Omsingeling van
Madrid
Suitenlandsche politiek
van Frankrijk
pAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Betooging der rexisten
verboden
Nieuwe arrestaties
REIST PER WACO-
De opmarsch
begonnen
Baiienlandsch
Overzicht
UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78.. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
DONDERDAG
22 OCTOBER 1936
64e JAARG. No. 7832
Zal Largo Caballero
de stad overgeven?
azana naar barcelona
vertrokken. navalcar
nero door de regeerings-
troepen ontruimd.
maarschalk blücher con
tra moskou. muiterij
aan boord van kruiser.
De Spaansche aangelegenheid
Het Italiaansche bezoek
aan Berlijn»
AUTOB USDIENSTEN
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
HELDERSCHE COURANT
Uit Lissabon, waar men in het
algemeen zeer goed is ingelicht,
over de bewegingen der rechtsche
troepen, seint Reuter, dat door den
generalen staf van de nationalisti
sche troepen bevel is gegeven, om
het algemeene offensief op alle fron
ten rond Madrid te openen.
Om één uur gisternamiddag be
gonnen de infanterie en cavalerie na
een hevig voorbereidend bombarde
ment uit het Zuiden, Zuid-Westen,
Westen en N.-Westen in de rich
ting van de hoofdstad op te rukken.
Een groot aantal vliegtuigen van
allerlei type bestrooiden op alle
fronten de volksfront-afdeelingen
met bommen en maakten iedere ac
tiviteit van de roode luchtvloot on
mogelijk.
De voornaamste aanval werd ge
concentreerd op Naval Carnero, dat
thans door de roode miliciens is
ontruimd.
Hiermede is de laatste en tevens
belangrijkste stelling ten Zuidwes
ten van Madrid genomen en staat
de weg over de hoogvlakte voor Ma
drid thans voor de colonnes van
Tagwe open.
LARGO CABALLERO.
De regeeringstroepen hebben zich hier met
groote vastberadenheid tegen de opmarsch
°er opstandelingen verzet, ja zelfs gingen
'J gistermorgen tot een tegenoffensief in de
ertft Valm°iado over. Deze aanval werd
«ter in mitrailleuvuur gesmoord,
tenslotte was Navalcarnero onder het
t'-ir van artillerie en vliegtuigen een ware
W Waari,tt de rooden in wanorde vlucht-
iinrt"30^htervolgd door tanks van de tegen-
rini// Wel^e °P de terugtrekkende regee-
gstroepen een moorddadig mitrailleur-
r onderhielden.
Moeilijkheden in Madrid.
uj!n"?',lde's me'dt een Uniter Press-telegram
nc'ii(/i "anca' dat het volgens aldaar bin-
van ,mcn berichten voor het ministerie
ties °8 Madrid tot heftige demonstra-
men 5gan de regeering-Caballcro is geko-
cienO'talve vele vrouwen namen ook mili-
8'tgen d( ybanden droegen, aan de betoo-
w,en, .9a,)aller° op het balcon verscheen,
nVerri i door de menigte met den kreet:
èischf' ,r' ontvangen. De menschenmassa
De <s<w ,at bij de stad zou overgeven.
tensin,!a stenleider, Indalecio Prieto, mocht
in kj. e korte toespraak houden, waar-
MadriaV^i aarde, dat aan de inneming van
öiorht uitslag van den burgeroorlog niet
tverd a 0rden opgeofferd. Deze verklaring
Vaaspni' de menigte met luid applaus ont-
Van t>!' cb ondaeks'het, dringend verzoek
zich ,,om rustig uiteen te gaan, deden
ten onten voor, waarbij tal van scho-
V'erden gelost,
toozirir. n avond, waarop deze be
woog®11 bbuats haddon, is het tot ernstige
den van isselinKen gekomen tusschen de le-
m
zetel
n ,,aooc""gen genomen lusscueu
een l- i Volksfront-regeering. Prieto
ei voKal)jnetsraad hebben voorgesteld,
cu1 fin n„„„n1ftnQ
zou
den
zetel VOr, j ilaa nenDen voorgtwisiu,
te brenn. regeering naar Barcelona over
alisti waar dan de onafhankelijke soci-
u, 8 republiek Catalonië zou worden
epen. Vandaar zou men gemakkelij-
Het gebied rond Madridwaar op het
oogenblik de opmarsch der nationalisten
plaats vindt.
ker, aldus meende Prieto, de campagne tot
herovering van Spanje kunnen organiseeren.
Zal Madrid worden overgegeven?
Na dit voorstel van Prieto moet de woor
denstrijd zóó heftig zijn geworden, dat Ca
ballero zijn collega met een revolverschot
doodde. Weliswaar wordt het bericht omtrent
den dood van Prieto door de Spaansche am
bassade te Parijs formeel tegengesproken,
doch uit mededeelingen van uit Madrid ge
vluchte personen blijkt toch wel, dat deze
zaak nog steeds in het duister ligt.
Hoe het ook zij, eerst des anderen daags
konden de ministerieele besprekingen te
Madrid worden voortgezet, waaraan ook de
sovjet-Russische gezant Rosenberg heeft deel
genomen.
Na nieuwe langdurige discussies
zouden Caballero en Rosenberg toen
het den vorigen dag door Prieto in
gediende voorstel hebben aanvaard.
President Azana naar Barcelona.
Uit Barcelona wordt nog gemeld, dat pre
sident Azana zich gistermorgen naar het
parlementsgebouw heeft begeven, waar hij
zich in zijn bureau geinstalleerd heeft. In de
naburige vertrekken werd zijn miliair ka
binet gevestigd en het kabinet van den secre
taris van den president. Een wacht van de
republikeinsche garde heeft eveneens onder
dak in het parlementsgebouw gevonden.
De echtgenoote van president Azana ha
rerzijds is per vliegtuig uit Alicante te
Toulouse aangekomen en weldra vandaar
naar Parijs doorgereisd.
Heftige strijd om Huesca.
Intusschen wordt van het front in Aragon
gemeld, dat daar gistermiddag belangrijke
operaties begonnen zijn tegen Huesca, het
welk de militie uit Barcelona nu reeds zoo
lang aan den vijand tracht te ontrukken. Den
heelen dag hield de artillerie niet op de
stad te beschieten en, naar het van de zijde
der aanvallers heet, met succes. De belang
rijkste strategische posities der rechtsche
troepen zouden daarvan te lijden hebben ge
had, met name de nieuwe kazerne, met het
kruitmagazijn. Dit laatste vloog tegenvolge
van het bombardement in de lucht. Terzelf
der tijd maakten de regeeringstroepen groo-
te vorderingen in de richting van de stad.
Tot aan het vallen van den avond werden de
gevechten voortgezet.
Oviedo opnieuw bedreigd?
In het regeeringscommuniqué wordt mede
gedeeld, dat aan het front van Gijon een bloe
dig gevecht is geleverd. De mijnwerkers heb
ben de opstandelingen in de nabijheid van
Oviedo aangevallen en na een gevecht, dat
den geheelen dag duurde, hebben zij de stel
lingen van den vijand genomen. Deze nam
de vlucht met achterlating van 81 dooden;
24 kisten munitie, 62 geweren en een mo
narchistische vlag vielen in handen der mijn
werkers. Door deze overwinning is de ver
binding tusschen de opstandelingen te Ovie
do en de rechtsche hulptroepen verbroken.
De stroom van vluchtelingen uit Oviedo
houdt aan.
De strijd om Madrid.
In de N. R. Crt. verhaalt een bijzondere
correspondent van de Times over de verdedi
ging van de hoofdstad:
Na er op te hebben gewezen, dat aan dis
cipline en leiding bij de regeeringstroepen
vrijwel alles ontbreekt, merkt hij op, dat
de rechtschen ook veel moderner en beter
zijn toegerust met alles, van tanks af tot
veldtelefoons toe.
Hun van onder met staal bepantserde
Caproni-bombardementsvliegtuigen, durven
veel te wagen, daar zij weten dat het weini
ge luchtafweergeschut dat de regeeringstroe
pen bezitten, geconcentreerd is bij de vlieg
velden. Onlangs vertelde een militie-offi
cier dat een Caproni zóó dicht over hem en
zijn mannen in hun schuilplaatsen heen-
vloog, dat zij den vlieger boven het geraas
van de schroef uit konden hooren schreeu
wen: „Arme zonen van Lenin! Geeft u toch
over, want wij willen u niet dooden!''
Behalve de groote superioriteit van de op
standelingen in de lucht maken zij dit
zal vele militairen verbazen veel gebruik
van cavalerie tegen de zich wel veel lang
zamer bewegende, maar toch met moderne
geweren en mitrailleurs uitgeruste Milicia.
De lichte Moorsche cavalerie zwenkt om de
roode bastions, heen, brengt mitrailleurs in
stelling en boekt successen door de regee
ringstroepen terug te drijven in de eenige
richting waaruit niet geschoten wordt.
Lichte tanks hebben bij die soort manoeu
vre aan de zijden der witten ook meerma
len goed werk gedaan.
Het aantal soldaten van de troepen die
op Madrid aanrukken kan heel moeilijk ge
schat worden. De troepen die Toledo inna
men bestonden vrijwel allen uit Mooren en
légionnairs. Op alle fronten worden Moor
sche troepen gebruikt, en men neemt het
generaal Franco zeer kwalijk dat hij hen in
het veld heeft gebracht. De Mooren en de
vrijwilligers uit Navarra hebben de repu
tatie de beste soldaten te zijn. Slechts zeer
weinig garnizoenstroepen in de buurt van
Madrid zijn in actie gekomen. Men krijgt
den indruk dat de campagne van de op
standelingen voornamelijk gevoerd wordt
door beroepssoldaten en vrijwilligers en dan
niet in grooten getale.
BRUSSEL. De Belgische regee
ring heeft besloten, de bijeenkomst
van rexisten, die voor Zondag was
georganiseerd, te verbieden.
De zitting van den Kabinetsraad.
Brussel, 22 October. In een com
muniqué, dat na afloop van den kabinets
raad, die gisteravond gehouden is, is ge
publiceerd, wordt o.a. met betrekking tot
het verbod van de rexistische betooging
medegedeeld, dat de regeering van mee
ning is, dat in de tegenwoordige periode van
economisch herstel iedere betooging van
dezen aard bezwaren en risico's met zich
medebrengt, waarvoor het land gespaard
moet worden.
De kabinetsraad heeft in deze zitting voorts
zijn goedkeuring gehecht aan het antwoord
van België op het Britsche memorandum
aan de Locarnostaten van 17 September.
Van Zeeland spreekt hedenavond
voor de radio.
De Brusselsche federatie van socialisti
sche vakvereenigingen heeft besloten, zich
te verzetten tegen den opmarsch naar Brus
sel. die de rexisten voor Zondag a.s. heb
ben georganiseerd.
Minister-president van Zeeland zal he
denavond voor de radio spreken.
Het D.N.B. meldt uit Warschau:
Naar verluidt zijn ook in het Ver
re Oosten van So-wjet-Rusland tal
rijke hoogwaardigheidsbekleeders
uit leger, partij en regeering gear
resteerd.
Onder hen moeten zich alle districts-se-
cretarissen van de partij bevinden, verder
hooge ambtenaren van den Amoer-Spoor-
weg, de voorzitter der komosols in het Ver
re Oosten Kogan, de directeuren van ver
scheidene scheepvaartlijnen en een aantal
aanhangers van maarschalk Blücher.
Maarschalk Blücher.
Laatstgenoemde, wiens toenemende zelfstan
digheid steeds grootere ongerustheid in
Moskou zou hebben gewekt zou men tot
dusverre nog niet hebben durven aanpak
ken, ofschoon in Moskou verteld wordt,
dat zekere teekenen er op wijzen dat Blü
cher van plan zou zijn den regeerders in
het Kreml gehoorzaamheid te weigeren.
Blücher moet alle garnizoenen in het Verre
Oosten op zijn hand hebben.
Ten slotte wordt nog gemeld, dat de be
manning van den kruiser „Gilak" eergiste
ren gemuit heeft. Het is echter gelukt dit
verzet neer te slaan en de muiters, die
werden aangevoerd, door een ouden com
munist, genaamd Sjimonajev, te arrestee
ren.
GEWELDIGE BRAND TE SAN DIEGO.
New York Te San Diego in Californië
heeft een geweldige brand in de zakenwijk
een geheel blok huizen vernield.
Volgens schatting van de deskundigen
bedraagt de schade meer dan twee milli-
oen dollar.
Delbos legt verklaringen af voor
de Kamercommissie. België
blijft trouw aan zijn verbinte
nissen. Beteekenis van het
pact met Rusland.
Havas seint uit Parijs:
In de Kamercommissie voor buiten-
landsche zaken heeft de minister
van buitenlandsche zaken. Yvon Del-
bos, mededeelingen gedaan betreffen
de Spaansche aangelegenheden en
de verklaring der Belgische regee
ring.
In het communiqué in zake de zitting
der commissie wordt o.a. verklaard: De
minister gaf een zeer uitvoerige uiteenzet
ting van de werkzaamheden van de non-
interventie-commisie in de Spaansche aan
gelegenheden. Hij bracht de omstandighe
den in herinnering, waaronder de commis
sie werd gevormd n.1. op Fransch initiatief.
Hij zeide o.a.: De complicaties door een
waren wedloop ten opzichte der interven
tie te verhinderen. De volgende bijeenkom
sten moeten het mogelijk maken tot een ac-
coord te komen, waarbij de non-interventie
practisch wordt verzekerd.
Dank zij het optreden onzer diplomatieke
en consulaire vertegenwoordigers aldus
Delbos en jn het bijzonder van onzen
zaakgelastigde te Madrid, zijn alle Fran-
schen, die den wensch daartoe te kennen
gaven, uit Spanje geëvacueerd.
In antwoord op verscheidene desbetreffen
de vragen verklaarde de minister voorts, dat
de Fransche regeering besloten is het sta
tuut van Marokko ten volle te handhaven.
In den loop van zijn uiteenzetting herin
nerde Delbos nog aan het standpunt, door
de Fransche regeering ingenomen ten aan
zien van de Spaansche aangelegenheden en
wees hij er op dat hij geenszins voornemens
is daarin wijziging te brengen.
Een der leden van de commissie vroeg of
het Fransch-Russisch pact in werking zou
moeten treden in het geval dat Rusland af
gezien zou hebben van zijn neutraliteit en
openlijk tusschenbeide zou zijn gekomen
MINISTER DELBOS.
ten gunste van de regeering van Madrid of
Barcelona en er een conflict zou ontstaan
tusschen Rusland en een mogendheid van
het vasteland. Delbos wees er op, dat het
Fransch-Russische pact uitdrukkelijk be
paalt, dat het pact alleen in werking zal
treden in het geval dat zich een agressie
zou voordoen op het eigen gebied van een
der twee contracteerende partijen, een mo
gelijkheid die men wel niet onder de oogen
zal behoeven te zien. De minister deed voorts
uitkomen, dat elk der contracteerende par
tijen de vrijheid van beoordeeling behoudt
betreffende de hoedanigheid van aanvaller.
Een eventueele bijstand heeft dus niets auto
matisch, zooals uiteengezet en erkend werd
bij de ratificatie van het pact door het par
lement.
Velen der aanwezigen gaven uiting aan
hun ongerustheid omtrent hetgeen zou kun
nen geschieden in geval van een succes en
eveneens van een echec der regeering te
Madrid. Zij voorzagen o.a. de eventualiteit
van een verzoek om hulp door Katalonië
aan de Fransche regeering.
Delbos gaf te kennen, dat hij niets zou
doen zonder overleg te plegen met Groot-
Brittannië en de andere in de non-interven-
tie-commissie vertegenwoordigde landen.
In het gedeelte van zijn exposé be
treffende de verklaring van den ko
ning van België wees Delbos nog op
de handhaving van alle door België
aangegane verplichtingen. De pre
mier Van Zeeland had hem hierom
trent telefonisch zeer positieve ver
zekeringen gegeven op denzelfden
GEEN AL TE GROOTE VER
WACHTINGEN.
Het bezoek dat Hitier indertijd aan Mus-
solini gebracht heeft, heeft niet veel resul
taat opgeleverd. De beide dictators schenen
elkaar niet al te best te verstaan en naar
men, van achter de scermen meedeelt,
scheen Mussolini overdonderd te zijn door
de welsprekendheid van Hitier. En Mus
solini is toch ook niet op z'n mondj er ge
vallen, zooals men weet.
Nu brengt Italië een bezoek aan Duitsch-
land, in den persoon van Ciano, Mussolini's
schoonzoon, die de opvolger van den Duce
wordt genoemd. De vermoedens omtrent
het doel van de reis omvatten alle moge
lijkheden. Slechts het sluiten van een ver
bond tusschen Duitschland en Italië blijft
erbuiten. Overscherpzinnige gissers zullen
misschien opperen, dat juist daarom kan
sen bestaan op "een dergelijke verrassing.
Immers, Hitier zoowel als Mussolini hou
den ervan de wereld te overrompelen!" zegt
de Nw. Rott. in een artikel in haar num
mer van gisteren. Maar er is niet veel re
den om te twijfelen aan de oprechtheid
van berichten in de Italiaansche, en vooral
ook in de Duitsche pers, die duidelijk ten
doel hebben, te voorkomen, dat het natio
nale publiek met te hooge verwachtingen
de resultaten van de ontmoeting tegemoet
ziet Tuschen Duitschland en Italië zijn er
veel punten van tegenstelling. Wij hoeven
slechts den naam van Oostenrijk te noe
men. Daar zou een vergelijk moeten wor
den gevonden tusschen Hitler's oudste en
diepstwortelende, nationale indeaal, dat hij
reeds lang als allesbehalve onverwezenlijk-
baar mag beschouwen, en Mussolini's ele
mentairste eisch voor de veiligheid, en
voor de mogelijkheden van economische
expansie in Europa, van zijn land.
Dat is slechts het Oostenrijksche pro
bleem dat immers al zooveel spanning tus
schen Duitschland en Italië gebracht heeft
en waarop we hier meermalen hebben ge
wezen. Maar er is nog meer. De kleine En
tente, die vroeger geheel op Frankrijk ge
oriënteerd was raakt meer en meer geneigd
uit zelfbehoud, de vriendschap van Italië,
niet te versmaden. Vooral het zich in heel
benarde positie voelende Tsjecho-Slowakije,
dat onder al zijn vrienden, het felst tegen
over het fascistisch Italië stond, is dit Ita
lië met heel andere oogen gaan bekijken.
Er openèn zich vooral ook daardoovooruit
zichten voor Rome, juist in de Balkan, die
het in geen geval prijs zal geven voor-eenig
accoord met Berlijn.
Men ziet dus dat er nogal punten zijn, die
veel moeilijkheden bij een regeling zullen
geven. Toch schijnt er de ernstige wil bij
beide partijen om tot overeenstemming te
komen.
Een modus vivendi ten opzichte van Oos
tenrijk, die aan iedere toenadering moet
voorafgaan, moet, mits op basis van tijde
lijkheid, gemakkelijk te vinden zijn, meent
de Nw. Rott. Crt. Ten opzichte van Span
je, waar de beide landen een overeenkomst
beleid, waarschijnlijk echter niet met over
eenkomstige doeleinden, hebben gevolgd,
moet, nu het doel haast bereikt lijkt, bei
der houding worden geregeld. Vooral ook
voor het geval van een desperate poging
tot hulp, op het laatste oogenblik, van
Russischen kant. Hier hebben zij wel de
gelijk een gemeenschappelijke taak tegen
over Moskou. Italië wenscht de mogelijk
heid te behouden de Duitsche kaart in het
spel tegenover Engeland te kunnen uitspe
len, en die eigenaardige betrekking te re
gelen. Duitschland heeft overeenkomstige
belangen. Beide landen kunnen, zonder
zich te ver te wagen, tot een zekere mate
van diplomatieke samenwerking besluiten.
We wachten de resultaten af.
Inlichtingen WACO
Kanaalweg 137, Den Helder - Tel. 773
dag, waarop de besluiten van den mi
nisterraad bekend werden. Niet al
leen werd het woord „neutraliteit"
niet genoemd, maar de Belgische re
geering stelde er ook prijs op te ver
klaren, dat zij trouw bleef en sterk
gehecht aan het pact van Locarna,
aan den Volkenbond en aan het ac
coord van Londen. Niets is gewijzigd
in de overeenkomsten tusschen de
generale staven.
België heeft overigens meermalen de gele
genheid gehad bij monde van zijn staatslie
den te verzekeren, dat het voornemens was
de defensie van zijn eigen grondgebied op
zich te nemen.
De voorzitter der commissie, Misler, dankte
den minister voor zijn heldere uiteenzettin
gen.
