Abonneert op dit blad
Ol O
Radio-programma
binnenland
gemengd nieuws
Op en om het Binnenhof.
MC. Pi
Het Koninklijk bezoek aan
Enschede.
De Radio-uitzending op
Koninginnedag.
Nederland en de non-inter
ventie in Spanje.
De werkloosheid
in ons land.
De weerkansen voor Zondag
lijken nog gunstig.
Weer een burgemeesterskwestie?
Wielrijdster tegen een auto gereden
en gedood.
Nederlandsch schip op den Rijn
in Duitschland verbrand.
Bekentenis in de
Utrechtsche moordzaak^
Hoe de moord geschiedde.
FlLM's, alle soorten
AFDRUKJES, alleen het allerbeste
KEIZERSTRAAT 113 TEL. 450
HELDERSCHE COURANT VAN ZATERDAG 2Q AUGUSTUS 1936.
met uitbreiding en vernieuwing van de vloot
onredelijk is.
Het Nieuws van den Dag noemt de beslissing
een bittere teleurstelling, die den geest bij de
marine deprimeert. Het blad wijst er op, dat de
Java en de Sumatra in 1940 moeten worden
vervangen, zoodat thans de eerste kruiser voor
die vervanging op stapel moet worden gezet,
teneinde achteruitgang te voorkomen.
Bezichtiging van de tentoonstelling
t Voile Profyt.
Donderdagmiddag hebben de Koningin en
Prinses Juliana een bezoek aan Enschede
gebracht.
Het bezoek, dat geen officieel karakter
droegH.M. had in dit verband den wensch
te kennen gegeven dat de burgerij geen bij
zondere uitgaven zou doen gold in de eer
ste plaats de tentoonstelling 't Volle Profijt,
doch de hooge bezoeksters hebben mede in
den namiddag Enschede's nieuwe stadhuis
bezichtigd.
De V.A.K.A. niet bereid den natio-
nalen feestdag tot uitdrukking te
laten komen in het programma.
De Radio-Bode schrijft:
Onze luisteraars waren gewend op den
31sten Augustus, gedurende onze „Indische"
uitzending, de toespraak van Z.Ex. den Gou
verneur-Generaal, jhr. mr. B. C. de Jonge, te
hooren, die deze hield tijdens het „Openbaar
Gehoor" in Paleis Rijswijk te Batavia.
Men zal dit jaar deze A.V.R.O.-uitzending
moeten missen, omdat wij tijdens deze plech
tigheid op 31 Augustus, geen zendtijd hebben.
Dit is de reden, waarom de A.V.R.O. helaas
geen „Openbaar Gehoor" op haar programma
kon plaatsen. Wij raden korte-golf-toestel-
bezitters aan eens naar de NIROM te luiste
ren, op een golflengte van 29 m. Aangezien
31 Augustus een Algemeen Programma-dag
van de V.A.R.A. was, zou de A.V.R.O. op Ko
ninginnedag in 't geheel niet aan 't woord
gekomen zijn, ware door de regeering niet de
voorwaarde gesteld, dat de omroepvereeni-
gingen, die dien dag uitzonden, den naüona-
len feestdag tot uitdrukking zouden moeten
laten komen in het programma.
De V.A.R.A. was hiertoe niet bereid, wes
halve de A.V.R.O. en de K.R.O., die natuur
lijk wel van plan waren zulks te doen, den
V.A.R.A.-zendtijd moesten overnemen. Men
krijgt dus nu "op den 31sten Augustus het tot
dusver niet voorgekomen verschijnsel te zien,
datde K.R.O. en de N.C.R.V. gelijktijdig uit
zenden, de N.C.R.V. op de korte en de K.R.O.
op de lange golf.
Op 31 Augustus wordt het programma voor
de lange golf van Hilversum als volgt:
Van 8.00—10.00 A.V.R.O., 10.00 V.P.R.O.
Morgenwijding, 10.1512.00 A.V.R.O., 12.00
4.00 K.R.O., 4.008.00 A.V.R.O., 8.00
12.00 K.R.O.
Van 12.451.15 geven beide Nederlandsche
omroepzenders het „Openbaar Gehoor" uit
het paleis van den gouverneur-generaal te
Weltevreden, resp. dus in de werktijden van
den K.R.O. en de N.R.C.V.
Onze regeering heeft op het tot
haar gerichte verzoek aan de Fran-
sche regeering geantwoord, dat zij
geen vergunning zal verleenen voor
den uit- en doorvoer van wapenen
en munitie naar Spanje.
De regeeringspersdient meldt:
Kon op 12 dezer bereids worden gemeld,
dat de Nederlandsche regeering naar aanlei
ding van de stappen der Fransche regeering
inzake non-interventie ten opzichte van
Spanje den Franschen zaakgelastigde heeft
medegedeeld, dat zij, in afwachting van een
gemeenschappelijk accoord, binnen het raam
der Nederlandsche wetgeving geen vergunning
zal verleenen voor den uit- en doorvoer van
wapenen en munitie naar Spanje, thans kan
in aansluiting hiermede worden meegedeeld,
dat onze regeering haar gedragslijn, op een
tot haar, evenals tot de andere betrokken
regeeringen door de Fransche regeering ge
richt verzoek, schriftelijk heeft bevestigd.
In de desbetreffende nota wordt verklaard,
dat in Nederland de noodige maatregelen zijn
getroffen opdat de vergunningen, welke bij
de wet van 7 Juni 1919 (gewijzigd bij de wet
ten van 29 Juni 1925 en 8 Juli 1932) ver-
eischt worden voorzien uit- en doorvoer van
vuurwapens op de samenstellende deelen van
vuurwapens zoomede van munitie en haar sa
menstellende deelen, geweigerd zullen worden,
indien deze goederen voor Spanje bestemd
zijn. Ook indien de aanvragen tot vergunning
betrekking hebben op uit- en doorvoer van
goederen krachtens reeds gesloten of in uit
voering zijnde overeenkomsten, zal deze wei
gering van toepassing zijn.
Wat vliegtuigen betreft, zoo weet men, dat
de Nederlandsche regeering den verkoop voor
Uitvoer naar Spanje van vliegtuigen, welke
deel uitmaken van de voorraden van den
staat of van de Kon. Nederl. Luchtvaartmaat
schappij voor Nederland en Koloniën, niet toe
staat. Zjj zal ook in den vervolge, naar de
nota verklaart, van de haar ten dienste
staande middelen gebruik maken om over
dracht van vliegtuigen met bestemming naar
Spanje te verhinderen. Onze regeering heeft
deze maatregelen genomen in de verwach
ting, dat de andere betrokken mogendheden
waarvan eenige, gelijk bekend, haar mede
werking afhankelijk hebben gesteld van die
van andere staten gelijksoortige maat
regelen zullen toepassen.
In de verschillende beroepsklassen
einde Juli 1936.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
verstrekt hieronder, per beroepsklasse, opgave
van de aantallen geheel werkloozen onder de
op het einde van Juli 1936 bij alle organen
der openbare arbeidsbemiddeling in Nederland
ingeschreven werkzoekenden.
Opgemerkt zij, dat niet alle werkloozen in
Nederland zich als werkzoekenden bij de
openbare arbeidsbemiddeling laten inschrijven.
Bij eventueele vergelijking met opgaven van
vorige perioden houde men er rekening mede,
dat de loop der cijfers wordt geïnfluenceerd
door den aanwas der bevolking en door maat
regelen van administratieven aard, die be
oogen de arbeidsbemiddeling te bevorderen.
Aant. werkl. op het einde van
Juli '36 Juni '36 Mei '36
3.317 3.185 3.195
78.896 76.442 75.685
32.636 41.534 48.771
1.873 2.148 2.783
13.453 13.010 13.258
43.988 43.712 45.460
14.442 13.538 13.761
Drukkersbedr., enz.
Bouwbedr., enz.
Landbouwbedr.
Visscherij
Handel
Verkeer
Vrije beroepen (vnl.
kantoorbediend.
Het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut in
de Bilt meldt:
Onder invloed van de krachtige Noordwes
telijke winden in de hooge luchtlagen, ver
plaatst zich de hooge drukking naar midden-
Europa, terwijl op IJsland de nieuwe depressie
reeds flinke daling gaf en ook aan de Noor-
sche kust een daalgebied verscheen. In de
onderste luchtlagen zijn de Noordenwinden
verdwenen, zoodat nu stijging van tempera
tuur te wachten is.
Op de Britsche eilanden duurt het fraaie
weer voort, behalve in het noorden van Schot
land, waar de lucht betrokken werd.
Aan de Noorsche kust valt weer regen, in
het Noorden met stormachtigen Noordweste
lijken wind. Zweden heeft tijdelijk opklaring.
Overal elders is het weer zonnig en overdag
warm, met weinig wind.
Bij naar Zuid omloopenden wind is voor-
loopig nog zonnig weer met stijgende tempe
ratuur te wachten. De kansen voor Zondag
lijken nog gunstig.
Binnenland
Bedankt voor de eene gemeente en
goed voor de andere?
Dezer dagen is bekend gemaakt, dat bij
Kon. besluit van 15 Augustus met ingang
van 1 September op zijn verzoek eervol ont
slag is verleend als burgemeester der Bra-
bantsche gemeente Ossendrecht (2956 inwo
ners) aan den heer F. J. v. d. V. Deze was
echter ook burgemeester, tevens gemeente
secretaris, van Putte (1490 inw.) en blijft
dus als zoodanig in functie.
Dit heeft, naar men ons mededeelt, zoowel
in Ossendrecht als in Putte opzien gebaard,
omdat het verzoek om ontslag en een daar
aan voorafgegaan ziekteverlof verband zou
den houden met ambtelijke handelingen van
den hierbij betrokkene, die niet door den beu
gel konden en die in extenso ter onzer kennis
zijn gebracht. Met name in Putte vraagt men
zich af, hoe het mogelijk is, dat Putte met
een andere maat wordt gemeten dan Ossen
drecht, daar een burgemeester, die voor de
laatste gemeente niet gehandhaafd kon wor
den, wel goed genoeg wordt gevonden voor
eerstgenoemde gemeente, waar zijn prestige
toch ook sterk getaand is. Voor het gezag
wordt dit begrijpelijkerwijs niet bevorderlijk
geacht.
JONGEMAN VERDRONKEN.
Donderdagochtend omstreeks half acht is
de 20-jarige letterzetter C. Stavast uit Culem-
borg, die, even buiten Culemborg, in de Lek
was gaan zwemmen, verdronken.
Donderdagochtend omstreeks half negen
fietste de 27-jarige B. K., uit de Pauwstraat
te Voorburg, op het Spui in Den Haag, toen
zij plotseling linksaf sloeg om de Veerkade
op te rijden. Zij gaf pas op het laatste oogen-
blik een teeken dat zij van richting wilde
veranderen. Juist zou een achter haar rijdende
taxi, bestuurd door den 42-jarigen M. B., uit
de Leeuwendaallaan te Rijswijk haar passee-
ren. De wielrijdster reed pardoes tegen den
auto aan met het gevolg, dat zij eronder kwam
/te liggen. Toen zij werd opgenomen, bleek z(j
reeds te zijn overleden.
KIND DOOR EEN WAGEN OVERREDEN
EN GEDOOD.
De 3-jarige W. van Doorn uit de Utrecht-
schestraat te Rotterdam is bij het spelen
in die straat onder een melkwagen geraakt.
Een van de wielen is over het ventje heenge
gaan. Met ernstige inwendige kneuzingen is
het knaapje naar het ziekenhuis aan den Cool-
singel vervoerd, waar het kort na aankomst
aan de gevolgen is overleden.
Het A.N.P. meldt uit Duisburg:
Volgens berichten in de bladen is Woens
dagmorgen aan den Hamburger-oever in het
Nederlandsche schip „Standard 61" van de
Duitsch-Amerikaansch petroleummaatschappQ
brand ontstaan. Zware rookwolken stegen op,
die de bemanning noodzaakten van boord te
gaan, hetgeen zij in allerijl deed.
Ondanks de snelle vlucht echter zouden de
kapitein, een matroos en een aan boord ver
toevend douaneambtenaar nog zware brand
wonden hebben gekregen, die hun opneming
in een ziekenhuis noodzakelijk maakte. Door
laveerend wegsleepen van het schip trachtte
men het uit den vaargeul te halen, om gevaar
voor andere schepen te voorkomen.
Als een geweldige fakkel dreef de bran
dende boot over het water, tot het eindelijk
aan den Duisburgschen oever, nabij de mon
ding van de Roer aan land gezet werd. Eerst
toen kon de brandweer met krachtige mid
delen ingrijpen. Het is echter totaal uitge
brand.
De oorzaak van den brand is onbekend.
i-
Zooals bekend is, werd Maandag 1.1. in het*
Merwedekanaal te Amsterdam het lijk gevon
den van den 21-jarigen Utrechter M. van Hal,
die in de Mariastraat te Utrecht een meubel
zaak dreef. Later werd zijn fiets, waarmede
hij was uitgegaan, gevonden b(j de zgn. Rot-
terdamsche brug bij het Merwedekanaal te
Utrecht
Uit verschillende mededeelingen bleek, dat
de verslagene omgang had met en 't laatst
in gezelschap was gezien van een zekeren H.
S., oud 23 jaar, die te Utrecht het beroep van
chauffeur uitoefende, doch ook wel zaken
voor den verslagene deed. Deze H. was in den
nacht, waarin de politie hem zocht, niet thuis,
doch werd door de Amsterdamsche politie te
Vaassen, waar hij bij zijn ouders vertoefde,
aangehouden.
Verdachte, die Dinsdagmiddag naar Utrecht
overgebracht en daar opgesloten werd, heeft
aanvankelijk ontkend iets met de zaak te ma
ken te hebben. Het is evenwel den Utrecht-
schen commissaris van politie A. W. Brandt
tenslotte gelukt, hem tot bekentenis te bren
gen. In zijn antwoorden op de hem afgeno
men verhooren had verdachte steeds verzwe
gen, dat hij Vrijdag bij kennissen te Utrecht
een bijl geleend heeft, welke hij Zaterdag
heeft teruggebracht. Dit was de Utrechtsche
politie bekend geworden en aan de hand van
dit belangrijke feit is verder getracht klaar
heid in de zaak te brengen.
Verdachte heeft tenslotte bekend, dat hij
Vrijdagavond in een woning aan de Laan van
Nieuw Guinea te Utrecht dit was zijn kost
huis, doch de menschen, bij wie hij inwoonde,
waren dien avond uit de stad -Van Hal
heeft afgemaakt. Doordat de menschen uit
uit waren, had hij vrij spel. Vrijdagmiddag
hadden de verslagene en hij nog een fiets
tochtje gemaakt en toen was afgesproken, des
avonds nog een autotochtje te maken, waartoe
Van Hal naar het kosthuis van verdachte in
de Laan van Nieuw Guinea zou komen. Ver
dachte heeft toen een auto zonder chauffeur
gehuurd en is daarmede om 9 uur aan zijn
kosthuis gekomen. Hij heeft den auto voor de
deur gezet en is toen naar binnen gegaan.
Later is Van Hal op de fiets gekomen en
eveneens de woning binnengegaan.
Volgens verdachte is er toen tusschen bei
den ruzie ontstaan. Het ging over een geld
kwestie. Verdachte moest volgens zijn bewe
ring nog geld van Van Hal hebben. Ook kwam
er kwestie over de betaling van den auto bij.
Verdachte had, volgens zijn verklaring, een
hekel aan Van Hal en hij had gevoeld, dat er
een of anderen dag iets zou gebeuren. Hij
heeft Van Hal een klap op het oog gegeven
en toen een por met een mes, waarna hij hem
met de bijl heeft bewerkt.
Toen verdachte dacht, dat Van Hal dood
was, heeft hij een jutezak over het hoofd van
den verslagene gedaan, daaromheen kranten
ïen daarover, een beddetijk. Hij heeft toen het
lijk van de trap af gesleept en in den auto ge
legd. Een meisje moet er toevalligerwijze nog
getuige van geweest zijn, doch had niets bij
zonders gezien. Wel zijn later in de woning
sporen van een worsteling geconstateerd. De
Laan van Nieuw Guinea is een bijzonder stille
laan, vooral in het late avonduur, zoodat een
en ander onopgemerkt is kunnen gebeuren.
Verdachte is toen met het lijk gaan rijden,
eerst naar het Merwedekanaal en vervolgens
over Blauwkapel en Hilversum naar Amster
dam. Op de plaats ongeveer in het Merwede
kanaal bij Amsterdam, waar het lijk gevon
den werd, heeft verdachte de beddetijd en
den zak van het lijk afgedaan en het lijk in
het Merwedekanaal laten glijden. De tijk en
de zak heeft hij in een sloot gegooid, waar
deze voorwerpen al dadelijk zijn terugge
vonden.
Verdachte is toen teruggereden naar
Utrecht, en heeft den auto weer in de garage
gebracht. Vervolgens is hij naar huis gegaan.
De verslagene had zijn fiets in de woning
aan de Laan van Nieuw Guinea laten staan.
Thuis gekomen, is verdachte met die fiets
naar het Merwedekanaal te Utrecht gereden
en heeft de fiets aan den kant neergelegd, met
de wielen naar boven, om zoo den schijn te
geven, dat Van Hal te water was geraakt.
Verdachte is Maandag uit Utrecht naar zijn
euders te Vaassen gegaan.
Volgens bewering van enkelen zou Van Hal
dien Vrijdag geld gebeurd hebben en zou hij
dat bjj zich hebben gehad. Verdachte heelt
verklaard, dat hij van dit geld niets afweet.
Weekkroniek
Een weinigje humor in de ernst van het politieke leven I - De
plannen tot versterking der Indische weermacht. - Kans op
vermindering der gevaren.? - Daden van een „bevriende mogend'
heid Verzachting der nieuwe steunmaatregelen?
Den Haag, 27 Aug. '36.
Politiek en... humor schijnen ten huidige
dage al héél slecht met elkaar vereenigbaar!
Als in gezelschappen „de politiek" op het
tapijt verschijnt, dan wordt het dadelijk
„bloedige ernst". Men mag zich al zeer ge
lukkig rekenen, als de discussie ten slotte
zonder vinnige hatelijkheden of ruziepartijtjes
eindigtOok in het practische staatkun
dige leven speelt de humor nu en dan mis
schien nog eens een bescheiden rolletje. De
aardigste parlementaire annecdoten stammen:
uit reeds lang voorbije jaren; de tegenwoor
dige Kamer is blijkbaar veel te „nuchter":
voor belevenissen als hier bedoeld. Het con-,
tact tusschen ministers en vertegenwoordi
ging levert gemeenlijk niet anders dan zake-'
lijke resultaten op, en ook de verhouding der
leden onderling biedt de op grapjes belusten
weinig markante momentjes. Er zijn trou
wens in ons Lagerhuis heel weinig „grappen
makers", misschien dat de Senaat er in dit
opzicht iets beter voorstaat. Doch het regime-
De Vos zorgt er daar wel voor, dat er „gekke
dingen" gebeuren. Van achter de Regeerings-
tafel komt zelden meer een oolijk woord, mèt
de jaren is dat „minder" geworden. Wijlen
minister Van der Vegte was een van de aller
laatste der Excellenties, die in hooge mate
begiftigd was met wat men noemt het „vis
comica", het vermogen om echt-geestig te
zijn. Ook minister Verschuur beschikte over
humor, van soms heel sarcastische soort. Geen
der tegenwoordige bewindslieden zijn mees
ters op het wapen der humoristische gevat
heid. En zooals reeds gezegd, onze gansche
huidige politiek past zich volkomen aan bij
den geest des tijds, welke vóór alles zake
lijkheid beoogt.
Daarom mag het wel extra aan den balk,
als men eens even kan glimlachen om een
niet-onvermakelijk voorval in de regionen van
de politiek!
Kort geleden circuleerden in enkele dagbla
den het bericht, dat onze nationale zwem-
kampioene Rie Mastenbroek officieel ten de-
partemente zou worden ontvangen, door nie
mand minder danden minister-president,
Dr. Colijn. Ondanks het feit, dat de huldigin
gen van het zwemwonder ook wel ongezonde
proporties hebben aangenomen, zullen er toch
nog heel wat landgenooten zijn geweest
die genoemd bericht niet dadelijk „au
sérieux" genomen hebben. En daaraan deden
zij goed, want een dag later liet een mede-
deeling „uit de beste bron" weten, dat-er van
het berichtje geen woord waar was.
Zou een al te voortvarend correspondentje,
ontmoedigd door het weinige belangrijke
nieuws, dat de departementen tegenwoordig
buiten de officieele berichten plegen los te
laten, zich maar aan een „duimproduct" heb
ben gewaagd
Het geheim zou wel een raadsel gebleven
zijn als het „Utr. Nwsbl." niet toevallig ver
nomen had, hoe de vork aan den steel zat. De
„Stand.", die het geval ook aan zijn lezers
onthulde, vatte de „onthulling" aldus samen:
Ergens het is niet onveilig om aan te
nemen, dat het op „De Wi11e" is geweest
werd in een klein gezelschap, waarbij ook een
dagblad man aanwezig was, door iemand in
blanke ernst de vraag gesteld: „Hebben jullie
gehoord, dat Colijn Rie Mastenbroek op het
departement zal ontvangen?" Niemand wist
het nog. De dagbladman spitste zjjn ooren:
een primeur^ „Ja", zei de man van het
nieuwtje, „Rie gaat Colijn leeren hoe hij het
hoofd boven water moet houden."
.De hilariteit die op deze explicatie volgde,
belette den dagbladman niet, iii de juistheid
vttn het bericht te geloovenZoo publi
ceerde hij dus de eerste helft van een mop,
efi; de zoo serieuze en wegens haar nauw
keurige berichtgeving terecht geprezen. „N.R.
C;j' kwam er den volgenden dag ook mee. Het
i% jammer, dat de „histoire d'un canard" niet
aftijd is na te gaan. Want uit deze geschie
denis blijkt dat zij soms hoogst vermakelijk
kan zijn!
Wij worden in deze dagen niet bepaald ver
wend met nieuwtjes van luchtigen, opwekken-
den aard! De spanningen in de wereld zijn
nóg steeds meer dan verontrustend, nopen
zelfs tot steeds toenemende vrees voor een
uiteindelijke wereldcatastrophe. De wapenin
gen groeien onrustbarend aan, Duitschland,
Rusland, Japan zoeken in al-maar toenemende
mate steun bij Mars. Ons land is reeds be
gonnen jnét. uit wat gebeurt de noodige con
sequenties te trekken, al doen wij dat op heel
bescheiden voet, tenminste, vergeleken met
de oorlogstoerustingen in de andere landen.
Het bekende Weerfonds zal de Moederland-
sche defensie in bruikbaren staat moeten
bréngen, en het wachten was op hetgeen de
Regeering nopens de Indische verdedigings
middelen zou voorstellen. Dezer dagen zijn de
plannen ontvouwd, werden bij de Staten-
Generaal de desbetreffende ontwerpen inge
diend. Men heeft daar natuurlijk reeds over
gelezen. Er komt geen nieuwe kruiser: Minis
ter Colijn acht uitbreiding van het z.g. klein
materiaal doelmatiger. Vóór 1940 zullen 4
jagers en 9 onderzeeërs gereed moeten zijn,
benevens 39 groote gevechtsvliegtuigen (bom
menwerpers). De uitgaven komen op den
buitengewonen Indischen dienst te drukken,
maar Nederland neemt voorloopig de rente
en aflossing voor zijn rekening. De Regee
ring blijkt van meening, dat met deze ver
sterkingen voorloopig kan worden volstaan.
Nederland kan nu eenmaal niet verder sprin
gen dan zijn polstok reikt! En men moet wel
aannemen, dat deskundigen de versterking
van voldoende waarde achten. Onze weer
macht rekent bij een eventueel conflict na
tuurlijk op hulp van een der strijdende par
tijen, doch het behoort een onafhankelijke ge
vechtseenheid te vormen, welke niet bij voor
baat gericht is op bijstand van een bepaalde
mogendheid.
De gevaarlijke dreiging in het Oosten
maakt onze positie daar ginds al bijzonder
delicaat. Nu heeft zich in den- laatsten tijd
een verschijnsel voorgedaan, dat voor onze
positie in Indië wel eens bijzonder gupstig
zou kunnen zijn. Naar men weet, wekt de
expansie-zucht van Japan wel de meeste
zorg. Japan zal, wordt het in een
strijd gewikkeld, uiteraard een zeeoorlog heb
ben te voeren, en moderne zee-oorlogen wor
den in hoofdzaak beheerscht door den factor:
petroleum. Japan is arm aan deze delfstof, is
dus aangewezen op bronnen in vreemd land.
De bronnen op Borneo liggen in het bereik,
de vrees bestaat dus, dat Japan eventueel
zich met geweld van die olievoorraden zou
meester willen maken.
Duitschland, dat evenzeer met het olie-
vraagstuk te kampen heeft, zocht reeds lang
naar een welkome oplossing en zette met
kracht de pogingen voort om synthetische
benzine te vervaardigen, nadat gebleken was,
dat de begeerde benzine ook uit steenkolen
te winnen is. De practische bruikbaarheid van
dit omzettingsproces bleek reeds lang en het
gaat er werkelijk naar uitzien, dat de olie
bronnen niet meer de „alleenheerschappij op
de wereld zullen behouden. Ook in Japan toog
men met den grootsten ijver aan den arbeid
met het doel, zich te ontworstelen aan de ge
varen, welke een gebrek aan olie met zich
meebrengt. Op Formosa, op Sachalin, en
zeker in Mandsjoerije, wordt steenkool in
profusie gevonden, zou dus de synthetische
benzine in ongekende hoeveelheden gewonnen
kunnen worden, dat raken wij in Indië hoogst
waarschijnlijk de voor ons zoo ongezonde Ja-
pansche belangstelling allengs kwijt, en er er
zal niemand zijn, die zich daarover niet van
harte zou verheugen!
Jhr. Tjarda, de nieuwe landvoogd, verliet
reeds den vaderlandschen bodem om zich met
zijn gezin naar Buitenzorg te begeven, waar
hem een ongetwijfeld zware taak wacht, de
hemel geve, dat zjj minder veeleischend zal
zijn dan die van den meteen scheidenden
landvoogd, die de hardste slagen, Indië ooit
toegebracht, heeft helpen opvangen! De ver
wachtingen, welke men van het nieuwe re
gime koestert, zijn over het algemeen zeer
gunstig, zij behooren tot de weinige stralende
lichtpunten aan het politieke firmament
De Troonrede, welke vroeger zoo hoog op
gaf van de „betrekkingen met de buitenland-
sche mogendheden", die namelijk „van den
meest vriendschappelijken aard" zouden zijn,
liet deze zinsnede in de laatste jaren wijselijk
achterwege. De handelsoorlog, door de ge-
heele wereld gevoerd, liet natuurlijk ook ons
land niet ongemoeid, gelijk wij tot onze schade
hebben moeten ondervinden ennóg ge
waar worden! Maar nu de menschheid zich
aan de nieuwe economische verhoudingen wat
heeft gewend, en men den handelsstrijd als
een volkomen logisch en normaal iets is gaan
beschouwen, nu zou er wellicht aanleiding
kunnen zijn, in genoemd Staatsstuk, op den
komenden derden Dinsdag in September door
H.M. voor te dragen, toch iets te gewagen
van die „vriendschappelijke betrekkingen".
Uitgenomen Sowjet-Rusland behooren alle
staten ter wereld gelukkig tot met ons „be
vriende naties". Echter, enkele dagen geleden
is er iets gepasseerd, dat welhaast onmogelijk
maakt, die term toe te passen om het land
onzer Oostelijke naburen. Naar bekend is,
duldt onze Regeering hier geen buitenlan
ders, die zich op eenigerlei wijze schuldig ma
maken aan politieke actie. Deswege werden
vier Duitschers uit Limburg uitgewezen. De
Duitsche Regeering liet de onze nu weten,
dat deze maatregel ten gevolge zou hebben,
dat eveneens vier (willekeurige) Nederlanders,
die dus niets met de zaak te maken hebben,
uit Duitschland zouden worden gezet. Dit be-
teekende niets meer of minder, dan dat de
Duitsche Regeering ons het mes op de keel
wilde zetten! Men vroeg eerst opschorting
van het uitzettingsbevel, doch die vraag ging
gepaard met genoemd dreigement. Natuurlijk
kon en mocht onze landsoverheid geen frac
tie van een seconde denken aan het in over
weging nemen van het verzoek, nu dat verge
zeld was geworden met een formeel geuit'
dreigement. Dat een en ander volmaakt in
strijd is met de verdragen tusschen Duitsch
land en ons gesloten, schijnt dat land geheel
koud te laten. Onze Regeering heeft vanzelf
sprekend onmiddellijk laten protesteeren, en
misschien, dat de Berlijnsche heeren ten slotte
het zeer ongepaste van hun optreden zullen
beseffen. Wil men het bepaald op hard tegen
hard laten aankomen, dan staan ons meer en
steeds ernstiger strubbelingen te wachten. In-
tusschen moet men afwachten, wat de stap
pen onzer Regeering ten slotte uitwerken.
Deze zaak heeft niets met sym- of antipathie
ten opzichte van het aldaar heerschende re
gime te maken, het gaat slechts om verhou
dingen, welke tusschen beschaafde Staten be
hooren te bestaan.
Gaarne had ik bij deze gelegenheid ook iets
willen zeggen over de actie, welke wordt ge
voerd tegen de voorgenomen Regeeringsmaat-
regelen nopens de werkloozen-uitkeeringen,
tegen de geleidelijke afschaffing van den
huur-toeslag. Doch een beschouwing over deze
materie heeft momenteel nog weinig zin. In
den Haagschen Raad zou over de voorge
stelde maatregelen worden geïnterpelleerd,
doch het feit, dat de Regeering de doorvoering
van het besluit een paar weken heeft opge
schort, om alsnog kennis te kunnen nemen
van de alom rijzende sprekende bezwaren,
noopt tot afwachten. Wel kan worden ver
klaard, van volkomen onzijdig standpunt, dat
de Regeering den indruk wekt, alsof zij in
deze toch wel wat haastig te werk is gegaan.
Met allerlei gemeentebesturen wordt nu
achteraf geconfereerd. En ook mag worden
gevraagd, bij nadere beschouwing van het
voorgestelde, of de intrekking van den huur-
bijslag inderdaad een beduidende huurdaling
ten gevolge zal hebben. Ook wordt algemeen
als onbillijk aangevoeld, dat de werkloozen
bij de actie voor huurdaling de kastanjes uit
het vuur zouden moeten halen.
Intusschen: dat de Regeering geheel onge
voelig zou blijven voor de gebleken talrijke
bezwaren lijkt toch niet heel waarschijnlijk.
Zoodat een zweempje hoop voor de betrokke
nen kan blijven bestaan!
Parlementariër.
ZONDAG 30 AUGUSTUS,
Hilversum I, 1875 in.
8.55 VARA, 10.00 VPRO, 12.00 AVRO, 5.00
VARA, 8.00 AVRO.
8.55 Gramofoonplaten.
9.00 Postduivenber., gramofoonplaten, post-
duivenber.
9.30 Orgelspel, postduivenber.
10.00 Voordracht.
10.30 Luth. Kerkdienst.
12.00 Filmpraatje.
12.30'Kovacs Lajos' orkest. (lil de pauze:
Spórtverslag.)
I.15 Radiotooneel voor kinderen.
2.00 Boekbespreking.
2.30 Viool en piano.
3.00 Residentie-orkest 'm.m.v. solist.
9.15 Sportreportage.
9.30 Radio-journaal.
9.45 Radio-hoorkrant,
10.35 Viool en piano.
II.00 Berichten A.N.P.
11.1012.00 Dansmuziek.
Hilversum H, 301 m.
8.30 NCRV, 9.30 KRO, 5.00 NCRV, 7.45—
11.00 KRO.
8.30 Morgenwijding, m.m.v. zang en orgel.
9.30 Gramofoonplaten.
10.30 Hoogmis.
12.00 Gramofoonplaten.
12.15 KRO-Orkest.
1.00 Boekbespreking.
1.20 KRO-Melodisten.
2.00 Gramofoonplaten.
2.30 KRO-Symphonie-orkest en gramofoonpl.
4.15 Gramofoonplaten.
4.30 Voor de zieken.
5.00 Herv. Gem. zangvereen. „Euphonia",
5.30 Orgelspel.
6.00 Ned. Herv. Kerkd. Hierna orgelspel.
7.45 Gramofoonplaten.
7.50 „Het apostolaat onder de Joden" cau
serie.
8.10 Berichten ANP, KRO-Mededeelingen.
8.20 KRO-Melodisten.
9.00 Gramofoonplaten.
9.30 KRO-Orkest m.m.v. soliste.
10.00 Zang.
10.10 Vervolg concert.
10.30 Berichten ANP.
10.35 Gramofoonplaten.
10.40—11.00 Epiloog.
MAANDAG 31 AUGUSTUS.
Hilversum I. 1875 m.
8.00 AVRO, 12.00 KRO, 4.00 AVRO, 8.00—
12.00 KRO.
8.00 Orgelspel.
8.15 Kovacs Lajos' orkest.
8.30 Aubade uit Rotterdam.
9.15 Vervolg Kovacs.
9.45 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Omroeporkest en voordracht.
12.00 KRO-orkes en gramofoonplaten.
2.00 Carillonspel en koor „Soli Deo Gloria",
2.30 Gramofoonplaten.
2.45 KRO-Melodisten.
4.00 Carillonspel.
4.20 Gramofoonplaten.
4.45 Kovacs Lajos' orkest.
5.45 Gramofoonplaten.
6.00 Dansmuziek.
6.45 Kinderkoor van de Ver. „Zanglust" en
Omroeporkest.
7.15 „Neerlands kostbaar bezit", causerie.
7.30 Omroeporkest.
8.00 Berichten ANP. KRO-Mededeelingen.
8.10 „H.M. Koningin Wilhelmina", causerie.
8.30 „Koninginnedag-viering in de studio",
m.m.v. de KRO-Melodisten en solisten.
10.30 Berichten ANP.
10.3512.00 Gramofoonplaten,
Hilversum H, 301 m.
NCRV-uitzending.
8.00 Schriftlezing.;
8.159.15 Gramofoonplaten.
9.159.45 Aubade door Utrechtsche school
kinderen m.m.v. de Utr. Chr. Geheelonthou-
ders-muziekvereen. „Caecilia".
10.30 Morgendienst.
11.00 Chr. lectuur.
11.3012.00 Gramofoonplaten.
12.15 Gramofoonplaten.
12.45, Relais uit Indië.
I.15 Orgelspel. p
2.35 Causerie over kamerplanten.
3.153.45 Gramofoonplaten.
4.00 Bijbellezing,
5.00 Zang.
6.00 Gramofoonplaten.
6.30 Tamboers- en pijperscorps „Jong Hol
land".
7.00 Ned. Chr. Persbureau.
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 NCRV-Orkest, koor en spreker.
10.00 Berichten ANP.
10.05 Reportage vuurwerk.
10.4012.00 Gramofoonplaten. Schriftlezing.
DINSDAG 1 SEPTEMBER.
Hilversum I. 1875 m.
AVRO-uitzending.
8.00 Gramofoonplaten.
10.00 Morgenwijding. Gramofoonplaten.
10.30 Piano-recital.
II.00 Huishoudelijke wenken.
11.30 Lyra-Trio.
12.15 Kovacs Lajos' orkest.
1.00 Gramofoonplaten.
1.15 Orgelspel.
I.45 Gramofoonplaten.
2.00 Omroeporkest en solist.
3.00 Jetty Cantor's Ensemble.
4.30 Kinderkoorzang.
5.00 Kinderuurtje.
5.40 Omroeporkest.
7.00 Onbekend.
7.30 Gramofoonplaten.
7.45 Inlichtingen voor studenten.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.10 Revue-programma, m.m.v. Kovacs La
jos' orkest, de AVRO-Girls en solisten.
9.50 Gramofoonplaten.
10.00 Dansmuziek.
10.45 Gramofoonplaten.
II.00 Berichten ANP,
11.10 Dansmuziek.
11.3012.00 Gramofoonplaten.
Hilversum H, 301 m.
KRO-uitzending.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 KRO-orkest en Gramofoonplaten.
2.00 Voor de Vrouw.
3.00 Gramofoonplaten.
4.00 KRO-orkest.
4.45 Gramofoonplaten.
5.45 Gelukwenschen.
6.05 Causerie „Twee eeuwen EngelschQ
Kunst".
6.25—7.00 KRO-Melodisten.
7.15 Causerie „Achter de leiding in alles",
7.35 Sportpraatje.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.10 KRO-Melodisten.
9.00 Causerie „De internationale vredescamJ
pagne".
9.15 Sted. orkest Maastricht.
10.00 Gramofoonplaten.
10.15 KRO-orkest. (Om 10.30 Berichten
ANP).
10.50 Gramofoonplaten.
11.00 KRO-Boys.
11.3012.00 Gramfoonplaten.
