dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Nog geen oplossing
in Engeland
Toestand om Madrid
ongewijzigd
Weder een crisis
in Duitschiand
Vliegtuig in de
Waalhaven
gevallen
Buiïenlandsch
Overzicht
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR., KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 64e JAARG. No. 7869
V R IJ D A G
4 DECEMBER 1936
Het aftreden van den
Koning vrij zeker
mevrouw simpson niet uit
engeland vertrokken.
SPANJE
Tal van arrestaties
Zal koning Edward
aftreden
HELDERSCHE COURANT
Na den geheelen dag op Fort Belvédère
vertoefd en daar overleg gepleegd te hebben
met eenige intieme raadslieden, is de Koning
gisteravond tegen half negen op het Buc-
kingham Paleis teruggekeerd, zonder opge
merkt te zijn door de hier verzamelde me
nigte. Hij had daarop een onderhoud van
twintig minuten met den hertog van York,
die even te voren op het paleis was aange
komen. Tevoren had de hertog een langdu
rige bespreking gevoerd met zijn beide an
dere broers. De Koning moet zijn moeder
gistermiddag ook nog bezocht hebben. De
hertog van York vertrok na het gesprek en
tegen tien uur kwam Baldwin op het paleis
aan. Hij werd onmiddellijk tot den Koning
toegelaten. Baldwin bleef vijftig minuten en
begaf zich weer naar het Lagerhuis.
Na eenigen tijd in het Lagerhuis vertoefd
te hebben, keerde Baldwin terug naar Dow-
ning Street; de Koning zijnerzijds begaf zich
te kwart voor elf naar Marlborough Huis,
het paleis van Koningin Mary.
Koning Eduard bleef slechts eenige minu
ten bij zijn moeder, Baldwin, Neville Cham
berlain en Malcolm MacDonald hadden in-
tussohen in den loop van den avond nog
overleg gepleegd met Te Water en Massey,
de hooge commissarissen van Zuid-Afrika
en Canada.
Tegenstrijdig waren gisteravond de berich
ten omtrent mevrouw Simpson. Sommige
wilden weten, dat zij reeds haar Londensche
apartementen verlaten had om zich naar
het buitenland te begeven en dat ook haar
bagage in den loop van den dag was weg
gebracht, Van andere zijde werd gemeld, dat
zjj nog slechts passage had besproken op de
Queen Mary, die eerst a.s. Woensdag van
Southampton naar New York zal vertrek
ken. De Cunard Lijn verzekerde echter, dat
er geen hut besproken is voor een dame van
den naam van mevrouw Simpson en de ver
tegenwoordigers te Liverpool zeiden hetzelf
de. Mevrouw Simpson zelf blijft uit den
aard van de zaak geheel zwijgzaam en aan
haar woning verklaart men, dat zij op me-
dischen raad haar kamer moet houden.
De Londensche corr. van de N. R. Ct.
meldt nog:
Het woord dramatisch is niet te sterk voor
den toestand, die gerezen is tusschen den
Koning en zijn ministers. Men proeft de
spanning als het ware in de lucht.
Toen ik vanochtend twaalf uur op straat
kwam, was het al dadelijk duidelijk, dat er
iets zeer bijzonders aan de hand was. Bij het
paleis en voor nr. 10 Downing Street staan
groepjes menschen, waaronder vele pers-fo
tografen, die den toestand bespreken en ho
pen tevens een vluchtige flits van den hoofd
persoon in het drama te krijgen.
Voor de Londenaars zullen de meeste daar
in vermelde feiten geen nieuws zijn. Dat
mevr. Ernest Simpson 42 jaar oud is, twee
maal gescheiden, dat zij verschillende ma
len bij diners ten paleize aanwezig is ge
weest en den koning in gezelschap van
eenige anderen op zijn tocht in de Middel-
Iandsche Zee heèft vergezeld, was in de
hoofdstad al lang van mond tot mond ge
gaan. De koning zelf had er geen geheim
van gemaakt, en de hofberichten vermeldden
bij herhaling dat mevr. Simpson 's konings
gastvrijheid had genoten. Het is echter waar
schijnlijk, dat dit alles voor de groote mas
sa op het land en in sommige Dominions als
een groote verrassing is gekomen. Van de
reactie van het publiek valt uiteraard op dit
"ogenblik in den namiddag nog weinig te
zoggon. Wat ik echter zoo van gesprekken in
café's en andere gelegenheden heb opgevan
gen, geeft den indruk, dat men althans te
Londen niet geneigd is den koning over zijn
handelwijze hard te vallen.
De kwestie in het Lagerhuis.
Hat deze voor het Britsche Rijk zoo be
langrijke constitutioneele kwestie in het La
gerhuis zou worden besproken, stond reeds
van te voren vast.
Onder doodsche stilte stelde de leider der
oppositie de vraag, welke ieder der aanwe
zigen in het volle Huis verwachtte.
Onder doodsche stilte deed toen Baldwin
met matte stem de mededeeling, waar de
eenheid van een heel Rijk mee samen hangt:
«Er valt op het oogenblik niets te zeggen
Winston Churchill springt op en vraagt,
of de regeering er zorg voor zal dragen.dat
geen onherroepelijke stappen worden onder
nomen, voordat het Lagerhuis ervan in ken
nis is gesteld.
De zichtbaar vermoeide premier antwoordt,
nat hij de kwestie in overweging zal nemen,
en daarmede is het dramatische oogenblik
voorbij
Geen morganistisch huwelijk.
In het hoofdartikel schrijft de „Times",
oat, daargelaten de bezwaren, die men tegen
oe vrouw van 's konings keuze kan hebben,
omdat zij tweemaal is gescheiden, en niet
van hooge afkomst is, een morganistisch hu-
w?.lijk uitgesloten is. Het is goed erop te
bijzon, dat geruchten daarover onzinnig zijn.
'n Engeland kan een regeerend Koningin
wel een echtgenoot hebben die geen Koning
'9, maar het instittuut van een morganistisch
huwelijk, zooals dat op het continent bestaat,
OIJtaat in Fnaeland niet-.
Mevrouw Simpson.
Er zou een nieuwe wet voor noodig zijn,
om zooiets mogelijk te maken. Daar is geen
enkele reden voor."
Aftreden waarschijnlijk.
Ofschoon de door den Koning genomen be
slissing eerst Maandag a.s. in de Kamer be
kend zal worden gemaakt, meent men toch te
weten, dat een aftreden, wanneer zich geen
buitengewone omstandigheden voordoen, on
vermijdelijk is.
In parlementaire kringen stelt men de
kwestie aldus: de Koning moet kiezen tus
schen zijn troon en zijn particulier leven.
Allen zijn van meening dat de crisis een
snelle oplossing noodzakelijk maakt zoo
wel om binnenlandsche redenen als om in
het buitenland geen opvattingen te doen ont
staan aangaande organische zwakte van
het regime. Men hoopt dat de Koning zal
wijken voor de argumenten van Baldwin,
maar de atmosfeer in de Kamer is vrij
pessismistisch.
In de meest gezaghebbende kringen achtte
men het gisteravond laat een vaststaan feit,
dat de Koning besluiten zal af te treden.
Slechts door een wonder, zoo zeggen zij,
zou zijn beslissing anders kunnen uitval
len. Alle parlementsleden geven nog uiting
aan de hoop, dat de Koning op het laatste
oogenblik nog op zijn besluit tot aftreden
terug zal komen, doch hierin ziet men
niet meer dan een betuiging van spijt over
het gebeurde.
De indruk in de Koloniën.
Het Australische bondskabinet is ernstig
verontrust over den toestand, die ten aan
zien van den Koning is ontstaan. Het kabi
net heeft nog geenerlei beslissing genomen
met betrekking tot het verzoek van Baldwin
zijn houding te bepalen. Men gelooft even
wel, dat het Australische kabinet zal be
sluiten hetstandpunt van het Britsche ka
binet te steunen.
Ook Canada en Zuid-Afrika zullen zich
wel achter Baldwin scharen. Men betreurt
ten zeerste de moeilijkheid waarvoor de
Koning zich geplaatst ziet, doch meent, dat
het staatsbelang moet voorgaan.
In het algemeen behandelt men de zaak
kalm en met groote waardigheid.
Kustbombar dementen
kondigd.
aange-
De Britsche regeering is door de autori
teiten te Burgos gewaarschuwd, dat zonder
twijfel vóór 15 dezer overdag en des nachts
aanvallen zullen plaats vinden op de
Spaansche kust tusschen kaap San Antonio
en Marbella, ten W. van Malaga. De bom
bardementen zullen gericht zijn tegen sche
pen, die verondersteld worden tot den vij
and te behooren. In de Spaansche territori
ale wateren in dit gebied zijn mijnen ge
legd.
In het door den verdedigingsraad gepubli
ceerde communiqué wordt o.a. het volgende
gezegd:
De pogingen der opstandelingen om den
weg naar la Coruna in den sector Pozue-
lo af te snijden, zijn mislukt. De aanvallen
der opstandelingen werden afgeslagen. De
regeeringstroepen konden terreinwinst boe
ken, evenals in den sector Carabanchel en
Casa del Campo. Van de universiteitswijk
valt niets te vermelden. Aan het front van
de Taag vielen wij de opstandelingen aan,
zoodat zij moesten terugtrekken.
Aan het Baskische front bezetten wij Vil
la Real en brachten zij de linies tot op
5 km. ten Zuiden der stad. De opmarsch
wordt voortgezet naar Vitoria.
In Amsturie zijn de regeeringstroepen het
op 2 km. van Grado gelegen Ellano binnen
gerukt.
Vliegtuigen der opstandelingen hebben
opnieuw Madrid gebombardeerd.
Offensief der Basken.
Uit Bilbao wordt gemeld dat de Baski
sche regeering in een officieel communiqué
o.a. het volgende heeft medegedeeld:
Gisteren hebben onze troepen het offen
sief voortgezet en zich meester gemaakt van
Murua en Yacosta, terwijl zij den vijande
lijken tegenaanval in het gebied van Villa
Real krachtig hebben weerstaan.
Te Bilbao zijn 130 gijzelaars ontscheept,
die door de autoriteiten der opstandelingen
in vrijheid zijn gesteld, nadat de Baskische
regeering van haar kant reeds eenige da
gen geleden gijzelaars van de tegenpartij
had bevrijd.
Gisteren zijn voor de volksrechtbank te
Bilbao 42 officieren en manschappen van
het garnizoen van San Sebastian versche
nen. Zij worden beschuldigd van deelne
ming aan den opstand tegen het centrale
gezag.
Tijdens de verhooren verklaarden de
meeste beschuldigden, dat zij slechts de or
ders van hun superieuren hadden gehoor
zaamd, in de meening, aldus de wetten der
republiek te dienen. Het proces zal ver
scheidene dagen duren.
Spoorlijn bij Cordova opgeblazen.
Uit Montera in de provincie Cordova
wordt gemeld, dat de regeeringstroepen den
spoorweg tusschen Belmez en Pennaroya
hebben opgeblazen. Hierdoor is de verbin
ding tusschen Cordova en Villa Harat ver
broken.
Concentratiekamp Oraniënburg
heropend?
Ondanks de strenge controle, welke op
berichten uit Duitschiand over belangrijke
gebeurtenissen wordt toegepast kan met
groote zekerheid worden gemeld dat de ge
heime Staatspolitie over het geheele land
is overgegaan tot de arrestatie van duizen
den arbeiders en intellectueelen.
Opmerkelijk is dat de gearresteerden uit
zeer uiteenloopende bevolkingsgroepen ko
men en het schijnt moeilijk aan te nemen,
dat zij deel uitmaken van een samenzwee
ring.
Men tast dan ook in het duister naar de
reden van deze groot opgezette razzia.
Toch ontkomt men niet aan het gevoel
dat een crisis dreigt.
Men mompelt, dat sprake zou zijn van
verraad in leidende kringen. Hoe het ook
zij, de thans ondernomen actie moet een
zeer ernstige ondergrond hebben, daar het
aantal arrestaties in de duizenden beloopt.
Concentratiekamp Oraniënburg
heropend?
Het Havas-bureau heeft uit particuliere
bron vernomen dat het aantal gevangenen
dat zonder voorafgaande veroordeeling in
de concentratiekampen is geinterneerd, se
dert eenigen tijd aanzienlijk is toegenomen.
Het is zelfs noodig gewest om eenige ge
sloten kampen te heropenen.
Dit zou o.a. het geval zijn met het ex be
kende kamp Oraniënburg nabij Berlijn.
DE KONING ZAL SPOEDIG
MOETEN KIEZEN TUSSCHEN
ZIJN LIEFDE VOOR MEVR.
SIMPSON OF VOOR DEN
KROON.
Koning Edwards particuliere leven is plot
seling in het middelpunt van de wereldbe-
langstelling gekomen. Men heeft gisteren een
en ander uit ons blad kunnen vernemen.
Het past ons zeker niet critiek op dit leven
uit te oefenen, want hier geldt zeker „Wie
van u zonder zonde is, werpe het eerst den
steen." We moeten toch wel op de eigenaar
digheid wijzen, dat de verhouding van
koning Edward door de regeering getole
reerd werd, zoolang zij een „vrije verhou
ding" was, maar dat er ernstige critiek
komt nu de koning het plan te kennen heeft
gegeven om de Amerikaansche te huwen.
Natuurlijk heeft de houding van koning
Edward wel eerder critiek opgeleverd, doch
men wist deze binnenshuis te houden. De
twee audiënties, die Baldwin, de Engelsche
premier, Woensdag met den koning heeft
gehad, waren de eerste in hun soort,, waar
van het onderwerp niet meer met geheim
zinnigheid werd behandeld.
In Europa heeft men over de verhouding
zoolang mogelijk gezwegen, in tegenstelling
met Amerika, dat reeds meerdere malen
berichten publiceerde. Maar nu zwijgt men
niet meer en zelfs bladen als de Times, de
Daily Telegraph en de Manchester Guardian,
wijden er openhartige hoofdartikelen aan.
Het zal voor Engeland's koning wel bitter
zijn de vaak niet malsche artikelen te moe
ten lezen.
De Nw. Rott. Crt. schreef gisterenavond
o.m. over „de tragedie van een kroning":
De Koning schijnt het voornemen
te koesteren, mevrouw Simpson te
huwen. Daartegen komen in Enge
land niet alleen, maar ook in het
heele Britsche Rijk, de gevoelens in
opstand. Twee Britsche tradities val
len daar samen: Het gevoel voor
legitimiteit; en het, in de Engelsche
wereld nog steeds zeer levendige be
zwaar tegen de echtscheiding, dat
reeds menigen veelbelovenden of
zeer invloedrijken staatsman zijn
loopbaan gekost heeft. Hoezeer moet
het nog voor een Koning gevoeld
worden! En twee huwelijken van
mevrouw Simpson zijn ontbonden.
Het Engelsche volk heeft veel sympathie
getoond voor de huwelijken van twee zonen
van Koning George V met jonge vrouwen
uit den Engelschen adel, die naar vaste
landsbegrippen niet als „ebenhartig" konden
beschouwd worden. Ware de keuze van ko
ning Edward VIII op een levensgezellin uit
dienzelfden kring gevallen, dan zou dat in
het heele Britsche Rijk zijn toegejuicht. De
verbintenis, die de Koning nu wenscht aan
te gaan, is echter volgens de' openbare op
vatting, volmaakt in strijd met de hoogheid,
waarin de drager van de Britsche kroon
niet mag tekort schieten.
Nu staat koning Edward dus voor een
pijnlijke beslissing. Hij kan den troon laten
varen. Maar is hij daarvoor niet in te sterke
greep van het plichtsbesef? Of hij moet
afstand doen van zijn betrekkingen tot mevr.
Simpson, die dan, na deze crisis, algeheel
zouden moeten eindigen. Menschelijk moet
men er liever niet aan denken, met welke
gevoelens hij zich dan de plechtigheden van
de kroning en het gejubel der menigte zal
laten welgevallen.
De bekende sportvlieger M. a.
G. van der Leeuw omgekomen.
Om vijf minuten over half vijf is een sport-
vliegtuig, dat op het vliegveld Waalhaven
wilde landen, bij het dalen afgegleden en in
de Waalhaven terecht gekomen, waar het
onmiddellijk zonk.
Uit een broodtasch, welke men het eerste
vond, maakte men op, dat het hier ging om
het Nederlandsche Sportvliegtuig P. H. v.
d. L., dat vanmiddag om kwart voor vier,
komende uit Londen, van Oostende naar
IJpenburg startte met den directeur van de
N.V. de Erven de Wed. J. van Nellen, den
heer M. A. G. van der Leeuw, als bestuur
der. De heer Van der Leeuw is om het le
ven gekomen.
Omtrent het tragische vliegtuigongeluk,
dat gistermiddag nabij het vliegveld Waal
haven is gebeurd, vernemen wij nog de vol
gende bijzonderheden:
De heer Van der Leeuw was gistermiddag
te Hastings gestart en maakte, zooals ge
meld, een tusschenlanding te Oostende, waar
hij zich telefonisch in verbinding stelde met
het vliegveld IJpenburg, om naar de weer
berichten te informeeren.
Hier deelde men hem mede, dat te Vlis-
singen vier tot tien k.m. zicht was en een
twee tot driehonderd meter hooge bewolking
Betreffende Waalhaven luidde het bericht,
dat het vliegveld dicht zat en het slecht weer
was.
Op IJpenburg zelf was het op dat oogen
blik goed weer en er werd zelfs les gegeven
Het zicht was hmr vier tot tien k.m., de be
wolking honderd tot tweehonderd meter.
Men adviseerde den vlieger binnen te komen
langs de kust, omdat het daar, hoewel de wol
ken laag hingen, zeer helder was. Het duur
de niet lang of de vlieger werd dan ook bo
ven Vlissingen gesignaleerd.
Op IJpenburg zou men de natrium- obsta-
kellichten ontsteken. Men vermoedt nu, dat
de heer Van der Leeuw van zijn voornemen
is afgeweken, daar het te donker werd en
omdat hij wist. dat er op Waalhaven lan-
dingslichten waren.
Hoe het ongeluk gebeurde.
Een schipper van de „Zoutmijn", een lich
ter, die in de haven gemeerd lag, N. van
Schellingerhout, stond aan dek en zag uit
westelijke richting een klein vliegtuig na
deren. Op dat oogenblik hing er boven het
vliegveld een dikke mistbank, terwijl het bo
ven het water goed helder was. Het vliegtuig
geraakte in de mist. De heer Van der Leeuw
bemerkte blijkbaar, dat hij niet zou kun
nen landen.
Hij heeft toen getracht het vliegtuig bo
ven Waalhaven te brengen en maakte te
dien einde een bocht naar links, om daar
na steil naar boven te klimmen. Hierbij
gleed het toestel af en stortte van een hoog
te van ongeveer honderd meter, terwijl de
motoren nog draaiden, met groot geraas in
het water.
De machine verdween onmiddellijk in de
diepte.
De schipper die dit alles in een korte
spanne tijds had zien gebeuren, voer on-
middelijk met een roeiboot met eenige men
schen, die van den kant af van het onge
luk getuige waren geweest, naar de plek,
waar het toestel was gezonken. Het water
borrelde en kookte nog van de ontstane be
roering. De schipper zag hier een donkere
overjas en een kijker in foudraal drijven.
Hij dacht aanvankelijk, dat het de bestuur
der van het vliegtuig was en ging er op
af, doch zijn vermoeden bleek niet juist te
zijn en de schipper keerde naar den wal
terug. Inmiddels waren de politeboot no. 3
en een sleepboot van de „Volharding" uit
gevaren naar de plaats van het ongeluk.
Men begon te dreggen en haalde spoedig een
benzinetank en een deurtje van het toestel
op, waaraan later een monteur van Waal
haven een Waco-vliegtuig herkende.
Nu was de heer van der Leeuw de eenige
Nederlandsche sportvlieger die Wacotoestel
len bezat, zoodat het vinden van de deur
er terstond op wees, dat men met het toe
stel van den heer Van der Leeuw had te
doen.
Met een sleepdreg gelukte het omstreeks
kwart over vijf het toestel vast te maken,
doch spoedig geraakte het weer los. Een
uur daarna slaagde men er opnieuw in
een verbinding met het wrak tot stand te
brengen, doch de poging om het toestel te
lichten, faalde.
Daarop heeft men een bok van het ber
ging- en transportbedrijf der fima Graaf
en Koelman gecharterd, teneinde te trach
ten de machine op te halen.
Bij de bergingspogingen waren tegen
woordig de heer Tolk, stationschef der K.L.
M. op Waalhaven, en luit. vlieger D. L. As
jes, instructeur der nationale luchtvaart-
school te Rotterdam. De geneeskundige
dienst had twee ambulances naar Waalha
ven gezonden, terwijl dokter Horn van den
Bosch uit Rotterdam voor de eerste hulp
aanwezig was.
Met den heer Van der Leeuw is een onzer
meest bekende sportvliegers heengegaan,
die ook internationaal een groote reputatie
genoot. Hij was gedelegeerde voor Neder
land in het internationaal scheidsgerecht
van de Federation Aeronautique Interna
tionale (F.A.I.) te Parijs en van de com
missie voor luchttoerisme van deze organi
satie. Voorts bekleedde hij de functie van
vice-voorzitter van den raad van beheer
der nationale luchtvaartschool.
De heer Van der Leeuw was eigenaar van
twee Waco-toestellen, de P.H.-M.A.G., een
Waco U.d.C.-landvliegtuig, 'n 1-motorige 2-
dekker voor vier personen en de P.H.-v.d.L.,
een Waco C.U.C.-landvliegtuig, eveneens
een eenmotorige tweedekker voor vier per
sonen.
De heer M. A. G. van der Leeuw was een
broeder van Dr. j. j. van der Leeuw, die,
naar men zich herinneren zal, op 28 Au
gustus 1934 op zijn recordvlucht naar
Afrika in de nabijheid van Mpika in Noord-
Rhodesia met zijn toestel „De Goede Hoop"
is neergestort en daarbij eveneens om het
leven is gekomen.
De heer M. A. G. van der Leeuw bereikte
den leeftijd van 42 jaar. Hij behaalde onge
veer acht jaar geleden zijn vliegbrevet. In
1933 vloog hij met zijn echtgenoote naar
Oost-Afrika en voorts maakte_ hij tal van
tochten door Europa. Verscheidene keeren
per jaar ging hii naar Londen en dit was
ook dezer dagen het geval.
De heer Van der Leeuw was gedelegeerd
lid van den raad van beheer der N.V. de
Erven Weduwe van Nellen, waarvan hij op
1 Januari 1935 mede-oprichter was. Voor
dien was de onderneming een besloten
firma, tot welker directie de heer Van der
Leeuw eveneens behoorde, tezamen met
zijn broer den heer C. H. van der Leeuw
en den heer A. H. J. Canters.
Na verscheidene mislukte pogingen om
het wrak van het verongelukte sportvlieg
tuig te lichten, is men er eindelijk om
kwart voor twaalf in geslaagd het toestel
op te halen. Het stoffelijk overschot van
den heer Van der Leeuw bevond zich echter
blijkens het eerste onderzoek niet in de
cabine. In verband met de vondst van het
deurtje vermoedt men, dat de vlieger in
den modder is terecht gekomen.
Het bergingswerk ging met de grootste
moeilijkheden gepaard, aangezien de on-
derdeelen van het toestel steeds bij het op-
hijschen afbraken. Tegen middernacht be
gon het transport naar het vliegveld.
Met den sleepdreg werd voortgegaan met
het zoeken naar den vermisten vlieger.
Het wrak van het Waco-toestel, dat vol
komen vernield en in elkaar gedrukt was,
is in den loop van den nacht naar de
scheepswerf „Waalhaven" vervoerd, doch
door den stand van het water was het niet
mogelijk ter plaatse de overblijfselen van
den bok op den wal te brengen. Het voor
nemen is nu, het wrak op een zolderschuit
te plaatsen en het daarmede naar een la
ger gedeelte van den oever te transportee
ren. Vandaar zullen de resten van het toe
stel dan per vrachtauto naar het vliegveld
Waalhaven worden vèrvoerd.
Het lijk gevonden.
Het is bij nauwkeuriger onderzoek geble
ken, dat het lijk van den vlieger zich in de
verwoeste cabine bevond. Het zal moeten
worden uitgezaagd, waarna het stoffelijk
overschot door den e:eneeskundic:en dienst
naar het Ziekenhuis aan den Coolsingel
zal worden overgebracht.