dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Van de laatste banden
bevrijd
Troonrede van
Koning Carol
Herhaalde luchtaan
vallen op Madrid
Opnieuw een deel van het
Versailles* verdrag opgezegd
Waarschijnlijk geen nadeel
voor Rotterdam
Buiienlandsch
Overzicht
De laatste Duitsche stap
16 NOVEMBER 1936
64e JAARG. No. 7853
SPANJE
Regeeringsoffensief
vastgeloopen
Baldwin heeft auto-ongeluk
HELDERSCHE COURANT
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
MAANDAG
DUITSCHLAND ZEGT DE
SCHEEPVAARTCLAUSULES
VAN VERSAILLES OP.
Duitschland heeft Zaterdag aan
de betrokken regeeringen mededee-
ling gedaan van zijn besluit, de be
paling van het Verdrag van Versail-
les, betreffende de internationale ri
vieren, op te zeggen. Door deze een
zijdige daad heeft Duitschland zich
thans bevrijd van de laatste ban
den, die door het verdrag yan Ver-
gailles waren opgelegd.
De onderhandelingen vlotten niet.
In Eet officieele schrijven, dat door de
Duitsche regeering aan de betrokken regee
ringen gezonden is betreffende de clausules
van het Verdrag van Versailles over de in
ternationalisatie van rivieren, wordt aller
eerst gezegd, dat het niet gelukt is door on
derhandelingen een toestand in het leven te
roepen, die in overeenstemming zou zijn met
het Duitsche standpunt,
„Bovendien, aldus gaat dit docu
ment verder, is de aan den Rijn,
naast Duitschland, belangrijkste oe-
verstaat, het Koninkrijk der Neder
landen, niet toegetreden tot de in
Mei j.1. tot stand gebrachte overeen
komsten. Juist echter aan deze ri
vier zijn duidelijke toestanden nood
zakelijk."
Voor Elbe, Oder en Donau aldus het schrij
ven verder, bestaan nog regelingen, die in
strijd zijn met de Duitsche souvereiniteit, ter
wijl ook souvereiniteitsbeperkingen ten aan
zien van het Keizer-Wilhelmkanaal worden
gehandhaafd. De Duitsche regeering kan dit
niet langer dulden.
De nieuwe regeling.
Zij ziet zicli derhalve gedwongen tot de ver
klaring dat zij de in het Verdrag van Ver
sailles vervatte bepalingen omtrent de zich
op Duitsch gebied bevindende waterwegen
en de op deze bepalingen berustende inter
nationale stroom-documenten niet meer voor
zich als bindend erkent. Zij heeft dienover
eenkomstig besloten de voor den Rijn op 4
Mei aangegane voorloopige overeenkomst
(modus vivendi) volgens artikel 3 paragraaph
2 met onmiddellijk van kracht worden op te
zeggen en af te zien van de onderdteekening
der voor de Elbe ontworpen overeenkomst
van gelijk karakter. Het schrijven gaat dan
verder»
„Tegelijkertijd deelt de Duitsche regeering
mede, dat de volgende regeling door haar ge
troffen is»
De scheepvaart op de op Duitsch gebied
liggende waterwegen staat open voor alle
met het Duitsche rijk in vrede levende sta
ten* Er wordt geen onderscheid gemaakt tus-
schen Duitsche en buitenlandsche schepen.
Dat geldt ook voor de kwestie van de scheep-
vaartgelden. Daarbij vooronderstelt de Duit
sche regeering, dat op de waterwegen van
de andere betrokken staten wederkeerigheid
verleend wordt.
Bovendien zal de Duitsche regeering den
Duitschen autoriteiten over de waterwegen
instructie geven met de bevoegde autoritei
ten van de andere aan de waterwegen lig
gende staten gemeenschappelijke problemen
te bespreken en daarover eventueel over
eenkomsten af te sluiten."
De indrukken in het buitenland.
In Genève geen verwondering
over de Duitsche stap.
In Volkenbondskringen is men niet ver
wonderd over de opzegging van de bepalin
gen van Versailles inzake de rivieren door
Duitschland, aangezien men hier reeds lang
voelde, dat de bepalingen van Versailles be
treffende Duitschland moesten verdwijnen.
met groote reserve.
Londen ontvangt de mededeeling
In Britsche kringen is de eenzijdige op
zegging door Duitschland van de clausules
betreffende de navigatie op de rivieren met
groote reserve ontvangen. Men legt er den
hadruk op, dat wanneer Duitschland van
meening was, dat deze clausules van het
Verdrag van Versailles niet in overeenstem
ming waren met zijn souvereiniteit, het de
herziening daarvan had moeten nastreven
langs onderhandelingsweg, gelijk de Turk-
sche regeering dit heeft gedaan ten aanzien
van de Dardanellen. Men is van rneening, dat
deze abrupte opzegging niet gerechtvaardigd
is.
Frankrijk zoekt contact met an
dere regeeringen.
De Fransche regeering heeft haar diplo-
matieken vertegenwoordigingen in de be
trokken hoofdsteden instructies gegeven con
tact te zoeken met de regeeringen waarbij
zij geaccrediteerd zijn en met haar over te
gaan tot een bestudeering van den toestand
die geschapen is door het opzeggen door
Duitschland van de revierenclausies van 't
verdrag van Versailles. De Fransche regee
ring is van meening, dat een collectief pro
test aan Berlijn moet worden gezonden.
Ter beantwoording van Duitschland's ges
te heeft de Fransche regeering voorts be
sloten gebruik te maken van de 24 uur, die
haar nog resteeren, teneinde op haar beurt
de tot stand gekomen regeling van 4 Mei
betreffende den Rijn op te zeggen.
Een nieuwe bron van wrijving.
België gedupeerd.
Heden zullen de betrokken Belgische auto
riteiten beginnen met de studie van de ge
volgen voor België van het opzeggen door
Duitschland van de bepalingen inzake de in
ternationalisatie van de rivieren.
Voor België is deze stap een groot pro
bleem, aangezien de vloot van Belgische
Rijnschepen ongeveer 1000 vaartuigen telt.
De „Nation Beige" schrijft, dat onder de
opgezegde bepalingen er één is, welke bij
zonder België betreft, Dit is het artikel, dat
bepaalt dat indien België een bevaarbare
verbinding zou aanleggen van den Rijn
naar de Maas, ter hoogte van Ruhrort,
Duitschland het stuk zou moeten maken,
dat over zijn gebied loopt.
Het blad voegt hieraan toe, dat de
scheepvaart van de betrokken mo
gendheden in het vervolg kan plaats
hebben bij de gratie van Duitsch
land, d.w.z. van zijn politieke inzich
ten. Dit is een nieuwe bron van
wrijving en conflicten aan alle
Duitsche grenzen.
Europa heeft nu juist een derge
lijk risico niet noodig.
Een onbegrijpelijk besluit.
De herziening van de Rijnvaartregeling
werd reeds twee jaar geleden ter hand ge
nomen.
Hoofdzakelijk struikelde men over moei
lijkheden ten aanzien van de Antwerpsche
haven.
Op verzoek van Duitschland is enkele
maanden geleden overgegaan tot directe on
derhandelingen.
Hierbij had Duitschland in afwijking
van het verdrag van Versailles volledi
ge gelijkberechtigdheid verkregen.
De besprekingen hadden een gunstig ver
loop. De bereikte resultaten zijn nu echter
volkomen ondersteboven geworpen. Hoe de
toestand zich thans verder zal ontwikkelen
dient te worden afgewacht.
Frankrijk, zoowel als België hebben een
belangrijke Rijnvloot, welke wel eens in het
gedrang kon komen.
Rotterdam verwacht geen moei
lijkheden.
Op onze informatie bij terzake bevoegde
Kringen in Rotterdam deelde men ons mede
van de nieuwe regeling zeker geen nadeelen
te verwachten.
Echter onderstreepte men uitdrukkelijk de
opmerking, dat nog te weinig gegevens' be
kend zijn om een definitief oordeel te vor
men.
Voor eenige ongerustheid achtte men ech
ter geen enkele grond aanwezig.
Grenzen voor eenwig vastgelegd.
Koning Carol heeft gisteren met het uit
spreken van de troonrede de gewone zitting
van het parlement geopend. De koning deel
de mede, dat wetsontwerpen zullen worden
ingediend betreffende den status van de
pers en de rijksambtenaren. Gestreefd zal
worden naar snelle versterking van het le
ger.
Ten aanzien van de buitenlandsche
politiek zeide de Koning: „Temidden
van de verwarring in het internatio
nale leven zal de Roemeensche re
geering onverzwakt blijven arbeiden
aan de verwezenlijking van haar
hoogste doel: de handhaving van
den internationalen vrede en van
de integriteit der Roemeensche gren
zen die voor alle tijden zijn vastge
steld.
Mijn regeering is er van overtuigd, dat
dit doel bereikt kan worden door de vriend-
KONING CAROL
DE WEG NAAR GEZONDERE IN
TERNATIONALE VERHOUDINGEN.
Duitschland heeft door zijn jongste daad,
het opzeggen van de bepalingen inzake de
internationalisatie der rivieren, opnieuw een
knoop losgemaakt, die het bond aan het
Verdrag van Versailles. Door deze stap, waar
van men elders op deze pagina de officieele
tekst vindt, heeft Duitschland de laatste be
perkingen van het Verdrag van Versailles,
welke op het Duitsche binnenland betrekking
hadden, uit den weg geruimd.
Het Duitsche rijk heeft door deze
daad opnieuw eigen recht gezocht,
zooals het dat gedaan heeft met zijn
bewapening, met het bezetten van de
Rijnzone en met het verbreken van
andere bepalingen, die het bond aan
Versailles.
Wij kunnen de wijze van handelen
van Duitschland niet goedkeuren,
omdat het de herziening van het ver
drag had moeten bereiken langs den
weg der onderhandelingen, zooals de
Turksche regeering dat gedaan heeft
ten opzichte van de Dardanellen.
*t Is hierop waarop door Engeland ge
wezen wordt. Frankrijk is er begrijpelijker
wijs het minst door gesticht en de Fransche
regeering overweegt een collectief protest,
van alle belanghebbende staten, bij de Duit
sche regeering.
Natuurlijk, Frankrijk vreest Duitschland
het allermeest en het is Frankrijk dat steeds
angstvallig Duitschland heefi willen binden
aan de bestaande verdragen, omdat het daar
in een soort veiligstelling vond. Toch waren
ze het niet en de bepalingen van Versailles
waren allang verouderd.
Men kan een land van bijna 70 millioen
inwoners niet gebonden houden. Reeds ja
ren was er bij het Duitsche volk het inner-
schappelijke samenwerking van alle vol
ken in het kader van den Volkenbond en
door de versterking onzer bondgenootschap
pen. Mijn regeering blijft dan ook vastbe
sloten, iedere actie te steunen, die het gezag
en de macht van het Geneefsche instituut
kan doen toenemen.
Tegelijkertijd zal zij haar aandacht wijden
aan de ontwikkeling der bestaande bond
genootschappen en daartoe voortdurend in
contact blijven met de leidende staatslie
den der verbonden staten.
Van dit contact aldus de Koning
zijn de herhaalde bijeenkomsten van Kleine
Entente en Balkan-entente een duidelijke
manifestatie: zij bieden een prachtige gele
genheid om uiting 1 s geven aan de solidari
teit en de eenheid van inzicht, die beide
statengroepen bezielen".
Drie opstandelingencolonnes
trekken over de Manzanares.
Gisteren is Madrid herhaaldelijk vanuit
de lucht gebombardeerd, waardoor verschei
dene slachtoffers vielen.
In den morgen vlogen een tiental bombar
dementsvliegtuigen, geescorteerd door twaalf
jagers, boven den stad en wierpen bommen,
waardoor slachtoffers werden gemaakt. Ook
het Noorderstation werd door verschillende
bommen getroffen. De volkrijke wijk Cuatro
Caminos werd eveneens gebombardeerd. Hier
zijn de meeste slachtoffers gevallen. Toen de
jachtvliegtuigen der regeering opstegen om
de aanvallers te bestrijden, verwijderden zich
de toestellen der opstandelingen. Volgens een
onbevestigd bericht zouden twee driemoto-
rige vliegtuigen der rechtschen neergescho
ten zijn.
Kort na drie uur gistermiddag hebben
vliegtuigen der ODStandelingen opnieuw bo
ven Madrid gevlogen. Een escadrille jacht
vliegtuigen beschermde twee groepen bom
menwerpers. De bommen kwamen vooral te
recht in volkrijke buurten. Het aantal slacht
offers zóu aanzienlijk zijn.
Later trad ook de artillerie der opstande
lingen in werking.
Ondanks het bombardement van artillerie
en luchtmacht was het in de straten van
Madrid gistermiddag zeer druk.
Uit Madrid meldt men nog nader dat gis
teren een drietal luchtaanvallen op Madrid
plaatsegvonden, waarbij 17 personen gedood
en meer dan 100 gewond werden.
Wordt Madrid vernield?
Na de hevige gevechten van de afgeloopen
vijf dagen vragen de opstandelingen zich af,
of het noodig zal zijn, dat Madrid verwoest
wordt. Tot nu toe bombardeerden artillerie
en luchtmacht nog slechts militaire objec
ten.
Verder hebben vliegtuigen proclamaties van
Franco omlaag geworpen, waarin wordt me
degedeeld, dat in het Noord-Oosten van de
stad een neutrale zone was geschapen, waar
vrouwen, kinderen en anderen non-combat
tanten een toevlucht konden zoeken.
Nu evenwel de regeeringstroepen
zoo hardnekkig weerstand bieden
met de meest moderne middelen
vraagt men in opstandelingenkringen
zich af, of het niet noodzakelijk zal
zijn om groote bressen te schieten
teneinde te kunnen stormen.
Een beslissing is nog niet genomen en het
is ook mogelijk, dat de stad belegerd zal
worden.
Regeeringsoffensief vastgeloopen.
Radio Sevilla heeft medegedeeld, dat de re
geeringstroepen bij Madrid, tegenover de
rechtervleugel der zevende divisie, een of
fensief hebben ingezet, dat tot staan ge
bracht is. Bij Getafe aldus de mededee
ling van Sevilla is een aanval gedaan
door een colonne bestaande uit Catalanen
en Russen en beschikkende over zeer mcfdern
Russisch oorlogstuig. De colonne werd met
ernstige verliezen teruggeslagen en vluchtte
in de richting van Madrid, achtervolgd door
de rechtsche luchtmacht
Een nieuwe aanval der linkschen op Cara-
banchel Alto is afgeslagen.
Tijdens den aanval der rechtschen bij de
Toledobrug, de Princesabrug en de Segovia-
brug hebben de tanks groote verwoestingen
aangericht in de rijen der verdedigers. Ge
neraal Mieja leidt hier nieuwe aanvallen der
rechtschen, die een demoraliseerenden in
vloed op de militietroepen zouden hebben.
Tegenoffensief ingezet.
De opstandelingen hebben vanaf half tien
FRANCO.
gisteravond het centrum der stad met ka-
nongevuur gebombardeerd. Achtereenvol
gens ontploften een drietal sranaten in de
nabijheid van het Cortes-groouw. Het ge
knetter van het geweervuur is in het cen
trum der stad duidelijk te hooren. De op
standelingen hebben op twee plaatsen ge
tracht een aanval te doen een in den sector
van den weg naar Estramadure en de an
dere in de omgeving van de Fransche brug.
Deze aanvallen werden op energieke wijze
afgeslagen. In het officieele communiqué
wordt medegedeeld, dat de regeeringstroe
pen de Fransche brug hebben opgeblazen.
Toch de Manzanares-linie
forceerd?
ge-
Naar een officieel communiqué der op
standelingen meldt, zijn drie colonnes van
het leger van generaal Varela over de Man
zanares getrokken en hebben 1000 rnan de
te voren door de regeeringstroepen bezette
stellingen bezet.
Hierdoor is de directe bedreiging van het
centrum der hoogstad een feit geworden.
lijk verzet en het is Hitier geweest, die naar
het hart van het volk gesproken heeft, toen
hij, bruutweg, een eind gemaakt heeft aan
verouderde bepalingen. Toen hij het Duitsche
volk zijn rechten heeft teruggeschonken.
Wij huldigen geenszins de wijze
waarop de dictator dit heeft meenen
te moeten doen, al kunnen we be
grijpen, dat hij het gedaan heeft.
Het was een spelen met vuur bij het
kruitvat van Europa en wij danken
God dat het niet tot een ontbranding
gekomen is, waardoor ons werelddeel
in de ontzettendste tragedie gestort
is, die denkbaar is.
De mogendheden hebben zich bij vorige ge
legenheden neergelegd bij de besluiten van
Duitschland, ze zullen het ook nu doen. Het
protest zal zwakker zijn dan de vorige kee-
ren, want men voelde, dat talrijke bepalin-
gen van Versailles betreffende Duitschland,
moesten vervallen en zoo was men b.v. te
Genève heelemaal niet onder den indruk van
het besluit van Zaterdag.
De oorlogsbepalingen moeten ver
dwijnen. Genève zelf had daartoe
alang het initiatief moeten nemen,
Men moet weer vrije landen tegen
over elkaar krijgen en uitgewischt
moet worden de herinnering en de
vijandschap van 19141918.
Het initiatief van Duitschland, zoo zeiden
we in den kop van dit overzicht, kan de weg
zijn naar gezondere internationale verhou
dingen. Duitschland heeft door zijn daad de
Duitsche waterwegen niet voor het buiten
land gesloten, maar het deelt in zijn beslis
sing mede, dat de scheepvaart op de op
Duitsch gebied liggende waterwegen open
staat voor alle met het Duitsche rijk in vrede
levende staten. Er wordt geen onderscheid
gemaakt tusschen Duitsche en buitenland
sche schepen.
Zoo kan dus dit Duitsche initiatief, hoe
ook de wijze waarop het geschied is, Is te
veroordeelen, tot zegen zijn voor Europa, om
dat het een Duitschland schept dat vrij is
van de bittere gedachten dat het onrecht
wordt gedaan door verouderde bepalingen.
De troonrede herinnert vervolgens aan het
bezoek, dat Benesj en prins regent Paul van
Zuid-Slavië aan Boekarest hebben gebracht
en zegt, dat de warme ontvangst, welke den
buitenlandsche staats lieden ten deel is ge
vallen, een bewijs is van de onverwoest
bare kracht der Kleine Entente en van de
volmaakte broederschap dezer volken. De
ontvangst,die men Koning Carol te Praag
heeft bereid, zal altijd in het geheugen van
den Koning gegirft blijven.
Terwijl men zooveel zorg besteedt aan de
bestaande bondgenootschappen vervolgt de
rede moet men tegelijkertijd vriendschap
pelijke betrekkingen onderhouden met de
nabuurstaten die er van overtuigd zijn,
dat Roemenië op deze wijze hun belangen
en den vrede dient.
De troonrede besluit met een oproep tot
eenheid van alle deelen van het volk.
De Koning werd bij zijn aankomst en zijn
vertrek hartelijk toegejuicht. De deelen in
zijn rede, die betrekking hadden op de ver
sterking van het leger oen op de buitenland
sche politiek, oogstten veel bijval.
Ministerpresident Stanley Baldwin heeft
gisterenavond bij Hillingdon Hill (Midd-
lesex) een auto ongeluk gehad, waarbij
hij ongedeerd bleef.
DE ZOON VAN ROOSEVELT VERLOOFD.
Teneriffe De zoon van president Roose-
velt, Franklin Roosevelt, heeft zich ver
loofd met Ethel Dupont, een nicht van den
president van den raad van beheer van
het concern Dupont de Nemours.
De familie Dupont heeft de candidatuur
van Landon bij de presidents-verkiezingen
krachtig gesteund en verzet zich steeds
krachtig tegen de maatregelen der „New-
Deal".
Franco ontkent gedreigd te heb.
ben met verwoesting van Madrid.
Franco heeft ontkend, tegenover een jour
nalist verklaard te hebben zooals in vele
buitenlandsche kranten gemeld was dat
het bombardement van Madrid zou worden
voortgezet en dat wijk voor wijk verwoest
zou worden, omdat dat de eenige oplossing
zou zijn. „Noch deze bewering noch een
dergelijke uitlating is van mij afkomstig,"
aldus Franco.