De burgeroorlog in Spanje
Radio-programma
Op en om het Binnenhof.
Bij Doorzitten ^51
PUROL
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1936
„Levert uw leiders uit''.
De dood van de beide
generaals.
Doodsverachting.
Duitschland gaat accoord met
voorstel van Frankrijk.
Het wordt Engeland te bar.
Het bezoek van generaal Gamelin
aan Polen.
Japan en het spionna^e-
gevaar.
De onrust in Palestina.
Het koopen van Chineesche
kinderen te Honkong en
op Malakka.
Zonverbranding /ff
2
cpenbare meening in Engeland en in de Zuid-
Afrikaansehe Unie, een georganiseerde stroo
ming in Tanganjika tegen terugkeer tot
Duitschland) zal Duitschland en in het bij
zonder ambassadeur von ftibbentrob met taai
heid blijven werken voor een oplossing ook
van de koloniale kwestie. Aan te nemen is,
dat daarbij niet het voormalige Duitsch Zuid
west Afrika en ook Duitsch Oost-Afrika op
den voorgrond zal staan, maar voorloopig eer
der Kameroen en Togo.
Reeds is van andere zijde gemeld, dat von
Ribbentrop geregeld, waarschijnlijk meer dan
een etmaal in de maand, te Berlijn zal komen.
Hij blijft Hitler's buitengewoon en gevol
machtigd gezant, en staat dus ook in de toe
komst op hooger niveau dan de andere am
bassadeurs. Wel is hij dan ook formeel onder
Neurath gesteld, maar zijn rapporten gaan
behalve naar het ministerie van buitenland-
sche zaken, ook rechtstreeks naar rijkskanse
lier Hitier.
De strijd om Badajoz woedt voort. De be
slissing is nog steeds niet gevallen, ondanks
de zware bombardementen van de zijde der
opstandelingen. De vliegtuigen der opstande
lingen hebben Donderdag een proclamatie van
generaal Franco boven Badajoz uitgeworpen.
„Levert uw leiders uit", aldus de proclamatie,
„dat zal bloedvergieten voorkomen. Thans
kunt ge u nog overgeven, morgen zal het te
laat zijn!"
Reuter meldt uit Lissabon, dat de troepen-
afdeelingen der opstandelingen, aangevoerd
door Casteljon en Ascencio, thans voor
Badajoz zijn aangekomen.
Naar Reuter uit Tanger meldt, duren de
troepentransporten tusschen Ceuta en Alge-
ciras voort. Deze geschieden dagelijks door
Vliegtuigen, niet door oorlogsschepen. Gene
raal Orgaz is verder na het vertrek van gene
raal Franco naar Spanje met het opperbevel
der opstandelingen in Spaansch Marokko be
last.
Volgens mededeelingen van het ministerie
Van oorlog, zou generaal Franco bij zekere
mogendheden stappen hebben gedaan voor het
herstel der verbindingen tusschen Cadiz en de
Canarische eilanden, aangezien de scheep
vaartverbindingen tusschen genoemde punten
thans onder controle der regeeringsvloot is.
Naar de correspondent van de Times uit
Barcelona meldt, zijn generaal Manuel Goded
en generaal Alvara Fernandez Burriel Woens
dagmorgen om 6 uur 20 in het historische fort
van Montjuich door een vuurescadron gefusil
leerd. Het vonnis van den krijgsraad werd ten
Uitvoer gelegd door een regiment uit Terra-
gona, dat voor dit doel naar Barcelona was
gebracht. Het geheel geschiedde in tegenwoor
digheid van vele leden van het leger en vele
burgers. De beide generaals waren opgesloten
in het schip Uruguay en werden 's morgens
om kwart na vijf aan land gebracht en, ge
ëscorteerd door leden van de civiele garde, in
een vrachtauto geplaatst. Deze vrachtauto
maakte deel uit van een lange stoet auto's
die door de stad naar de vesting reed. In de
„Patio" van de vesting werden de generaals,
die beiden zeer kalm waren, naast elkaar ge
zet tegenover het vuurescadron, dat twee keer
Vuur gaf. Volgens het gebruik defileerden het
escadron en de andere troepen, die aanwezig
Waren, langs de lijken en werd op de gevange
nis de zwarte vlag geheschen. De lijken zijn
onmiddellijk naar de begraafplaats gebracht.
In de stad Barcelona waren voorzorgsmaat
regelen getroffen om relletjes van de zijde van
aanhangers van de generaals te voorkomen.
Alles is echter rustig gebleven.
Den eersten dag van den opstand te Barce
lona waren twee officieren op de 80 m hooge
Columbuszuil geklauterd, vanwaar ze met
machinegeweren de rambla's beheerschten. Ze
lagen onder het vuur van de tegenpartij en
mannen van dit front profiteerden van een in
zinking in hun strijdlust om in die zuil de lift
te vernielen. Daar er geen trap is waren de
officieren tot den hongerdood veroordeeld.
Toen ze geen teeken van leven meer gaven
klommen enkele loyalisten naar den top. De
eene werd met een wond in het voorhoofd
dood aangetroffen, de ander leefde nog, maar
Was krankzinnig geworden.
Naar Reuter uit Berlijn meldt, is men in
politieke kringen aldaar van oordeel, dat de
Duitsche regeering haar goedkeuring aan het
Fransche voorstel tot niet-inmenging in de
Spaansche binnenlandsche aangelegenheden
heeft gehecht. Onder voorbehoud evenwel, dat
haar voldoening zal worden geschonken in
zake de teruggave der Duitsche vliegtuigen,
die de Spaansche autoriteiten in beslag heb
ben genomen.
Volgens een Reuterbericht uit Berlijn wordt
Van officieuze zijde bevestigd, dat de Spaan
sche regeering het beslag, onlangs gelegd op
de Duitsche vliegtuigen, reeds heeft opgege
ven.
Te Londen meldt men, aldus Reuter, met
ongeduld op het antwoord van Portugal inzake
de niet-inmenging in de Spaansche binnenland
sche aangelegenheden. De Britsche regeering
Voelt er alles voor zoo snel mogelijk tot een
oplossing te komen en begint eenige nervositeit
aan den dag te leggen in verband met het
Uitstel door diverse mogendheden betoond. Zij
heeft zich derhalve bereid verklaard nieuwe
stappen te doen ten gunste van de door
Frankrijk voorgestelde procedure, aangezien zij
van oordeel is, dat het accoord met betrekking
tot het zenden van munitie, wapenen en oor
logstuig onmiddellijk moet worden goedge
keurd. De kwestie of giften mogen worden be
schikbaar gesteld, vrijwilligers gezonden, etc.,
is van later zorg.
Berichten dat dictatoriaal geregeerde landen
de rebellen blijven bevoorraden, veroorzaken
ofschoon ze officieel niet bevestigd werden
zekere ongerustheid en men vraagt zich af of
de vertraging van hun antwoorden niet tot op
zekere hoogte op berekening berust. Daarom
verlangt men sterk de gedachtenwisseling zoo-
Veel mogelijk te bespoedigen en het is waar
schijnlijk, dat Engeland opnieuw zal trachten
de belanghebbende regeeringen daartoe te be
wegen.
Goudzending der Spaansche regeering.
De Intransigeant deelt mede, dat er Donder
dagmorgen een Spaansch vliegtuig op Le
Bourget 11242 kilogram goud heeft gelost.
De opstandelingen rukken naar
Malaga op.
De opstandelingen hebben thans een begin
gemaakt met hun opmarsch naar Malaga, al
dus meldt Reuter uit Londen. Donderdagmor
gen hebben 600 man geregelde troepen, voor
zien van wapenen en mitrailleurs, verder een
detachement artillerie La Linea verlaten en
rukken op naar Estepona. Verder zijn 500 sol
daten, vergezeld van vrachtauto's en ambu
lances uit San Roque vertrokken om langs
een anderen weg eveneens naar Estepona te
In het Zuiden.
De Spaansche minister van oorlog deelt
mede, dat de regeeringstroepen zich van ver
scheidene dorpen meester hebben gemaakt,
o.m. van de dorpen Calahora en Alguacel,
waar de opstandelingen een artilleriestelling
in gereedheid brachten om Guadix, in de pro
vincie Granada, te beschieten.
Volgens een bericht uit Burgos hebben de
opstandelingen bij Malaga, de stad Antequer-
ra ingenomen. Toen zij de stad binnentrokken
lagen honderden lijken in de straten.
Een vliegtuig van de opstandelingen heeft
op de reede van Malaga den kruiser Jaime I
gebombardeerd. Een van de bommen trof doel
en beschadigde den voorsteven. Een matroos
werd gedood en vijf werden gewond. Alle sche
pen in de haven stelden hun afweergeschut in
werking, maar het vliegtuig wist te ontkomen.
In het Noorden.
Naar uit het hoofdkwartier van generaal
Mola in Burgos verluidt, is thans de verbin
ding tusschen de noordelijke strijdkrachten van
Mola en de zuidelijke troepen van generaal
Franco definitief tot stand gebracht. De beide
generaals hebben reeds telefonisch een ge
sprek kunnen voeren.
De artillerie der opstandelingen heeft Don
derdagmorgen voor de eerste maal het vuur
geopend op San Sebastian. Onder de bevolking
heerschte groote opwinding. De badgasten be
ginnen te vertrekken. Buitenlandsche kooplie
den sluiten hun zaken, die vervolgens in be
slag worden genomen.
Het verluidt, dat aan de beschieting der stad
ook deelgenomen wordt door de aan den kant
van de opstandelingen strijdende kruiser
Almirante Cervera.
De grens bij Hendaye is door de regeerings
troepen aan de Spaansche zijde gesloten. Nie
mand mag meer naar Spanje of uit Spanje
passeeren.
De str\jd om Badajoz.
Badajoz is telkens weer het mikpunt van
luchtbombardementen. Zoo werden er Donder
dagmorgen uit een vliegtuig met drie motoren
negentien zware bommen geworpen. Vrouwen
en kinderen blijven in groote getale naar El-
vas, op Portugeesch gebied, vluchten. Daar
hebben zich ook de commandant van de storm
troepen van Badajoz en verscheidene van zijn
soldaten aangemeld en zijn ontwapend. De
gouverneur van Elvas heeft de grenswacht
laten versterken, om te beletten, dat vluchte
lingen het Portugeesch grondgebied langs an
dere dan de gebruikelijke wegen betreden.
Overigens wordt eveneens uit Portugeesche
bron gemeld, dat de opstandelingen, die tegen
Badajoz optrekken, bij Altendralejo een zwa-
ren strijd te voeren gehad hebben met de
roode militie, waarin aan weerskanten vele
dooden vielen. Tenslotte moest de roode militie
wijken.
Italiaansche en Duitsche vliegtui
gen te Sevilla.
Volgens mededeelingen van te Gibraltar
aangekomen vluchtelingen uit Sevilla bevon
den zich in die stad vele vliegtuigen van
Duitsch en Italiaansch fabrikaat. Bovendien
zijn er vele vliegers, die Duitsch of Italiaansch
spreken, of andere talen. Zij meenen verder,
dat de Italianen de uniformen van het Spaan
sche vreemdelingenlegioen dragen, terwijl de
Duitschers in het wit zijn gekleed.
De strijd om Madrid.
De bijzondere correspondent van het blad
Diario de Manha meldt over de positie der
verschillende opstandelingeneenheden o.m., dat
de troepen van generaal Mola op het oogen-
blik bezig zijn met de versterking van de tot
dusverre door hen bezette stellingen en met
de bezetting van strategisch belangrijke posi
ties in het Guardarrama-gebergte. Grootere
operaties zullen eerst ondernomen worden,
wanneer de samentrekking van alle troepen
rondom de hoofdstad voltooid is.
Bij de inneming van San Rafael en Despinar
hebben de troepen van Mola 40 officieren en
manschappen van de luchtmacht gevangen ge
nomen, die onmiddellijk zijn gefusilleerd.
Een oproep der regeering?
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat de
regeering te Madrid een oproep heeft gericht
tot de republikeinsche regeeringen van Euro
pa, waarin zij er op aandringt, dat deze regee
ringen niet neutraal blijven, doch de officieele
Spaansche regeering steunen.
Het doe! van zijn reis.
Donderdag is de chef van den Franschen
generalen staf, generaal Gamelin, in Warschau
aangekomen. Hij is over Weenen gekomen,
waar hij een paar uur bleef om op treinaan-
sluiting te wachten. Het is veelbeteekenend,
aldus de correspondent van de Times te War
schau, dat hij de directe route over Duitsch
land vermeden heeft.
De oppositioneele en de onafhankelijke pers
hebben generaal Gamelin warm verwelkomd,
ofschoon zij niet weten wat nu precies het doel
van dit bezoek is, en wat het voor resultaat
zou kunnen opleveren. Het is bekend, dat de
Fransche militairen autoriteiten zeer bezorgd
zjjn over de alles behalve goede betrekkingen
tusschen Polen en Tsjecho-slowakije. De Pool-
sche oppositie betreurt eveneens die weinig
hartelijke betrekkingen.
Aan den anderen kant wil Polen precies
weten wat de Fransch-Russische alliantie voor
dit land beteekent, en het verlangt op dat punt
geruststellende verzekeringen.
Tenslotte is het welhaast zeker dat Frank
rijk bereid is credieten te verstrekken om de
Poolsche weermacht te moderniseeren. Het
moet dan natuurlijk nogmaals officieel hooren
dat Polen trouw zal blijven aan zijn verdragen.
Behalve technische quaesties zal generaal Ga
melin dus ook politieke quaesties te bespreken
hebben en generaal Rydz-Smigly, die thans in
Polen zoowel politiek als militair een hooge
positie bekleed, zal hem daarbij goed van
dienst kunnen zijn.
Scherpere controle, doch meer
soepelheid tegenover den vreem
deling.
(Van onzen United Press-V.P.B.-correspon-
dent).
Tokio, Augustus 1936.
Japan, dat sinds jaren met groote energie
aan de verbetering van zijn landsverdediging
en de opvoering van zijn potentieele gevechts
sterkte werkt, heeft thans den strijd tegen
spionnage en alles wat daarmede in verband
staat, aangebonden. Deze strijd van de Ja-
pansche autoriteiten wordt echter niet open
lijk gevoerd, doch in alle stilte en heimelijk
heid, zoodat de hier levende buitenlanders
zich niet eens meer zoo bewaakt gevoelen als
een jaar geleden nog het geval was.
Het doel der Japansche regeering is name
lijk tweeledig en lijkt op het eerste gezicht
vol tegenstrijdigheid: het is de delicate op
gave, om de bewaking van de buitenlandsche
spionnen te verscherpen en dit verscherpte
toezicht tegelijk in overeenstemming te bren
gen met de nieuwe richtlijnen in de Japan
sche politiek ten aanzien van de buitenlan
ders. De vreemdelingen moeten in de toekomst
niet meer het gevoel hebben, dat elk van hun
schreden door Japansche geheime agenten
wordt nagegaan. Dit is de wensch en het
voorschrift van Sozo Miyanos, den directeur
van de „afdeeling tot waarborging van den
vrede" van het ministerie van binnenland
sche zaken. Miyanos, is namelijk de overtui
ging toegedaan, dat het denkbeeld, dat alle
buitenlanders spionnen zijn een denkbeeld,
dat sinds de ontsluiting van het eilandenrijk
in het Meji-tijdvak bij enkele afdeelingen van
de Japansche politie met groote hardnekkig
heid heeft postgevat thans niet meer op
gaat. Daarom decreteerde hq, dat de vreem
delingen in hun doen en laten in de toekomst
niet meer belemmerd mogen worden.
In weerwil van deze mindere gestrengheid
in de nopens de vreemdelingen gevoerde poli
tiek hebben de Japansche autoriteiten hun
waakzaamheid ten opzichte van de buiten
landsche spionnage in de laatste maanden aan
zienlijk verscherpt. Deze verhoogde waak
zaamheid dateert eerst van den 26sten Fe
bruari, den dag van den bloedigen opstand der
officieren tegen de Okada-regeering. In Ja
pansche regeeringskringen is men van mee
ning, dat sinds dezen putsch de buitenland
sche spionnage is toegenomen. Als gevolg
daarvan besloot men de afdeeling der politie,
die belast is met het toezicht op verdachte
vreemdelingen, uit te breiden. De hoofdpos
ten van dezen dienst, gevestigd te Tokio,
YokoHama, Kobe en Nagaski, dus in de be
langrijkste havenplaatsen, zijn in de afgeloo-
pen weken met tien tot twintig nieuwe agen
ten versterkt. Ook het personeel van de pos
ten te Kyoto, Csaka, Nagoya en op Hokkaido
werd uitgebreid. Al deze maatregelen, zoo
verklaart Tokio uitdrukkelijk, zijn geenszins
tegen de buitenlandsche zakenlieden en toe
risten gericht; integendeel, de controle op de
buitenlanders zal verzacht worden, verzekert
men. En dit heeft zijn redenen: er rees onder
de buitenlanders tegen dit al te scherpe poli
tietoezicht ernstig verzet en de vreemdelin
gen gingen er Japan om mijden. Naar de
„Miyako" weet te berichten, zullen de chefs
van de vreemdelingenpolitie nog voor het
einde van den zomer opdracht krijgen, tegen
over de vreemdelingen clementer op te tre
den. Doch niet alle vreemdelingen zullen hier
van profiteeren; het nieuwe voorschrift geldt
n.1. niet voor hen die anti-Japansch gezind
zijn.
(Auteursrecht U.P.V.P.B.).
Een gevecht bij Nabloes.
Bij een aanval van benden Arabieren op
Britsche troepen in de nabijheid van Nabloes,
zagen de Engelschen zich gedwongen een
esquadrille vliegtuigen in den strijd te bren
gen. Acht Arabieren werden gedood en zeer
velen gewond. Aan Britsche zijden waren geen
dooden.
GEZANTSCHAPSSECRETARIS FLAES TE
MADRID AANGEKOMEN.
De gezantschapssecretaris dr. R. Flaes, ver
bonden aan Hr. Ms. gezantschap in Spanje, is
Woensdag te Madrid aangekomen en heeft
daar de leiding van Hr. Ms. gezantschap aan
vaard.
Blijkens van dr. Flaes ontvangen telefonisch
beticht bevinden zich op het oogenblik onge
veer 60 Nederlanders te Madrid. Voor hun
wèlzijn en veiligheid wordt gedaan, wat mo
gelijk is.
De Times meldt uit Singapore:
De commissie, die nog onder Thomas als
minister van koloniën benoemd is, om verslag
uit te brengen over het Mui Tsai-systeem te
Hongkong en op Malakka, heeft haar onder
zoek voltooid en is naar Engeland terugge
keerd. Haar rapport zal nu worden uitge
bracht aan minister Ormsby-Gore, en men is
op Malakka nieuwsgierig, of de nieuwe mi
nister, evenals zijn voorganger, in dit systeem
van het koopen van jonge meisjes als huis
bedienden, een vermomden vorm van slavernij
zal zien of niet.
Op Malakka heeft de commissie in het bij
zonder getracht, de verschillen vast te stellen
tusschen de positie van een Mui Tsai en een
geadopteerd kind. Men weet, dat het Mui Tsai
systeem in China een belangrijken factor
vormt van het sociale en oeconomische leven.
Kinderen van arme gezinnen worden aan rij
keren verkocht, om in dat gezin als onbetaal
de dienstbode werkzaam te zijn, tot haar 18e
jaar. In het algemeen leven de Mui Tsai heel
gelukkig bij hun pleegouders en velen geven,
ook na hun 18e jaar, den wensch te kennen,
in dat gezin te blijven. Sommige van die meis
jes zijn door hun pleegvaders gehuwd. Het is
echter duidelijk, welke gebreken het systeem
kan hebben.
In 1933 werd op Malakka bij ordonnantie
het Mui Tsai-systeem verboden. Men dacht,
dat zulks zou gaan, omdat er op Malakka
minder Chineezen wonen dan te Hongkong en
omdat de Chineezen op Malakka over het al
gemeen rijker zijn dan die te Hongkong. Ook
ligt Malakka ver van China af, waar het
systeem diep in het volksleven is geworteld.
Maar nog steeds treft men in de gezinnen van
rijke Chineezen „kleine zusters" aan. Tegen
woordig omzeilen de Chineezen vaak de wet,
door de meisjes te adopteeren. Dit heeft ech
ter tot gevolg, dat zij bij de verdeeling van de
erfenis, op gelijke rechten aanspraak kunnen
maken als de echte leden van het gezin, ten
minste volgens het Chineesche recht. Het En-
gelsche recht echter erkent die aanspraak
niet en daarvan maken de Chineezen gebruik.
De commissie heeft dat ingezien en zal waar
schijnlijk aanbevelen, het Mui Tsai-systeem
te vervangen door adoptie. Men hoopt, dat zij
er in slagen zal, een uitweg te vinden, die
zoowel de hervormers in Engeland zal bevre
digen, als rekening zal houden met de oecono
mische behoeften van de Chineezen.
Wcekkroniek
In weinig luchthartige vacantiestemming. Toekomstbespiegelingen,
welke niets opleveren. Wat voor de hand ligt. Politieke nood'
zakelijkheden zullen beslissen. Dr. Colijn weer terug. BegroO'
tingszorgen. De hoop des lands
Den Haag, 14 Aug. '36.
Het wil nog maar niet echt „zomeren", de
zon weet telkens slechts kleine overwinnink-
jes te bevechten op de aanrukkende wolken
gevaarten, de wind waait te vaak uit weinig
hoopgevende richtingenSchuilt in deze
een „omen", een soort voorteeken aangaande
de tijden, welke ons in het komende najaar
en den naderenden winter te wachten staan?
Het steeds snel wisselende, nu en dan reeds
herfstachtige vacantieweer „illustreert" mis
schien ook iets van wat in vele medeburgers
thans omgaat als zij denken aan de komende
dingen? Algemeen wordt begrepen, dat het
binnenkort ook in Nederland het nog o
zoo rustige Nederland! zal gaan om be
slissingen van vérstrekkende beteekenis. Min
der dan ooit staat momenteel bij voorbaat
vast, welke staatkundige wind er na de ver
kiezingen van '37 in ons land waaien zal.
Ervaren politici wagen zich thans niet gaarne
aan profetieën, erkennen, dat het stellen van
een prognose „onbegonnen werk" is.
Natuurlijk zal het Nederlandsche volk niet
ongevoelig blijken te zijn voor gebeurtenis
sen in het buitenland. Er kan in het halve
jaar, dat ons van de verkiezingen scheidt,
nog zoo ontzettend veel gebeuren in de we
reld! Heel veel zal vanzelfsprekend afhan
gen van de economische omstandigheden,
waarin ons land zich over een maand of zes
bevindt. Als er een beduidende opleving valt
te constateeren, zoodat aller aandacht zich
meer concentreert op de hernieuwende wel
vaart, dan is dat van grooten invloed op het
politieke leven. Wordt de iets verbeterde
economische toestand van ons land echter
weer slechter, neemt het werkloozencijfer
voor den zooveelsten keer weer toe, dan kan
daarvan evenzeer bepaalden invloed worden
verwacht.
De groote vraag, waarom het bij de ko
mende Kabinetsformatie zal gaan, is natuur
lijk: Wordt de S.D.A.P. regeeringspartij De
nieuwe Kamer brengt zeer stellig mutaties.
Alleen al de deelname der N.S.B. aan de ver
kiezingen zorgt voor verschuivingen. De
N.S.B.-er ds. Van Duyl, heeft in Indië op
een vergadering doen blijken, dat de heer
Mussert „blij" zal zijn, als zijn beweging 12
man in het Lagerhuis krijgt. Laten we eens
aannemen, dat dit aantal wordt bereikt, wie
zal het „gelag" hebben te betalen? Aller
eerst moet men rekening houden met de ge
wijzigde Kieswet. Door het eischen van een
waarborgsom zullen vele kleine partijtjes dit
maal worden weerhouden, een „gooi" naar
het gestoelte der eere te ondernemen, waar-
door talrijke stemmen aan grootere partijen
ten goede zullen komen, maar waarschijnlijk
meestal niet aan „gouvernementeele" partijen.
Hoe dan ook, voor de Kabinetsformatie ko
men ten hoogste zes partijen in aanmerking,
namelijk de huidige regeeringspartij en en de
S.D.A.P. Doch men behoeft niet bepaald een
oude politieke rot te zijn om te beseffen, dat
deze opsomming thans nog meer theorie dan
practijk beteekent. Een „nationaal blok", als
waarover men het onmiddellijk na de verkie
zingen van '33 had, waarin de S.D.A.P. ook
zou worden opgenomen, lijkt nog steeds
weinig waarschijnlijk. Voortzetting der hui
dige constellatie ligt ook niet in de lijn der
dingen, zoowel Katholieken als Liberalen
schijnen er genoeg van te hebben! Maar wat
dan?
De vermaarde „Roomsch-roode" combina
tie daagt op. Zooals de zaken nu staan,
schijnt zij bijzonder onwaarschijnlijk.
Herleving der oude coalitie behoort even
eens tot de zeer „speculatieve" verwachtin
gen. Men ziet, het vooruitloopen op de din
gen, die komen, behoort tot de meest on
vruchtbare demarches
Eén ding staat vast: Er zal geregeerd
moeten worden! Nu heeft zich in den afge-
loopen tijd een belangwekkende discussie
voorgedaan tusschen de C.H. „Nederlander"
en de A.R. „Standaard", naar aanleiding van
een rede, door den heer Schouten indertijd
in de Tweede Kamer gehouden (bij de ont
werpen nopens de vaste lasten en waarin
hij aankondigde, dat de Anti-Revolutionnai-
ren niet zullen kunnen samenwerken met
groepen, die een andere economische politiek
voorstaan dan de huidige, door dr. Colijn ge-
inspireerde, en die immers door de Anti's
volkomen wordt goedgekeurd. Zij achten die
in 's lands belang en dus kan niemand ver
langen, dat men daden verricht, welke men
in strijd acht met de hoogste belangen der
gemeenschap.
Deze ontboezeming was vooral tot de Ka
tholieken gericht, om hun duidelijk te ma
ken, dat de voormalige coalitiegenooten er
geen moment aan denken, mee te doen aan
het in de practijk omzetten van wenschen
en begeerten, eens door dr. Colijn „gevaar
lijke fantasieën" genoemd.
De Nederlander nu deed uitkomen, dat
men gevaarlijk handelt, als men zich reeds
bij voorbaat tot iets bindt. Het blad wenscht
ten allen tijde rekening te houden met poli
tieke noodzakelijkheden. Wat beteekent, dat,
ajs de verkiezingen nu eenmaal koersveran
dering brengen, men de nieuwe omstandig
heden wel dient te aanvaarden, èn de plicht
om niet verder afzijdig te blijven, doch te
trachten, zooveel mogelijk, de schouders ge
zamenlijk onder het werk te zetten. Het baat
dan niet of men zegt; Mijn inzichten zijn de
beste, hoogstens kan men trachten, invloed
uit te oefenen.
Wordt het economische roer omgegooid, en
volharden de Anti-Revolutionnairen in de
hierboven geschetste houding, dan mag niet
op medewerking van deze volksgroep gere
kend worden. Wat de situatie niet duidelijker
maakt.
Maar inderdaad heeft de „Ned." gelijk als
hij zegt, dat het eerst maar eens „zoover"
moet zijn, namelijk, dat de verkiezingen ach
ter den rug liggen. De nuchtere feiten spre
ken dan hun duidelijke taal!
Dat de Grondwetsherziening bepaald veel
invloed op den gang van zaken zal oefenen,
kan ook niet worden verwacht, daarvoor is
zij te partieel. In 't algemeen ontmoet zjj
weinig verzet, alleen gaan er vooral in het
Katholieke kamp stemmen op, die het gebo-
dene te schraal achten en deswége tot af
stemmen zouden willen adviseeren. Wat ech
ter niet te verwachten is.
Zooeven gewaagde ik van economische op
leving. Het bijzonder voordeelige „meevaller
tje" voor den haringhandel in verband met
de leveranties aan Rusland, zou een „scha
kel" kunnen blijken te zijn in de reeks van
factoren, welke ons economisch leven ten
goede beïnvloed. Deze overeenkomst laat
weer eens duidelijk zien, hoe ons land vooral
van export heil te verwachten heeft. Konden
wij eens opnieuw de wieken uitslaan, de
boeien slaken, waarin ons agrarisch- en be
drijfsleven gevangen zit, wat zouden talrijke
politieke moeilijkheden als vanzelf tot een
oplossing komen
J.l. Maandag heeft dr. Colijn zijn departe
mentale werkzaamheden hervat. De wijle
rust voor Z.Exc. is dus wederom ten einde.
De begrootingszorgen zullen wel tot de
voornaamste behooren, welke den minister
president kwellen. De samenstelling der
Troonrede kost ditmaal waarschijnlijk niet
zooveel hoofdbrekens, wat zal zij kunnen be
vatten, dat „nieuw" mag worden genoemd?
De laatste zittingsperiode laat niet veel
ruimte voor „beloften" open!
De voorgestelde herziening der Grondwet
nopens de appanage voor den Prinselijken
Gemaal heeft alom het vermoeden doen ont
staan, dat een en ander niet zonder een spe
ciale bedoeling zou zijn voorbereid. En we
derom gingen hardnekkige geruchten aan
gaande een op handen zijnde verloving van
Prinses Juliana met Prins Karei van Zweden
door het land. In Engelsche en Zweedsche
bladen werd er openlijk over geschreven;
doch Prins Karei Sr. heeft de bewering na
drukkelijk gedementeerd. Kan deze verkla
ring slechts „officieele" beteekenis worden
toegedacht
Nederland hunkert naar het moment,
waarop onze geliefde Prinses zich een Ge
maal zal hebben gekozen. En een verbintenis
met het populaire Zweedsche Koningshuis!
zou wel bijzondere vreugde wekken.
Gelukkig het land, dat zich nog kan ver
meien in toekomstdroomen van zóó innigen
aard!
EIBER.
Verzacht en geneest
oos 30ct. Bij Apoth.en Drogisten
ZONDAG 16 AUGUSTUS 1936.
Hilversum I. 1875 m.
8.50 VARA, 10.00 VPRO, 12.00 AVRO,
5.00 VARA, 8.00 VPRO.
8.55 Gramofoonplaten.
9.00 Postduivenberichten.
9.03 Tuinbouwpraatje.
9.50 Postduivenberichten.
9.51 Orgelspel.
9.59 Postduivenberichten.
10.00 Voordracht.
10.30 Proj.estantsche kerkdienst.
12.00 Olympisch nieuws.
1.00 Omroeporkest.
2.00 Boekbespreking.
2.30 Mannenkoor „De vereenigde Zangers",
3.00 Residentie-orkest m.m.v. solisten. In de
pauze: Orgelspel.
4.30 Olympisch nieuws, sportnieuws, gramo
foonplaten.
5.00 Mondaccordeonclub en gramofoonplaten.
5.30 Sportpraatje, sportnieuws ANP, hierna
gramofoonplaten,
6.00 Orgelspel.
6.25 Gramofoonplaten.
7.00 „The Lucky Stars" en solisten.
8.00 Berichten ANP, hierna mededeelingen.
8.05 Olympisch nieuws.
8.30 AVRO-Aeolian-orkest m.m.v. solisten.
9.00 Uit Salzburg: Opera-uitzending.
10.15 Radio-journaal.
10.30 Kovacs Kajos' orkest.
11.00 Berichten ANP.
11.2512.00 Dansmuziek,
Hilversum H, 301 m.
8.30 NCRV, 9.30 KRO, 5.00 NCRV,
7.45—11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding.
9.30 Gramofoonplaten.
11.00 Hoogmis.
12.15 KRO-Orkest.
1.00 Boekbespreking.
1.20 Vervolg concert.
2.00 Gramofoonplaten.
2.20 R.K. Symphonie-orkest „Stephan Par-
tos".
2.40 Gramofoonplaten.
2.55 Ulft's Dubbelmannenkwartet.
3.10 Gramofoonplaten.
3.25 Vervolg Symphonie-concert.
3.45 Gramofoonplaten.
4.00 Vervolg kwartetconcert.
4.15 Gramofoonplaten.
4.30 Voor de zieken.
5.00 Gewijde muziek (gramofoonplaten).
5.20 Geref. Kerkdienst. Na afloop orgelspel.
7.45 Gramofoonplaten.
7.50 Causerie over de gezellenvereenigingen.
8.10 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.20 Gramofoonplaten.
9.00 KRO-Orkest, KRO-Boys en gramofoon
platen.
10.30 Berichten ANP.
10.35 Gramofoonplaten.
10.4011.00 Epiloog.
MAANDAG 17 AUGUSTUS 1936,
Hilversum I. 1875 m.
Algemeen Programma, verzorgd door de
VARA, 10.00 VPRO.
8.00 Gramofoonplaten,
10.00 Morgenwijding.
10.15 E. Walis' orkest.
11.00 Voordracht.
11.20 Vervolg concert.
12.001.45 Concert door „De Notenkrakers",
2.00 Viool en orgel.
2.30 Gramofoonplaten.
3.30 Viola en piano.
3.45 Gramofoonplaten.
3.50 Saxofoon en piano.
4.00 Concert door „Orvitropia",
4.30 Voor de kinderen.
5.00 Vervolg concert.
5.30 Gramofoonplaten.
5.45 Concert door „De Flierefluiters" en zang.
6.15 Gramofoonplaten.
6.30 Vervolg concert.
7.05 Gramofoonplaten.
7.10 „Insecten, onze lastige vrienden",
7.30 Orgelspel.
8.00 Herh. SOS-berichten, nieuwsber. ANP,
8.10 VARA-orkest.
8.45 Voordracht.
9.15 Vervolg concert.
10.00 Nieuwsberichten ANP,
10.05 Zang en piano.
10.15 Concert door „Fantasia".
11.0012.00 Dansmuziek.
Hilversum H. 301 m.
NCRV.-Uitzending.
8.00 Schriftlezing.
8.159.30 Gramofoonplaten.
10.30 Morgendienst.
11.00 Chr. Lectuur.
11.3012.00 Gramofoonplaten.
12.15 Gramofoonplaten.
12.30 Orgelconcert.
2.00 Gramofoonplaten.
2.35 Tuinbouwpraatje.
3.153.45 Gramofoonplaten.
4.00 Bijbellezing.
5.00 Concert door „De Gooilanders",
5.45 Gramofoonplaten.
6.15 Vervolg concert.
7.00 Ned. Chr. Persbureau, sportnieuws.
7.15 Gramofoonplaten.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Haarl. Orkestvereen.
9.00 „Een bezoek aan de koraalriffen bij
Batavia".
9.30 Vervolg concert. Om 10.00 Berichten
ANP.
10.2511.30 Gramofoonplaten. Schriftlezing.
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1936.
Hilversum I. 1875 m.
AVRO-Uitzending.
8.00 Gramofoonplaten en orgelspel.
9.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding, Gramofoonplaten,
10.30 Jetty Cantor's ensemble.
11.00 Voordracht.
11.30 Vervolg concert.
12.30 Omroeporkest.
2.00 Kovacs Lajos' orkest, en solisten.
4.00 Dansmuziek.
4.30 Radio-kinderkoorzang.
5.00 Kinderuurtje.
5.30 Omroeporkest.
6.35 Causerie over bont.
7.00 Dansmuziek.
8.00 Berichten ANP.
8.10 Gevarieerde programma m.m.v. Kovacs
Lajos' orkest en solisten.
10.45 Reportage van het schaaktournooi, Not*
tingham.
11.1012.00 Dansmuziek.
Hilversum H, 301 m.
KRO.-Uitzending, 4.00 HIRO.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
11.30 Godsdienstig halfuurtje (tot 12.00),
12.15 Gramofoonplaten.
12.30 KRO.-Melodisten en gramofoonplaten.
2.00 Voor de vrouw.
3.00 Gramofoonplaten.
4.00 HIRO.
5.10 KRO.-Orkest.
5.45 Felicitatiebejoek. -
6.00 Gramofoonplaten.
6.15 Vervolg orkestconcert (tot 7.00),
7.15 Causerie over Voltaire.
7.35 Gramofoonplaten.
8.00 Berichten ANP, Mededeelingen
8.10 Koninkl. Mil. Kapel.
9.00 Causerie over de Olympiade 1936.
9.20 Vervolg concert.
9.40 Gramofoonplaten.
9.50 KRO.-Orkest.
10.30 Berichten ANP.
10.35 KRO.-Troubadours.
11.3012.00 Gramofoonplaten.
