Opstandelingen binnen Madrid Rede van Blum DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Parade op het roode plein Regeering naar Vjdejicia verirokken De Zaanlandsche Bank Buiienlandsch Overzicht Ontspanning tusschen Engeland en Italië 9 NOVEMBER 1936 64e JAARG. No. 7847 Luchtbombardement op de stad verleend. Opmerkelijke uitlating van ministen Daladier De laatste ronde van den Spaanschen burger-oorlog Koning Leopeld vraagt beheersching iLDERSCHE COURANT UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 MAANDAG In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn de opstandelingen de voorsteden van Madrid binnengedrongen, ondanks het heftig verzet yan de regeeringstroepen. De opmarsch der colonnes van Varela en Saliquet werd voor al bemoeilijkt door het slechte weer, dat de actie van luchtmacht, tanks en infanterie belemmerde. Niettemin bezette de colonne yan Castejon Casa de Campo, waarbij de re geeringstroepen zware verliezen werden toe gebracht. De universiteitswijk werd geheel bezet. De afdeeling van Ascensio maakte zich meester van de brug op den weg naar Estra- fadura, de colonne van Sarron nam de Se- govia-brug, die van Telia de Toledo-brug. De rechtervleugel werd gedekt door de colonne yan Monasterio, die langs den weg naar Valencia vluchtelingen opving. Franco heeft een laatste proclamatie ter kennis van de bevolking gebracht, waarin hij zegt, dat de stad als militair doel beschouwd wordt. Hij raadt de bevolking, in het bijzonder vrou wen, kinderen en ouden van dagen aan, zich van de strategische punten te verwij deren. Hij heeft hun wijken aangewezen, waar zij veilig zullen zijn voor den aanval der rechtschen. Om half negen gisteravond heeft de ra dioclub Teneriffe medegedeeld, dat de op standelingen steeds verder Madrid binnen rukken. De manschappen der civiele garde, die zijn ingelijfd bij de aanvalscolonne der opstandelingen, hebben opdracht gekregen de orde te verzekeren in de veroverde stadsdeelen. De radioclub zegt nog, dat de Madrileen- sche zenders tot het laatste oogenblik on juiste berichten hebben verspreid, doch niet meer gehoord worden. Volgens de laatste berichten zou de colon ne van Yague het koninklijk paleis hebben bezet, doch dit bericht wordt niet bevestigd. Luchtbombardement op Madrid Groote schade aangericht. Om half vier gisterenmiddag hebben vlieg tuigen der opstandelingen torpedo's van groot kaliber gelanceerd op het stadsdeel Cebada, waar de Groote markt is gelegen. Het aantal slachtoffers is niet bekend. De vliegtuigen moeten de artillerie der op standelingen aanwijzingen hebben gegeven. De luchtdoelartillerie heeft met buitenge wone energie gewerkt. Er ontstond een luchtgevecht, waarbij evenwel alle toestellen in de lucht bleven. Het bombardement maakte veel meer in druk dan den vorigen keer, hoewel toen toch meer dan 150 personen om het leven zijn gekomen en 300 personen gewond werden. Men vreest dan ook, dat het aantal slacht offers gisteren nog veel aanzienlijker zal zijn. Bovendien hebben batterijen der op standelingen do binnenstad van Madrid on der vuur genomen. Een bom kwam vlak bij de Fransche am bassade terecht, maar schijnt geen groote schade te hebben aangericht. De regeering verlaat de hoofdstad. De Spaansche regeering heeft Madrid verlaten en zich naar Valencia begeven. Naar de speciale verslaggever van Havas meldt, heeft de bevolking van Valencia de ministers geestdriftig ontvangen, De mi nisters hebben verscheidene bezoeken ont vangen, waarbij hun de verzekering gege ven werd, vn de medewerking van verschil lende politieke en vakvereenigingsorganisa- ties. De regeering heeft een communiqué gepubliceerd, waarin zij o.a. verklaart, dat, indien zij langer te Madrid was gebleven, dit een nadeel had kunen beteekenen voor haar activiteit, welke gericht is op de uit eindelijke overwinning van Spanje over het ascisme en de bevrijding van de hoofdstad. Door zich, zij het ook met een bloedend hart, naar Valencia te begeven, heeft de regeering de beste voorwaarden willen scheppen voor de coördinatie van de pogin gen van alle gebieden, die zich opmaken om deel te nemen aan de verdediging van Madrid. Reden van internationalen aard hebben eveneens tot dit besluit geleid. Het is volkomen duidelijk, dat de vijand zijn aanvallen op Madrid concentreerde, met de bedoeling de wettige regeering gevangen te nemen teneinde de erkenning van de opstandelingenregeering gemakkelijker te maken. De verplaatsing van zetel beteekent noch een afstand doen, noch een terugtrek ken. Zij beteekent (Jen wensch een stoot te geven in de richting van de uiteindelijke overwinning. Surseance van betaling verleend voor den tijd van een jaar en zes maanden, Haarlem 7 November Zaterdagmorgen is in het paleis van Justitie te Haarlem een vergadering gehouden van schuldei- schers der N. V. Zaanlandsche Bank te Krommenie, aan welke instelling op 8 September door de rechtbank te Haarlem een voorloopige surseance van betaling was Blijkens de overgelegde stukken bedroe gen de activa de N.V. f 1.459.782.- en de pas siva f 1.014.181.- Met algcmeene stemmen aanvaardden ae crediteuren het voorstel van den bewind voerder mr. A. Bruch om een definitieve surance te verleenen voor den tijd ^an een Jaair en zes maanden. Dinsdag zal de rechtbank beslissen over "e goedkeuring der te verleenen surseance. Het leger moet boven de poli tiek staan. De minister van landsverdediging en oorlog, Daladier, werd op doorreis door het gemeentebestuur van Mont de Barsan ont vangen. In een toespraak wees de minister er op, dat het leger boven de partijen blijft staan- „Het leger zou zich in politieke kwesties hebben gemengd, indien het zou hebben opgehouden alleen naar het vader land te kijken. In zoodanig geval zou het een grooten slag hebben kunnen toebrengen aan den internationalen vrede.' Daladier bekrachtigde, dat hij nimmer zou dulden, dat politieke kwesties in het leger zouden naar voren worden gebracht, omdat van dat oogenblik af geen Fransoh leger meer zou bestaan. Hier rust het wrak van de Elbe I, het Duitsche lichtschip bij welks vergaan 17 menschen den dood in de golven vonden. Op den achtergrond ziet met het nieuwe lichtschip „Elbe I". Millioenen arbeiders brengen den leiders hulde. Op het Roode Plein is Zaterdag een pa rade gehouden door het Moskousche garni zoen, waaraan door alle wapens werd deel genomen, terwijl zich voorts afdeelingen van het gewapende proletariaat bij de parade aansloten. Met deze parade ging een „lucht- parade" gepaard. De volkscommissaris van verdediging, Maarschalk Worosjilof passeer de de revue en richtte een korte toespraak tot de troepen en genoodigden. Op de tribu nes van 't Mausoleum van Lenin bevonden zich o.m. Stalin, Kaganowitsj, Kalinin, Ordjo- nikidze en andere leidende figuren van par tij en regeering, die door de voorbijtrekkende troepen luide toegejuicht werden. Onder de gasten, die de revue bijwoonden, bevonden zich talrijke buitenlandsche arbeiders-dele gaties, o.m. een delegatie van Spanje. Na de parade trok over het Roode Plein een milli- oenen-optocht van Moskousche arbeiders. De betoogers droegen vaandels en portretten van partij- en regeeringsleiders met zich mede, verder transparanten en leuzen. De optocht duurde tot in den avond voort. DE ZEELIEDENSTAKING IN AMERIKA Eenige ontspanning te Honoloeloe. Te Honoloeloe is eenige opluchting ge wekt door het besluit der stakingsleiders zeven schepen vergunning te geven naar Californië te vertrekken. De leiders hebben ook de bootwerkers op dracht gegeven scheepsladingen welke aan bederf onderhevig zijn te lossen. New York Mevr. Perkins heeft ver klaard, dat het departement van arbeid een concreet program heeft opgesteld voor de bij legging van de staking, doch in wel ingelichte kringen gelooft men, dat het conflict van langen duur zal zijn, vooral aan de kust van den Stillen Oceaan. EEN VIERJARIG SOCIAAL HER VORMINGSPLAN. TROUW AAN HET FRANSCH—RUSSISCH VERDRAG. In de bijeenkomst van den nationalen raad van de socialistische partij, heeft Leon Blum het woord gevoerd en roerde daarbij allereerst het werk der regeering in de afge- loopen vijf maanden aan. „Door het spel der democratische instellingen hebben wij aange toond dat wij het werk konden volbrengen) dat dictatoriale regeering niet wist te ver wezenlijken." Met betrekking tot de critiek van Thorez bevestigde de ministerpresident dat alles, wat de regeering in haar verklaring opnam, verwezenlijkt werd. Zoo zal het ook in de toekomst zijn en de regeering zal haar hervormingsprogram volbrengen, al zou het ook vier jaar kosten dit te verwezenlijken. De economische spurt is begonnen, ondanks zekere kapitalisten, die liever hun belangen in gevaar brengen, dan de politieke macht van de regeering van het Volksfront te ver stevigen. De sociale wetten die de regeering deed aannemen, verleenden den arbeid nieu we waardigheid. Niemand zal in het vervolg aand eze sociale wetten kunnen raken. Wij gaven het vereenigingsrecht stevigen grond slag. Er is geen enkele democratische ver overing die niet aan schommelingen onder hevig is. Deze zijn echter in definitieve aan vaarding geëindigd. De buitenlandsche politiek. Vervolgens overgaande tot de buitenland sche politiek riep Leon Blum den interna tionalen terugslag in herinnering, die de herbezetting van het Rijnland door Duitsch- -land heeft gehad, om vervolgens te komen tot wat hij noemde „het Spaansche drama". De voorzieningen, die wij hadden kunnen treffen ten aanzien van de niet-inmenging zijn misschien niet alle verwezenlijkt, doch zoo dit ver drag niet zou zijn, onderteekend, zou Europa het gevaar hebben geloopen van een algemeenen oorlog onder verschrikkelijke omstandigheden. Wij zouden dan alleen hebben ge staan met Sovjet Rusland. Vooral voor de sociale ministers was de toestand moeilijk. Men kon de arbeidersklas se zich niet in een avontuur laten storten zonder uitweg. Blum verklaarde vervolgens, dat zoo een gemeenschappelijke actie met Engeland mogelijk blijkt, hij bereid is deze te ondernemen, en wees op de gunstige at mosfeer waaronder zich sedert eenigen tijd de betrekkingen van Frankrijk en Amerika ontwikkelen. Aangaande het door Laval onderteekende Fransch-Sovjet Russisch verdrag verklaarde de ministerpresident, dat dit diplomatieke stuk voor Frankrijk zijn volle waarde be houdt. Allen achter het Volksfront. Terugkomend op de binnenlandsche poli tiek bevestigde Leon Blum zijn trouw aan het program van het Volksfront en bracht hij hulde aan den steun, die de communisti sche partij zonder in gebreke blijven aan het parlementaire plan, verleent. Wij zul len, zoo zeide de minister-president, nooit het initiatief nemen de overeenkomst op te zeggen. Wij zullen recht voortgaan op onzen weg. In het parlement en in het land zullen wij onoverwinnelijk zijn, zoo wij trouw blij ven aan de meening der volksmassa's. De Raad juichte deze rede langdurig toe. Vervolgens deed de secretaris-generaal der socialistische partij, Paul Faure, een beroep op de afgevaardigden, een motie van ver trouwen in de regeering aan te nemen. De door het bureau voorgelegde tekst werd met 2990 stemmen aangenomen. De zitting werd daarna opgeheven. NOG VER VAN EEN NIEUW LOCARNO. De laatste dagen hebben de opstandelin gen zoodanige vorderingen gemaakt, dat ze Zaterdag Madrid zijn binnen gerukt. Het omsingelen van de stad heeft langer ge- wel hierdoor komen, dat de opstandelingen duurd dan men had gemeend en dat zal ook om Madrid te sparen, niet met „al te grof geschut" hebben willen werken. Hoe de strijd in de laatste ronde zal zijn is gemak kelijk te voorspellen. De Spaansche regee ring heeft Zaterdagmorgen Madrid verlaten en is naar Valencia vertrokken. We hebben er in vorige overzichten, over den ongelijken strijd in Spanje, al opgewe- zen dat de regeeringstroepen, een samen raapsel van ongeoefende en ongediscipli neerde burgers, niet bestand waren tegen de militair geschoolde groepen van den opstan delingen-generaal, Franco. De troepen van Franco worden aangevoerd door bekwame militairen en Italië en Duitschland hebben er wel voor gezorgd, dat het hun aan oor logsmateriaal niet ontbrak. De strijd was ongelijk en de regeering moet het afleggen. De vraag is, of wij nu, als straks Madrid gevallen is, mogen spreken van het laatste stadium, d.w.z. het stadium, waarin tenslotte den strijd ten gunste van een der beide par tijen is beslist, zoo vraagt de Nw. Rott. Crt. in een beschouwing. Het blad zegt dan o.m. Het lijkt ons toe, dat in militair opzicht deze vraag wel bevestigend zal zijn te beantwoorden. Dat de aan hangers van de vroegere regeering nog in staat zouden zijn het verloren terrein te herwinnen en een keer te brengen in de krijgsverrichtingen, lijkt ons vrijwel uitgesloten. Iets an ders is, of zij op een deel van het Spaansche gebied zullen weten stand te houden. Wij vermoeden, dat een groot deel van de vroegere aanhan gers van de regeering, d.w.z. die groepen van de linkerzijde, die wars zijn van communisme en anarchis me, nu wel het hoofd in den schoot zullen leggen. Bij dezen strijd van uiterst linksche elementen hebben zij niets te wachten, een overwinning van de rechterzijde zal vermoedelijk het voordeel meebrengen van herstel van ordelijke toestanden en kan ertoe leiden, dat zij geleidelijk aan weer een deel van hun politieken invloed herwinnen. De ontwikkeling van den strijd in de ko mende dagen mag met de grootste interesse gevolgd worden, al zal die dan ook t'ên voordeele van de opstandelingen uitvallen, zooals de verwachting van het begin af ge weest is. Het feit van het vertrek van de regeering uit Madrid, zal ook zeker op het moreel der verdedigers zijn invloed hebben. Mocht het dezen invloed maar hebben, dat Madrid zonder verderen tegenstand aan de troepen van generaal Franco in handen valt, omdat wanneer dit niet het geval is, nog veel bloed vergoten zal worden. De hoop, dat de regeering het nuttelooze van haar verzet zou inzien en de stad, zonder strijd zou overgeven, is ijdel gebleken en dus zullen nog tal van menschenlevens geëischt worden en tal van kunstschatten vernietigd worden, voordat de eindbeslissing er is. Van een nieuw Locarno zijn we nog ver verwijderd. De gewapende houding van de mogendheden, waarop Eden deze week nog in zijn rede wees en die de regeeringen in wantrouwen van elkaar verwijderd houdt, is daarvan een van de voornaamste oorza ken. Dezer dagen is een rapport verschenen van Engeland over de conferentie der Westelijke mogendheden, waarin een overzicht gegeven wordt van de meeningen, die tot dusver door Italië, Frankrijk, België en Engeland, over deze aangelegenheid tot uiting zijn gebracht en waaruit duidelijk naar voren komt dat de denkbeelden der onderscheiden deelnemers, over de grondslagen der nieuwe overeenkomst, nog te weinig gemeenschap pelijks hebben, om een bijeenkomst te moti- veeren. Waar Engeland echter een nieuwe confe rentie van te groot belang acht, zal het zeker trachten een weg tevinden, die tot een gemeenschappelijken grondslag voor overleg zal leiden en dus tot een mogelijk slagen van een conferentie zal voeren. Doch wanneer zal dat zijn? België wil geen geweldadige poli tieke veranderingen. Het woord voerend tijdens de plechtige herdenking van het honderd-jarig bestaan van de provinciale wet van Brussel, ver klaarde Koning Leopold o.a. dat België geen politiek klimaat bezit, dat geschikt is voor gewelddadige veranderingen. Niet omdat het vijandig staat tegenover de evolutie van denkbeelden en instellingen, verre van dat, doch het wil hiernaar slechts met wijze geleidelijkheid streven. De Koning vestigde de aandacht zijner onderdanen op de geva ren, die de voortdurende geestelijke wan orde kan meebrengen. De atmosfeer, waarin wij leven, is niet ingesloten tusschen mu ren, die aan onze grenzen zijn opgetrokken. Zij ondergaat den invloed van buitenland sche stroomingen, doch gelukkig evoluee- ren deze bij de nadering onzer haardste den in de richting van kalmte en, vrede. Het is thans de tijd, om terug te keeren naar den geest van duldzaamheid en gema tigdheid. De kostbare gaven onzer politie ke rijpheid mogen niet tot voortdurende diepgaande tegenstellingen leiden. Laten wij, zoo zeide de Koning, in een geest van wederzijdsch begrijpen een einde maken aan de twisten, die des te heviger zijn, naar mate zij, zooals vaak het geval is, hun oor- Naar de a.s. konings-kroning in Engeland is voor de echtgenoote der lords bovenstaan de kleeding voorgeschreven. sprong vinden in een oprechte, eerbiedwaar dige overtuiging. De koning besloot met een beroep te doen op alle Belgen om zich te beheerschen en om, geleid door goeden wil en het ver langen naar algeheele verzoening, een ein de te maken aan de onderlinge verdeeld heid. Mussolini stelt een gentlemens- agreement voor. De diplomatieke redacteur van het agent schap Stefani schrijft, dat politieke kringen en de openbare meening in Italië wijzen op de voorteekenen eener ontspanning in de betrekkingen tusschen Engeland en Italië. De reden hiervan moet eenerzijds gezocht worden in de tot standkoming der handels verdragen tusschen de beide regeeringen, en anderzijds uit de terugtrekking der Bitsch-Indische troepen uit Addis Abeba. O.a. wordt verwezen naar de rede van Eden, die verklaard heeft, dat Engeland de belangen van Italië zal eerbiedigen. Er bestaan dus de noodzakelijke uitgangspun ten voor een Britsch-Italiaansche samenwer king in het belang van Europa. Iedere ac tie, die ten doel heeft de wederzijdsche be langen met elkaar in overeenstemming te brengen, aldus besluit de medewerker van Stefani, zal in Italië openhartige en loyale medewerking ontmoeten. Mussolini wenscht gentlemens- agrement met Engeland. Mussolini heeft in een interview met Ward Price gezegd, dat hij een EngelschItaliaan- sche gentlemensagreement wenscht ter ver zekering van de wederzijdsche belangenbe scherming. Het zou een tweezijdige overeenkomst moe ten worden om de andere aan de Middelland- sche Zee gelegen landen geheel gerust te stellen. Mussolini voegde hieraan toe, dat de nieu we atmosfeer het geloof wettigt, dat een nieuwe fase aangevangen is in de betrekkin gen tusschen beide landen. DE „RADIOPRIESTER" ZAL ZIJN POLI TIEKE ACTIVITEIT STAKEN. Na de verkiezingsoverwinning van Roose- velt heeft pater Coughlin, diej zooals men weet, steeds een verwoed tegenstander is geweest van de New Deal-politiek, medege deeld, dat zijn partij, de „nationale unie voor sociale rechtvaardigheid" haar actie zal staken. Hijzelf zal zich voortaan „in het be lang der wereld" van Iedere politieke acti viteit onthouden.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1936 | | pagina 1