Enorme DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Oud-minister Flandin pleit voor het liberalisme. vuurzee te Londen REIST PER WACO. AUTOBUSDIENSTEN Teekenen van opleving. Een coalitie voor den vrede Buiienlandsch Overzicht Cristal-palace door Italianen op Majorca UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 1 DECEMBER 1936 64e JAARG. No. 7866 Maatregelen voor de voedsel voorziening in Duitschland het vuur verwoest naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM en GEHEEL WEST-FRIESLAND HE LDERSCHE COURANT DINSDAG Er is nog een breede plaats tus- schen het fascisme en het com munisme. In Diligentia te Den Haag heeft de oud minister-president van Frankrijk P. E. Flan din gisteravond een voordracht gehouden over „Economisch liberalisme en politiek liberalisme". De belangstelling welke voor deze rede bestond was buitengewoon groot. Onder de talrijke aanwezigen waren de Fransche ge zant, Baron de Vitroles, eerevoorzitter van de Alicante Frangaise, de ministers Oud en Jhr. van Lidth de Jeude, de vice-president van den Raad van State, Jhr. Mr. Beelaerts van Blokland, de voorzitter der Tweede Ka mer, Prof. Aalberse, Generaal Jhr. Roëll, gou verneur der Residentie, oud-Gouverneur- Generaal Fock, voorts tal van gezanten en verschillende rechters in het Permanente Hof van internationale justitie. Oud-minister Flandin ving zijn rede aan met te wijzen op de groote actualiteit van zijn onderwerp: het economisch en politiek liberalisme, een actualiteit, welke ons wordt opgelegd door de ontwikkeling der dingen, door de ernst der gebeurtenissen. De heer Flandin schetste vervolgens de beteekenis van het economisch liberalisme, hoe dit gegroeid was en zich ontwikkeld had, hoe de productie zich had uitgebreid en hoe de wereldhandel was toegenomen. Daarna was gekomen de crisis na den oorlog, de achteruitgang van den internatio nalen handel. Thans ziet men hier en daar teekenen van opleving, welke er op wijzen, dat de oude welvaart terugkeert. Inderdaad spr. ziet het met vreugde zijn er symptomen, dat het allerergste tot het verleden behoort en dat de wereldproductie zich in stijgenden lijn beweegt. Deze symp tomen van herstel zijn verheugend, doch tegelijkertijd verontrustend, want spr. ziet wel een hervatting van de productie, doch nog geen opbloei van den internationalen handel. De betrekkingen tusschen de landen zijn volkomen verstoord, ten deele door de crisis, doch ook door de mystiek der autar chie en der regelende en leidende economie. Deze „gesloten economie" werpt de betrek kingen tusschen de naties omver. Deze geleide economie, welke elke bewe ging als vrije markt, vrije in- en uitvoer, vrije prijsvorming, onderdrukt, is een groot gevaar. De Staat moet zich met het parti culiere leven van den burger gaan bemoeien. Op steeds meer gebieden moet de Staat in grijpen en de vrijheid van den particulier aan banden leggen. Aan de hand van histo rische en statistische gegevens toonde oud- hiinister Flandin aan, in welken duivelschen kringloop deze gesloten economie ons voert. Deze economie verplicht de Staten om de bureaucratie tot het maximum op te voeren, zij verplicht de regeering steeds meer dwin gend op te treden en den burger geen keus te laten. In het tweede deel zijner rede zette Flan din nader uiteen, hoe het verloren gaan van het liberalisme op economisch gebied voert tot het verliezen der persoonlijke vrijheid en leidt tot dictatuur. Bolsjewisme, fascisme, Hitlerisme zijn re- gimen, welke onder verschillende woorden toch in meerdere of mindere mate identiek zijn. In Rusland is het de mystiek van de ge lijkheid, in Italië die van de groote natie, in Duitschland een melange van ras-ver- eering en nationalisme. Deze drie systemen onderdrukken alles, zij onderdrukken de vrij heid, economisch zoowel als politiek. Met deze voorbeelden voor oogen, zegt spr.: een integrale toepassing van de „eco nomie dirigie" leidt ons terug tot de middel eeuwen. Alle overwinningen welke in den loop der eeuwen op het despotisme zijn be haald, zullen opnieuw verloren zijn. Alles zal omver geworpen zijn, onze economische orde, onze politieke orde en onze sociale orde. De heer Flandin wees er vervolgens op, dat het in de wereld der geleide economie zooveel slechter gaat dan in den tijd der liberalistische eco nomie. En nu zegt men wel, dat wij moeten kiezen tusschen communisme 7 of fascisme, maar vroeg spr., is er dan geen ander stelsel mogelijk. De propagandisten van links en rechts vereenigen zich in hun pogingen om het democratisch en parlementair systeem in discredict te brengen. Maar spr. wilde wijzen op Engeland, op Amerika, op tal van andere lan den, waar men rustiger, gelukkiger en gemakkelijker leeft, dan onder het bolsjewistisch of fascistisch re giem. OUD-MINISTER FLANDIN. Maar het is niet genoeg de bestaande in stellingen te verdedigen wij moeten ze ook verbeteren en vervolmaken. De democratische landen zijn gelukkig nog talrijk genoeg om met elkaar tot over eenstemming te komen en door een herstel van het economisch liberalisme een zekere welvaart te verkrijgen. Tusschen het bolsje wisme en het fascisme blijft een breede plaats voor de democratische en parlemen tair geregeerde landen. NOG STEEDS ARBEIDSONRUST IN FRANKRIJK Textielfabrieken ontslaan qroot aantal stakende arbeiders. De directies van twee belangrijke fabrie ken i nde omgeving van Rijssel, waar sedert eenige weken gestaakt wordt, hebben een gedeelte hunner arbeiders ontslagen. Bij deze fabrieken werkten onderscheidenlijk 800 tot 1,200 arbeiders. In een aan hen gericht schrijven worden de stakers ervan beschuldigd, het contract, waardoor zij verbonden waren, te heb ben geschonden, De fabriek had hen ge waarschuwd, dat „zij de gerechtelijke gevol gen van hun contractbreuk zouden moeten dragen". Paul Boncour wil een hecht sa. mengaan. van alle goedwillende volkeren. Senator Paul Boncour oud-premier en oud minister van buitenlandsche zaken, heeft een rede uitgesproken ter gelegenheid van de bijeenkomst van gedelegeerden van groote Fransche vereenigingen voor den Volkenbond. Hij zeide o.m.: het accoord met de staten der Kleine Entente, de Kleine Entente zelf, Locarno, dat intact blijft voor zoover het tenminste het besluit van een der garanten betreft, het Fransch-Russische pact, het Balkan-pact, de conventie over de zee-engten leggen voldoende getuigenis af van de waarde van het plan, dat streeft naar geleidelijken opbouw en dat niet door Fransche schuld niet vlugger en omvatten der tot ontwikkeling komt. Tegenover de gevaren, die erger worden, is het oogenblik gekomen, deze pacten samen te smelten. Hun verspreidheid, hun verscheidenheid kunnen ze verzwakken en soms zelfs met elkaar in tegenspraak brengen.. PAUL BONCOUR Men moet zoo vlug mogelijk stre ven naar het eene groote pact, dat niet algemeen zal zijn, dat zelfs niet geheel Europeesch zijn zal, want men moet niet wachten tot al le volken in Europa besloten heb ben er deel van uit te maken. De tijd dringt, want de oorlog is vlug, en het is voldoende dat alle landen van Europa er van verzekerd zijn dat zij altijd kunnen toetreden, mits zij besluiten tot het op zich nemen van de eruit voortvloeiende ver plichtingen, om den vrede te be houden. Het is noodzakelijk dat de vrede sterk is met de collectieve kracht die voortvloeit uit een accoord van volkeren die vastbe sloten zijn den vrede te handhaven, en, zoo noodig, op te leggen. Het hangt van deze volkeren af deze groote coalitie voor den vrede te vormen, welke de volkenbond niet onder een universeelen vorm tot stand FASCISME OF COMMUNISME? DE DEMOCRATISCHE LANDEN VEREENIGEN ZICH. De tegenstellingen in de wereld worden steeds scherper en naarmate de democra tisch geregeerde landen minder worden en men dus de twee groote groepen, fascisme en communisme tegenover elkaar krijgt, zal de verhouding zich steeds verscherpen. We zien de laatste maanden in Spanje de wor steling om de macht tusschen communisme en fascisme, die strijd kan straks de oor zaak zijn van de groote botsing in ons we relddeel. Het democratische Engeland wa pent zich naar den geest en naar de materieelen kant tegen dezen komen den strijd. Het strijdt voor de demo cratie en het spreekt zich de laat ste maanden kachtiger uit dan het in jaren gedaan heeft. Wij hebben daarop in vorige overzichten kunnen wijzen, naar aanleiding van uitspra ken van den Engelschen minister van buitenlandsche zaken, Eden. Het is voor het behoud van den vrede in Europa goed, dat Engeland zich onomwonden uitspreekt, dat Duitsch land en Italië, Rusland en Spanje, weten wat ze aan Engeland hebben, als ze zich in overmoed zouden ver grijpen aan andere landen. Het is natuurlijk treurig dat Engeland het niet alleen bij beloften heeft kunnen laten, maar dat het die woorden kracht heeft moeten bijzetten met en bewapening waarvoor iederen tegenstander toch nog vreest. Het oude spreekwoord: „Wie den vrede wil, wapene zich ten oorlog", doet in on zen tijd weer opgeld. Eden heeft het ver wijt van de wereld aanvaard, dat de oorlog van 1914 misschien voorkomen had kun nen worden, als Engeland zich krachtiger uitgesproken had en hij heeft gezegd dat die fout van 1914 niet herhaald mag worden. Aan een noenmaal van de Engelsche com missie van de internationale Kamer van Koophandel, waar hij den Belgischen pre mier, Van Zeeland, toesprak, heeft hij met groote duidelijkheid gesproken. Hij sprak met een openhartigheid en met een wegla ting van plichtplegingen, die anders slechts de redevoeringen van dictatoren kenmerken zegt de Nw. Rott. Crt. Het blad schrijft dan: Wij zullen zijn rede, waarvan geest en toon in de berichten slechts gedeeltelijk tot hun recht zijn gekomen, nog even nader be kijken. Als de gastheeren „slechts vrijer handel, vrijer taal en vrijere gedachten over de grenzen van Europa zouden kunnen bren gen, dan zouden zij reeds onberekenbare winst voor den wereldvrede hebben behaald". En verder: „België en Engeland zijn demo cratieën, trotsch op hun overleveringen en hun vrijheid, die zij niet zullen opgeven." „De meeste aanwezigen hooren tot een gene ratie, die een actief aandeel heeft genomen in den strijd voor deze beginselen, waarin de twee landen gemeenschappelijk gelooven. Zij hebben geen heiliger vertrouwen dan dat de zaak, waarvoor honderdduizenden uit hun volk zijn opgeofferd, niet verloren is." We hebben er in vorige overzichten al op gewezen, dat België b.v. op den Steun van Engeland zou kunnen rekenen, bij een aan val. Om nu die belofte niet te binden aan een nieuw Locarno, waarvan hoogstwaarschijn lijk toch niet veel terecht komt, heeft Enge land nu onomwonden gezegd dat België, als het zonder provocatie werd aangevallen, al tijd op de hulp van Engeland kon rekenen. Hij zeide zoo te spreken juist om den vrede te verzekeren. We zullen hopen dat de Volken deze klare taal verstaan en ter harte nemen. heeft kunnen brengen, maar dit kan sla gen, wanneer zij beperkt wordt tot hen, die haar wenschen, waarna alle anderen uitgenoodigd kunnen worden, en die moet slagen, wanneer Frankrijk daartoe op roept met zijn prestige en zijn macht. Geen tarwemeel-verkoopen voor Januari. De Duitsche vereeniging voor den graan handel heeft gisteren een verordening ge publiceerd, waardoor de verkoopen van tar wemeel voor een latere levering dan Decem ber voorloopig worden verboden. Voor roggemeel geldt deze bepaling niet, zoodat de verkoopen van roggemeel met le vering in Januari vanaf 1 December zijn toegestaan. Tegelijkertijd zal de vereeniging DE ONTZETTENDE VLAMMEN ZEE TOT OP TIENTALLEN KILOMETERS BUITEN LON DEN ZICHTBAAR 65 MO TORSPUITEN WIERPEN EEN ZEE VAN WATER IN DEN LAAIF.NDEN VUURGLOED. Londen 30 Nov. In het be kende Cristal-palace in Sydenham is gisteravond een felle brand uit gebroken. Het enorme dak van het middengedeelte is ingestort. Een groot deel van het Zuidwes ten der stad werd door de vlammen verlicht. Het springen van het glas en het gekraak van binten en span ten wordt tot op verscheidene kilo meters gehoord. In de aangrenzende straten sloegen duizenden toeschou wers den brand gade. De vlammen bereikten nu en dan een hoogte van 150 meterde von ken vielen in een omtrek van drie kilometer. Ook in het centrum van de stad was de brand zichtbaar. Een later Reuter-telegram uit Londen meldt Het geheele gebouw is op 't oogenblik een ontzaggelijke vuurzee, ofschoon de man schappen van vijf en zestig brandspuiten uit alle macht aan het werk zijn om het vuur onder de knie te krijgen. De vlammen hebben de twee torens van het gebouw bereikt, waarvan er één reeds met donderend geraas is ingestort. De andere toren dreigt ook in te storten Men vreest, dat de punten ervan den nabij gelegen spoorweg zullen blokkeeren. Het middengedeelte van het gebouw valt stuk voor stuk tot een troostelooze puinmas sa ineen.. De leden van een orkest, die binnen het gebouw een repetitie hielden, konden bij tijds zich in veiligheid stellen. Op het terras van het Londensche parle mentsgebouw kwamen de afgevaardigden bijeen om het angstwekkende, maar tevens schilderachtige schouwspel van den brand gade te slaan. Als een bewijs, hoe geweldig de vuurgloed is, die door deze catastrofe wordt veroor zaakt, kan het feit dienen, dat, naar men uit Brighton telefoneert, de roode schijn van den brand vanaf de zeerotsen bij die stad, op 80 kilometer afstand van Londen zichtbaar is. Tegen middernacht bereikte ons nog een Reuter telegram, meldende dat het Cristal Palace reeds zoo goed als geheel vernield was, terwijl de vlammen nog uit het ge bouw bleven opstijgen. Van de twee torens, zoo luidde het tele gram verder, hoopte men er nog één te behouden, ofschoon hij zeer ernstig bescha digd was. Van den tweeden toren, waarvan het inwendig gedeelte is ingestort, bleef slechts het geraamte overeind staan. Verscheidene spuitgasten zijn licht ge wond. Honderden huisgezinnen, die vlak nabij het thans vernielde gebouw wonen, moesten hun bedreigde woningen in allerijl ontruimen. Intusschen begonnen de vlammen in in tensiteit te verflauwen zoodat het scheen dat het vuur tenslotte niet volop voedsel meer kon vinden. Maar het was toch duidelijk dat de brand weerlieden nog wel verscheidene uren noodig zouden hebben vooraleer zij het vuur in zijn vollen omvang meester zou den zijn. De inrichting der Baird television Co. is voor 90 procent bij den brand in het Crystal Palace verloren gegaan. Naar gemeld wordt was het gebouw ge heel verzekerd. Er heeft nog geen offici- eele schatting van de aangerichte schade plaats gevonden. Door den brand zullen de voorstellingen van een beroemd circus die kort voor Kerstmis zouden aanvangen uitgesteld moeten worden evenals verschillende ande re openbare gebeurtenissen, die in het ge bouw zouden worden georganiseerd. Het gebouw. Het Crystal Palace, eens een zeer popu lair centrum van vermaak, later meer be kend als tentoonstellingsgebouw, is gelegen juist buiten de Zuidelijke grens van het graafschap Londen, bij Sydenham. Het ge bouw voornamelijk samengesteld uit glas en ijzer staat op een hoogte en is dienten gevolge op grooten afstand reeds te zien. Het gebouw bestaat uit een centrale hal, een schip van ruim 500 meter lengte, met een hoog koepeldak; aan iedere zijde daar van bevinden zich torens van een goede 70 meter. Van den Noordelijken toren uit,, waarin een lift naar het bovenste gedeelte voert, heeft men op heldere dagen uitzicht over acht graafschappen. Vermaard is nog het groote orgel, met meer dan vierduizend pijpen. Het gebouw is omgeven door uitge strekte tuinen, welke in de goede jaarge tijden dikwijls het tooneel zijn van feesten en groote bijeenkomsten en waar zoo nu en dan fraaie vuurwerken worden afgestoken. In den winter verleende het gebouw onder dak aan tentoonstellingen, voornamelijk van dieren. Crystal Palace is opgebouwd uit de mate rialen van de groote industrieele tentoon stelling in Hyde Park van 1851 en geopend in 1854. Na den grooten bloei van de eerste kwarteeuw van zijn bestaan kwam het ge bouw eenigszins uit de belangstelling en vlak voor den oorlog heeft men het ter nauwernood uit de handen van den sloo- per kunnen redden, dank zij de energieken arbeid van den toenmaligen Lord Mayor van Londen. een verordening uitvaardigen, waardoor alle graanmaatschappijen en graanhandelaars verplicht zijn hun totalen voorraad van bin- nenlandsche tarwe en rogge (al of niet ge- contingenteerd) welke zij op 30 November bezitten, uiterlijk 10 December a.s. aan de gevoegde organisatie op te geven. Als voorraden gelden alle hoeveelheden, die zich op 30 November in eigendom van de betreffende bedrijven bevinden; verder alle voorraden die reeds door hen tegen den voor 1 December geldenden prijs gekocht, doch nog niet in hun bezit zijn. Ook zijn volgens deze verordening de be drijven welke tarwe opslaan, zooals expedi teurs, entrepots enz. verplicht vóór 10 Dec. a.s. opgave te verstrekken van de zich bij hen op 30 November bevindende voorraden rogge en tarwe. De reeds bestaande bepaling tot opgave van brood- en voedertarwe blij ven hierdoor onveranderd en moeten even als voorheen worden nagelee'i. Eden deelt mede, dat er Italiaan- sche vrijwilligers op het eiland zijn. De arbeidersafgevaardigde Noel Baker heeft in het Lagerhuis gevraagd, of Eden voornemens was, den consul op Majorca op te dragen, verslag uit te brengen over „de aanwezigheid van Italiaansche troepen op de Balearen". Eden antwoordde, dat zekere inlichtingen hierover, vervat in consulaire rapporten, aan de niet-inmengingscommissie zijn over handigd. Hij voegde hieraan toe: „Ik weet, dat er Italiaansche vrijwilligers op Majorca zijn, zooals er elders in Spanje vrijwilligers van andere nationaliteiten gevonden kunnen worden. Ik betreur deze omstandigheid, maar wij alleen kunnen ons daarmede niet bezig houden.*' DE JAPANSCHE ZWEMSTER MAYE- HATTA GAAT TROUWEN. De bekende Japansche zwemster Hideko Mayehatta, viervoudig wereldrecordhoudster en Olympisch kampioene schoolslagzwem- men, heeft zich Zondag j.1. met den natuur kundige Masahiko Hyoto, een telg uit een vorstelijk geslacht, verloofd. In Juni 1937 zal de beroemde zwemster in het huwelijk treden. inlichtingen WACO Kanaalweg 137, Den Helder Tel. 773

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1936 | | pagina 1