Prinses Juiiana verloofd.
Heftig© Zuid-Westerstorm.
Stadsnieuws
TWEEDE BLAD
HELDERSCHE COURANT VAN DINSDAG 8 SEPTEMBER 1936
Visscherij
Noorsch stoomschip
in moeilijkheden.
De Sirenes gestrand
bij Callantsoog.
De Sirenes zit hoog op
het strand.
De Particulier Secretaris van de
Koningin heeft, in opdracht van
Hare Majesteit, aan den Regeerings-
persdienst mededeeling gedaan van
de verloving van Hare Koninklijke
Hoogheid Prinses Juiiana met Prins
Bernhard von Lippe Biesterfeld, ge
boren te Jena 29 Juni 1911.
Het vorstendom Lippe ligt niet ver
van de Duitsche grens, dicht bij het
oude Westfalen.
Marine in den Volksraad.
Het regeeringsantwoord.
Nieuwe regeling voor
inlijving voor
dienstplichtigen.
Nagekomen marktberichten.
Licht op voor alle voertuigen.
Dinsdag 8 Sept.
Woensdag 9
20.00 uur
19.58 uur
DE BEËEDIGING VAN DE NIEUWE
MARINEOFFICIEREN.
Zooals wij al in het kort bericht hebben,
vindt de beëediging van de nieuwe marine
officieren a.s. Vrijdagmiddag om 2 uur op het
Ankerparkterrein plaats. Bij ongunstig weer
en kenbaar te maken door een blauwen wim
pel geheschen op de seinpost van het Com-
mandementsgebouw zal de plechtigheid in de
Atjeh-loods aan de Buitenhaven plaats vinden.
Na de beëediging zal een groote parade ge
houden worden, die gecommandeerd zal wor
den door den kapitein-luitenant ter zee H.
Pitlo, aan wien de le luitenant der mariniers
J. G. M. Nass als adjudant zal zijn toegevoegd.
Deze parade is als volgt samengesteld:
a. een compagnie adelborsten (met vaan
del) onder commando van den kapitein der
Mariniers W. A. J. Roelofsen;
b. een compagnie gevormd uit twee secties
van den onderzeedienst en van het vliegkamp
„de Kooij" onder commando van den Luitenant
ter Zee der le klasse J. M. L. I. Chömpff;
c. een compagnie van Hr. Ms. „Schorpioen"
onder commando van den Luitenant ter Zee
der le klasse A. Molenaar;
d. een compagnie gevormd uit twee secties
van Hr. Ms. „Wachtschip" en Kr. Ms. „van
Speijk" onder commando van den Luitenant
ter Zee der le klasse B. Hessing;
e. de zeemiliciens ongewapend;
f. de Stafmuziek en alle tamboers en
pijpers.
DE INDISCHE MAIL.
De speciale trein met passagiers en post in
aansluiting op het m.s. Marnix van St. Alde-
gonde, zal Donderdagmorgen 10 Sept. om
10.02 te Amsterdam C.S. aankomen.
DIKKE BEWOLKING.
Gisteren heeft de vuurtoren overdag een
paar maal licht gegeven, omdat de bewolking
zoo dik was dat een paar scheepjes, die in de
omgeving zaten, den toren niet zien konden.
ZONDAGMIDDAG
IN HET BADPAVILJOEN.
Wij hebben eens een kijkje genomen in het
badpaviljoen te Huisduinen toen er j.1. Zondag
dans- en showmuziek werd gegeven door de
band van Joop Carlquist uit Amsterdam, bij
velen bekend door hun optreden in verschil
lende groote ontspanningsgelegenheden te Am
sterdam, Den Haag, enz.
Het viel niet mee op den Huisduinerweg
maar wat knus en gezellig was het in ons
nieuwe badpaviljoen, dat flink bezet was met
danslustigen. Vooral 's avonds toen een warme
verlichting de goede stemming nog verhoogde.
Kijkers en danslustigen waren verrast over
dit ensemble, dat zoo in alle opzichten voldaan
heeft.
Met het optreden van soortgelijke dansorkes-
ten gaan we in Huisduinen den goeden kant
uit. 't Was er Zondagmiddag- en avond onge
dwongen gezellig en al zijn we reeds een flink
stuk in het naseizoen gevorderd, ook in de
komende maanden, als de centrale verwarming
in het paviljoen dienst gaat doen, dan zal men
gaarne gebruik maken van deze prettige afwis
seling, die blijkbaar bij velen in goede aarde
valt.
Het ligt in de bedoeling van de N.V. om de
komende maanden voort te gaan met muziek
en dans, het zal er veel van afhangen of een
veelvuldig bezoek dit mogelijk maakt.
Aanstaande Zondag- en ook Maandagavond
komt het ensemble Joop Carlquist weer in
Huisduinen.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat geen
entrée wordt geheven en uitsluitend goede con
sumptiewaren worden verstrekt tegen de be
kende billijke tarieven. Ook het hotel-pension
en restaurant van de N.V. blijven gedurende
de komende maanden in exploitatie omdat het
bezoek uit den omtrek, zooals het zich nu laat
aanzien, niet onbevredigend is.
PAARD OP HOL.
Gisterenmiddag sloeg op het Koningsplein,
het paard, gespannen voor den groentenwagen
van den heer K., op hol. Het dier had waar
schijnlijk den storm in z'n kop. De bestuur
der, die zich niet op den wagen bevond, wist
met behulp van een tweetal burgers, het dier
spoedig te pakken, zoodat het geen onheil aan
kon richten.
Een departement voor visscherij.
Noorwegen gaat veel ten koste leggen aan
zijn visscherij. Tien millioen kronen zullen
als crisissubsidie worden besteed.
De garantie van 2 millioen kronen voor
bankvoorschotten aan visschers en reeders
blijft op het gewone budget staan, evenals
300.000 kronen kronen voor jaarlijksche her
stellingen aan de visschersvloot.
Voor vernieuwingen, extra reperatie, etc.
is een groot bedrag beschikbaar en ook de
Uitvoer van versche haring wordt gesteund.
Voor buitenlandsche propaganda is 100.000
kronen uitgetrokken en 70.000 kr voor on
derzoekingen naar de mogelijkheid uit ha
ring nieuwe artikelen te fabriceeren.
Verder is er een speciaal departement voor
visscherij ingesteld.
Hier waren we al bltf, dat er nu een depar
tement van landbouw en visscherij is geko-
rnen, maar zoo'n geheel zelfstandig gespecia
liseerd departement kan natuurlijk nog be
ter allerlei mogelijkheden voor de visscherij
behartigen, omdat geregeld de volle aan
dacht aan dezen tak van nijverheid zou zijn
geconcentreerd
Wel is Noorwegen procentsgewijze meer
betrokken bij de visscherij dan ons land,
maar ook onze visscherij neemt nog een be
langrijke plaats in t.o.z. van het maatschap
pelijk inkomen. Bovendien mag niet uit het
oog worden verloren, welke een groot stuk
volkskracht er bij het uitoefenen van de vis
scherij aan den dag treedt, omdat daarbij
menschen gevormd worden voor een beroep,
dat een eigen cachet drukt op deze gioep,
die zoo karakteristiek is voor ons volks
eigen.
Bij het beoordeelen van het belang van
onze visscherij is dit een factor' die niet m
cijfers is uit te drukken, maar die toch zeker
ons volks be-
wel van veel waarde is voor
staan.
En het komt ons voor, dat hieraan niet de
juiste aandacht wordt geschonken.
Misschien krijgen we nog wel eens een
departement van scheepvaart en visscherij,
welker belangen meer ineenvloeien dan de
combinatie landbouw en visscherij.
Het mosselen-vraagstuk.
Het Centrale Verkoopkantoor voor mosse
len staat weer eens extra in de aandacht.
Aan de Telegraaf wordt n.1. bericht, dat er
in België mosselen uit Duitschland worden
aangevoerd tegen lagere prijzen dan de
Zeeuwsche.
Men acht dit een uitvloeisel van de han
delingen der Verkoop-centrale, die den ver
koop in te weinig handen zou hebben gelegd,
zoodat er een overdreven prijsstelling is ge
komen.
De Duitsche mosselen schenen van goede
kwaliteit te zijn, zoodat wordt veronder
steld, dat er meer zendingen zullen worden
aangevoerd, waardoor natuurlijk de mossel-
handel in Zeeland ernstig zou worden ge
troffen, tenzij men weer met de Duitsche
prijzen zou kunnen concurreeren.
Het is moeilijk om alle motieven op juiste
waarde te schatten. Er was veel gemopper
over de mosselenverkeerkoop-centrale en an
derzijds was er ook veel waardeering voor-
hetgeen dit instituut heeft tot stand ge
bracht. En als we ons wel herinneren waren
het juist de kleine kweekers, die over het
ingrijpen van deze stichting zeer tevreden
waren.
In elk geval zal er wel iets uit voortsprui
ten, dat voor velen misschien onaangenaam
zal zijn, maar dat het weer mogelijk zal ma
ken, dat we onze afzet van mosselen in België
behouden.
Met groote belangstelling zien we de ver
dere ontwikkeling van dit vraagstuk tege
moet, want het is nu nog wel een Zeeuwsch
belang, maar het kan ook voor de Wad
denzee in de toekomst van beteekenis wor
den, omdat er vanuit dit watergebied veel
mosselzaad wordt gehaald voor Zeeland.
Dit zou dan in mindere mate worden weg
gehaald als de vraag naar mosselen zou ver
minderen. Maar ook zou de regeling, die nu
geldende is, dat de acht noordelijke provin
ciën van ons land openstaan voor mosselen
uit de Waddenzee, wel eens kunnen worden
opgeheven, omdat men vanuit Zeeland zou
trachten zooveel mogelijk een ander débouché
voor hun mosselen te vinden.
En al mag nu nog de mosselverzending
naar deze acht provinciën van geen groote
beteekenis zijn, dat neemt niet weg, dat er
mogelijkheid zou zijn de consumptie van de
Waddenmossel in die gebieden uit te brei
den.
Ook hierom zijn we nieuwsgierig naar de
ontwikkeling van dit vraagstuk.
De aanvoeren van vorige week.
Volgens de N.R. Crt. was er de vorige week
meer aanvoer van visch, omdat er na de va-
canties ook meer vraag naar dit consumptie
artikel is. De prijzen liepen om die reden
dan ook eenigszins op.
Ook de aanvoer van mosselen was aan
de Rotterdamsche markt weer begonnen,
hetgeen er op wijst, zoo zegt men, dat de
winter in aantocht is.
Of deze mosselen nu van Zeeland dan wel
van de Waddenzee kwamen, staat er niet
bij. Waarschijnlijk wel van Bruinisse, want
als we ons goed herinneren, mogen van daar
uit wel mosselen naar Rotterdam worden ge
zonden. Van het overige deel van Zeeland
niet.
De laatste dagen der vorige week, brach
ten weer goede aalvangsten in het IJsel-
meer, terwijl de prijzen tamelijk stabiel
blijven en nog wel bevredigend kunnen wor
den genoemd.
De botvangsten om den Zuid, zoo bij Tho-
len, zijn de laatste dagen iets beter geweest
dan men in het geheele vangstseizoen ge
woon was. Maar nu loopt dit seizoen weer
ten einde. In het geheel genomen wordt ge
klaagd over zeer ongunstige uitkomsten,
zoodat velen uit een fonds reeds gesteund
zijn en daarom ook aan pachtbetaling niet
toekomen.
Nu met 1 September de visscherij naar
mosselzaad in Zeeland voor eiken visscher
vrij is op 'de niet verpachte banken, hebben
dan ook vele vaartuigen zich daarmee bezig
gehouden, zoodat enkelen een goed daggeld
hebben kunnen verdienen gedurende korten
tijd. Want het spreekt vanzelf, dat de 'voor
raad al spoedig weggevischt is als een hon
derdtal motorvaartuigen zich daarmee on
ledig houden.
Dit is, in een beperkt gebied, nu eenmaal
geen visscherij, die men onbegrensd gedu
rende een lange periode kan uitoefenen.
Daarom zal dit ook geen oplossing voor
de Zeeuwsche visschers brengen, maar 'kan
als een heel tijdelijk redmiddel worden be
schouwd.
Naar verluidt bleek ook de vorige week
de snurrevaadvisch weer veel hooger in prijs
te zijn dan de treilvisch.
Commentaar
Een plotseling opgestoken orkaan
berokkent Hr. Ms. „Mercuur" last.
De eerste herfststorm kondigde zich Maan
dagmorgen alhier bulderend aan. De weinige
boomen in de stad kromden zich en buiten
gaats waren het de golven die voor het eerst
sinds eenige maanden weer de bekende witte
kuifjes vertoonden.
De barometer bleef constant zakken en na
het middaguur bleek, dat het er nog behoor
lijk van langs zou gaan. De verwachting
kwam uit.
Eenige honderden hebben vanaf den wal ge-
ruimen tijd een spannend gebéuren gadegesla
gen. Het was omstreeks 1 uur in den namid
dag, dat zich in Texelstroom bevond het
torpedowerkschip Hr. Ms. „Mercuur", behulp
zaam bij het inschieten van torpedo's door
Hr. Ms. „O 15".
In ongeveer vijf minuten sloeg het weer
radicaal om. De vrij harde wind ruimde op
merkwaardig snelle wijze van O.Z.O. tot
W.N.W. en groeide gelijktijdig aan tot orkaan
kracht.
Het was onmogelijk voor de „Mercuur" de
laatstafgeschoten torpedo aan boord te nemen,
zoodat men besloot deze op sleeptouw mede
naar de haven van Nieuwediep te nemen.
Eveneens op sleeper genomen werd de stoom-
sloep van de „Mercuur", die ook bij het in
schieten behulpzaam is. Terzelfder tija zag
men de schijfbarkas, waarop de torpedo's ge
lanceerd worden, volslaan en zinken.
Op het moment dat het torpedowerkschip
de haven binnenliep, brak de sleeptros waar
aan de torpedo gesleept werd. Het apparaat
dreef naar de Harssens, naar den kant van
den Zuidwal.
Het was een sleepboot van Hr. Ms. Wacht
schip, die vervolgens uitvoer en poogde de
torpedo op te pikken. Dit vaartuig werd
daarbij geassisteerd door een jol van de
„Mercuur".
Bijzonder fortuinlijk was men niet, daar de
sleepboot onklaar raakte en de jol door den
storm naar den Zuidwal afdreef. Deze werd
later door een groote vlet van de „H.D. 116"
afgehaald. De sleepboot van het wachtschip
kwam eveneens vast te zitten op den Zuid
wal en kreeg gezelschap van de reddingboot
„Dorus Rijkers", die ter assistentie van het
geheel uitgevaren was en bq de sleepboot
bleef liggen. Later heeft de „Dorus Rijkers"
een tros overgegooid en de sleepboot vlot ge
trokken. Vermelden wij volledigheidshalve
nog, dat ook de „Utrecht" van de bergings
firma Weismuller zee gekozen had.
Waarnemingen van het Observa
torium. In de algeloopen 24 uur viel
er l'/2 maal zooveel regen als in de
heele maand Augustus.
Van den heer v. Dok van het Observatorium
aan den windwijzer, alhier, verkregen wij
hedenmorgen de volgende interessante ge
gevens
Gistermiddag 1 uur begon plotseling de
storm op te steken. Op dat moment liep de
wind, die voordien Zuidwest geweest was, in
5 minuten om naar West. De windkracht, die 5
was, liep snel op en een uur later was storm
kracht bereikt. De windsnelheid bedroeg om
2 uur n.1. 9 10 meter per seconde. De baro
meter was van 8 uur 's morgens constant ge
daald, maar bij het omslaan van het weer
steeg hij plotseling. Ook de temperatuur liep
toen snel op, n.1. in korten tgd met 3
De krachtigste windstoot
werd door den heer Van Dok, den obser
vator, genoteerd om 20 minuten na
tweeën. Deze bedroeg n.1. niet minder dan
27.3 meter per seconde! Tusschen 2 en 4
uur des middags is de windsnelheid con
stant 10 geweest, daarna is hij afgeno
men tot 9. Den geheelen nacht heeft hij
geschommeld tusschen 8 en 9 en heden
morgen bedroeg hij 8.
Wat de temperatuur betreft, deze was dés
morgens 13.3 C en liep tijdens den storm op
tot 15.9, wat ongeveer den geheelen nacht z<j>a
gebleven is.. Hedenmorgen bedroeg zij ,nog
14.3, de afkoeling moet zijn oorzaak vinden
in de buien, welke steeds opkomen.
Veel regen gevallen.
Interessant is het te weten hoeveel regen
er in de afgeloopen 24 uur gevallen is. Dat
is n.1. 35 mm, of wel anderhalf maal zoovéél
als in de heele maand Augustus. Deze mede-
deeling voor hen, die zeggen, dat Augustus
een slechte maand geweest is! In de nachte
lijke uren is alleen al 21 mm gevallen, dat is
dus net zoo veel als over Augustus in haar'
geheel genomen.
Voor onze kust was voorts van zeer hoog
water geen sprake. Doordat de storm constant
West was, liep het water voor onze kust niét
bijzonder op. De hoogste stand welke opge
meten werd, was 1 meter 28 A.P. Dit mag in
verhouding tot de windkracht niet veel ge
noemd worden.
Het Noorsche stoomschip „Sirenes", meten
de 4300 bruto reg. ton, dat gistermorgen in
ballast van Amsterdam naar de Tyne was
vertrokken en wegens slecht weer buiten
gaats voor anker was gegaan, is door het
stormweer van zijn ankers geslagen en be
vond zich in een gevaarlijke positie in de
richting van Egmond aan Zee.
De sleepboot Utrecht van bureau Wijsmul
ler is uit Den Helder, de sleepboot Indus van
L. Smit en Co. uit Hoek van Holland ver
trokken om de Sirenes assistentie te bieden.
Om half zeven werd de reddingboot
Neeltje Jacoba gereed gemaakt om uit te
varen. Op dat tijdstip bevond de Sirenes zich
tien mijl uit de kust.
Omstreeks kwart voor acht was het schip
op slechts enkele mijlen uit de kust ten
Noord-westen van IJmuiden. De kapitein vlas
er toen in geslaagd het schip tegen den
storm te keeren en daarna trachtte hij zee
waarts te stoomen. Voorloopig was het schip
buiten gevaar. De aangeboden sleepboot-
assistentie heeft de kapitein geweigerd.
's Avonds om elf uur bevond de Sirenes
zich drie a vier mijl uit de kust dwars voor
Egmond. Het schip, dat twee roode lichten
voert, ten teeken, dat het niet kan. manoeu
vreeren, lag op dat tijdstip met den kop tegen
den wind in.
De Storm woedde nog in volle kracht
voort.
Hedenmorgen ontvingen wij bericht, dat de
„Sirenes", na uren optornen tegen den storm
bij Callantsoog op het strand geloopen zou
zijn, en wel dusdanig, dat de sleepboot
„Utrecht" niet meer in staat is eenige
asistentie te bieden. Omstreeks half negen
hedenmorgen keerde deze sleepboot in de ha
ven van Nieuwediep terug.
De reddingboot „Dorus Rijkers" van hier
en het reddingsmateriaal van Petten, hebben
zich naar de „Sirenes" begeven om hulp te
bieden.
FALCON REGENJASSEN
GËRARD WORM
KEI ZERSTRAAT
De „Dorus Rijkers" bij de „Cirenes".
De reddingboot „Dorus Rijkers' is heden
morgen 10 min. over 9 op de plaats van de
stranding aangekomen.
De bemanning verlaat het schip.
Het blijkt, dat de „Sirenes" hoog op
het strand zit. Het schip had oorspron
kelijk een anker achteruit staan, doch
daarvan is het losgeslagen, korten tgd
later liep het op het strand. De „Dorus
Rijkers" vermocht toen geen hulp meer
te brengen en keerde naar Den Helder
terug. Aan boord van de Noor bevinden
zich 34 manschappen. Op het oogenblik
is men bezig hen met een Whippet-toestel
van boord te halen. Bij het vernemen van
dit bericht waren reeds 5 der opvaren
den aan land gebracht.
Onze speciale verslaggever meldt:
Om 7 uur hedenmorgen is bij hoog water
de „Sirenes" vlak voor het dorp Callantsoog
op de kust geworpen, nadat zij hiervoor eerst
nog even op een zandbank gezeten had.
Na een nacht van verschrikking waarin 34
menschen voor hun schip en leven vochten
bleek dat Callantsoog voorloopig het einde
bracht.
Het orkaant over de Noordzee en de bran
ding voor de kust is een kokende massa
razend schuim en wild water.
Ongeveer 150 meter vanaf de duinenvoet,
waarop de helmtoppen wild slieren ligt ze.
Het is een dramatisch gezicht, deze 4300
-registerton metende Noor daar te zien.
De brekers rolden meedoogenloos op de
zwart en roode flanken. Steeds weer gaat het
achterschip schuil onder de zeeën, die aan ko
men daveren in angstaanjagende wildheid en
buitengewone hoogte. Af en toe beweegt zich
even de „Sirenes", even lichten de golven
haar op, maar al spoedig wordt het duidelijk
dat ze daar leelijk zit op den pier. Pal West is
de storm en de honderden die uit geheel
Noord-Holland naar Callantsoog gekomen
zijn, hebben een zwaren dobber om op de been
te blijven.
De Callantsoogers zitten niet stil en reeds
even na 7 uur, als de „Sirenes" vastgeloopen
is, komen ze aan met het Whippertoestc! De
broek wordt overgebracht, niet dan na eenige
vergeefsche pogingen en om 8 uur is de ver
binding tot stand gebracht.
Eenzaam ligt de Noor daar in de desolatie
van de zee; geen enkel schip, geen enkele
sieepboot is meer aanwezig. Voorloopig valt
hier toch niets meer te redden.
De verbinding is er van wal en schip en
om 9 uur zwiert de eerste opvarende tus
schen de felbewogen en de razende zee. Een
nietig figuur, grotesk met de beenen benge
lend door de mand...
Gespannen slaan de redders en nieuwsgie
rigen op de duinen de reddingspogingen gade.
Gespannen staat de lijn, soms wild opge
zweept door den wind. Maar het lukt. Eén
voor één komen ze naar wal, één voor één,
van die 34.
Verkleumd, nat en met de oogen wijd open
van de angst die ze boven de golvenhel had
den te doorstaan. Maar ook dankbaar voor
hun redding.
Callantsoogers brengen hen naar een café.
Daar wacht warm goed, en een borrel, die ze
na dezen nacht der verschrikking wel ver-
diend hebben.
En het orkaant daar te Callantsoog maar
door. Donderend slaat deze eerste herfststorm
zijn kaken in het zand. Vlokkend waaiert het
schuim over de duinen.
Maar wanneer zal nu het water laag wor
den? We zullen het moeten afwachten.
Oude Callantsoogers zeggen dat we met
laag water naar de „Serenes" zullen kunnen
loopen.
Motorschoener in nood bij Ter
schelling.
Een Nederlandsche motorschoener trachtte
gisterenmorgen het Noord-Oostgat bij Ter
schelling binnen te loopen in verband met de
zware zee. Dit mocht echter niet gelukken.
Later op den dag is het met hout geladen
vaartuig het Westgat van Terschelling inge
varen. Het is over de banken heen geslagen
en ligt nu benoorden de Boschplaat in gevaar
lijke positie. Het schip heeft het noodsein ge
heschen. De motorreddingboot „Brandaris"
van de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding
Maatschappij, de „Insulinde" van Oostmahorn
en de reddingboot van Hollum zijn uitgevaren
om het schip in zijn benarde positie hulp te
verleenen. De „Brandaris" is nabij het schip
aangekomen.
Baggerbakken en visschersaken
in last.
Tengevolge van den vrij hevigen storm zijn
gistermiddag vijf aan de maatschappij tot uit
voering van Zuiderzeewerken toebehoorende
baggerbakken op het IJsselmeer op drift ge
raakt. Drie konden vrij spoedig weer worden
vastgelegd. De beide andere werden door de
sleepbooten „Johan" en „Anna Johan" in de
haven gebracht.
Later zijn ook de overige baggerbakken
door de motorreddingboot „Hilda" binnenge
bracht.
De laatste heeft ook assistentie verleend
aan de visschersaak L.A. 25, van W. Bootsma,
die Oostelijk van de haven voor anker moest
gaan liggen. Het schip kon behouden in vei
lige haven worden gesleept.
Dit was tenslotte ook het geval met twee
baggermachines en een zandzuiger.
Op tentoonstellings- en circus
terreinen.
Gistermiddag ongeveer vier uur heeft boven
Surhuisterveen, gemeente Achtkarspelen, een
windhoos gewoed, waardoor een deel van de
tenten, bestemd voor de vierdaagsche ten
toonstelling voor landbouw, handel en nijver
heid „Survento", welke a.s. Woensdag door
den commissaris der Koningin geopend zou
worden, tegen den grond is geslagen. Boven
dien is ten gevolge van het onweer de telefo
nische verbinding met Surhuisterveen gerui-
men tijd verbroken.
Tijdens de tweedaagsche feestweek te Hem-
pens (gemeente Leeuwarderadeel) is een
groote feesttent door den storm omvergesla-
gen. Het talrijke publiek kon nog bijtijds de
tent verlaten, zoodat geen persoonlijke onge
lukken zijn voorgevallen. De materieele schade
is vrij aanzienlijk.
Het circus Strassburger.
De opbouw van het circus Strassburger,
dat gisteravond te Sneek zijn openingsvoor
stelling zou geven, is door den plotselingen
storm zoodanig bemoeilijkt, dat de openings
voorstelling niet is doorgegaan. De groote
circustent en de omringende tenten voor stal
len en dergelijke waren reeds voor een groot
deel opgebouwd, toen de storm opstak, waar
door het in aanbouw zijnde voorfront geheel
uit elkaar werd geslagen. Van de groote tent
scheurde het dekzeil over de geheele lengte,
zoodat men deze in allerijl moest afbreken
om verdere onheilen te voorkomen. Teneinde
te voorkomen, dat ook de stallen, waarin nog
geen dieren waren ondergebracht, geheel wer
den vernield, zijn deze eveneens weer met den
grond gelijk gemaakt. Toch kon niet worden
voorkomen, dat ook hieraan schade werd toe
gebracht. De eigen omheiningen rondom het
groote terrein werden alle tegen den grond
geslagen. Daar de storm in volle hevigheid
bleef doorrazen, kon van weder opbouw niets
komen.
Kootwijk.
De radio-zender van Kootwijk heeft gister
avond omstreeks kwart over acht de uitzen
ding een kwartier moeten onderbreken tenge
volge van een hevig onweer, dat daar boven
het station heeft gewoed.
In de hoofdstad.
Tengevolge van den sterken wind is Maan
dagmiddag omstreeks half drie op het IJ bij
de Oranjesluizen een door een motorboot ge
sleepte dekschuit met kolen over den strek
dam geslagen. De oorzaak was, dat de motor
van het sleepbootje onklaar werd. De schuit
bleek niet lek te zijn geworden en de lading
bleef behouden.
Een uur later is voor loods 5 van de K.N.
S.M. aan de Surinamekade een motorboot, ge
laden met 60 ton ijzeren staven, tengevolge
van den zwaren golfslag, waardoor de lading
ging werken, gezonken. Er deden zich hierbij
geen persoonlijke ongelukken voor.
De personeelsvoorziening verzekerd.
Geen Inlandsche marine-officieren.
Wij ontleenen het volgende aan het ant
woord der Indische regeering in den Volksraad
op de besprekingen van de begrooting voor
Marine. De regeeringsgemachtigde, schout
bij-nacht Ferwerda, heeft o.m. het volgende
gezegd, waarbij wij opmerken, dat de beslis
sing van het opperbestuur voor de defensie
plannen toen nog niet in Indië bekend was.
Aan hetgeen de regeeringsgemachügde voor
oorlog heeft opgemerkt omtrent de defensie
grondslagen zou spr. slechts willen toevoegen,
dat de regeering van oordeel is, dat men in
de bestaande defensiegrondslagen ook voor de
versterking van de maritieme defensie geen
belemmering behoeft te zien.
De feiten bevestigen dit inzicht. Niet alleen
werd in de afgeloopen maanden meer mate
rieel in dienst gesteld en het personeel ver
strekt, maar ook in de nabije toekomst zal
de Volksraad in de gelegenheid worden ge
steld om mede te werken aan de verdere ver
sterking van de marine.
Wel kan hij thans reeds verklaren, dat naast
de verhooging van de bijdrage, welke het
Moederland zich voor de Indische maritieme
defensie zal getroosten, ook valt te rekenen
vóór de eerstvolgende begrootingen op een
accres ten laste van Nederlandsch-Indië.
De bommenwerpers.
De Fokker-bombardementsvliegtuigen, welke
bij de marine zullen worden ingedeeld, zijn
de z.g. verbeterde Fokker-T4 drijver-vlieg
tuigen, ontworpen als bommenwerper of tor
pedovliegtuig. Zij zijn voorzien van 2 Wright-
Cyclone motoren van ruim 750 pk elk. De
maximumsnelheid bedraagt 260 km per uur,
de kruissnelheid bedraagt 218 km per uur.
Bij laatstbedoelde snelheid is de actieradius
1560 km. De nuttige bommenlast bedraagt
1200 kg.
Spr. maakt van de gelegenheid gebruik
een veel voorkomend misverstand in dit op
zicht recht te zetten, n.1. dat onze Dornier-
vliegbooten niet alleen verkenningsvliegtui
gen z(jn, doch dat zij een bommenlast van 800
kg mee kunnen voeren, terwijl de in aan
bouw zijnde Dorniervliegtuigen voor een
bommenlast van meer dan het dubbele zijn
ingericht. Elk groot zeevliegtuig is dus een
zware bommenwerper. De Fokkers-T4 zijn
speciaal vooor dit doel ingericht en kunnen
bovendien .torpedo's voeren, waarvoor een
Dornier niet geschikt is.
De personeelsvoorziening.
Ten aanzien van de ongerustheid van den
heer Van Ardenne over de personeelsvoor
ziening van de vloot, met name dat de in
voering van een korps Indische schepelingen
tot dusver op zich heeft laten wachten, wjjst
de regeering er op, dat een uitgebreid onder
zoek noodig was, teneinde b(j de nieuwe per-
soneels-organisatie de fouten, welke het
vorige systeem aankleefden, te kunnen uit
schakelen.
De personeelsvoorziening is bij de thans
aan het opperbestuur voorgelegde richt
lijnen bepaaldelijk verzekerd.
De Inlandsche schepelingen.
Uit het feit reeds in de memorie van
antwoord vermeld dat ook in de nieuwe
personeelsorganisatie voor de Koninklijke
Marine een ruime plaats is opengesteld voor
Inlandsche schepelingen, blijkt toch wel over
duidelijk, dat de regeering voldoende ver
trouwen in hen heeft en dat zij ook hun ge
schiktheid voor den Zeedienst geenszins uit
sluit.
Op andere leest.
Op grond van de ervaringen is de sterkte
van het Inlandsche beroepspersoneel kleiner
geworden dan in de bestaande organisatie
het geval was. De sterkteverhoudingen in de
nieuwe organisatie zullen worden:
over en weer dienend Nederlandsch be
roepspersoneel en Indische militie pl.m. 70
pet; Inlandsch en Indisch beroepspersoneel
pl.m. 30 pet.
De duidelijk in de oude organisatie ten
aanzien van het Indische personeel aan het
licht getreden fouten zullen voor de toe
komst worden vermeden, door
le. een meer systematische werving en
een meer geselecteerde aanneming;
2e. een functioneele opleiding en meer spe
cialiseering;
3e. een betere verhouding t.a.v. andere
personeelsgroepen
4e. beperking van kadervorming.
De keuze zal in hoofdzaak bepaald worden
op Nederlandsch sprekende Inlanders.
Voorts ligt het niet in de bedoeling de op
leiding tot officier bij de Koninklijke Marine
voor Inlanders open te stellen.
Eerst eenige weken na inlijving
wordt beslist, wie voor onderofficier
worden opgeleid.
De Minister van Defensie heeft bepaald, dat
voor sommige groepen van dienstplichtigen
de tijd van inlijving te beginnen met de lich
ting 1937, verandering zal ondergaan. Het
nieuwe plan van opkomst zal binnen enkele
dagen verschijnen. Een van de belangrijkste
afwijkingen van de regeling, welke de laatste
jaren heeft gegolden is, dat voortaan voor de
meeste legeronderdeelen eerst eenige weken
na de inlijving zal worden beslist, welke dienst
plichtigen voor onder-officier zullen worden
opgeleid.
Alleen voor de dienstplichtigen, die voor on
derofficier-administrateur, en voor de geoefen-
den, die tot onderofficier worden opgeleid,
blijft de oude regeling gehandhaafd in dien
zin, dat zjj reeds vóór de inlijving voor de op
leiding worden aangewezen en afzonderlijke
tijdstippen van opkomst behouden.
In het bijzonder verdient het de aandacht,
dat er ook eenige wijziging is gekomen in de
groepen, die reeds voor het jaar van de lich
ting worden ingelijfd. Tot deze groepen behoort
ook de eerste ploeg van de lichting 1937 voor
infanterie en wielrijders, die 5 October 1936 zal
opkomen tegelijk met de tweede ploeg van de
lichting 1936.
De minister heeft ter kennis van de burge
meesters gebracht, dat in de indeelingslijst
omtrent eiken persoon de duur van de eerste
oefening zal worden vermeld. In de kennis
geving aan de belanghebbenden wordt ver*
meld, dat, wanneer de dienstplichtige niet hl
opleiding wordt genomen tot onder-officier,
de duur van de eerste oefening 5 maand is.
Wordt hij wel in opleiding genomen tot onder
officier, dan duurt de eerste oefening 12 maanr
den.
Degenen, die tot onder-officier worden opge
leid, worden in den regel gekozen uit hen, die
meer dan lager onderwijs hebben genoten en
die ook in andere opzichten voor deze oplei
ding geschikt worden geacht. Van dezen heb
ben in het algemeen den voorrang zij, die zich
voor deze opleiding opgeven.
In verband met de talrijke aanvragen om
zoo spoedig mogelijk te mogen opkomen, mag
verwacht worden, dat met de vervroegde op
komst de belangen van vele dienstplichtigen
gediend zullen zijn. Echter zullen er anderen
zijn, wien de tijd van opkomst minder gelegen
komt of die in omstandigheden verkeeren,
welke hen voor vrijstelling in aanmerking
kunnen doen komen.
PURMEREND, 8 Sept.
1114 kg boter per kg 1.431.48; 632
koeien: 325 vette koeien per kg 3462 ct,;
146 gelde koeien 80140; 95 melkkoeien
110215; 66 stieren per kg 38—45 cent; 10
paarden 60130; 89 vette kalveren per kg
2550 cent; 275 nuchtere kalveren: voor de
slacht 5—12, voor de fok 10—15; 185
vette varkens, voor de slacht per kg 3941
cent; 44 magere varkens 1432; 331 biggen
612; 811 schapen 1022; 29 bokken
313; 605 lammeren 510; piepkuikens
per kg 5057% cent.
Eierenveiling.
Kippeneieren per 100 8.504; eenden
eieren per 100 1.25.
