De beteekenis
voor den
Middenstand.
Hoe werkt
de Telex?
Purpertapijt, gespreid voor koningskind!
Sneeuwbloemenwei, ontbloeid voor elfen
bruid.
Rouwkleed zwartpaars, als 's Winters
uitvaart luidt.
Droomveld, lichtlila, roze- of roomgetint.
Een regenboog, die d'aarde viel ten buit.
Een lentekus aan 't bloeien.
En deze schoonheid zal medewerken,
om den vreemdeling te trekken naar onze
gemeente met haar heerlijke zee, haar
strand, haar blonde duin, haar eigen
schoon, dat nergens elders zóó gevonden
wordt, als Den Helder het biedt.
Een taak ligt hier voor „Vreemdelin
genverkeer", voor ons gemeentebestuur
tevens, die beide zullen moeten onder
nemen en steunen elke poging, onze
mooie gemeente, met haar eigenaardig en
velerlei schoon bekend te maken binnen
en buiten onze landsgrenzen.
Aan de westzijde strekt onze ge
meente zich uit langs de heerlijke zee,
met haar spel van licht en golven met
haar eeuwig wisselend beweeg van
haar rustige, stille deining, tot die beu
kende ziedende, kokende en schuimende
watermassa, die, bij striemenden Noord
wester, tegen ons strand en duin an onze
dijken opstormt in woedend geweld.
Onze heerlijke zee met haar eeuwig
geruisch, nooit verstoord, nimmer een
tonig, waarvan de dichter Van Eeden
zong:
Het zeegeruisch zal ik nog dan gedenken,
als diep in zand, mijn hoorloos oor
vergaat,
als lichten mild mijn oogen niet meer
drenken,
als zonder woon mijn ijle wezen staat.
Naar 't zeegeruisch zal ik nog dan
verlangen,
als naar het liefst, wat mij de wereld deê.
Zij zingt den kroonzang aller wereld-
zangen,
d op zandig veld neerdonderende zee.
Waar langs onze kust is het schooner,
zoo vol van tegenstelling dan hier. Ons
blonde duin mag niet breed zijn, aan be-
bossching zij het armer nog dan elders,
wij kunnen wijzen toch op ons heerlijke
natuurpark, de Donkere Duinen. Onze
kustlijn heeft haar wijde panorama over
de majesteit der zee niet minder dan
elders en wij hebben daarbij ons nooit
volprezen Marsdiep met al zijn beweeg
van visschersvaartuig, torpedoboot en
onderzeeër en wat hier meer nog basis
vinden mag, behoorende tot onze Marine.
Dit alles brenge men, meer nog dan
tot heden, tot algemeene bekendheid en
't kan niet anders, of een bloeiend bad
en hotelleven zal het gevolg zijn, zoodra
onze volksverarming een einde neemt
voor opkomende welvaart, die niet
eeuwig uitblijven zal.
Door gemeentebestuur en bevolking
dient ons Zeebad Huisduinen door den
zorgvollen tijd dezer malaise te worden
heengeholpen. Alles, wat wij zullen ver
mogen, hebben wij te doen, om de
schoonheid van ons duinlandschap open
te stellen en te verhoogen. Ons hotel-
bedrijf dient volledig en volkomen op de
hoogte gebracht van zijn tijd en mocht
het onverhoopt blijken, dat ons zeestrand
vóór Huisduinen zich niet herstelt, zoo
dient elders in onze gemeente, door par
ticulier initiatief, desnoods andermaal
gesteund door de overheid, een badhotel
te verrijzen, opdat een belangrijke bron
van inkomsten en vertier niet voor goed
verdwijne.
Het Zeebad Huisduinen heeft in dezen
goed en belangrijk werk gedaan met
mannen als de heeren Biersteker en
Nijpels, maar ieder, die het wel meent
met onze gemeente blijve wakker en
houde een open oog en een onbevoor
oordeelde visie, om straks, eendrachtig en
sterk, óf voort te gaan op den ouden
weg, óf met veranderde omstandigheden
het roer te wenden in 't groote belang
van ons Den Helder.
Wie iets wenscht te schrijven over de
economische positie van Den Helder,
dient feitelijk te beginnen met alles, wat
in dezen de landsdefensie voor onze stad
beteekent en in de toekomst nog beteeke-
nen kan. Wij doen dit echter niet en wil
len verder geheel zwijgen over dezen
machtigen factor in ons economisch leven,
eerstens, omdat wij ons in dezen onbe
voegd achten ter beoordeeling en voor
lichting, maar anderdeels tevens, omdat
het voortbestaan van onze gemeente als
Marine-basis, de inkrimping of uitbrei
ding hier ter stede van heel de outillage
onzer defensie, elders zijn beslissing
vindt, waarop van hieruit geen over
wegenden invloed zal zijn uit te oefenen.
Jk
Voor de handeldrijvenden, en voor
hen, die dagelijks contact zoeken met
de lezers is het een groote verbete
ring, die de waardeering kan vinden,
waarop het aanspraak mag maken.
Er is geen tweede plaatselijk blad
in ons land aan te wijzen, dat zoo
veel lezers in de plaats van uit
gifte en tevens zoo wijd en zijd in
Oost en West zal vinden als deze
courant. Een raadsel, waarin men
zich zou kunnen verdiepen bij onze
steeds wisselende en cosmopolitische
bevolking.
Ik wil wenschen, dat deze zoo gewich
tige stap den vooruitgang zal brengen
de moeite en de kosten hieraan verbon
den waardig.
Het goede voorbeeld, de moed, die ge
toond wordt, om in dezen tijd te besluiten
de uitgaven zoo belangrijk te verhoogen,
de levenskracht, die gedemonstreerd
wordt om in dezen moeilijken tijd door
verbetering in bedrijfsvoering, het blad op
een hooger plan te brengen, geeft de
redactie het recht om op ons aller mede
werking te rekenen.
Wel zal ons stadsbestuur zijn volle mede
werking hebben te geven, zooals het dit
immer reeds deed, om, wat noodig mocht
zijn in het belang der hier gevestigde de
fensiemiddelen, of van onze stadgenoo-
ten, dienende bij dit Departement, voor
zoover dit maar eenigszins moge liggen in
zijn vermogen en vereenigbaar is met het
algemeen gemeentebelang, tot stand te
brengen ook.
En hiermede stappen wij dan af van
Defensie als economischen factor in ons
gemeentelijk leven, om nog een enkel
woord te zeggen over het visscherijbedrijf
alhier.
Van oudsher heeft Den Helder zijn
visschersvloot, nu eens van meerdere,
dan weer van mindere beteekenis. Nog
niet zoo heel lang liggen de dagen achter
ons, dat over onzen afslag voor bijna
één millioen aan visch verhandeld werd.
Dit bedrijf kan dus voor onze gemeente
van beteekenis zijn, het is alleen maar de
groote vraag, hoe zal de toekomst zich
ontwikkelen en welke maatregelen zijn
voor dit bedrijf ten onzent te verwachten,
van de overheid door welker maatregelen
onze visscherij zoo buitengewoon ernstig
getroffen werd.
Het ligt nu toch wel vast, dat de af
sluiting der voormalige Zuiderzee een
belangrijke afbreuk deed aan den visch-
stand in onze naaste omgeving. De trek-
bot toch, die vroeger de vleeschpotten
van Egypte vond in de Zuiderzee en zijn
kuit moest schieten in de Noordzee, trok
af en aan door ons Marsdiep en leverde
eertijds een zeer belangrijk contingent
voor de besomming onzer visschers: nu
is dit vrijwel geheel voorbij. De voor
jaarsharing, die nog altijd de voormalige
Zuiderzee terug wil vinden, als bakermat
voor nieuw geslacht, komt niet meer in
hoofdzaak ons Marsdiep binnen, althans
niet zóó, dat hier de eerste en beste en
meeste vangsten zich voordoen als weleer
en een schade van vele duizenden is hier
mee onzen visschers toegebracht. En veel
meer is er dan dit, als gevolg te boeken,
als hoogst nadeelig gevolg voor onze ge
meente van 't feit, dat de groote, wereld
beroemde afsluitdijk het Wad scheidt van
En onze Regeering heeft
dit groote nadeel erkend, zonder echter
eenige hulp te bieden, in welken vorm
dan ook, aan ons zoo zeer benadeelde
vischerijbedrijf.
Ons gemeentebestuur heeft in dezen
niet stilgezeten, evenmin mannen als de
heeren Stevenson en C. Bot, de schipper
onzer reddingboot. Tot heden echter
kwam er geen succes, maar het kan niet
anders of straks zal elk der betrokken
Departementen niet alleen moeten komen
tot de erkenning, dat aan onze visschers
schade werd berokkend, daarbij zal de
hand moeten komen aan de ploeg, en
hulp te bieden, om de groote schade te
vergoeden, om den nood te lenigen, die
Regeeringsmaatregelen, onvoorzien en
ongewild, wij erkennen het gaarne, hier
deden ontstaan.
De Regeering zal ons moeten helpen,
hier andermaal een goed geoutilleerde
visschersvloot uit te rusten, die, óók in
dezen tijd nog, hier een rendabel bedrijf
kan brengen, dat met goed ingerichte
nevenbedrijven, leven kan brengen en
vertier, als in den besten tijd.
Daar is, bij al den tegenstand, nog
dagelijks ondervonden op crisis- en Re-
geeringsbureaux een zekere mate van opti
misme voor noodig, een groot vertrouwen
in 't goede dezer zaak, maar gelukkig er
zijn er nog, die dit optimisme bewaarden,
bij wie dit vertrouwen levendig bleef en
groeide nog, trots al dit verzet, trots al
de ondervonden teleurstelling.
In 't groote belang onzer gemeente is
het noodig, voor Amsterdam is het ge-
wenscht, dat hier groeie een modern in
gericht, een gezond visscherijbedrijf.
Gezien de ligging' onzer stad, gezien de
nog altijd blijvende vischrijkdom onzer
zeeën is hiervoor toekomst.
De handen dan aan de ploeg!
Er waren tijden, dat sommigen hier
droomden reeds van een grootere betee
kenis van onze gemeente, als zij, met een
drooggelegde Wieringermeer, voldoende
achterland zou hebben, om geregelde ver
binding hier te vestigen met Engeland.
Er was reeds een tijd, hoe kort duurde
ze echter, dat deze verbinding, van Alk
maar uit, werkelijkheid werd.
Het is moeilijk in tijden als de huidige,
met al hun belemmering van handel en
Scheepvaart in deze richting mogelijk
heden te zien.
Laten wij onze aandacht vestigen op
het voortbestaan of tot stand komen van
al maar betere verbinding met onze om
geving, opdat onze stad blijve en worde
vooral een centrum, waar men inkoopt,
waar men zoekt zijn vermaak en ontspan
ning. Laat men daarbij alles doen, wat
mogelijk is, om ons Koegras andermaal te
brengen tot welvaart, om badbedrijf en
vreemdelingenverkeer te stimuleeren en
onze visscherij te brengen in nieuwe
banen van mogelijkheden, die leiden tot
bloei.
Dat dit alles moge slagen, vooral in
dezen tijd.
Den Helder, 28 Sept. 1936.
-
Zooals we hebben meegedeeld, be
schikt de Heldersche Courant met in
gang van heden over de meest moderne
berichtgever, de Telex-machine. Natuur
lijk hebben de weetgrage lezers (essen)
onder onze abonné's gevraagd, wat is
dat eigenlek voor een machine en hoe
werkt ze? Welnu, we willen er hier een
en ander van vertellen.
Voorop zij gesteld, dat het onmogelijk is,
binnen het kader van een kranten-artikel den
lezer een duidelijk beeld te geven van de in
gewikkelde techniek der moderne Telex
machine en van de gecompliceerde combinatie
van omzettingen, stroomsluitingen, schake
lingen, enz., die zich in zend- en ontvang
toestel voltrekken tijdens het overseinen van
berichten per Telex.
De leek, die althans eenig denkbeeld
wenscht te krijgen van de wijze, waarop de
Telex werkt, zal zich waarschijnlijk moeten
bepalen tot eenige oppervlakkige kennis van
het hoofdprincipe, waarop deze werking be
rust. En wat hier volgt moet dan ook be
schouwd worden als een leekepraatje voor
leeken, dat in geen enkel opzicht aanspraak
maakt op volledigheid omdat de bespreking
van alle gecompliceerde details, dje echter
voor de werking van het apparaat van de
grootste beteekenis zijn, opzettelijk is ver
meden.
Voor het overbrengen van een teeken wordt
een combinatie van stroomimpulsen uitgezon
den over een tijdruimte, die verdeeld is in
5 gelijke deelen. Het is mogelijk, zoo'n deel
stroomloos of stroomvoerend te maken en
deze stroomvoerende of stroomlooze onder
deden kunnen over de vijf eenheden op 32
verschillende wijzen gegroepeerd worden. Als
voorbeeld diene de combinatie voor den letter
a, 2 onderdeelen stroomvoerend,' de 3 volgende
stroomloos, voor letter b echter 1 stroom
voerend, 2 stroomloos, 2 stroomvoerend. Zoo
heeft elke letter zijn eigen vastgelegde com
binatie.
Deze combinatie moet dus tot stand komen
door het neerdrukken van den lettertoets en
men heeft dit probleem op vernuftige wijze
opgelost, met 5 z.g. zenderrails. Deze rails
bevinden zich onder de toetshefboomen en rus
ten op glijstukjes, waardoor zij naar links of
naar rechts kunnen schuiven. De bovenkant
van elke rail is voorzien van schuine inkepin
gen. Al naar de richting van de afschuiving
wordt een rail, als men de verticaal neerge
drukte toetshefboom op den schuinen kant
drukt, naar rechts of naar links geschoven.
Het is nu mogelijk voor eiken letter de gelr
dende combinatie in de 5 zenderrails, die er
onder loopen, vast te leggen.
De naar rechts geschoven zenderrail is aan
het uiteinde verbonden met een console, die
een contacthefboom kan openen en sluiten.
Door het neerdrukken van den toets is tege
lijkertijd een zenderas inwerking gesteld, die
tijdens de uitzending der vijf stroomimpulsen
één omwenteling maakt. Tijdens deze omwen
teling worden de stroomimpulsen uitgezonden,
en van den stand der contacten hangt het af,
of deze impulsen stroomloos of stroomvoe
rend zijn. In werkelijkheid is voor de omwen
teling van de zenderas ook een stroomimpuls
noodig en is er een zesde contact noodig, die
de as in werking stelt. Door een stroomimpuls
die op de 5 gecombineerde letterimpulsen
volgt, wordt met behulp van hetzelfde zesde
contact de as weer stopgezet, zoodat elke
toets, dien men aanslaat, één omwenteling
van de zenders opwekt. Aangezien echter de
start- en de stopimpuls voor elk teeken gelijk
zijn, spelen zij bij de combinatie geen rol.
Aangezien de duur van een impuls is vast
gesteld op 1/50 seconde kunnen per minuut
maximaal 3000 impulsen worden uitgezonden.
Deelt men deze door 7, dan komt men tot
ongeveer 428 teekens per minuut, die de
Telex kan overbrengen.
Welke leek zal het wagen, te beschrijven
wat er zooal met de stroomimpulsen gebeurt
en welke verrichtingen in het wonderlijke
toestel zij veroorzaken, alvorens zij den zen
der verlaten en nadat zij in den ontvanger zijn
binnengekomen en versterkt.
Het zij voldoende, te weten, dat na den ont
vanger, weer in de voor eiken letter karak
teristieke combinatie door de stroomimpulsen
contacten worden gesloten, ankers afvallen en
hefboomen worden opgetrokken, die tenslotte
de correspondeerende typehefboom optrekt,
waarna de motor de type met kracht tegen
het papier slaat, zooals trouwens in de zend-
telex elke beweging, die door stroomimpulsen
wordt opgewekt, door motorkracht wordt vol
bracht.
De 32 combinaties zijn natuurlijk niet vol
doende om alle letetrs van het alphabet, de
cijfers 1 tot 10 en verder alle leesteekens over
te brengen. Daarom past men hetzelfde
systeem toe, dat op elke schrijfmachine wordt
toegepast, door het aanbrengen van twee tee
kens op elke type en het omhoogbrengen van
den wagen, waardoor dan het bovenste tee
ken op het papier wordt gedrukt. Hoofd
letter kent de Telex echter niet. De wagen
wordt teruggetrokken of op een nieuwen regel
gesteld door hefboomen, die
eveneens door een der 32 combi
naties in werking worden ge
steld, zoodat men op de zend-
telex slechts dén daarvoor be
stemden toets behoeft aan te
slaan om de ontvang-telex op
een nieuwen regel te laten ver
springen, den wagen terug te
halen of zoo noodig omhoog te
brengen. Bovendien kan een be
paalde combinatie, waarvoor op
de zend-,telex alweer een be
paalde toetst moet worden aan
geslagen, den motor van Het
ontvangtoestel starten.
De Telex-machine, zooals deze
door- P.T.T. bij de abonné's
wordt geplaatst, bevat zoowel
een zender- als een ontvang-in-
richting en vormt dus een com
binatie, waarmee men zoowel
kan zenden als ontvangen.
De automaat is uitsluitend
bestemd om te zenden. De ge
perforeerde strook, die over een
door een motortje aangedreven
as er door loopt, drukt op 5
contactjes. Op de paatsen waar
een gat in de strook is geponst,
wordt een contactje echter niet
omlaag gedrukt en dus niet ge
sloten. Men begrijpt hieruit
reeds, dat voor elk teeken de
gaatjescombinatie overeenstemt
met de vastgestelde combinatie
van stroominpulsen.
De „Heldersche Courant" dagblad.
Eindelijk dan is het besluit genomen.
Reeds jaren werd er gewikt en gewogen,
de kosten, het meerdere werk en tientallen
andere bezwaren moesten overwonnen
worden. Het is een stap in de goede rich
ting. De moderne machines, die duizenden
De voorzitter van de Middenstands-Ver.
„Den Helder", de heer H. v. Willigen.
exemplaren in een oogwenk drukken, het
Telex-apparaat, die wondervinding, die
gelijktijdig op tal van redactiebureaux de
nieuwste berichten brengt, zullen wel
mede de groote factoren bij deze beslis
sing geweest zijn.
Voorzitter Middenstands
ver. „Den Helder".