SPANJE'S STRIJD
Klimaatsverandering
nu en vroeger
New-York krijgt een
nieuwe gemeentewet
Donderdag 26 November 1936*
Vierde blad
Door het smelten der
gletschers in den afge-
loopen zomer?
Kort geleden verscheen te Londen
een Engelsche vertaling van het inte-
teressante boek* „Isabella" van St.
Wittlin, waarin de schrijfster op inte
ressante wijze de ontwikkelingsgeschie-
Hoe de Spaansche hoofdstad onder de
steeds terugkeerende bombardementen heeft
te lijden, toont ons bovenstaande foto
hf.
bestond, onmogelijk geworden.
De wetten van de stad worden door de
deskundige leden van de commissie ouder-
wetsch en chaotisch genoemd. Sinds 100
jaren werden er voortdurend nieuwe wetten
gemaakt, zonder dat men de oude ongeldig
verklaarde. Zoo bestaat er b.v. nog altijd
een verbod, na 5 uur 's middags varkens
door den Broadway te drijven, (v.p.b.),
DEGRELLE EN DE ROMEINSCHE RADIO.
In Belgische politieke kringen is men
verbaasd over het feit, dat de Italiaansche
regeering Degrelle toestemming heeft gege
ven voor de Romeinsche radio te spreken.
Het bericht is nog niet bevestigd, doch
reeds zou de minister van buitenlandsche
zaken instructies hebben gegeven aan den
Belgischen ambassadeur te Rome en men
verneemt, dat indien het feit waar is, de
Belgische regeering energiek zal protestee
ren bij de regeering te Rome.
noorden of het zuiden trekken, want de
zon verdort den bodem meer en meer. De
zandstormen zullen de laatste vruchtbare
zones bedekken.
Maar in het noorden, in Siberië, in de
ant-arctis, op de zuidelijkste en noordelijk
ste eilanden komt ruimte vrij.
Volgens de opvatting van Humphreys zal
er een trek naar het noorden en zuiden in
zetten, zooals de wereld sinds de groote
volksverhuizing nog niet heeft medege
maakt. Woedende oorlogen zullen om het
land in het noorden ontbranden. Daarbij
zou de bodemlaag, die hier vrucht vermag
te dragen, zoo dun zijn, dat zij in een paar
jaren geheel uitgemergeld en nutteloos ge
worden is. Het is mogelijk dat men kolen
en mineralen vindt onder den bodem, die op
het oogenblik nog met ijs is bedekt. Maar
voor de ploeg blijft daar weinig over, indien
de ijskorst eenmaal verdwenen is.
Nederland
zou in de zee verzinken.
Nog slechts weinige dagen geleden wer
den de nieuwe berekeningen over de wa
termassa's aan de poolen volgens het sys
teem van professor W. Halbfass en Krüm-
mel gepubliceerd. Men schat deze water-:
massa's, die door een afsmelten der ijs
korst en de gletschers vrij zouden komen,
op 1.330.000.000 kubieke meters. Het. gevolg
daarvan zou zijn, dat de zeespiegel onge
veer 45 meter stijgt. Dit beteekent, dat ge
weldige kuststreken geheel voor de mensch-
heid verloren zouden gaan.
Om slechts bij Europa te blijven; Het
grootste deel van ons land en België zou
onder genoemde omstandigheden dan
altijd! verdwijnen. Van Engeland zou
den groote stukken weggespoeld worden.
Denemarken zou tot een verzameling kleine
eilandjes worden. Alle havens, die op het
oogenblik wereldberoemd zijn, zouden diep
onder den zeespiegel komen te liggen.
Maar nog zijn de alarmeerende berichten
uit Groenland en IJsland en uit de ant-arc
tis niet zoo onrustwekkend, dat men reeds
zijn togvlucht in het noorden moet zoeken.
De ijskorst is nog dik genoeg en stuurt ons
haar koude winden. De geleerden zijn ook
bij de allerernstigste berekeningen van een
door geen humor te beinvloeden zakelijk
heid. De astronomen vertellen ons, dat mis
schien op drie milliard jaren de aarde ver
gaat. Ook bij de kwestie van het afsmel
tende ijs moet men met duizenden jaren
rekenen. Want de observaties van den af-
geloopen zomer hebben bewezen, dat er een
groote, historische beweging aan den gang
is, maar daarvan zullen wij slechts een
oneindig klein stukje kunnen medemaken.
,(v.p.b.)'
DE MACHT VAN „TAMMANY
HALL" GEBROKEN.
NEW-YORK, Nov. 1936.
Tot de belangrijkste aangelegenheden, die
door de presidentsverkiezing eenigszins over
schaduwd zijn, behoort het referendum on
der de inwoners van New-York over een
nieuwe gemeentewet. Ondanks verbitterden
tegenstand van de ongetwijfeld corrupte de
mocratische partijmachine dezer stad stem
de de bevolking voor een ingrijpende ver
andering van de statuten. Dit beteekent,
dat New-York voor de eerste maal in zijn
geschiedenis een bestuursapparaat zal krij
gen, dat niet meer kan beschouwd worden
als werktuig, om zekere politici te bevoor-
deelen. Een commissie, bestaande uit on
partijdige rechtskundigen en financiers
heeft opdracht gekregen, de nieuwe gemeen
tewet uit te werken. De omvang van dit
werk is zooals te begrijpen zeer groot, te
meer .indien men bedenkt, dat het be
stuursapparaat van de stad New-York bijna
even ingewikkeld is als dat van de Unie
zelfs en dat haar begrooting grooter is dan
die van geheel Canada.
De partijmachine, „Tammany Hall", wier
macht thans door de nieuwe wetten ge
broken zal worden, had het tot nog toe
klaargespeeld, door een handige verdeeling
der politieke ambten in de verschillende
stadsdistricten steeds de meerderheid in
den Raad te behouden. Zoo onderhield men
b.v. een leger van bezoldigde leegloopers
op grond van reeds lang verouderde bepa
lingen. In het 8ste district loopt er zelfs op
het oogenblik nog een betaalde jager rond.
Deze jager was misschien 200 jaar geleden,
toen er op Manhaften nog koeien en scha
pen weidden, noodig om het schadelijke
wild te verdrijven. Maar op het oogenblik
verheffen zich op deze plaats de wolken
krabbers, zooals Rockefeller City, enz. Dit
verhinderde de partijmachine echter niet,
dezen jager een behoorlijk salaris te beta
len! Ambtenaren werden niet op grond van
hun kundigheden benoemd, maar op grond
van het aantal stemmen, dat zij in hun
stadsdeel controleerden. Eerst toen er onder
burgemeester Jimmy Walker eenige schan
dalen aan het daglicht kwamen, gelukte het
het stadsbestuur eenige van de controle
door Tammany Hall te bevrijden.
De „Nieuwe Koers" (New-Deal) van New-
York won meer en meer aanhangers. De
begrooting van de diep in de schulden
zittende stad werd in evenwicht gebracht
en door de volksstemming is thans een
Tammany Hall-bestuur, zooals dit vroeger
denis van Spanje in den loop der
eeuwen behandelt
Wanneer men de vreeselijke gebeurtenissen
in Spanje van een ruim historisch gezichts
punt bekijkt, dan komt men dra tot de tra
gische erkenning: Het noodloot keert terug!
De burgeroorlog, die nu sedert weken in
Spanje woedt en reeds tienduizenden slacht
offers en een enorme verwoesting van goe
deren ten gevolge heeft, is niet meer dan één
der talrijke Spaansche burgeroorlogen, zooals
de geschiedenis er zoo vele kent. Tot in den
oudsten tijd van de geschiedenis van Spanje
kunnen wij teruggaan en wij vinden regel
matig aanteekeningen omtrent burgeroor
logen. Wat toch moge de diepste oorzaak en
wezenlijke kern zijn van al deze burgeroor
logen
Men kan gerust aannemen, dat de geogra-
phie .voor een goed deel oorzaak is van dit
periodiek terugkeerend Spaansche onheil. Een
blik op de landkaart verklaart veel. Naar ver
schillende zijden strekken zich de bergketens
door Spanje uit, een hooge muur de Pyr-
reneëen verspert den toegang tot het
overige Europa, terwijl een moeizaam bereik
bare hoogvlakte het centrum van het land als
Jiet ware als een eiland isoleert.
Het behoeft waarlijk niet te verwonderen,
dat de menschen, die in de talrijke dalen
leven en die door de natuur door rotsklippen
van elkander zijn gescheiden, vreemden blij
ven voor hun naaste buren. Verre van eenig
gemeenschapsgevoel, dat zou kunnen worden
aangekweekt, zijn zij veeleer bereid de wape
nen te grijpen tot strijd tegen burgers uit
hun eigen buurt, eerder nog dan tegen de be
woners van verder verwijderde vlakten, die
regelmatig met elkander in onlusten leven.
Het is immers nog niet zoo lang geleden, dat
de voortvarende verkeerstechniek een over
winning behaalde op de steenen grenzen van
het rijk, zooals die door de bergachtige natuur
en formatie van Spanje waren vastgesteld.
Tot op den huidigen dag bestaat er een
verstrekkende zelfstandigheid in Spanje in de
onderlinge provincies, een gevoel van zelfstan
digheid dat uit de Middeleeuwen dateert. De
Catalonië rs in het Zuid-Oosten, de Basken in
het Noorden hebben zelfs hun eigen taal be
houden, ofschoon hun landstreek sedert
eeuwen deel uitmaakt van den Spaanschen
Staat. Iedere provincie, ja zelfs iedere hoek
van het Pyreneesche schiereiland wil anders
Zijn dan de andere.
De andere Europeesche staten hebben de
zelfstandigheid der afzonderlijke provinciën al
lang afgeschaft.
In de plaats van de versnipperde provin
ciale staathuishouding is reeds sedert eeuwen
die der allesomvattende Eenheidsstaat geko
men. Spanje nu, is in dezen natuurlijken, so
cialen en staathuishoudkundigen ontwikke
lingsgang achtergebleven. En dan te beden
ken, dat Spanje, op dit oogenblik het tooneel
van een afgrijselijken burgeroorlog, eenmaal
de voornaamste en machtigste staat in Europa
is geweest.
Ook in dit geval was de geographle het
noodlot van Spanje.
Men kan het nauwelijks als een toeval be
schouwen, dat Christoffel Columbus juist van-
Uit Spanje naar Amerika vertrok. De Spaan
sche Westkust, het einde van Europa en te
gelijkertijd de grens van den Westelijken
Oceaan, scheen er als het ware toe voor
bestemd een brug te slaan naar de verre, on
bekende kusten van Amerika aan de tegen
overliggende zijde van den Grooten Oceaan.
Op geen ander plekje in Europa was de
fantasie der menschen meer ingesteld op de
Verleiding de aangrenzende oceaan te verove
ren als juist in Spanje.
Het buitengewone succes, die de ontde
king van Amerika voor Spanje beteekende,
werd desondanks een noodlot, dat nog altijd
niet in al zijn consequenties tot het verleden
Schijnt te behooren.
Toen het goud vanuit Amerika Spanje bin
nenstroomde, verviel Spanje langzamerhand
Een beeld uit de door brand voor een ge
deelte verwoeste Fransche stad Angers.
in een ongezonden toestand: het land werd
apatisch, een zekere mate van grootheids
waanzin maakte zich ervan meester.
Bij het gevoel de „heeren der wereld" te
zijn, begonnen de Spanjaarden het werk te
minachten; onbewerkte velden verdorren, in
de werkplaatsen werd het allengs stiller.
Spoedig genoeg was het mateloos binnen-
vloeiende, koloniale goud niet meer toe
reikend om alle artikelen uit het buitenland
te betrekken. Na een korte goud-inflatie in de
16e eeuw de eerste in de wereldgeschiede
nis die de loonen en prijzen der artikelen
mateloos in de hoogte dreef, was Spanje in
hooge mate verarmd.
Onder Koningin Isabella I (14741504) be
gon de groote uittocht uit Spanje. De hand
van deze vrouwelijke monarch veroorzaakte
slechts een einde van de Spaansche burger
oorlogen, dat van voorbijgaanden aard bleek.
De vereenigde provincies van het schiereiland
werden tot een nationalen staat vereenigd, die
Christoffel Columbus de middelen verschafte
voor den tocht naar Amerika. Onder de re
geering van haar kleinzoon Karei V is
Spanje het eerste rijk van de wereld, reeds
onder die van haar achterkleinzoon Philips II
vertoonen zich de kenteekenen van het ver
val.
De opkomst van Spanje, van een klein pro
vinciaal land tot een wereldrijk, de geluks-
roes van het succes, de verdrijving van de
Mooren uit Zuid-Spanje, de hereeniging van
het geheele rij, dat alles kwam eigenlijk te
plotseling. Het resultaat leidde geenszins tot
een duurzame machtspositie, maar maakte
spoedig plaats voor een wezenlijke decaden
tie. Nooit heeft het Spaansche rijk het te
kort aan een gestadige ontwikkeling over
wonnen. Te gemakkelijk verloor het zijn eigen
gewicht, te gemakkelijk ook brak de bereid
willigheid zich baan, waarmee men van de
eene meening in de andere verviel. Uit de
historische perspectieven laat zich, wat de af
loop van den huidigen burgerkrijg betreft,
slechts één prognose stellen: die afloop is nog
veel onzekerder dan zij schijnt. Immers ook de
partij, die de militaire overwinning zal be
halen, mag niet onvoorwaardelijk op de
zekerheid van haar macht vertrouwen.
Spanje is een land van individualisten, geen
enkele massabeweging zal op een blinde, on
verzettelijke gehoorzaamheid kunnen rekenen.
De hang naar verzet, naar eigen meening is
een te specifieke, Spaansche karakter-eigen
schap.
Wat reeds velen voor hem getracht hebben te construeeren heeft de Italiaan Antonio
Mazzai nogmaal geprobeerd te maken, n.l. een vliegtuig die in vele opzichten den vo
gel nabootst: het op en neer slaan met de vleugels. Daarnaast schijnt echter een pro
peller nog altijd onmisbaar te zijn.
c .ui
AKKERLAND ZOU TOT WOESTIJN
WORDEN? NEDERLAND GE-
DOEMD TE VERDWIJNEN!
WASHINGTON, Nov. 1936.
De winter begint. De gletschers
worden weer langer. Een interes
sante tijd van verschillende obser
vaties ligt weer achter den rug.
Want in de geheele wereld zijn de
gletschers kleiner geworden, afge
smolten. En juist de verzamelde ge
gevens van dit jaar over het on
gewoon krachtige afsmelten der
gletschers in Europa en Amerika,
alsmede de berichten over het
kleiner worden der ijsmassa's op
IJsland en Groenland zijn voor
professor W. J. Humphreys van het
meteorologisch instituut te Was
hington aanleiding geweest, om de
toekomst van de aarde en haar be
volking te beschouwen onder het ge
zichtspunt van een algeheel verdwij
nen der gletschers en ijsmassa's.
Op het eerste oogenblik zal men het
hoofd schudden, indien men hoort, dat op
zekeren dag de eindelooze ijswoestijnen,
die door een Nansen, een Amundsen, een
Byrd, enz. onderzocht werden en nog wor
den, zouden kunnen verdwijnen. En toch
moet de moderne wetenschap de mogelijk
heid van een dergelijk smelten der glet
schers en ijsmassa's des te meer toegeven
wijl in den laatsten tijd door talrijke
vondsten' bewezen is, dat het beeld der
aarde in de poolstreken eens geheel anders
geweest is dan heden ten dage.
Tenslotte moet ook Groenland werkelijk
eens een groen land geweest zijn, waar de
zomers langer duurden dan de winters. Het
natuurlijk-historische museum te South
Kensington houdt zich op het oogenblik
bezig met het onderzoeken van een mine
raal, dat uit de Weddelzee stamt en ci
troenzuur bevat. En juist omdat het er op
de aarde al eens anders uitgezien heeft dan
op het oogenblik, winnen de berekeningen
van Humphreys aanzienlijk aan waarde.
Korenvelden verdwijnen.
De normale mensch kan het klimaat in
Europa en groote deelen van Amerika
slechts verdragen, omdat de verschillende
luchtstroomingen elkaar voortdurend af
zwakken. Zonder deze afzwakking zouden
de stormen uit het noorden te koud en de
winden uit het zuiden te warm zijn.
Stellen wij nu het geval, dat de ijsmas
sa's afsmelten en de koude winden uit het
noorden niet meer over de continenten
waaien. Dan gaan de warme luchtstroomen
overheerschen en deze zullen vooral in het
begin zware, tropische regens met zich
medebrengen.
In de tropen verandert eigenlijk 't minst
hoogstens treedt het tropisch karakter
nog sterker op den voorgrond.
De groote graangebieden van de Vereen.
Staten, Canada, Rusland, China, het zuide
lijk deel van Australië en Argentinië dan
ken hun groote opbrengsten hoofdzakelijk
aan het „stormachtige" huwelijk, dat kou
de en warme lucht boven deze zones heb
ben aangegaan.
Indien echter de noordelijke partner van
dit spel wordt uitgeschakeld, kan men er
op rekenen, dat uit de graanvelden een
arm land wordt, dat nauwelijks in staat
zal zijn schapen en geiten te voeden.
De kudden zullen steeds verder naar het
Marokkaansche krijgslieden door de opstandelingen gerecruteerd, op weg naar het
tooneel van den strijd
