hopen daarom van harte, dat
ook het Duitsche antwoord op de Britsche
vragenlijst op zijn beurt als uitgangspunt zal
kunnen dienen om Europa op vreedzame wijze
op te bouwen.
Van de 10 wegens hun gefluit en ge
schreeuw in de volkenbondsvergadering in
hechtenis genomen Italiaansche journalisten
zijn er twee, die te Genève wonen, te midder
nacht weer in vrijheid gesteld, omdat zij hun
deelneming aan de betooging ontkenden. De
andere 8 zijn daarna van het politiebureau
naar de gevangenis vervoerd. De Zwitsersche
regeering zal in de gewone vergadering van
den ministerraad van a.s. Vrijdag beslissen of
deze Italiaansche journalisten zullen moeten
worden vervolgd op grond van het artikel der
Zwitsersche strafwet dat beleedigingen van
geaccrediteerde diplomaten van bevriende
mogendheden strafbaar stelt,
De voorzitter van de Volkenbondsvergade
ring Van Zeeland, heeft den negus een brief
gezonden, waarin hij namens de vergadering
zijn leedwezen uit over het voorgevallen inci
dent.
De belhamels krijgen steun uit Kome.
Stefani meldt uit Rome:
„De secretaris van den bond van fascistische
journalisten heeft een telegram gezonden aan
het bureau van de Italiaansche pers te
Genève, waarin volkomen solidariteit wordt
betuigd met het gedrag van de kameraden,
die naar behooren geantwoord hebben op de
schandelijke beleediging door het optreden van
Tafari, het zegevierende Italiaansche volk
aangedaan."
Een zwakke verdediging van Salengro.
Een rumoerige Kamerzitting,
Een talrijk en elegant publiek had Dins
dagmiddag op de publieke tribune plaats ge
nomen om het debat in de Fransche Kamer
bij te wonen over de ontbinding van de strijd
honden, Er waren zeer veel Kamerleden aan
wezig. Herriot had vaak moeite om de orde
te handhaven. Xavier Vallat was de eerste
spreker. Hij interpelleerde de regeering over
de ontbinding van nationale groepen, welke
op wettige wijze zijn gevormd en volgens
hem niet zouden mogen vallen onder de wet
van 10 Januari 1936.
Er ontstond groote beweging in de zaal,
waarbij Herriot de grootste moeite had om
de kalmte te doen wederkeeren, toen Vallet
een verslag voorlas over de incidenten bij het
St. Lazare-station, welke incidenten door de
communisten zouden zijn geprovoceerd en
waarbij o.a. een jong meisje zou zijn mishan
deld.
De communisten riepen: „De la Roque aan
den paal". Doch Vallet ging verder en zeide,
dat bij recente Incidenten verscheidene vuur-
kruiser werden gewond. Hij werd hierna op
nieuw heftig door de communisten geïnter
rumpeerd, zoodat Herriot handelend moest
optreden en den communisten het zwijgen
oplegde.
Hierna was het woord aan Taittinger.
Taittinger begon met te verklaren, dat hij
voor deze omzetting den minister van justitie
Delbois heeft gevraagd of de wet inzake de
ontbinding der strijdhonden van 10 Januari
1936 op zijn partij van toepassing was. Del-
bos had toen geantwoord, dat hij hem de ver
zekering kon geven, dat deze partij niet
daaronder zou vallen. Taittinger vroeg de
regeering: waarom treft de wet niet iedereen,
maar slechts uw tegenstanders?
Minister Salengro antwoordt.
De minister van binnenlandsche zaken, Sa
lengro, gaf een uiteenzetting van de werk
wijze en de tactiek van de bonden, die de
ontbinding rechtvaardigden. Na eraan her
innerd te hebben, dat patriottische bonden
telegrammen van vriendschap aan Primo de
Rivera, Mussolini en Hitiet hadden gezonden
en hun houding tegenover figuren als Tar-
dieu, Herriot, Laval, Flandin behandeld te
hebben, besprak Salengro tal van andere
stemmen uit de kringen van de liga's, die
zich tegen de regeering haden uitgesproken.
Het is onverdragelijk, dat een aantal oproe
rige organisaties de orde in dit land zou be
dreigen. Wij hebben het vaste voornemen om
de orde te handhaven door de regeering, die
aan het bewind is en door niemand anders.
Salengro eindigde zijn rede met nogmaals
de verzekering te geven, dat de regeering de
orde in de Republiek zou handhaven en zon
der onderscheid te maken, doch ook zonder
zwakheid de decreten zou toepassen, die de
verdediging van de Republiek verzekerden.
De geestelijkheid en de strijd
honden.
Het katholieke dagblad La Croix publiceert
een aantal besluiten, welke de vorige maand
zijn genomen in de voltallige zitting van
Fransche kardinalen en aartbisschoppen met
betrekking tot de houding van de katholieke
geestelijkheid tegenover de strijdhonden.
De katholieken zullen voortdurend zorg
moeten hebben voor de instandhouding van
de kerk en de katholieke actie, buiten de par
tijen en boven de partijen uit. Zij zijn gehou
den slechts volgens de katholieke leer deel te
nemen in de actie van de burgers. De leiders
en strijders der katholieke actie zullen niet
tegelijkertijd leiders, vertegenwoordigers of
propagandisten van een politieke partij mo
gen zijn.
Ten aanzien van de strijdhonden zullen de
leden van de geestelijkheid, die als oud-strij
ders zijn ingeschreven bij de Vuurkruisen,
niet uit die organisatie behoeven te treden,
maar zij moeten zich onthouden van actieve
deelneming aan het bondsleven. De priesters
zullen voortaan hun naam niet meer mogen
geven aan eenigen politieken strijdhond. Om
alle politiek en betoogingen te voorkomen,
zullen in de kerken in beginsel slechts de na
tionale vlaggen en de vlaggen van katholieke
organisaties worden toegelaten.
GRAVIN CIANO TE BERLIJN.
Gravin Edda Ciano-Mussolini, de echtge-
noote van den Italiaanschen minister van
buitenlandsche zaken, is na een verblijf van
vier weken in Duitschland, te Berlijn aange
komen om vandaar naar Italië terug te
keeren.
Bij haar vertrek heeft de legatieraad Kil-
mitz haar uit naam van Hitier uitgeleide ge
daan en haar een portret met handteekening
van den Leider overhandigd.
WEDER-INSTELLING VAN EEN HOOG-
MILITAIR GERECHTSHOF
IN DUITSCHLAND.
De rijksregeering heeft besloten weer een
hoog-militair gerechtshof voor de weermacht
in te stellen. Het wetsbesluit is in het Reichs-
gesetsblatt opgenomen.
De rechtspleging voor militairen waarvoor
tot dusver het volksgerechtshof en het rijks
gerechtshof bevoegd waren, wordt aan dat
hoog militair gerechtshof opgedragen.
MAXIMUM-WERKTIJD,
MINIMUM-LOONEN.
Roosevelt heeft de z.g. Walsh-Healy-act
onderteekend, waardoor de fabrikanten ge
dwongen zullen zijn zich te houden aan de
bepalingen betreffende maximum-werktijden
en minimum-loonen, zooals die gelden bij de
met de regeering aangegane contracten voor
te verrichten werken. De nieuwe wet bevat
o.m. bepalingen ten aanzien van den acht-
urigen werkdag en verbiedt het werken van
kinderen en veroordeelden bij werken onder
federale contracten,
DE KONINGIN IN JULI OP HET LOO.
Het is de wensch van de Koningin om de
maand Juli beschouwd te zien als den tgd,
welken H.M. rustig op het Loo wenscht door
te brengen als vacantie. De Koningin zal uit
sluitend de staatszaken afdoen.
BEGRAFENIS TH. M. KETELAAR.
Ontzaglijk groot was gistermiddag de be
langstelling op de begraafplaats Zorgvlied
aan den Amsteldijk te Amsterdam bij de ter
aardebestelling van het stoffelijk overschot
van wijlen den heer Th. M. Ketelaar, in leven
lid der Tweede Kamer en van den gemeente
raad van Amsterdam. In den stoet reed het
centraal genootschap voor kinder- en vacan-
tiekolonies, waarvan de overledene gedurende
dertig jaar penningmeester is geweest, zelfs
mede met acht volgauto's.
Van de regeering waren er de twee vrijzin
nig-democratische ministers Oud en Slingen-
berg, van het provinciaal bestuur de com
missaris der Koningin in Noord-Holland, jhr.
mr. dr. A. Röell en de heer D. Kooiman, ge
delegeerde, van het gemeentebestuur van
Amsterdam, burgemeester de Vlugt, de wet
houders de Miranda, Kropman en Boekman
en de gemeente-secretaris mr. S. J. van Lier.
Alle raadsfracties, met inbegrip van de com
munistische, waren vertegenwoordigd.
Nadat de met bloemen overdekte kist
ook het gemeentebestuur van Amsterdam
had een grooten krans gezonden de aula
was binnengedragen voerden o.a. Mr. Joekes
en Mr. Oud het woord.
DE INDISCHE DEFENSIE-UITGAVEN.
De nieuwe begrootingen van Oorlog en
Marine vertoonen samen een acres van 3.6
millioen, waarvan tweederde deel voor reke
ning komt van Oorlog.
Het cijfer van Marine is echter gunstig be-
invloed door verhooging van de moederland-
sche bijdrage in de vlootkosten met zeven ton
tot een bedrag van 14,600,000 en verder
door een daling van de kapitaalsuitgaven in
verband met de voltooiing van den derden
kruiser.
De toelichting op de nieuwe Marine-begroo
ting bevat overigens geen détails.
VERLAGING VAN DE PASSAGE
TARIEVEN NAAR NEDERL.-INDIfi.
Naar de N. R. Crt. meldt, hebben de beide
Nederlandsche reederijen, die de verbinding
tusschen het moederland en Nederlandsch-
Indië onderhouden, besloten, hun passage
tarieven in de eerste helf van Augustus op
nieuw te verlagen.
Deze verlaging zal in de eerste plaats be
staan uit een verdubbeling van de crisis
korting, n.1. van 7 pet. tot 15 pet., terwijl
bovendien de basis-tarieven voor de vracht
schepen belangrijk omlaag gebracht zullen
worden.
VRIJDAG S JULI.
Hilversum I, 1875 m.
8.00 VARA, 12.00 AVRO, 4.00 VPRO, 5.00
VARA, 8.00 VPRO, 11.00 VARA.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding VPRO,
10.15 Gramofoonplaten.
10.45 Voordracht.
11.00 Gramofoonplaten.
11.30 Vervolg voordracht.
11.50 Gramofoonplaten.
12.00 Kovacs Lajos' orkest en gramofonph
2.00 Voordracht.
2.30 Ensemble Jetty Cantor en gramofoonpl.
4.00 Slotgodsdienstoefening van het Intern.
Doopsgez. Congres, Witmarsum.
5.00 Gramofoonplaten.
7.00 Causerie over de arbeidersbeweging ln
Frankrijk.
7.20 Gramofoonplaten.
7.50 Nieuwsberichten ANP,
7.57 Herh. SOS-berichten.
8.00 Berichten,
8.05 Causerie.
8.30 Concert.
9.00 Paedagogische causerie.
9.30 Concert.
10.00 Filmpraatje.
10.30 Gramofoonplaten.
11.40 Avondwijding.
11.00 Nieuwsberichten ANP,
11.05 Jazzmuziek (gr.pl.).
11.3512.00 Gramofoonplaten.
Hilversum H, 301 m.
Algemeen programma, verzorgd door de
NCRV.
8.00 Schriftlezing.
8.159.30 Gramofoonplaten,
10.30 Morgendienst.
11.0012.00 Zang en piano.
12.15 Gramofoonplaten.
12.30 Orgelspel.
1.30 Gramofoonplaten.
1.45 Ensemble Van der Horst,
2.30 Chr. lectuur.
3.003.45 Vervolg concert.
4.00 Sopraan, piano en cello.
5.30 Gramofoonplaten.
6.30 Voor tuinliefhebbers.
7.00 Berichten.
7.15 Literair halfuur.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Kon. Militaire Kapel.
9.05 Het leven der Bevolking in Noord-Afrika.
9.35 Vervolg concert. (Om 10.05 Berichten
ANP).
10.301.30 Gramofoonplaten.
ZATERDAG 4 JULI.
Hilversum I, 1875 m.
VARA-uitzending.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Radio-tooneel, orgelspel en gramofoon
platen.
12.001.45 Gramofoonplaten.
2.00 Filmpraatje.
2.15 Gramofoonplaten.
2.40 De Lucky Stars.
3.00 Gramofoonplaten.
3.20 Lezing over Bolivar.
4.00 Ensemble „Viva la Musica".
4.15 Causerie.
4.20 Vervolg concert.
4.30 Gramofoonplaten.
4.50 Esperanto-uitzending.
5.10 Gramofoonplaten.
5.40 Literaire causerie.
6.00 Orgelspel.
6.30 Causerie over coöperatieve lijkbezorging.
6.45 Orgelspel.
7.00 V.R.O.
8.03 Herh. SOS-berichten.
8.05 Berichten ANP. VARA-Varla,
8.15 Gramofoonplaten.
9.15 Op naar Birkhoven.
9.30 VARA-Maandrevue.
10.00 Berichten ANP.
10.0512.00 Gramofoonplaten,
Hilversum H. 301 m.
KRO-uitzending. 4.0()5.00 HIRO.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 Gramofoonplaten en KRO-orkest,
2.00 Voor de jeugd.
2.30 KRO-orkest.
3.00 Kinderuur.
4.00 HIRO.
5.00 Gramofoonplaten.
5.15 KRO-Orkest.
6.00 Gramofoonplaten.
6.20 Journ. Weekoverzicht,
6.45 Gramofoonplaten.
7.00 Berichten.
7.15 De KRO-Luchtlgn.
7.35 Actueele aetherflitsen.
8.00 Berichten ANP., Mededeelingen.
8.10 Voordracht en concert.
8.30 KRO-Melodisten.
8.50 De Gooische Troubadours.
9.00 De KRO-Melodisten.
9.15 Occarina-soli.
9.20 KRO-Melodisten,
9.40 Accordeon-trio.
9.50 De Gooische Troubadurs.
10.00 Filmpraatje.
10.15 KRO-Bys.
10.25 Occarina.
10.30 Berichten ANP,
10.35 Accordeon-Trio.
10.45 KRO-Boys.
11.1012.00 Gramofoonplaön.
De Tweede Kamer heeft Dinsdagmiddag
bij zitten en opstaan een voorstel-Goseling
(r.k.) aangenomen om de reisbelasting van
de agenda af te voeren. De voorzitter deelde
mede, dat de regeering daartegen geen ern
stig bezwaar had.
C. F. Barendse...
In de Rolzaal op het Binnenhof te 's-Gra-
venhage is Dinsdagmiddag de jaarlijksche
loting voor den dienstplicht, ditmaal voor de
lichting 1938 (hiertoe behooren in het het
algemeen de jongelieden, die in 1918 geboren
zijn) gehouden. Over de methode van de loting
behoeft thans, na hetgeen er reeds vroeger
herhaaldelijk over meegedeeld is, geen uitwei
ding gedaan te worden. Er wordt één num
mer getrokken en de naam, die in het bij de
loting aanwezige register van de namen on
der dit nummer voorkomt wordt in elke ge
meente of groep van gemeenten nummer 1.
Hij wienst naam alphabetisch op den uitge-
loten en daarvoor alphabetisch in de plaats
tredenden naam volgt, krijgt nummer 2 en
zoo vervolgens.
Bij deze loting werd getrokken no. 743, in
het register overeenkomende met den naam
van Carel Frederik Brandse, geboren 14
Januari.
LAATSTE TREKKING J.I.-LOTERIJ.
Onder groote belangstelling had Dinsdag
avond in Hotel Amicitia te Leeuwarden de
zesde en laatste trekking plaats voor de lote
rijen voor de Joodsche Invalide.
Notaris Ottema hield de trekking, doch de
hooge prijzen hielden zich hardnekking schuil.
Eindelijk te ongeveer half twaalf kwam,
figuurlijk gesproken de auto uit de bus; deze
viel op 22061. Een paar minuten later, er
waren nog maar tien prijzen te trekken bleek,
dat de houder van lotno. 19160 huiseigenaar
was geworden.
Dezer dagen is te Amsterdam opgericht
een Comitié van waakzaamheid van anti- na-
tionaal-socialistische intellectueelen, dat de
volgende beginselverklaring heeft aangeno
men:
Nu de in het buitenland nog steeds veld
winnende nationaal-socialistische beweging
ook ons land meer en meer bedreigt, heeft
een groep Nederlandsche intellectueelen (ge
leerden, kunstenaars, artsen, advocaten, in
genieurs, leeraren enz.), daarbij het initiatief
van hun Fransche, Belgische en Engelsche
beroepsgenooten opnemende, in Juni 1936 de
volgende verklaring onderteekend:
De Nederlandsche intellectueelen, zich
vereenigend, ongeacht hun politieke overtui
ging;
van oordeel, dat het nationaal-socialisme
en alle andere groepeeringen van dezelfden
aard een ernstig gevaar beteekenen voor de
vrijheid van onderzoek en meeningsuiting en
daarmede voor de ontwikkeling van maat
schappij, cultuur en wetenschap;
besluiten een Comité van waakzaamheid te
stichten, als centrum van alle intellectueelen,
die zich het gevaar van het nationaal-socialis
me bewust zijn en het willen bestrijden;
en vestigen hun besluit, om gezamenlijk op
te komen voor de verdediging van de geeste
lijke vrijheid en tegen het nationaal-socialis
me, dat dit essentieele cultuurgoed belaagt.
MINIMUM VERKOOPPRIJZEN VOOR
EIEREN NAAR DUITSCHLAND.
De minimum-verkoopprijzen voor eieren
naar Duitschland zijn voor de periode van 30
Juni tot 3 Juli vastgesteld op C-klasse, ge
wicht 5253 kg B-klasse, gewicht
5758 kg 3.20; A-klasse, gewicht 6263
kg 3.50; S-klasse, gewicht boven 65 kg
3.80, alles per 100.
Monopolieheffing 22% ct. per 100.
Prijzen voor eendeneieren zgn naar grootte:
2.40, 2.45, 2.55 en 2.60 per 100 stuks.
Het geldcontingent voor den uitvoer van
eieren naar Duitschland is voor Juli 10 pet.
hooger dan over de afgeloopen maand.
Wetsontwerpen inzake oliemaatschap
pijen en Indische bestuurshervorming.
In de vergadering van Dinsdagmiddag
wordt voorgelezen een bericht van het over
lijden van het lid Th. M. Ketelaar.
De Voorzitter houdt, terwijl allen zich
van hun zetels hebben verheven, een rede ter
herdenking van den heer Th. M. Ketelaar.
De Voorzitter van den Ministerraad, de heer
C o 1 ij n, sluit zich namens de regeering bij
des voorzitters woorden aan. Vele leden van
het kabinet hebben het voorrecht gehad, als
Kamerlid van den heer Ketelaar samen te wer
ken, en zij bewaren hieraan de aangenaamste
herinneringen. Ook als zich een enkele maal
meeningsverschil openbaarde, was men over
tuigd, dat dit berustte op het belang des lands,
zooals hij dit zag. Ook bij de regeering zal
zijn nagedachtenis in dankbare herinnering
blijven.
Bij zitten en opstaan keurt de Kamer goed
het voorstel-Goseling, om de reisbelasting niet
op de agenda te plaatsen en het gelijksoortige
voorstel-Kortenhorst, ten aanzien van de
wijziging der inkomstenbelasting.
Voor het overige neemt de Kamer des voor
zitters voorstel aan.
De heer De Vi s s e r (c.p.) vraagt aan de
Kamer verlof, de regeering te interpelleeren
over haar optreden naar aanleiding van da
visschersstaking te IJmuiden en het stopzet
ten der uitkeeringen aan werklooze visschers.
Over dit verzoek zal de Kamer morgen be
slissen.
Wetsontwerpen inzake de nationaliteit.
Aan de orde zijn:
Wetsontwerpen Goedkeuring van het Ver
drag van 12 April 1930 nopens zekere vragen
betreffende wetsconflicten inzake nationaliteit;
Mevrouw Bakker-Nort (v.d.) verdedigt
het standpunt, dat teij aanzien der nationali
teit rechtsgelijkheid tusschen man en vrouw
behoort te bestaan in dien zin, dat een vrouw,
die met een vreemdeling huwt, haar eigen
nationaliteit steeds, of althans zoo vaak het
echtpaar ln het vaderland der vrouw blijft
wonen, zou behouden. De regeering wil niet
verder gaan dan dat eeD Nederlandsche vrouw,
die door haar huwelijk met een vreemdeling
staatloos zou worden krachtens de wetgeving
in het land van haai' man, Nederlandsche na
tionaliteit zal behouden.
De Minister van Justitie, de heer Van
S c h a i k, zegt dat mevrouw Bakker-Nort niet
tevreden is over de resultaten der Haagscha
codificatieconferentie van 1930. Spreker meent
echter, dat er toch nog wel wat door bereikt
is. De wetgevingen der verschillende landen
verschillen sterk en dit maakt unificatie moei
lijk. In het eene land bepaalt de bodem do
nationaliteit, in het andere de afstamming.
De Kamer keurt eenige der wetsontwerpen
zonder hoofdelijke stemming goed.
De heffing van oliemaatschappgeo.
Aan de orde zijn:
Wetsontwerpen Goedkeuring van de beslui,
ten van den gouverneur-generaal van Neder.
landsch-Indië tot wijziging en aanvulling van
de Afdeelingen I, II, III, IV, VA, VI, VU,
VIIA, VII H en IX der begrooting van Neder-
landsch-Indië voor 1936.
De heer C ram er (s.d.) keurt af, dat da
regeering het met de oliemaatschappijen in
zake de versterking van 's Lands middelen op
een accoordje heeft gegooid, in plaats van
haar van boven af een belasting op te leggen.
De regeering heeft genoegen genomen met een
betaling van 5 millioen in 1936 en ln 1937
schijnen de oliemaatschappijen er met slechts
3% millioen af te zullen komen. Rechtvaardig
is een zware belasting van de oliemaatschap,
pijen. Beschikt de regeering over de middelen
om de maatschappijen tot rede te brengen
Zij zullen, als de regeering flink optreedt, wel
eieren voor haar geld kiezen.
De heer Sneevliet (r.s.) zegt, dat da
leiders der oliemaatschappijen in Nederlandsch-
Indië boven de wet schijnen te staan. Als zij
met de regeeringspersonen in onderhandeling
treden, mag wel verscherpt toezicht worden
gehouden. Verwerpen wij dit wetsontwerp,
dan krijgen wij niet eens de 5 millioen, die da
Sinterklazen van de olie bereid zijn, aan het
land te geven. De minister demonstreere zijn
onafhankelijkheid van de oliemaatschappijen.
Een klein beetje meer kracht en houding van
den gouverneur-generaal tegenover de olie
maatschappijen ware niet kwaad geweest.
Moge de nieuwe gouverneur-generaal meer
houding toonen tegenover het oliekapitaal,
dan de vroegere oliedirecteur Jhr. De Jonge
heeft gedaan.
Minister Colijiu
De Minister van Koloniën, de heer C o 1 ij n,
zegt, dat het hem spijt, dat de heer Snee-
vliet op deze wijze de zaak heeft besproken.
Hier is geen enkele grond voor. De heer Da
Jonge heeft herhaaldelijk denkbeelden ge
opperd, welke hij stellig zou hebben uitge
voerd, als zij uitvoerbaar waren gebleken.
Ook tegenover de oliemaatschappijen moet
recht geschieden. Spr. is niet bereid, een
speciale uitzondering voor haar toe te passen.
De Kamer keurt het desbetreffende wets
ontwerp goed.
Bestuurshervorming in Indië.
Herhaaldelijk is in de Kamer aan de regee
ring gevraagd, of de Kamer er gerust op kon
zijn, dat de regeering niet tot bestuurshervor
ming zou overgaan, zonder dat de Kamer
vooraf gelegenheid zou hebben gehad, zich
erover uit te spreken. Minister C o 1 (j n heeft
haar destgds een fulldress-debate toegezegd.
Nu schrgft de regeering bovendien, dat de
Kamer volkomen vrg is bij het uitspreken, van
haar oordeel.
Hoe aal de splitsing zijn tusschen centrale
uitgaven en inkomsten? Tot de regionale uit
gaven zullen behooren Europeesch en inlandsch
bestuur, politie, justitie, gevangenisdiensten
en alle welvaartsdiensten! Een zeer belangrijk
deel der bestuurszorg in de buitengewesten zal
dus regionaal worden. Maar hoe moet het
gaan in gebiedsdeelen met een oeconomisch
zwakke bevolking, die dit alles niet betalen
kan? Zal daar niet de bestuurszorg belangrijk
worden ingekrompen? Men moet dit des te
meer vreezen, omdat bij de bestuurshervor
ming wordt aangeknoopt bij een saneering
van de centrale geldmiddelen des lands.
Minister Colgn: Saneering en bezuiniging
is niet hetzelfde.
Aanvankelijk heeft de heer Joekes (v.d.)
overwegend bezwaar niet tegen het geheele
wetsontwerp, maar tegen het besluit van 18
Februari tot instelling van drie gouvernemen
ten. Wordt de post van 80.000 voor verdere
uitvoering van de bestuurshervorming in dit
verband er niet uitgelicht, dan zou spr. bezwaar
moeten maken om tegen het wetsontwerp te
stemmen.
De heer Cramer (s.d.) zegt, dat zijn frac
tie huiverig staat tegenover de voorstellen tot
bestuurshervorming, omdat de saneering der
centrale geldmiddelen zoozeer op den voorgrond
wordt gesteld. Te vreezen is, dat de lasten op
de bevolkingen der onderscheidene gebiedsdee
len zullen worden afgewenteld. Er is niets be
kend omtrent de praktyk van het werken der
regionale rekeningen. Is het niet wenschelijk,
dat de regeering begint met het stelsel uit tfl
werken
De heer Van Poll (r.k.) zegt, dat het in
het leven roepen van groepsgemeenschappen
voor hem het concretiseeren is van zekere
natuurrechtelijke waarheden en feiten. Maar
tot voor eenigen tijd kon de bestuurshervor
ming met dit oogmerk niet tot stand komen,
omdat zg te duur was, volgens de regeering.
Vier jaren lang achtte de regeering de her
vorming deswege ondoenlijk. Nu echter roepen
landvoogd en minister unisono: Eureka! Zij
kondigen de bestuurshervorming nu plotseling
aan als een financieele saneering in grooten
stijl. Het is spr. een raadsel, hoe dit kan. Wel
schrijft de regeering, dat in verband met den
algemeenen toestand van 's lands geldmidde
len en met den financieelen toestand der
streek zal worden vastgesteld, of de streek de
beschikking zal houden over het geheel of een
percentage van haar ontvangsten, dan wel of
zij een bijslag uit de centrale kas zal moeten
hebben. Zoo begint het duideiyk te worden hoe
de bestuurshervorming tot saneering leiden
kan. Maar als zg dit doet, is te vreezen, dat
het concretiseeren van natuurrechtelijke waar
heden er onder lgden zal. Van 's ministers
nadere verklaringen zal spr.'s stem over het
wetsontwerp afhangen.
De heer Roes tam (c.p.) bepleit instelling
van een Indisch parlement, waarmede Indo
nesië zoowel als Nederland gebaat zou zijn. Er
is voorts een te groot principieel verschil tus
schen de bestuurshervorming van 1932 en da
thans voorgestelde,
