Chinas dictator
gevangen genomen
Amerikaansch
vredespact
Oorlogsdreiging tus
schen China en Japan
Hei Fransch-Brifsche
bemiddelingsvoorstel
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Tsjang-Kai-Sjek
in handen van
muitende troepen
Staaf van beleg
afgekondigd
Buitenlandsch
Overzicht
Mermoz nog
niet gevonden
40-urige werkweek
in Italië
Amerikaansche goudschat
opgeborgen
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ
14 DECEMBER 1936
64e JAARG. No. 7876
Onafhankelijkheid in
Sandjak?
Middel tegen melaatsch-
heid ontdekt?
HE LDERSCHE COURANT
MAANDAG
Uit Shanghai komt het verbluf
fende bericht, dat de troepen van
Ben zoon van maarschalk Tsjang
Hsoe liang de Chineesche dictator
Maarschalk Tsjang-Kai-sjek hebben
gevangen genomen.
Tsjang-Kai-sjek moet kleur be
kennen.
Maarschalk Tsjang-Kai-sjek wordt vastge
houden door muiters te Sianfoe. De zoon van
Maarschalk Tsjang Hsoe Liang eischt een
nationale reorganisatie en onmiddellijke
Oorlogsverklaring aan Japan.
De muiters beweren, dat de gevangenne
ming van Tsjang-Kai-Sjek niet tegen hem
persoonlijk is gericht, doch bedoelt een einde
te maken aan het schikken en plooien der
Nanking-regeering. Men wil de Centrale
Chineesche regeering dwingen om Japan de
tanden te laten zien.
De gevangenneming.
De muiters maakten deel uit van een af-
deeling troepen, die uitgezonden waren ter
bestrijding van de communisten in het
noordwesten van China. Zij eischen positief
verzet tegen Japan en samenwerking met
de communisten. De jonge maarschalk
Tsjang-Hsoe-Liang is geweken voor hun
druk, terwijl ook andere officieren naar
Nanking getelegrafeerd hebben om aanvaar
ding van deze politiek te bepleiten.
Maarschalk Tsjang-Kai-sjek bevond zich,
naar ander bekend wordt, in een badplaats
op ongeveer 40 kilometer van Sjansi, toen de
revolte in Sianfoe uitbrak. Een betrekkelijk
kleine groep muiters ontwapende zijn lijf
wacht en maakte zich van den maarschalk
meester, waarna hij naar Sianfoe werd ver
voerd.
De oorzaak van de muiterij.
Naar verluidt zou de muiterij in Sianfoe
ïn de eerste plaats veroorzaakt zijn door een
bevel van maarschalk Tsjang-Kai-sjek tot
verplaatsing van zekere troependeelen, die
gemeene zaak maakten met de communis
ten.
Verbinding tusschen Peking en
Sian Foe verbroken.
De verbindingen tusschen Peking en Sian
Foe zijn geheel verbroken.
Volgens Chineesche berichten begon de re-
Volte met een hevig gevecht, toen de troepen
van Tsjang-Sjoe-Liang de lijfwacht van
Tsjang-Kai-sjek wilden ontwapenen. Tijdens
het gevecht werden verscheidene officieren
van het leger van Nanking gedood.
Op het oogenblik zijn de troepen van
Tsjang Sjoe-Liang meester van Sian-Foe
doch de troepen der regeering van Nanking,
die in het zuiden van Sjen-Si zijn gestation-
neerd, zijn begonnen op te rukken in de
richting van Sian-Foe.
Men vqpwacht, dat het over een paar da
gen tot een slag zal komen.
De toestand van Tsjang-Kai-sjek.
Japansche bladen hebben uit Shanghai be
richten ontvangen, volgens welke hij de mui
terij in Noord-China vele Russen betrokken
zouden zijn. Berichten uit Peiping zeggen,
dat maarschalk Tsjang-Kai-sjek reeds door
de opstandelingen gedood zou zyn. Van gee
enkele zijde wordt dat overigens bevestigd.
Tsjang-Sjoe-Liang daarentegen heeft den
Chineeschen minister van oorlog geseind,
dat de maarschalk volstrekt ongedeerd is.
Naar verluidt, zou Tsjang-S.ioe-Liang zien
hebben uitgeroepen tot commandant der ron
de Chineesche strijdkrachten en ^klaard
hebben, dat hij kan rekenen op de sympathie
van Sovjet-Rusland.
Oorlog met Japan geëischt.
De plaatselijke pers te Tientsin stemt ln
met de anti-Japansche houding, die Jsja
Sjoe liang heeft aangenomen, maar maakt
zich ongerust over de gevolgen van de ge
vangenneming van Tsjang Kaï sje
In een rondzendtclegram eischt
Tsjang Sjoe liang reconstructie van
de regecring te Nanking. Hij wenscht
den oorlog tegen Japan, samenwer-
TSJANG KAI SJEK.
king met de Chineesche rooden en
een verbond met Rusland.
In politieke kringen te Peiping ver
klaart men, dat de autoriteiten van
verschillende Chineesche provinciën
geneigd schijnen te zijn, de politiek
van Tsjang Sjoe liang te steunen.
Soeng Tsje Yoean, voorzitter van den po-
litieken raad van Hopei en Tsjahar, heeft
den toestand besproken in een conferentie
met zijn voornaamste ondergeschikten. Een
bekende Chineesche persoonlijkheid heeft ge
zegd, dat Soeng Tsje Yoean fel tegen het
communisme gekant is, maar bereid is de re
constructie van de Nankingregeering te be
vorderen. De Japansche commandant Tasji-
ro heeft te Tientsin vergaderd met de voor
naamste officieren van het Japansche gar
nizoen.
Operaties begonnen.
Uit Peiping wordt gemeld, dat ïn de na
bijheid van Lintoeng, het hoofdkwartier van
Tsjang-Sjoe-Liang, gevechten zijn begonnen
tusschen de troepen van dezen machtheb
ber en de regeeringstroepen. De Nanking-
troepen worden in hoofdzaak geconcen
treerd te Hsoetsjou aan de grens tusschen
Anbweii en Kiangsoe. De troepen van den
gouverneur van Honan zijn te Toengkwan
aangekomen om de muiters te bestrijden.
De spoorweg tusschen Toegkwan en Sianfoe
zou vernield zijn. Onder bevel van gene
raal Poe-Teh.Boea rukken communistische
strijdkrachten naar Sianfoe op.
Sovjet-Rusland steunt de muiters
niet.
Het telegraaf-agentschap der Sov
jet-unie is gemachtigd te verklaren,
dat de berichten van Japansche zij
de, dat Maarschalk Tsjang Soe Li
ang in zijn actie zou worden ge
steund door de Sovjet-unie onjuist
zijn.
Het is niet juist, dat Tsjang met
de Sovjet-unie een of- en defensief
verbond heeft gesloten.
De houding van Japan.
Minister Arita heeft met de vooraanstaan
de ambtenaren van het Japansche ministerie
van buitenlandsche zaken een bespreking
gehouden naar aanleiding van de gebeurte
nissen in Noord-China. Men was het er
over eens, dat de Japansche regeering voor-
loopig een afwachtende houding moet aan
nemen en elke positieve actie moet vermij
den. Een uiteindelijke beslissing zal heden
in een conferentie van de ministers van
buitenlandsche zaken, oorlog en marine wor
den genomen.
Moeilijk is thans reeds te voorspellen wat
het resultaat zal zijn van het gebeurde.
Tsjang-Kai-Sjek is de man, die in de
laatste jaren China's weermacht heeft ver
sterkt en de economische opbloei heeft we
ten te bevorderen.
Als de extremisten de leiding in handen
krijgen behoort een oorlog met Japan niet
tot de onmogelijkheden.
De toestand is echter nog te verward om
conclusies te trekken.
Zeker is echter wel, dat Tsjang-Sjoe-Li
ang zijn land een zeer slechte dienst heeft
gedaan door de hand te leggen op China's
sterke man, die rustig maar beslist aan
stuurde op een vrijmaking van het groote
Chineesche Rijk.
Duitschland acht een ordelijke
volksstemming in Spanje on
mogelijk. Ook verzoening niet
wel denkbaar.
Zaterdag is het Duitsche antwoord op het
memorandum van Engeland en Frankrijk
over den toestand in Spanje overhandigd.
Hierin wordt verklaard, dat de Duitsche
regeering evenals beide voorgenoemde re
geeringen wenscht, dat zoo spoedig moge
lijk in Spanje de vrede weerkeert en zij is
bereid alle maatregelen te steunen, welke
werkelijk geëigend zijn om hieraan mede te
werken.
Wat betreft de voorstellen inzake de niet-
inmenging wijst de Duitsche regeering er
op. dat zij steeds heeft voorgesteld de maat
regelen tot het verhinderen van het vertrek
van vrijwilligers uit te breiden. De mo
gendheden hebben hiertoe niet kunnen be
sluiten, hetgeen zeker bijgedragen heeft
tot het verscherpen van den toestand in
Spanje. Of het algemeene verbod van ie
dere directe of indirecte interventie in
Spanje ook onder de huidige omstandig
heden nog tot het gestelde doel kan leiden
moet helaas twijfelachtig schijnen.
Dit behoeft ten aanzien van de algemeen
bekende rol welke buitenlandsche elemen
ten in steeds grooter mate bij de anar
chistische actie in Spanje gespeeld hebben
en nog spelen, geen nadere aanduiding. De
Duitsche regeering is evenwel bereid in de
Londensche commissie aan alle besprekin
gen dienaangaande deel te nemen.
Zij is evenwel van oordeel, dat het ver
bod van directe of indirecte interventie als
een geheel moet worden beschouwd.
De gedachte aan een gemeenschappelijke
bemiddelingsactie verdient volgens de Duit
sche regeering alle sympathie. Door de er
kenning van de „nationale regeering" heeft
de Duitsche regeering tot uitdrukking ge
bracht, dat zij naast deze regeering geen
andere factor in Spanje ziet, welke nog
aanspraak zou kunnen maken op het ver
tegenwoordigen van het Spaansche volk.
Een verzoening met de andere partij is niet
wel denkbaar in verband met de wreed
heden, welke hier zijn bedreven. De Duit
sche regeering ziet niet hoe in Spanje een
ordelijke volksstemming gehouden zou kun
nen worden, doch als de andere mogendhe
den bruikbare voorstellen kunnen doen, dan
is de tDuitsche regeering gaarne bereid
hieraan mede te werken.
Overeenkomst geteekend.
De vertegenwoordigers der Staten, die
deelnemen aan de werkzaamheden der con-
fentie van Buenos Aires hebben een pan
Amerikaansch pact onderteekend tot organi
satie van den vrede. Het pact zal ter ratifi
catie worden voorgelegd aan de parlemen
ten der landen, die het hebben geteekend
en het zal in ieder afzonderlijk geval direct
na de ratificatie van kracht worden.
Resumé van het pact.
De voornaamste artikelen van het pact
houden in:
1) Zoodra de vrede van Amenkaansche
republieken zal worden bedreigd, zal iedere
regeering van een Amerikaansche republiek,
welke het pact van Briand en Kellogg of
het verdrag van verzoening en niet-inmen
ging van 1033 of een dezer verdragen heeft
geteekend, in overleg moeten treden met
andere regeeringen van Amerikaansche re
publieken, die dan zullen beraadslagen met
het doel de beste middelen voor vreedzame
samenwerking te vinden.
2) In geval van oorlog of staat van oor
log tusschen Amerikaansche naties, zullen
de regeeringen van de Ameri
kaansche republieken, die ter huidige con
ferentie vertegenwoordigd zijn, direct moe
ten overgaan tot wederzijdsch overleg en
gedachtenwisselingen om de verplichtingen
vast te stellen, welke uit bovengenoemde
overeenkomsten voortvloeien, zoomede de
aspecten van internationaal recht en de me
thodes van vreedzame samenwerking.
(Jn geval van een oorlog buiten Amerika,
wélke evenwel den Amerikaanschen vrede
bedreigt, zullen de beraadslagingen moeten
worden uitgebreid om de methodes te kun
nen bepalen, welke den Amerikaanschen
republieken de mogelijkheid zullen geven
eventueel samen te werken, indien zij dat
zouden wenschen, aan een actie, welke
beoogt den vrede op het Amerikaansche
vasteland te waarborgen.
Begeleidend protocol.
Het pact wordt gevolgd door een protocol,
dat vermeldt, dat Amerikaansche regeerin
gen, in het verlangen het welzijn van den
vrede te verzekeren en de gewoonte van in
menging ter zijde te stellen, verklaren, dat
geen enkele natie 't recht heeft zich direct
of indirect te mengen in de binnen- of bui
tenlandsche aangelegenheden van eenige
andere natie.
Amerikaansch hof van interna
tionale justitie?
De delegatie van Panama ter pan-Ameri-
kaansche conferentie heeft voorgesteld een
inter-Amerikaansch' hof van justitie op te
richten, bestaande uit negen leden, voor vijf
jaar gekofcen uit juristen, die het internatio
nale recht beheerschcn.
Dit Hof zou dan de strijdvragen tusschen
de Staten kunnen beslechten, indien deze
niet langs diplomatieken weg kunnen wor
den geregeld.
In een slótartikel wordt voorgesteld, dat
ook Canada zich hierbij aansluit.
De gevangenneming van Tsjang
Kai Sjek. Versterking van de
niet-inmenging in Spanje.
Er is nieuwe dreiging in het Verre Oos
ten. Het bericht van de gevangenneming
van Tsjang Kai Tsjek, de 'opperbevelheb
ber van de legers der Centrale Chineesche
regeering en feitelijke dictator van het
grootste deel van China, kan ernstige gevol
gen hebben voor het behoud van den vrede
in het Verre Oosten.
De achtergrond van deze gevangenne
ming is namelijk de ontevredenheid over het
te slappe optreden van Tsjang Kai Tsjek te
genover Japan. Japan, men weet het, heeft
zich vrijheden tegenover China veroorloofd,
die de perken van het fatsoen verre over
schrijden. Wij hebben maar te herinneren
aan het brutale in bezit nemen van Mant-
sjoekwo. Dat' heeft bij velen groote verbitte
ring gewekt en men wenscht Japan daar
voor te straffen. De gevangenneming zou
zijn geschied door maarschalk Tsjang Sjoe
Liang, die door zijn troepen daartoe ge
dwongen zou zijn. De zoon van dezen maar
schalk eischt een nationale reorganisatie en
een onmiddellijke oorlogsverklaring aan Ja
pan. De staat van oorlogsgevaar is te Nan-
kin afgekondigd.
Nu wordt de pap wel nooit zoo
heet gegeten als ze opgediend wordt,
maar dat het gevaar van een oorlog
tusschen China en Japan niet denk
beeldig is, bewijst ook de ernstige be
zorgdheid te Tokio, waar men te ken
nen heeft gegeven dat de Chineesch-
Japansche betrekkingen zeer gespan
nen zouden worden als maarschalk
Tsjang Sjoe Liang er in slaagde de
regeering te Nanking zijn program
ma van strijd tegen Japan op te drin
gen.
De muiterij zou het gevolg zijn van een
bevel van Tsjiang Kei-sjek, tot verplaatsing
van zekere troependeelen, die gemeene zaak
maakten met de communisten. De muiters
zijn n.1. communisten, al zou men ze dan,
gezien hun streven tegen Japan, moeten be
titelen als „nationalistische" communisten.
We wachten nu maar weer af wat de ko
mende dagen ons voor nieuws uit het Verre
Oosten brengen.
De Volkenbond heeft een nieuw „wan
hopig geval" te behandelen gekregen. En
wel de behandeling van den Spaanschen
oorlog. De Spaansche minister van buiten
landsche zaken heeft n.1. den Volken
bondsraad in buitengewone zitting bijeen
laten roepen, om de zaak van den burger
krijg door het Volkenrecht te laten beslis^
sen.
Italië is echter weggebleven en Duitsch
land is evenmin vertegenwoordigd te Ge-
nève, zoodat men al heel weinig positiefs
kon bereiken. Deze beide landen immers
staan tegenover de nog steeds bestaande
linksche regeering en zij zullen dus iedere
beslissing, die ten gunste van deze regee
ring zou worden genomen, voor kennisge
ving aannemen.
Genève heeft dan ook niet veel meer kun
nen doen dan een resolutie aannemen,
waarin het een versterking van de niet in
menging bepleit en waarin het zich uit
spreekt voor internationale bijstand bij den
wederopbouw van Spanje.
Theoretische beslissingen, die practisch
weinig te beteekenen zullen hebben.
Berichten van redding berusten
op oen misverstand.
De berichten, dat de beroemde Fransche
vlieger Jean Mermoz, die sedert eenige
dagen met de vliegboot Croix du Sud wordt
vermist, op het Zuidelijk deel van den At-
lantischen Oceaan door de Alcantara zou
zijn opgepikt en in leven zou zijn, kunnen
niet worden bevestigd.
Het Braziliaansche ministerie van ma
rine deelt mede, dat op het dringende ver
zoek van den Franschen ingenieur Couzi-
net, die momenteel te Rio vertoeft, naspo
ringen worden gedaan op den Oceaan, om
te trachten Mermoz te vinden. Couzinet
vroeg alles in het werk te stellen om Mer
moz, die „130 mijl ten oosten van St. Pier-
re en St. Paul dreef' te redden.
Het ministerie gaf draadloos opdracht
aan alle schepen in deze streken te zoeken
en waarschuwde alle vliegvelden en radio
stations. Het vaartuig van den hydrogra-
fischen dienst „Jeso Bonifacion" week van
zijn weg af.
Couzinet verklaarde, dat hij twee tele
grammen heeft ontvangen, waaruit bleek,
datr adio-peilingen doen vermoeden, dat de
„Croix du sud" 200 K.M. ten oosten van de
rots St. Piere dreef en daarom heeft hij het
ministerie van marine verzocht onmiddel
lijk te zoeken.
Het schijnt, dat het misverstand is ont
staan op het Braziliaansche ministerie van
marine, tengevolge van de aanduidingen,
welke ingenieur Couzinet gaf ten aanzien
van het punt, waar het vliegtuig zou kun
nen zijn gedaald, als resultaat van zijn
onderzoekingen.
Of statuut onder controle van
den Volkerenbond?
De Turksche ministerpresident Ismet Ino-
noe heeft, sprekende over de mogelijkheden
betreffende Sanfljak, o.m. gezegd: „Turkije
vraagt de onafhankelijkheid van Sandjak.
Zoolang dit vraagstuk niet is opgelost, ach
ten wij het noodzakelijk, dat in deze zone
veiligheidsmaatregelen worden genomen.
Onze zenuwen zijn zoo gespannen, dat ge
beurtenissen, die zich plotseling zouden
voordoen, ongewenschte gevolgen zouden
kunnen hebben. Het is dus van belang, dat
een staat van veiligheid in de zone van
Sandjak wordt geschapen, opdat de onder
handelingen in een rustige sfeer gevoerd
kunnen worden".
Onder volkenbondscontrole
Het schijnt, dat de Turksche regeering
niet voornemens is de onafhankelijkheid
van Sandjak en Alexandrette te verzoeken,
doch aan een autonoom statuut onder con
trole van den Volkenbond, ongeveer als
Danzig.
Alexandrette zal dan een zuivere handels
haven blijven.
De debatten over deze kwestie zullen he
den in den Volkenbondsraad beginnen.
Thans officieel gesanctionneerd.
De ministerraad heeft de veertigurige
werkweek goedgekeurd. Deze maatregel be
vestigt slechts een sedert jaren in Italië be-
staanden toestand, waarbij door het sluiten
van collectieve arbeidscontracten de ar
beidstijd reeds tot veertig uur per week was
verminderd.
FASCISTENVERGADERING
IN STRAATSBURG VERBODEN.
De vergadering, welke de Parti social fran
cais gister in de groote tentoonstellingszaal
van Straatsburg zou houden was verboden
en kon niet plaats hebben.
Alleen enkele leiders waren vereenigd aan
een diner. Talrijke aanhangers zochten toe
gang te krijgen tot de zaal waar het diner
werd gehouden, doch de politie beletten hen
de toegang.
Na het diner trachtten eenige leden van
de partij te demonstreeren, doch zij werden
door de politie uiteen geslagen. Hierbij werd
een commissaris licht gewond.
GEARRESTEERDE REXISTEN
VRIJGELATEN.
Na drie dagen in hechtenis gehouden te
zijn, gedurende welke zij herhaalde malen
werden verhoord, en geconfronteerd, zijn
de drie redacteuren van de rexistische
„Pays Reël", die gearresteerd waren in
verband met de verdwenen documenten
uit het dossier van de rechtbank inzake de
wapensmokkel, weer op vrije voeten ge
steld:
6 milliard goud naar Fort Knox.
Zoodra de kerstdrukte voorbij zal zijn,
zal het Amerikaansche ministerie van fi
nancien 6 üiilliard dollars aan goud van
New York en Philadelphia laten overbren
gen naar Fort Knox (Kentucky) een ver
sterking, welke speciaal voor het bewaren
der goudschatten is ingericht.
Verscheidene bladen melden, dat de Por-
tugeesche apotheker Antonio Franco een
middel tot genezing van melaatschheid zou
hebben ontdekt.
Het zou een „plaatselijke" behandeling
betreffen, welke met inwendige behandeling
zou gepaard gaan.
Franco zou met zijn geneeswijze, welke
eenige maanden duurt, goede resultaten heb
ben verkregen. Verscheidene gevallen vdn
volkomen genezing zouden door het bacte
riologisch instituut te Lissabon zijn inge
schreven.
