Over de bergen van
Assadabad
ROOSEVELI
Buitenland
Roosevelt s sociale
plannen.
Een volk dat na bijna
duizend jaren opnieuw
ontwaakte.
Het heilige Olympische vuur
naar Japan
Protestanten-vervolging in
Spanje
Japan bouwt een nieuw
vliegtuig
De wrijving van Dantzig
en Polen
Goud uit Frankrijk
meegenomen
DE OUDE IDEALEN VAN HET
OUDE, GROOTE RIJK IRAN,
DAT EENMAAL DE STRALEN
ZIJNER BESCHAVING WIJD
OVER DE AARDBOL UITZOND
TEHERAN. In October.
NOG in de duisternis van den nacht
verlieten we Kermansjah, maar nog
voor het gebergte van Assadabad
zag ik, hoe een nieuwe herfstdag werd ge
boren in rooden en gouden gloed, een nieu
we herfstdag met al den glans en glorie van
den gestorven zomer en den weemoed om
den winter, die komen ging. De boomen, die
hier en daar in dit berglandschap zich sa-
mengroepen om een dorpje of een stadje, dan
wel soms zich scharen in twee gelederen
langs den weg, droegen reeds den kleurigen,
bonten tooi van het najaar, doch ook de
hoogste bergtoppen in deze streken hadden
nog geen sneeuwkruin.
Herhaaldelijk zag ik in streken, die ik
tot nu toe gekend had als woest en onbe
bouwd, boeren werken op het land. Ook zag
ik telkens weder nieuwe huizen, nieuwe fa
brieken, nieuwe openbare gebouwen, die er
één, twee jaar geleden nog niet waren.
Te Assadabad, het kleine, vriendelijke stad
je, vanwaar de bergpas opklimt tot meer dan
2300 meter hoog, moest de chauffeur weder
nieuwe benzine inslaan en daar hielden we
eenigen tijd halt en dronken we in een klei
ne „tsjai-hane" (theehuis) glazen warme
thee. Ik had nog kaas bij me en kocht er
brood, echt Iransch ongerezen brood, dat plat
is als een pannekoek en zeer goed smaakt.
Op een met prachtige kleeden belegde bank
genoot ik mijn ontbijt.
Voor ons verhieven zich de geweldige berg
massa's, waar we over moesten trekken en
toen mijn drie medereizigers deze steile rots
wanden aanschouwden en den weg, die zich
in schijnbaar grillige bochten omhoog slin
gert, begrepen ze eensklaps ten volle, waar
om ik den vorigen avond niet verder had
willen reizen, maar het verkieslijk had ge
acht te Kermansjah te overnachten. Reeds
op klaarlichten dag vereischt een tocht over
dit gebergte van den chauffeur de grootst
mogelijke oplettendheid en koelbloedigheid.
Ook te Assadabad zag ik feestvoorbereid-
selen, zooals ik die reeds te Kerinde, te Ker
mansjah, te Kengovar en elders had gezien.
Er stonden half voltooide eerepoorten, hou
ten geraamten, die met heerlijke Perzische
tapijten werden behangen, een waarlijk kost
bare en vorstelijke versiering.
Bij navraag vernam ik, dat de sjah-in-
sjah met zijn zoon, den kroonprins, een reis
maakt door het geheele land en binnenkort
ook in deze streken verwacht werd. Een klein
half jaar geleden is de kroonprins uit Eu
ropa, uit Zwitserland, waar hij vele jaren
ter school ging, teruggekeerd in zijn vader
land, waar hij thans onder goede leiding zijn
studiën voortzet. Zijn vader zelf, de sjah-in-
sjah, leert hem op reizen, die niet in de eer
ste plaats plezierreizen, doch meer studie
reizen zijn, het herboren Iran kennen.
Later, toen onze automobiel langzaam en
voorzichtig was opgeklommen tegen het ge
weldige gebergte en daarna langs gemakke
lijker weg was afgedaald naar de op een
hoogvlakte gelegen stad Hamadan, zag ik in
die stad weder feestelijke voorbereidselen,
eerepoorten, bloemen-versieringen, maar ook
dingen van blijvender waarde: nieuwe stra
ten, nieuwe bestratingen, nieuwe huizen,
nieuwe openbare gebouwen en nog steeds
waren er duizenden menschen aan het werk.
De groote arbeid, de wederopbouw van Iran
is nog niet voltooid en niemand weet dit be
ter dan de Iraniërs zelfs en hun geniale
vorst.
Dit alles bracht me aan het mijmeren.
Wat hier, sedert de huidige sjah-in-sjah
Reza Pachlevi aan het bewind kwam, ruim
tien jaar geleden, gebeurd is en nog gebeurt,
is een wonder en niet slechts en zelfs niet
in de eerste plaats een wonder van techni-
schen aard. Verbazingwekkender nog is het
wonder van zielkundigen aard.
Een volk, het Iransche, dat eeuwenlang
aan den spits der beschaving stond, dat over
groote gebieden, tot in Egypte, tot aan de
zuidkust der Roode Zee, tot aan de kusten
der Middellandsche Zee, tot ver in Indië, tot
ver naar het noorden, niet slechts heerschte
maar er de zegeningenzijner beschaving
bracht, is ingedommeld, ingeslapen, vergat
zijn grootsch verleden, nam geen deel meer
aan de ontwikkeling, had hoogstens nog een
vage herinnering aan wat eenmaal zijn ge
niale dichters schiepen aan heerlijke letter
kunde.
Toen plotseling, na vele honderden, na bij-
DE KROONPRINS VAN IRAN
na duizend jaren ontwaakte dit volk weder.
Niet uit zichzelf ontwaakte dit volk. Het
werd gewekt door een sterken, krachtigen
man, die rotsvast in zich droeg het geloof
aan zijn eigen grootsche taak en aan de
toekomst van zijn volk. Deze wekker, deze
redder was de huidige sjah-in-sjah Reza
Pachlevi, in wiens ziel door een onbegrijpe
lijk wonder leven de oude idealen van het
oude, groote rijk Iran, dat eenmaal de stralen
zijner beschaving wijd over de aardbol uit
zond.
Het Iransche volk was eerst verbaasd,
wreef zich de oogen na den eeuwenlangen
slaap, doch dan begreep het de idealen van
zijn vorst, die toch ook de eigen oude idea
len van het Iransche volk zelf waren. En een
nieuwe dageraad brak aan over Iran.
Een Europeaan merkte eens op: „Al deze
vooruitgang en verbeteringen in Iran waren
slechts mogelijk door de hulp van Europe
anen."
De man, die deze opmerking maakte, ken
de de geschiedeins niet, anders had hij lie
ver gezwegen. In den tijd, dat de oude Ira
niërs hun machtige paleizen bouwden, wegen
aanlegden, een goed-ingerichte rechtsspraak
hadden, een geregelden postdienst organi
seerden, bestonden er in Europa nog nauwe
lijks hutten. Oneindig veel heeft de Europee-
sche beschaving te danken aan het oude
Iran en indien Europa dit land thans behulp
zaam kan zijn, is het de leerling, die zijn
ouden leermeester bij kan staan met nieu
we uitvindingen en ontdekkingen, welke
den leerling alleen mogelijk waren door de
vroegere lessen van den ouden leermeester.
Met welk een genoegdoening zal de red
der, de wekker van zijn volk, gedurende zijn
rondreis kunnen aanschouwen al wat er on
der zijn krachtig en heilzaam bestuur tot
stand is gekomen in het oude Iran en met
welk een gerechtvaardigden trots zal hij zijn
zoon en toekomstige opvolger daarop kunnen
wijzen.
Maar zullen den thans achttien jarigen
zoon en troonopvloger daarbij niet een wei
nig angst en vrees «besluipen? Het is een ge
weldige taak, die hij later over zal moeten
nemen van de schouders zijns vaders en bij
al wat een vorst doet kijkt niet slechts zijn
eigen volk, maar kijkt geheel de menschheid
toe en nog latere geslachten zullen over hem
een oordeel vormen. In het boek der geschie
denis wordt elk zijner daden neergeschreven,
zijn fouten op zwarte bladzijden, zijn groote
en goede daden op guldenen bladzijden en
veel later komende geslachten zullen dit
boek nog doorbladeren.
Dit alles overdacht ik, toen we reden door
het gemoderniseerde Hamadan in feest-
kleedij.
Tusschen Hamadan en Khazvin verheft zich
het Goelak-gebergte. Een pas de Aveh-pas,
slingert hier tusschen en over de bergen tot
meer dan 2600 meter hoog, maar daarna is
het moeilijkste gedeelte van den tocht vol
bracht. Verder, tot Teheran, rijdt men over
een hoogvlakte, die zich naar het zuiden
ver uitstrekt
Van werkelijk drukkende warmte was hier
ook in de middaguren geen sprake. Er
heerschte een temperatuur als op een schoo-
nen na-zomerdag in Europa.
Eerst nadat we het Goelak-gebergte en dus
het bezwaarlijkste deel der reis achter den
rug hadden, hield de chauffeur een langere
rust in een klein dorpje met een soort volks
keuken, waar alle chauffeurs blijkbaar stil
houden en men dan ook tegen weinig geld
uitstekend te eten krijgt.
De middag was reeds tamelijk ver gevor
derd, toen we Khazvin,' n vroegere 'hoofdstad
van Iran, bereikten. Voor de laatste maal
gedurende den langen tocht Bagdad-Teheran
nam de chauffeur benzine en daarna ging
het weder verder de laatste 175 kilometer.
De avond was reeds gevallen, toen we Te
heran binnen reden. Over asphalt reden we
door hel verlichte straten met talrijke win
kels, café's en bioscopen. Politiemannen in
grijs-blauwe uniform regelden het zeer druk
ke verkeer van automobielen en van met
twee paarden bespannen rijtuigjes.
Ik kende dit alles reeds van mijn vroe
ger verblijf in de Iransche hoofdstad, maar
mijn drie medereizigers waren hoogst ver
baasd over deze zoo Europeesch aandoende
stad en de Lazaristen-pater zeide niet zonder
overdrijving: „Lieve hemel, dat doet me aan
Parijs denken."
J. K. BREDERODE.
Roosevelt werd dus gekozen
Met een groote meerderheid,
In d'Amerikaansche Staten.
Raakte men den tel haast kwijt!
Zoo'n enorme overwinning,
Door den wil van t volk gestraald,
Is er ginds in de historie.
Door geen President behaald!
Heel de wereld las de cijfers,
Die de stembus-uitslag bracht,
En men staart er, stil verwonderd,
Op de Rooseveltsche macht,
Onmiskenbaar aangewezen,
Door 'n millioenen-stem-geheel
Als de werkelijke bestuurder
Van bijkans een werelddeel!
Met een ongebroken wilskracht,
Is hij steeds zijn weg gegaan,
Midden door een zware crisis,
Langs een zelfgekozen baan,
Wat de wereld ook beweerde,
Hoe ze zocht naar fout bij fout,
Toch heeft Roosevelt onwrikbaar
Aan het volksbestaan gebouwd!
Naar de Europeesche meening,
Deed hij menigmaal verkeerd,
Finantieel en economisch
Was het ons zóó niet geleerd.
Maar zijn volk bracht hem een hulde
Die niet overtroffen is,
En, zijn President ter eere,
Schreef het zóó geschiedenis!
November 1936.
Thans gaat Roosevelt dus verder,
Energiek en pas voor pas,
Bouwend aan een niewe toekomst
Voor 't Amerikaansche ras.
En al schudt 't verdeeld Europa
Steeds meewarrig nog het hoofd,
Eer zij d' Eenheid, die vrijwillig,
In zijn President gelooft!!
(Nadruk verboden)
KROES
HERVORMING EN VERBETERING
DER ARBEIDSVOORWAARDEN.
„HET KOMENDE JAAR ZAL VOOR
DE AMERIKAANSCHE WETGE
VING VAN BIJZONDERE BETEE-
KENIS ZIJN."
In een boodschap aan de derde na-
nationale conferentie voor de ar
beidswetgeving verklaarde Roosevelt
zich gisteren ook voor zijn tweede
regeeringsperiode voorstander van
een program van sociale hervorming
en verbetering van de arbeidsvoor
waarden, aldus een bericht van Uni
ted Press uit Washington.
„Het komende jaar", aldus zegt
Roosevelt in zijn boodschap, „zal voor
de Amerikaansche wetgeving van bij
zondere beteekenis zijn."
De volgende principieele hervormingen
worden overwogen:
Veilige en gezonde arbeidsvoorwaarden;
voldoende verzorging en ondersteuning voor
arbeiders, die het slachtoffer zijn geworden
van arbeidsongevalln of beroepsziekten, of
die de ouderdomsgrens hebben bereikt; re
delijke verkorting van den arbeidstijd; waar
borging van een voldoend j aarlij ksch mini
mum-inkomen; zorg voor gezonde woningen
en afschaffing van den kinderarbeid.
„Ik geloof", aldus gaat Roosevelt in zijn
boodschap o.a. verder, „dat het land de af-
geloopen week op ondubbelzinnige wijze den
wetgevers en de regeering opdracht heeft ge
geven er naar te streven de hierboven aan
gestipte hervormingsplannen te verwezenlij
ken.
Ik verzeker u, dat de bondsregeering voor
nemens is, het hare bij te dragen tot verwe
zenlijking van deze ideeën en de afzonder
lijke staten bij hun pogingen te steunen, in
dien hun plannen een karakter en een be
teekenis krijgen, welke het geheele land aan
gaat."
Bestemd voor wereldvlucht met
slechts twee landingen.
Tokio. De Yomioeri Sjimboen verneemt,
dat het keizerlijk aeronautisch instituut
plannen heeft ontworpen voor een vliegtuig
voor groote-afstandsvluchten. Het toestel zal
in staat zijn een wereldvlucht te maken met
slechts twee landingen.
In de fabrieken van de gas- en electrici-
teits mij. te Tokio is men gereed gekomen
met en eerste type van dit toestel. De vleu
gelspanning bedraagt 27 Meter, de vleu
geloppervlakte is 87 vierkante meter groot,
de lengte is 14.40 M. Leeg weegt het toestel
3430 Kg. De benzinetanks hebben een in
houd van 900 liter. Het vliegtuig is voorzien
van een motor van 700 pk., met een maxi
mum van ruim 800 pk. Het kan een kruis
snelheid van 240 km. per uur halen over
een radius 95 vlieguren, of 13.000 km., het
geen het mogelijk zou maken met dit vlieg
tuig uit Tokio naar New-York te vliegen
zonder één tusschenlanding.
Fakkelloop dwars door Indië en
Japan.
De Olympische fakkelestafette, welke dit
jaar ter gelegenheid van de Olympische
Spelen te Berlijn van Athene naar Berlijn
werd gehouden, schijnt navolging te zullen
vinden. Er is althans voorgesteld om ter ge
legenheid dezer spelen het heilige Olympi
sche vuur uit Olympia te halen en door
estafetteloopers vanuit Griekenland naar het
Verre Oosten te laten brengen. De eerste loo-
per zou dan op 11 Februari 1940 in Grieken
land starten. Deze datum is voorgesteld, daar
dan de 2600ste verjaardag van de troonsbe
stijging van den Japanschen keizer Dsjim-
noe zal worden herdacht. Van Aden naar
Bombay zou de scheepsroute moeten wor-
den gekozen, waarna tot Singapore weer
zouden verder vervoeren.
Met schepen zou de vlam dan van Singa-
pore naar de Philippijnen en vandaar naar
China reizen, waar in Sjanghai een Japan-
sche torpedojager het vuur naar de Janan-
sche kust zou brengen.
Vanuit de Japansche havenstad Modsji
zouden athleten den fakkel naar den berg
Takatsjiho dragen, daar het deze berg was
die het uitgangspunt vormde van den
SSSSp'Kr n„,r
De weg van het Olympische vuur zou dan
nog over het beroemde heiligdom Ise voe
,e" tenslotte in den tempel van Keizer
Hpt'vioU' Japans('hc hoofdstad eindigen
Het heilige vuur zou daar dan tot de one
wórVr S,,<,len bc«'»rd vmoTd
HET DUITSCHE STOOMSCHIP „ISIS"
VERMOEDELIJK VERGAAN.
,Duits<;he stoomschip „Westernland"
dat het vrachtschip „Isis" te hiiin r.'
h".Op ^IRn ÏÏK'J
geen spoor van andere overlevenden
andere booten. We zetten nn» ®n' n°ch
zenen onze reis voort,"
Voor 1 Januari zal de vrije sta$
vrij zijn van alle vrije nieeningSi
uiting, voorspelt Forster.
Warschau. De leider der nationaal-So.
cialistische partij in Dantzig, Forster, heeft
naar Havas meldt, tijdens een bijeenkomst
der partij o.a. verklaard, dat „de geheele
oppositie in Dantzig vóór 1 Januari a.s>
definitief uitgeschakeld zal zijn."
Forster gaf voorts als zijn overtuiging te
kennen, dat Dantzig in den loop van 1937
weder bij het Duitsche rijk zou worden ge„
vocgd.
In Polen o.a. te Gdynia, zijn groote betoo-
gingen georganiseerd tegen de „willekeur
der Dantziger autoriteiten."
In een resolutie verklaren de betoogers,
dat geheel Pommerellen, het bolwerk van'
Polen, gereed is om te antwoorden op de
ruwheden en gewelddaden, door de auto.
riteiten van de Vrije Stad tegen Poolscha
onderdanen bedreven,
Dantzig. De diplomatieke vertegem
woordiger van Polen, Papee, heeft deijj
vice-president van den senaat, Iluth, Za-
terdag een nota overhandigd, waarin ge*
protesteerd wordt tegen de Dantziger ver-,
ordening inzake de centralisatie van de a>
beidstoemiddeling.
Papee verklaarde voorts, dat men van
Poolsche zijde het incident in het dorp
Schoeneberg nog geenszins als opgehelderd
en geëindigd beschouwt.
Twee Nederlanders door de
Fransohe politie gearres.
teerd.
Volgens de Parijsche couranten hebben
twee Nederlandsche kooplieden, S. te Am
sterdam en K., in de buurt van Antwerpen
gevestigd, in een tweede-klas coupé van
den sneltrein Parijs—Amsterdam 22 K.G.
700 gram goud over de Fransch-Belgische
grens willen smokkelen. De waarde ver
tegenwoordigt ongeveer 600.000 francs. De
twee personen ontkenden de eigenaars van
het goud te zijn, maar de Fransche politie
vond voldoende termen aanwezig om hen
gevangen te nemen en voor het parket van
Avesnes te leiden.
Er waren geen andere reizigers in de
coupé aanwezig. De douane kwam het
goud op het spoor bij het doorzoeken van
bagage en banken. Een pakje met goudstuk
ken kwam te vallen, waarna op verschil
lende punten nog andere pakjes met geza
menlijk 467 stukken van 20 en 320 van 10
dollar gevonden werden.
Bij onderzoek van de paspoorten bleek,
dat S. en H. sinds den datum van de deva
luatie vele malen over de grens gekomen
waren. Herhaaldelijk moeten ze met zich
zelf in tegenspraak geraakt zijn. Afgeschei
den van de inbeslagneming van het goud
kunnen ze met een overeenkomstige boete
bestraft worden alsmede met inbeslagne
ming van den betrokken wagon, waarvan
de waarde op een millioen frank geschat
wordt. In het geheel zou er aldus om en
bij twee millioen frank mee gemoeid zijn.
De opstandelingen bedreigen de.
evangelisatie.
Het Internationaal Centraal Bureau voor
Kerkelijke Hulpactie te Geneve (leider prof.
dr. Adolf Keiler) schrijft over den toestand
der Protestansche gemeenten in Spanje het
volgende:
„Volgens de laatste bijzondere mededee-
lingen uit Madrid zijn daar de evangelische
bezittingen en gemeente onbedreigd. Ech
ter beginnen de berichten, die van vervol
ging der Protestanten in t gebied der opstaü
delingen spreken, zich te vermeerderen. De
ze berichten moesten vanzelf de censuur
passeeren en verdienen daarom met eenige
voorzichtigheid gelezen te worden."
Van vertrouwbare zijde wordt bericht,
dat de Protestansche onderwijzeres Carmen
Padin te Malaga eerst haar man zag
#eerschieten; nadien werd zijzelf in het
ziekenhuis in bed doodgeschoten, nadat
haar kind door de .vroedvrouw gewurgd
was. Te Canada werd niet slechts ds. Ini-
guez neergeschoten, maar ook werd ds.
Atilano Coco gefusilleerd, nadat men voor
zijn oogen zijn kinderen omgebracht had.
Uit Tanger wordt gemeld, dat vijf predikan
ten neergeschoten en vijf anderen verban
nen zijn. Te Sevilla werd ds. Patricio Go-
mez, toen hij in queue stond om brood te
halen, door een fanaticus neergeschoten.
Ook zijn vermoord de Protestantsche onder
wijzer Francisco Lobo te Puerto Real en
de evangelist Manuel Moreno te Escorznar.
Over ds. Simon Vicente te Calahoro. ds.
Mauricio Lusa te Logrono en ds. Manuel
Borobia te Valladolid ontbreekt elk be
richt, alsook over de onderwijskrachten Mar
ta Martinez te Valladolid, Ramon Ruiz, En-
rique Tomas en den colporteur Trujillo te
Jerez. De kerk te Jerez is verwoest. De g0"
meentc La Linea bij Gibraltar heeft vree*
selijk toestanden doorgemaakt; de kapel
werd reeds dn 18en Juli verwoest: de kos
teres en drie andere vrouwen werden neer
geschoten, en wie niet naar Gibraltar
vluchten kon, werd zonder erbarmen om
gebracht. Er zijn direct navorschingon be
gonnen te bevoegder plaatse bij de nationa
listen, ten einde opheldering over deze g0<
vallen te krijgen.
FRANSCHE MATROZEN GEARRESTEERD
De gendarmerie te Toulon heeft Zondag
vijf matrozen, die deel uitmaken van 00
bemanning van een onderzeeër, gcarrestcer
Het grootste stilzwijgen wordt omtren
deze kwestie in acht genomen.