De burgeroorlog in Spanje
Radio-programma
De tocht over den
Oceaan van mevr.
Markham.
Uit Toledo.
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 8 SEPTEMBER 1936
Fontarabie door de
opstandelingen ingenomen.
7jj rukken op naar Ssn Scbsstisn.
Algemeen overzicht van
gisteren.
De laatste soldaten van het
Volksfront over de brug
bij Irun geweken.
De opmarsch der opstandelingen
naar San Sebastian.
De pogingen tot
humaniseering mislukt.
De uit Spanje gevluchte
Duitsche joden.
Vier officieren gefussilleerd.
De verdediging van Frankrijk.
Het bezoek van Rydz-Smigly
aan Frankrijk.
Inval van Arabieren
in Palestina.
Vakverbond van de V.S.
royeert tien groote
organisaties.
Congres voor hervorming van
den Volkenbond.
Luchtvaart]
Een noodlanding in Canada.
De postvluchten van en
naar Indië
Dornier-vliegbooten voor
Indische defensie besteld.
Een passagiers-luchtdienst over den
Stillen Oceaan?
Acht dooden bij een vlieg
tuigongeluk in Amerika.
Parachutist gevallen.
Fontarabie ia thans eveneens in handen der
opstandelingen. In den nacht van Zaterdag op
Zondag hebben de opstandelingen dit plaatsje,
gelegen ten Noordoosten van Irun aan den
mond van de Bidassoa. ingenomen. Tegen
stand werd niet geboden. Het grootste deel
der regeeringstroepen is er in geslaagd naar
Fransch gebied te ontkomen. Een regeerings-
vüegtuig heeft gisterenmorgen een twaalftal
bommen op Catalonië geworpen.
De opstandelingen richten thans hun offen
sief op San Sebastian. Slechts eenige honder
den manschappen zijn achtergebleven om de
veroverde plaatsen bezet te houden. De rest
trekt op in de richting San Sebastian, ook
generaal Mola.
Het fort Guadelupe, gelegen aan de Spaan-
sche kust ten Noorden van Irun, is nog in
handen der regeeringstroepen. Een afdeeling
der opstandelingen heeft op de er omheen
gelegen heuvels stellingen betrokken. De
spoorwegverbinding San SebastianBilbao is
geheel verbroken.
Volgens berichten van regeeringszgde wordt
Oviedo voortdurend door regeering3vliegtul-
gen gebombardeerd en neemt de demoralisee
ring van de bevolking toe. Verder zouden de
regeeringstroepen tot vlak bjj Huesca zgn ge
naderd en zouden de belegerden gebrek heb
ben aan levensmiddelen en munitie.
De berichten uit het Zuiden luiden gunstig
voor de regeering. Aan het front bg Talavera
del Tajo zetten de regeeringstroepen den tegen
aanval voort. Hun posities hebben zg versterkt
en het optimisme in de gelederen is herleefd.
In het Alcazar van Toledo wordt de toe
stand voor de opstandelingen zeer kritiek. Dit
heeft echter niet belet, dat de opstandelingen
de overwinning bij Talavera de la Reida op
feestelijke wijze hebben gevierd. Deze over
winning is, zooals bekend, reeds geneutrali
seerd.
De opstandelingen weten verder te melden,
dat generaal Valera Zondag een colonne
regeeringstroepen ten Noorden van Malaga
uiteen heeft gejaagd, waarbij de laatsten
groote verliezen hebben geleden.
Volgens een Reuter-bericht uit Malaga heeft
de gouverneur van Malaga b(J de nieuwe
regeering ztyn ontslag ingediend. Deze zou
men echter verzocht hebben te willen aan
bleven.
Indrukken uit Irun.
Zaterdag omstreeks den middag hebben de
opstandelingen met een korten hevigen aanval
de deelen van Irun, die nog niet in hun bezit
waren, Ingenomen. Zij maakten daarbtf
gebruik van tanks en met machinegeweren
voorziene auto's en na een half uur trok de
eerste afdeeling legioensoldaten en „Carlisten"
dê hoofdstraat binnen. De rood en gouden vlag
werd geplant op den grenspost. Bijna alle sol
daten van het Volksfront waren op dat oogen-
blik naar Frankrijk gevlucht en nog slechts
enkele bevonden zich in de omliggende velden,
vanwaar van t(jd tot tijd een geweerschot
klonk. Daarna werd ook de laatste aanval op
het begin van de internationale brug ingezet,
waar zich nog steeds eenige militiesoldaten
bevonden. De kogels floten door de lucht, velen
kwamen weer op Fransch gebied terecht en
de granaten deden het water van de Bidassoa
opspatten. Voor dit vuur moesten de laatste
verdedigers van het brughoofd wijken en zij
trokken zich terug nog steeds schietend en
dekking zoekend achter matrassen. Hiermee
was Irun definitief in handen van de opstan
delingen; het laatste gevecht had nog aan 13
soldaten van het volksfront het leven gekost.
In het rookende Irun heeft men nu aan de
zwartgeblakerde muren rood en gouden vlag
getjes gehangen. De overwinnaars patrouil
leeren door de straten en vergewissen zich
ervan, dat zich geen regeeringsgezinden meer
schuilhouden in de huizen. Aan de correspon
denten, fotografen en operateurs van de
buitenlandsche pers, die de inneming van de
stad van het andere eind der brug hadden
gevolgd, wordt thans door de Fransche auto
riteiten vergunning gegeven de brug te over
schrijden. Eenige gesneuvelde miliciens liggen
nog in de straten. De hoofdstraat is vol troe
pen, zij zijn vroolijk en schgnen weinig ver
moeid; zij slaan elkaar op den schouder, om
armen elkaar en drinken op de overwinning.
Aanval op Fontarabie.
Zaterdagavond hebben de opstandelingen
ook nog een aanval ontketend op Fontarabie
uit de richting Irun en uit het gebergte. Het
vuur was hevig. Omstreeks zes uur hadden
ongeveer negentig menschen, onder wie vrou
wen en kinderen, een toevlucht gezocht op
een stoomscheepje, dat voor de kust lag. Een
aantal auto's werd in zee geworpen. Op ver
scheiden plaatsen brak brand uit.
Van het Fransche strand af, vlak bg' de
Spaansche grens, staan de vluchtelingen uit
Fontarabie den brand van hun huizen gade
te slaan. Op dat oogenblik staken nog enkele
scheepjes met vluchtelingen in een stroomen
den regen de zee over naar Fransche gebied.
Boven Fontarabie hingen dichte rookwolken,
welke zich mengen met den rook, die nog
Steeds van Irun opsteeg.
De radio-post van Jerez de la Frontera zond
Zaterdagmorgen uit, dat vóór den val van de
stad Irun, de zich aldaar bevindende bisschop
van Valladolid en talrijke geestelijken door
de volksfrontmilitie zijn gefusileerd.
De opstandelingen hebben gisteren nog de
dorpen Rentaria en Lezo tusschen Iran en
San Sebastian bezet. Ook het fort Guadelupe
is hen na een bombardement zoowel van land-
als van zeezijde in handen gevaUen. Passajes
biedt nog tegenstand. Het innemen van San
Sebastian heet voor de opstandelingen veel
gemakkelijker te zijn dan het innemen van
Irun. De Fransche consulaire agent te Irun
deelt omtrent dit laatste feit nog mede, dat in
de stad brand werd gesticht door een troep,
die gewapend was met blikken petroleum en
brandbommen. Het consulaat werd ook be
dreigd en het kostte zeer veel overredings
kracht om te verkrijgen, dat dit niet in brand
werd gestoken. In het consulaat bevonden zich
nog 200 vluchtelingen, onder wie 40 Fran-
schen, alsmede een aantal Spanjaarden, die
tot geen enkele politieke partij hoorden. Op
het oogenblik bevinden zich deze vluchtelin
gen in absolute veiligheid.
De grensplaats Hendaye heeft thans weer
een normaal aanzien, de inwoners kennen na
geruimen tijd weer rust. Nog komen wel van
tijd tot tijd nieuwsgierigen kijken naar de
nieuwe Spaansche grenswacht en een groote
menigte schoolt nog samen op het strand om
naar Fontarabie te zien, doch de ononder
broken stroom van vluchtelingen is opge
houden en evenmin ziet men meer ontwapende
leden van het Spaansche volksfront. Deze
laatsten zijn naar Barcelona vertrokken en de
vluchtelingen zijn verdeeld over verscheidene
steden in het binnenland. Nog slechts enkelen
bevinden zich te Hendaye, waar zg zijn onder
gebracht in scholen.
Eenige successen voor de regeering.
De dag van gisteren is aan het front van
Talavera del Tajo gunstig geweest voor de
regeeringstroepen, die de opstandelingen
noodzaakten terug te trekken over de 20 kilo
meter, welke zg den dag daarvoor waren
opgerukt. Bg het aanbreken van den dage
raad deden troepen opstandelingen een aanval
op het dorp Maqueda, op de kruising der
wegen naar Torrijos en Toledo. De regeeringa-
aanhangers deden een tegenaanval en dwon
gen hun tegenstanders alle door hen ingeno
men stellingen met al het oorlogsmateriaal te
verlaten. Ook de luchtmacht heeft er veel
toe bijgedragen om de posities der opstande
lingen hier te verzwakken en hun opmarsch
naar Toledo onmogelijk te maken.
Verklaring van Prieto aan de pers.
Indalecio Prieto, de nieuwe minister van
marine en luchtvaart, heeft aan de pers ver
klaard, dat de regeering in deze samenstelling
alle politieke krachten vertegenwoordigt, die
op de verschillende fronten strijden voor hand
having van de republiek. De regeering heeft
het stellige voornemen, de overwinning op de
opstandelingen te verhaasten en Spanje te
bevrijden van eiken imperiallstischen greep.
Bezield door een vreedzamen geest, koestert
de regeering niet anders dan gevoelens van
vriendschap jegens alle landen en is zij vaat
besloten, tegen eiken prijs de onschendbaar
heid van het Spaansche grondgebied te waar
borgen tegenover het gevaar dat een succes
der opstandelingen kan beteekenen. Na afloop
van den ministerraad verklaarde de minister
van buitenlandsche zaken, dat de raad zich
o.a. had bezig gehouden met den militairen
toestand en verschillende maatregelen had
genomen welke aan den minister van oorlog
ter uitvoering zijn voorgelegd.
Gebruik van gifgas.
Reuter meldt uit Londen:
In verband met bepaalde berichten, volgens
welke de opstandelingen in Spanje gedreigd
zouden hebben, zich van gifgas te dienen
by een aanstaanden aanval op Madrid, wordt
in officieele Britsche kringen het volgende
verklaard: Tot nog toe is geen enkel bewijs
voorhanden, dat een van beide partijen gas
gebruikt heeft. Wel hebben de opstandelingen
gedreigd met gas, bjj wijze van repressaille-
maatregelen tegen het gebruik daarvan door
de regeering. Aan den Britschen zaakgelas
tigde te Madrid is opdracht gegeven een on
derzoek in te stellen naar de waarheid van de
beweringen der opstandelingen. Anderzijds
zijn aan den Britschen ambassadeur, die zich
op het oogenblik te Hendaye bevindt, in
structies gegeven, zich in verbinding te stel
len met zijn ambtgenooten en hun mede
werking te verzekeren om aan de opstande
lingen te doen weten, dat „ernstige gevolgen"
kunnen voortvloeien uit een bombardement
van Madrid met gasbommen. Men weigert
nader uiteen te zetten, waaruit deze „ernstige
gevolgen" zullen bestaan, doch bepaalt zich
ertoe, dat een zoodanige handelwijze van de
opstandelingen een zeer slechten Invloed zou
hebben op den internationalen toestand.
Een protest van de opstandelingen
by de Fransche regeering.
Naar Reuter meldt uit Lissabon, heeft de
leiding van de opstandelingen te Burgos bjj de
Fransche regeering geprotesteerd.
Generaal Queipo de Llano heeft voor Radio-
Sevilla de redenen van dit protest uiteenge
zet, namelijk;
1. Tijdens de gevechten om Irun is door de
opstandelingen een aantal Fransche officieren
gevangen genomen.
2. In den strjjd om Irun zjjn dum-dum
kogels van Fransch maaksel gebruikt.
3. Aan vliegtuigen van de regeering is toe
gestaan, in Frankrijk te landen om brandstof
in te nemen, en den voorraad bommen aan te
vullen.
Particulier goudbezlt verboden te
Barcelona.
Bij decreet is ieder bezit van goud te Bar
celona verboden. Zjj die goud bezitten, zjjn
gehouden, dit aan de Catalaansche regeering
ter hand te stellen.
Opstandelingen gevonnist.
Aan boord van de Uruguay, die voor Barce
lona ligt, heeft gisteren de krijgsraad zitting
gehouden en vijf artiierie-officieren gevonnist.
Vier van hen werden ter dood veroordeeld,
één tot levenslange gevangenisstraf.
De pogingen der gezanten, die te St. Jean
de Luz vertoeven om den oorlog in Spanje
te humaniseeren. kunnen, naar Reuter meldt,
als mislukt gelden. De afgevaardigden der
regeering te Madrid zjjn weer vertrokken,
omdat de nieuwe regeering in geen enkel
soort onderhandelingen met de rebellen
wenscht te treden.
Het lot van de gijzelaars in fort
Guadeloupe.
Een telegram van den correspondent van
Reuter ten Hendaye meldt dat de berichten
over te Irun gepleegde wreedheden over
dreven zijn.
Men weet nog steeds niet wat er is ge
beurd met de gijzelaars, die in het fort
Guadeloupe gevangen werden gehouden. Som
migen meenen dat zjj naar San Sebastiaan
zjjn overgebracht.
De zoon van den ex-koning van
Spanje wil meevechten.
In zijn uitzending van Zondagmorgen meld
de radio Sevilla: Te Sevilla heeft de nationaal-
traditionalistische leider een schrijven ontvan
gen van Don Juan de Bourbon, waarin deze
verzoekt te mogen dienen in het leger van
generaal Mola. Algeciras wordt verdedigd
door 2300 phalanxisten en kortgeleden uit
Marokko aangekomen troepen.
De coördinatiecommissie tegen
Woensdag bijeengeroepen.
De Britsche regeering heeft de betrokken
landen verzocht goed te keuren, dat de eerste
vergadering van de internationale commissie
inzake de niet-inmenging Woensdagochtend
onder voorzitterschap van Morrison, den
financieelen secretaris van de schatkist, op
het departement van buitenlandsche zaken te
Londen bijeenkomt.
Zjj moeten naar een „scholingskamp"
of onmiddellijk over de grens.
Reuter meldt uit Berlijn:
De Joodsche vluchtelingen, die met Duitsche
schepen uit Spanje naar Duitschland zjjn ge
bracht, worden uitgenoodigd in een nationaal
socialistisch „scholingskamp" te komen dan
wel het land vrijwel onmiddellijk weer te ver
laten. Een niet-Joodsch Duitsch vluchteling
uit Spanje vertelde den correspondent van
Reuter, dat de Joodsche Duitschers aan boord
als geljjken der niet-Joden behandeld werden.
Onmiddellijk echter nadat het schip in een
Duitsche haven aangekomen was, werden de
Joden afgescheiden en werden hun paspoorten
in beslag genomen.
Later werden alle vluchtelingen overge
bracht naar Mllnchen, waar een speciaal diner
te hunner verwelkoming werd aan gericht. De
Joodsche vluchtelingen waren daarvan uitge
sloten en hun werd medegedeeld, dat als zjj
op Duitsch gebied wenschen te bljjven, zjj naar
een „scholingskamp" moeten voor een periode
van „politieke training".
Willen z(j dit niet, dan kunnen zij binnen
acht dagen uit Duitschland vertrekken.
LUCHTALARM TE MADRID.
Gisterenochtend deden de sirenes te Madrid
luchtalarm hooren, aangezien een vliegtuig
van de opstandelingen in de richting van de
stad vloog. Een uur later was het alarm ge
ëindigd. Het toestel was teruggekeerd.
Zondagmorgen zijn commandant Be mar do
de la Fuente, kapitein José Miguel en de luite
nants Raimundo Amadon en Boldomero Ardu-
engo gefusileerd. Zjj waren Vrijdag door het
Volksgerecht ter dood veroordeeld.
De regeering besluit tot verbe
tering van het materieel.
Omtrent den Zaterdag gehouden minister
raad is nog het volgende te melden:
De Fransche regeering heeft de situatie
onderzocht, die ontstaan is door de verlen
ging van den dienstplicht door Duitschland.
De ministers Daladier en Pierre Cot hebben
de maatregelen toegelicht, die zij zich voor
stellen te treffen teneinde de nationale defen
sie te versterken. De ministers aanvaarden
het denkbeeld van een aanzienlijke verbete
ring van de hoedanigheid van de bewapening.
Frankrijk zal de maatregelen, waartoe reeds
in het afgeloopen jaar met betrekking tot den
aanmaak van munitie, materiaal en gasmas
kers besloten was, voortzetten. Hetzelfde
geldt voor de luchtvaart. De grensverdediging
zal uitgebreid worden met los van elkaar
staande fortificaties, tot welker aanleg even
eens reeds is besloten.
De ministers hebben een verlenging van den
duur van den militairen dienstplicht van de
hand gewezen. Deze zal noch tot drie noch tot
2% jaar verlengd worden.
De regeering zal overigens een beroep doen
op alle volkeren om aan de uitbreiding van de
bewapening een einde te maken.
Tien milliard tot versterking van
de defensie.
Over de uiteenzetting, die minister Daladier
Zaterdag den ministerraad heeft gegeven,
verneemt de „Matin", dat hij heeft voorge
steld alleen voor het ministerie van oorlog,
over een tijdperk van vier jaar meer dan tien
milliard francs beschikbaar te stellen ter ver
sterking van de defensie.
De protocollen geteekend.
Nadat Rydz-Smigly Zaterdagavond nog
een gesprek van meer dan een uur gehad had
met Vincent Auriol, den Franschen minis
ter van financiën, heeft hg zich Zondag
naar Ramboullet begeven, waar de heer en
mevrouw Lebrun te zijner eere een dejeuner
hebben gegeven.
Het dejeuner werd besloten met de vol
tooiing van de onderhandelingen, welke tij
dens het bezoek van Ryds-Smigly gevoerd
zijn, en met de onderteekening van de desbe
treffende protocallen, betrekking hebbende
op financieele en militaire onderwerpen. Over
den inhoud daarvan werd het strikste stilzwij
gen bewaard.
Intusschen wist de Poolsche Czas nog eens
te bevestigen, dat er een bewapeningslee-
ning van 500 millloen francs toe behoorde.
Zondagavond om kwart over negen heeft
Rydz Smigly Parijs per extra-trein verlaten.
25 dooden.
In Palestina is het, naar de „Daily Herald"
meldt, nabij Toelkarem en Jenin opnieuw tot
hevige gevechten met de Arabieren gekomen.
De Arabieren waren uit Irak en Syrië het land
binnengedrongen, en overvielen Engelsche mi
litairen, die hen echter na een langdurig ge
vecht terugdrongen. De Arabieren verloren
hierbij 25 dooden en talrijke gewonden.
WOENSDAG 9 SEPTEMBER.
Hilversum I, 1875 m.
VARA-uitzending. 10.00 VPRO. 6.30 RVU.
8.00 Gramofoonplaten.
9.30 Kookpraatje.
10.00 Morgenwijding.
10.15 De Bohemians, Voordracht, Causerie
over het dagblad en gramofoonplaten.
12.00 Gramofoonplaten.
12.30 VARA-orkest.
1.00 Gramofoonplaten.
I.151.45 Vervolg concert,
2.00 Kniples.
2.30 Voor de Vrouw.
3.00 Gramofoonplaten.
3.30 Voor de kinderen.
5.30 „De Flierefluiters" en solist,
6.30 Causerie over „Magnetiseurs",
7.00 Sportuitzending.
7.15 „De Krekeltjes".
7.40 Gramofoonplaten.
8.00 SOS-ber., Berichten ANP, VARA-Varla.
8.15 VARA-orkest.
8.45 Radio-tooneel.
10.00 Berichten ANP.
10.05 Solistenconcert.
II.0012.00 Gramofoonplaten.
Hilversum 13. 301 m.
NCR V-uitzending.
8.00 Schriftlezing.
8.15—9.30 Gramofoonplaten.
10.30 Morgendienst.
11.0012.00 Orgelconcert,
12.15 Gramofoonplaten.
12.30 HOV-Klein-orkest.
1.45 Gramofoonplaten.
2.00 Zang en piano.
3.003.45 Gramofoonplaten.
4.00 Chr. liederenuurtje,
5.00 Kinderuur.
6.00 Gramofoonplaten.
6.30 Afgestaan.
7.00 Berichten.
7.15 Landbouwhalfuur,
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 NCRV-orkest.
9.00 Reportage 3de Zendingsconferentie te
Lunteren.
9.35 Vervolg concert (Om 10.00 Berichten
ANP).
10.3011.30 Gramofoonplaten. Schriftlezing.
DONDERDAG 10 SEPTEMBER.
Hilversum I. 1875 m.
AVRO-uitzending.
8.00 Orgelspel.
8.20 Gramofoonplaten.
9.00 Ensemble Jonny Kroon.
10.00 Morgenwijding. Gramofoonplaten.
10.30 Ensemble Jonny Kroon,
11.00 AVRO-Aeolian-orkest
11.50 Gramofoonplaten.
12.15 Orgelspel.
12.45 Gramofoonplaten.
I.00 Kovacs Lajos' orkest.
2.00 Dansmuziek. Accordeonmuziek, Salon-
muziek en voordracht.
4.00 Voor zieken en ouden-van-dagen.
4.30 Gramofoonplaten.
4.45 Kinderuurtje.
5.35 Kovacs Lajos' orkest
6.30 Sportpraatje.
7.00 Omroeporkest
7.50 Gramofoonplaten.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen.
8.10 Omroeporkest en solist
9.30 Radio-tooneeL
10.00 Orgelspel.
10.15 Renova-kwintet
II.00 Berichten ANP.
11.1012.00 Dansmuziek.
Hilversum H. 301 m.
8.00—9.15 KRO, 10.00 NCRV, 11.00 KRO,
2.00—11.30 NCRV.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
10.15 Morgendienst.
10.45 Gramofoonplaten.
11.3012.00 Godsd. halfuur.
12.15 KRO-Orkest en gramofoonplaten.
2.00 Handwerkcursus.
3.00 Gramofoonplaten.
3.153.45 Vrouwenhalfuur.
4.00 Bijbellezing.
5.00 Handenarbeid voor de Jeugd.
5.30 Gramofoonplaten.
6.00 Sopraan en piano.
7.00 Berichten.
7.15 Journ. Weekoverzicht
7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP.
8.15 Samenkomst van het Leger des Heils té
Enschede.
9.15 Gramofoonplaten.
9.45 Berichten ANP. ir
9.50 De Hollandsche Kamermuzlekvereen.
11.1511.30 Gramofoonplaten, Schriftlezing.
De leider der rebellen Fauzl bey.
Volgens een bericht van het D.N.B. uit Je
ruzalem, worden de Arabische verhezen in d
afgeloopen week toegeschreven aan de
komst van den leider der rebellen Fauzi y
in het gebied van de onlusten.
Fauzi bey wordt beschouwd als een man
met groote militaire talenten en hieraan wor
den de succesrijke aanvallen van de opstan
delingen toegeschreven.
Tien groote vakvereenigingen, die bg het
groote Amerikaansche Vakverbond waren
aangesloten, zijn wegens insurbordinatie uit
den bond gestooten. Zij vertegenwoordigen te
zamen 1.100.000 arbeiders, hetgeen meer dan
een derde is van het totaal aantal leden van
het Amerikaansche Vakverbond.
Deze tien dissidente vakvereenigingen zui
len onder voorzitterschap van John Lewis, den
leider van den mijnwerkersbond, een nieuwen
vakbond oprichten.
Op uitsluiting der Sowjet-unie
aangedrongen.
Te Brussel wordt thans een congres ge
houden van de wereldliga voor de hervor
ming van den Volkenbond. Dit congres wordt
gepresideerd door burggraaf Terlinden, pro
fessor aan de universiteit te Leuven, die des
tijds actie heeft gevoerd tegen de sanctie-
politiek. Aan dit congres wordt door veertien
vereenigingen deelgenomen.
Tot voorzitter van de wereldliga, werd be
noemd de Fransche professor George Claude.
Door het congres werden diverse wenschen
naar voren gebracht en enkele moties aan
genomen. Zoo wordt voorgesteld de Assem-
blée en den Raad van den Volkenbond uit
sluitend samen te stellen uit deskundigen,
met uitsluiting van alle beroepspolitici. Ook
werd de wensch uitgedrukt, dat de vrede
zou worden georganiseerd op de basis van de
reëele behoeften van de volken, op de abso
lute eerbiediging van het binnenlandsch po
litieke régime in elk land en een rechtvaar
dige verdeeling van de grondstoffen.
Verder werd de wenschelgkheid besproken
de Sovjet-unie uit den Volkenbond te slui
ten, daar de Sovjet-invloed niet bevorderlijk
is voor een algemeene vrede.
Nadat men Zaterdag zoowel te Londen als
New York in de grootste spanning had ge
zeten over het lot van mevrouw Markham,
die in een sportvliegtuig den tocht van Oost
naar West over den Atlantischen Oceaan was
begonnen, kwam Zaterdag in den namiddag
het bericht, dat het toestel van mevrouw
Markham om 3 uur 55 boven Renews (New
Foundland) was gesignaleerd. Op dat oogen
blik waren de weersomstandigheden daar zeer
slecht. Een uur later kwam de mededeeling,
dat zg op St. Johns (New Foundland) een
noodlanding had moeten doen. Er vertrokken
onmiddellijk vliegtuigen en auto's naar de aan
gegeven plaats, doch deze vonden daar geen
vliegtuig, evenmin als zij iets hoorden over een
noodlanding.
Na een uur van onzekerheid kwam een be
richt uit een klein plaatsje in den staat
Maine, dat het vliegtuig daar gezien was,
waarop van Boston en New York uit vlieg
tuigen zijn opgestegen om mevrouw Mark
ham den weg naar het Floyd Bennett-veld of
het terrein bij Boston te wijzen. De weersom
standigheden in de Oostelijke Staten zijn ook
niet fraai maar in elk geval niet zoo slecht als
boven Nieuw Foundland en langs de kust. Te
8 uur had men intusschen te Londen geen
nadere berichten ontvangen,
De vliegster behouden geland.
In den loop van den avond kwam het be
richt, dat mevrouw Markham een noodlanding
heeft moeten maken aan den oever van de
Walvischbaai aan het uiterste noorden van
het eiland Cape Breton om 18.30 Ned. zomer
tijd. Haar toestel werd ernstig beschadigd,
doch de moedige vliegster zelf liep slechts
eenige schrammen aan den neus en wangen
op.
Zij belde even na de noodlading de lucht
vaartclub van Cape Breton op om te zeggen,
dat zij ongedeerd was en dat men een auto
moest zenden om haar te halen.
Gebleken is, dat de vliegster met gebrek
aan benzine had te kampen, hetgeen teleur
stelling verwekte b(j het Amerikaansche pu
bliek, dat in groote getale naar het Floyd-
Bennett-vliegveld bij New York was ge
stroomd om de aankomst van de Engelsche
vliegster af te wachten.
Naar het schijnt heeft mevr. Markham on
derweg met veel tegenwind en slecht zicht te
kampen gehad.
Een kort relaas van den tocht.
In een kort onderhoud met een correspon
dent van Reuter deelde de vliegster mede, dat
zij zeer boos was. dat zg New York niet had
kunnen bereiken. Het weer onderweg was zeer
slecht, zeide zij, en ik heb voornamelijk op
mijn instrumenten moeten vliegen wegens den
mist en den regen.
Mijn plan was, vervolgde zg, om te Har-
bour Grace te dalen, maar deze plaats zat
potdicht van den mist. Daarom ben ik verder
gevlogen. Benzinegebrek noodzaakte mij te
dalen bij Kaap Breton.
De vliegster voelde zich ruimschoots in
staat om haar vliegtocht voort te zetten tot
New York.
Men heeft plannen om een vliegtuig te
harer beschikking te stellen.
Het waagstuk van mevr. Markham.
Een Engelsche vrouw is thans voor de eer
ste maal per vliegtuig den Atlantischen
Oceaan van West naar Oost overgestoken. Het
feit is niet gering, ai moet men toegeven
dat deze 31-jarige vrouw met haar leven heeft
gespeeld. In onzen tijd van technische ont-
wikkeling zullen weinig vliegers of vllegaterg,
die een lange-afstandsvlucht ondernemen,
geen radio-toestel aan boord van hun vliegtuig
meenemen. Mevr. Markham heeft het bestaan
geen gebruik te maken van deze zoo nuttige
uitvinding, welke het vliegen, en speciaal het
verkeersvlieger zoo veilig heeft gemaakt.
Er zijn in de laatste jaren verscheidene
vluchten over den Atlantischen Oceaan ge
daan, evenwel meer van Oost naar West dan
van West naar Oost. De tegenwind op laatst
genoemde route schijnt zeer groot te zijn, zoo
dat de vliegers spoedig door hun benzine
voorraad heen zijn, zelfs al worden extra-ben
zinetanks in het vliegtuig aangebracht.
Haar grootste tragedie.
Mrs. Markham bleek haar avontuur nogal
gemoedelijk op te vatten, want haar grootste
tragedie noemde zij, dat zg onderweg haar kof.
fie had verspeeld, toen het vliegtuig, juist ter
wijl zij dronk een duik nam, waarop zij niet
had gerekend. En verder was het een verhaal
van mist, regen en tegenwind. Zij had voor 27
uur vliegen benzine meegenomen, doch reeds
na ruim 20 uur vliegen, moest zij herhaalde
lijk bedenkelijk naar den slinkenden voorraad
kijken en vandaar weer naar voren, waar het
water zich eindeloos scheen uit te strekken. Zg
had het gevoel, dat zij in den Oceaan viel en
begon vrees te koesteren voor den goeden af
loop van de vlucht, toen zij land ontdekte.
„Ik wist niet, of het Lapland of New Found
land was", zeide zij. „Ik was alleen maar blij,
want de motor begon te kloppen en de benzine
voorraad was bijna nihil. Maar per slot-van
rekening is het toch heerlijk, om met den goe
den kant naar boven neer te komen na een eer-
sten overtocht over den Oceaan".
Die laatste opmerking bewijst toch wel, wat
een kranige pilote deze Engelsche was, want
al betoogde zg: „Ik heb geluk gehad", toch
had het maar heel weinig gescheeld, of zg was
met den verkeerden kant naar boven op het
eiland neergekomen. Zij landde namelijk op
Slechts korten afstand van een moeras, rolde
nog enkele meters door, het toestel vloog naar
voren, de schroef en linkervleugel werden af
gerukt, maar bleef steken in een twee meter
dikke modderlaag. En mevrouw Markham kon
uit het toestel klauteren, met een paar kleine
wondjes aan het voorhoofd.
De „Rietvink" (terugreis) vertrok 7 Sept.
van Rangoon en arriveerde denzelfden dag té
Jodhpoer.
De „Nachtegaal" (terugreis) vertrok T
Sept. van Athene en arriveerde denzelfden
dag te A'dam.
De „Kievit" (heenreis) vertrok 7 Sept. van
Bagdad en arriveerde denzelfden dag té
Jodhpoer.
Voorloopig zéé stuks.
In de nieuwe defensievoorstellen is ten
behoeve van de verdediging van Ned/>
Indië de bestelling van een serie Dorniec
vliegbooten opgenomen. Aangezien de Ne-
derlandsche regeering in deze aangele
genheid spoed gewenscht acht, is de re
geering reeds tot de voorloopige stelling
van zes driemotorige Dornier-vliegbooten
overgegaan bij de Dornier-werken te Frie-
drichshafen.
Het ligt in het voornemen in totaal voor
Ned.-Indië 36 Dornier-vliegbooten met drie
^notoren te bestellen, waarvan minstens de
helft bg een Nederlandsche vliegtuigenfabriek
zal worden gebouwd. De Dornier-werken heb
ben hiervoor de licenties voor Nederland reeds
aan de Nederlandsche regeering verkocht,
behoudens goedkeuring van het parlement.
In totaal zullen vermoedelijk 18 Dornier-
vliegbooten voor Indië in Friedrichshafen
worgen gebouwd en 18 in Nederland, wanneer
de vereischte credieten daartoe door het par
lement zijn gevoteerd.
Het bureau voor commercieele luchtvaart
te Washington is thans bezig met de publi
catie van rapporten op grond waarvan men
verwacht, dat gunstige resultaten zullen
worden verkregen ten aanzien van een
formeele machtiging der Pan-American Air
ways tot het openen van een passagiersdienst
over den Stillen Oceaan, op grond van de
geslaagde luchtpostdiensten, die dit jaar door
de Clippers van San Francisco naar Manilla
zgn georganiseerd.
Verwacht wordt, dat een aankondiging
betreffende den nieuwen dienst voor eind
November zal afkomen.
In de vlammen omgekomen.
Een driemotorig vliegtuig met negen inzit
tenden, dat zich naar Allegheny begaf, is
nabij Buttermilk Hollow, eenige minuten na
het vertrek van Pittsburg (V.S.) neergestort
en in brand gevlogen. Acht passagiers kwamen
in de vlammen om en slechts een vrouw is aan
den dood ontsnapt, doordat zg nog voor de
ontploffing uit het toestel had weten te sprin
gen. i
Een menigte van 20.000 menschen te LoS
Angeles is er getuige van geweest, dat de
parachutist Faulkner, door het weigeren van
zijn valscherm, te pletter viel. Dit geschiedde
bij een vertooning van allerlei gewaagde oefe
ningen met en uit vliegtuigen
Een nader bericht meldt, dat Paulkner te
pletter is gevallen, doordat zijn valscherm op
15 meter van den grond door een windvlaag
werd gegrepen,
