Texel in 1936»
Donderdag 31 December 1936
Heldersche Courant
Glorine bleekt witter
De Marinewerf in 1936
De Marine-Luchtvaart
dienst in 1936*
Zet het oude jaar uit met
een abonnement op de
Heldersche Courant.
U blijft dan op de beste
en snelste wijze op de
hoogte niet alleen met
alle gebeurtenissen uit
Uw eigen omgeving,
maar ook met die uit het
binnen- en buitenland.
Al zal ook ditmaal het verslag over het
afgeloopen jaar verre van rooskleurig zijn en
is 1935 voor Texel nog lang geen voorspoedig
jaar en zelfs geen goed jaar geweest, toch valt
niet te ontkennen, dat in enkele bronnen van
inkomsten eenige, zij het ook geringe verbe
tering valt te constateeren, vooral in de tweede
helft van het jaar. Dezen keer kunnen we dus
voor het eerst na vele jaren weer eens zeg
gen: „het jaar 1936 was beter dan zijn
voorgangers". Moge het nu in steeds stijgende
lijn zoo voortgaan en er in de komende jaren
opbloei in alle bedrijven zijn.
Bevolking.
De bevolking van Texel bereikte een onge
kende hoogte Reeds vele jaren hoopte men,
dat zij boven de 8000 zou stijgen, doch tot
heden werd dit aantal nooit bereikt. Thans
echter, nu het aantal inwoners, dat 1 Jan.
7981 bedroeg, dit jaar met 72 steeg, kunnen
we mededeelen, dat we de 8000 reeds ver te
boven zijn en Texel 8053 inwoners telt. Van
eenige hulde voor de 8000ste inwoner(ster) is
echter geen sprake geweest. Het feit is ge
heel onopgemerkt voorbijgegaan.
Gemeentebestuur.
In het bestuur dezer gemeente kwam geen
enkele wijziging.
De Raad kwam 9 keer in vergadering bijeen
en wel: 25 Januari, 9 April, 8 Mei, 27 Juni,
24 Juli, 10 September, 9 October, 4 December
en 11 December.
Vooral met het oog op het ernstige vraag
stuk der werkeloosheid, was de grootste zorg
van het gemeentebestuur om financieel de
eindjes aan elkaar te knoopen. Belangrijke be
sluiten moesten worden genomen en tot uit
voering van groote werken worden besloten
ten einde de werkloozen van arbeid te voor
zien.
De Gemeente-rekening over 1935 kon in de
vergadering van 12 September voorloopig
worden vastgesteld, sluitend met een batig
slot voor den gewonen dienst van 5830.18 en
voor den kapitaaldienst van 15198.47.
Teneinde de rekening 1936 te doen sluiten
moesten tal van bezuinigingen worden inge
voerd en zoo de rekening 1936 zal sluiten met
een batig slot, zal dit stellig niet groot zijn.
25 Januari nam de Raad het besluit tot
invoering van een „Vermakelijkheidsbelas
ting". De opcenten op de Gemeentefondsbelas
ting werden in de vergadering van 9 April
gesteld op 75. Den 24en Juli werd een nieuwe
verordening vastgesteld op de heffing van het
schoolgeld.
In de raadsvergadering van 9 Oct. werd de
gemeente-begrooting voor 1937 aangeboden en
11 Dec. vastgesteld. Hierop zou, niettegen
staande de zoo scherp mogelijke raming der
posten een tekort ontstaan van 7000.Tot
dekking van dit tekort werd 11 Dec. besloten
de opcenten op de Personeele belasting te ver-
hoogen met 25 en tot invoering van een
rioolbelasting. Op deze wijze gelukte het de
Begrooting 1937 sluitend te maken.
Texelsche Electriciteit Maatschappij.
De uitkomsten van bovengenoemde Maat
schappij, waarvan de gemeente Texel bijna de
eenige aandeelhoudster is, waren vorig jaar
buitengewoon gunstig. De bruto-winst van de
rekening 1935, die in de Raadsvergadering
van 23 Juli werd goedgekeurd, bedroeg
48047.55.
Den 8 Mei hechtte de Raad goedkeuring aan
het besluit van het bestuur van de T.E.M. tot
belangrijke verlaging van de tarieven voor
stroomlevering en een vermindering van
2000.— per jaar der vergoeding voor straat
verlichting. Een en ander zal een mindere op
brengst geven van 16000.
In dezelfde vergadering werd aan het tech
nisch lid van den Raad van Commissarissen
van de T.E.M., den heer Ir. Bruins, een hono
rarium toegekend van 280.per jaar.
Werkloozenzorg.
De werkloosheid was ook dit jaar nog zeer
groot, vooral in het voorjaar. Tot voorziening
in de behoefte aan werk heeft het gemeente
bestuur verschillende besluiten moeten nemen
o.a. werd 9 Januari besloten tot aanleggen
van een nieuwen inlegdijk aan Texels Noord
oostpunt. Den 9 April werd besloten tot ver
breeding van den weg tusschen Den Haag en
de Staatsbosschen en tot het laten uitvoeren
van tochtslooten-verbeteringen voor het wa
terschap „De Dertig Gemeenschappelijke Pol
ders", 10 September nam de Raad het besluit
belangrijke werken n.b. de R.K. te Oudeschild
door de werkloozen te laten verrichten. Een
groot deel dezer werken is nog niet uitge
voerd.
Den 8sten Mei werd op aandringen van den
Min. van Soc. Zaken voor Texel een steun
regeling ingevoerd voor werkloozen. Van de
post „werkverschaffing" werd een bedrag van
20.000 overgebracht naar een post „Steun
regeling".
Op 13 December waren bij de arbeidsbemid
deling ingeschreven 552 personen, (vorig jaar
omstreeks denzelfden tijd 620)Hiervan waren
bij de werkverschaffing ingedeeld 447 (vorig
jaar 470).
De uitgaven voor de werkverschaffing be
naderen die van vorig jaar. In het voorjaar
was de werkloosheid zeer groot, doch in het
najaar aanmerkelijk minder dan in 1935, zoo
dat het gemeentebestuur den toestand iets
hoopvoller gaat inzien.
Kerkelijk Leven.
Den 20 September werd Ds. E. Kok beves
tigd tot predikant bij de Geref. Kerk H.V. te
Oosterend. Overigens kwam in de leiding der
verschillende kerken op Texel geen verande
ring.
12 Maart werd te Den Burg het eerste ge
bouw voor het Leger des Heils geopend me.
een plechtige Godsdienstoefening.
13 en 14 Mei bracht Z.H. Exc, den Bis
schop van Haarlem zijn vijfjaarlyksch bezoek
aan Texel en werd daarbij op gebruikelijke
wijze ingehaald en uitgeleide gedaan door een
eerewacht van ruiters.
Den lsten Juni werd in de duinvallei te De
Koog de 24ste zendingsdag gehouden.
7 Juni haalde een eerewacht van fietsenden
den Neomist C. Graaf in, die 8 Juni in de
R.K. Kerk te Den Burg zijn eerste plechtige
H. Mis opdroeg.
15 Augustus. Kapelaan Van Schijndel van
Den Burg werd verplaatst naar Beverwijk en
in diens plaats te Den Burg aangesteld de
Eerw. Heer Kap. Grend.
30 Aug. De eerw heer Berger, Cand. bij
de Geref. Kerk te Oosterend, neemt wegens
vertrek afscheid van zijn gemeente te Oos
terend en Den Burg.
6 November. Ds. A. Vis, Doopsgezind pre
dikant te Burg-Waal en Oosterend promo
veert te Amsterdam tot Doctor in de Theo
logie.
Landbouw en VeeteJt.
Veeteelt. Van de goede uitkomsten van dit
bedrijf hangt voor een groot deel de welvaart
van ons eiland af. In het begin van het jaar
werden de schapenhouders zeer verontrust,
toen op een paar boerderijen de gevreesde
„Schapenschurft" was uitgebroken. Dank zij
zeer ernstige en afdoende maatregelen werd
deze ziekte tot een paar boerderijen beperkt
en wist men bij latere gevallen uitbreiding
eveneens te voorkomen.
Over het algemeen was de schapenhouderij
vrij wat beter dan in 1935, hoewel nog in geen
enkel opzicht van een goed paar voor dit be
drijf kan worden gesproken. De lammeren-
prijzen waren gemiddeld 3.50 per stuk hoo-
ger dan vorig jaar. De aanvoer en prijzen op
de zes groote voorjaars lammerenmarkten
waren:
18 Mei 4287 lammeren prijzen 7.5011.25.
25 6833 6.50—10.50
2 Juni 4869 6.009.00
8 4231 6.50— 9.50
15 2583 6.00— 7.50
22 2461 5.00— 7.50
In 1935 waren totaal aangevoerd op deze
markten: 23165 lammeren, de prijzen bedroe
gen toen van 3.50 tot 7.
Voor oude schapen betaalde men in 1936
eveneens gemiddeld 2 gulden meer per stuk,
terwijl de wolprijzen belangrijk stegen. In 1935
bracht de wol ten hoogste 55 cent per kg op
en dit jaar liepen de prijzen op tot 1.
Ook de uitkomsten van de rundveehouderij
waren beter, de weiderij leverde gunstiger
resultaten op, terwijl de gemiddelde melkprijs,
die vorig jaar 3% bedroeg, thans tot boven
4 cent is gestegen. De varkenshouderij was
door de hooge voederprijzen niet best te noe
men.
Een tegenvaller was het, dat door de aan
houdende regens in Juli aan de hooioogst
groote schade werd. veroorzaakt,, en ook,, dat
de voederprijzen hooger waren. Over het alge
meen waren de resultaten toch vrij wat beter.
7 September werd een uitstekend geslaag
de fokveedag gehouden, waarop de bloem van
Texels wolveestapel werd aangevoerd. H.M.
de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana stelden
medailles en T.E.S.0. een wisselbeker be
schikbaar.
Bloembollen. Ook hiervan waren de uitkom
sten beter te noemen, vooral de Dubb. v.
Sion's waren veel beter in prijs; aanvankelijk
was men van meening, dat ook de Golden
Spur's, die met de Dubb. v. Sion's de op
Texel meest geteelde bollen zijn veel hooger
in prijs zouden stijgen. Dit viel echter tegen,
de prijzen waren evenwel toch iets beter dan
vorig jaar.
Granen. Tarwe. Als gevolg van de slechte
weersgesteldheid, vooral in het begin van Juli,
was de opbrengst van de meeste bebouwde
akkers veel minder. Haalde men in 1935 van
1 ha ongeveer 55 hl tarwe, thans kon men
slechts even meer dan 40 hl hiervan oogsten.
De prijzen waren ongeveer gelijk aan vorig
jaar. De regeeringstoeslag was 1 gulden min
der.
R o g g e. De opbrengst hiervan was even
eens lager dan in 1935.
Haver. Deze teelt was verreweg de beste.
De opbrengst was niet minder dan vorig jaar,
meestal zelfs iets hooger.
S t r o o. De strooprrjzen waren hoog en er
was veel vraag. Thans wordt betaald 8 gulden
per 1000 kg, terwijl vorig jaar slechts 4 gul
den werd betaald.
Eieren.
De Texelsche Eierenveiling over het jaar
1936.
De prijzen der eieren waren over het jaar
1936 gemiddeld ruim 41 cent per honderd
stuks hooger dan over het jaar 1935.
Deze verhooging van prijs wil hiermede
niet zeggen dat de toestand voor onze pluim
veehouders beter is geworden. Integendeel, ge
zien de sterk verhoogde prijzen van de gra
nen, alsook van de andere grondstoffen be-
noodigd voor het ochtendvoeder is de toestand
inplaats van rooskleuriger nog veel slechter
geworden. Vooral de laatste paar weken ge
ven sterk verlaagde prijzen te zien tegenover
het vorige jaar in dezelfde periode.
Onze aanvoer bedroeg tot en met 21 De
cember in totaal 2.933.456 stuks.
De aanvoer over 1935 bedroeg in totaal
3.469.975 stuks.
Door de slechte uitkomsten lijkt het wel of
op Texel de pluimveehouders er meer toe over
gaan om hun bedrijven in te krimpen.
De financieele resultaten over het afgeloo
pen jaar zijn voor onze vereeniging, gezien de
vele moeilijkheden, niet ongunstig.
De toestand onzer vereeniging mag als ge
zond worden beschouwd.
Visscherij.
Over de visscherij valt voor Texel al heel
weinig goeds te vermelden. De drooglegging
van de Zuiderzee is voor de visschersbevolking
van Texel funest geweest, waardoor bijna
geen enkele tak van dit eens op Texel zoo
bloeiend bedrijf, meer loonend is. Een des
kundige op dit gebied verstrekte ons hier
over welwillend de volgende inlichtingen:
Paling. De vangst van deze visch is zeer
slecht. Hoewel weinig voorspeld kan worden
wat of de toekomst zal brengen, is men toch
algemeen van oordeel, dat na de afsluiting
van de Zuiderzee, de palingvangst geen enkel
perspectief meer biedt.
Steegras. Zoowel het maaien als het vis-
schen hiervan behooren tot het verleden. Al
wordt dikwijls verondersteld, dat een ziekte
in het zeegras hiervan de schuld is, de oor
zaak zal wel hierin liggen, dat door de sterke
vloeden de vruchtbare en noodzakelijke groei-
of teeltlaag is verdwenen. Hoogstwaarschijn
lijk zal hier wel zelden zeegras meer worden
gezien, hetgeen voor Texel een groote ramp
beteekent.
Haring en Geep. De uitkomsten van de
vangst op haring en geep waren zoo slecht dat
het visschen hierop wel spoedig geheel ge
ëindigd zal zijn.
Garnalen. De contigenteering is voldoen
de voor een behoorlijke broodwinning. Geluk
kig zijn in de laatste helft van het jaar veel
garnalen gevangen, die voor de drogerij be
stemd waren. Dit laatste gaf de garnalen-
viscsherij nog tamelijk veel voordeel, zoodat
het een met het andere toch nog gunstige
resultaten opleverden.
Wulken. Gedurende het eerste kwartaal
van het afgeloopen jaar werd door Brussel
weinig afgenomen, terwijl de prijzen laag
waren, in het laatste kwartaal zijn de wulken
gevischt en verkocht onder een door ae regee
ring vastgestelden minimum prijs. Door het
stormachtige weer van het najaar was de aan
voer echter gering. De uitkomsten waren dan
ook onbevredigend.
Middenstand.
De middenstand leed nog steeds onder den
slechten economischen toestand, waardoor zoo
wel landbouwers als arbeiders niet in dier
voege kunnen koopen als voor dezen stand
noodzakelijk zou zijn. Alleen gedurende de
Baleroweek, door den Middenstand georgani
seerd en die juist samenviel met den val van
de gulden, maakten vele middenstanders
goede zaken, doch verder heerschte over het
algemeen slapte in de meeste Middenstands-
bedrijven.
Onderwijs.
Den 9 Februari trof Texel een gevoelige
slag door het overlijden op 52-jarigen leeftijd
van den heer H. Klimp, den sympathieken
directeur van de Lagere Landbouwschool te
Den Burg.
Den 23 April werd de heer E. v. d. Ban te
Reewijk benoemd tot directeur aan de L.
Landbouwschool.
27 Mei nam mej. J. Kikkert, onderwijzeres
aan de O.L. school te Zuid-Eierland, wegens
huwelijk afscheid van hare leerlingen. Den
27 Juni werd tot onderwijzeres te Zuid-Eier
land benoemd: nej. P. v. d. Berg te Haarlem.
27 Juni werd aan den heer J. Mak, onder-
'wijzèr aan dè O.L. school te De Koog, na een
40-jarigen diensttijd eervol ontslag verleend,
in dezelfde vergadering besloot de Raad dezer
gemeente de betrekking van vakonderwijzeres
aan deze school op te heffen en aan mej. J.
Maas als zoodanig ontslag te geven.
24 Juli werd aan den heer J. P. Rond, ont
slag verleend als hoofd der school te De
Koog, en benoemd tot onderwijzeres te de
Koog mej. C. M. Mulders te Baarland. Op den
zelfden datum benoemde de Raad tot onder
wijzeres te De Cocksdorp mej. C. H. L. Grolle.
Begin October werd de heer Zuidema, hoofd
der school te Oosterend, als zoodanig over
geplaatst naar de Koog. Dee vacature te
Oosterend is nog steeds geen ander hoofd
benoemd.
Vreemdelingenverkeer.
Het groote vreemdelingenverkeer was voor
Texel opnieuw een steunpilaar in deze moei
lijke tijden. Vele ingezetenen, die door de
slechte bedrijfsuitkomsten hun inkomsten tot
een minimum bedrag zagen beperkt, konden
deze, dank zij het drukke vreemdelingenver
keer nog op de een of andere wijze zoodanig
opvoeren dat zij zich wisten staande te hou
den.
Het bezoek aan Texel, hoewel iets minder
dan in 1935 was nog zeer groot. Met de Pink
sterdagen werden door de booten van T.E.S.O.
vervoerd van Zaterdag vóór Pinksteren tot en
met den Tweeden Pinksterdag: 2923 per
sonen, 889 rijwielen, 49 auto's en 22 motoren.
In 1935 waren deze getallen: 3148 personen,
1128 rijwielen, 61 auto's en 72 motoren.
Als gevolg van de zeer ongunstige weersge
steldheid in den voorzomer begon de groote
toeloop van gasten dit jaar zeer laat en kon
men eerst in Augustus spreken van het
„Hoogseizoen".
In de maanden Juli en Augustus werden
door de booten van T.E.S.O. van en naar Texel
vervoerd: 53797 personen. In 1935 was dit aan.
tal 665 hooger.
Door den slechten Nazomer eindigde 't bad
seizoen vroeger dan andere jaren.
T.E.S.O. De vruchten van het drukke
vreemdelingenverkeer plukte weer in de eer
ste plaats de N.V. Tex. Eig. Stoomb. On-
dernem., die van haar kant Texel weer bij
stond met het verleenen van subsidie voor de
uitvoering van verschillende werken ter be
vordering van het vreemdelingenverkeer, zoo
als het aanleggen en verbeteren van wegen en
fietspaden, welke werken de gemeente anders
niet had kunnen laten uitvoeren.
Het winstsaldo van T.E.S.O. bedroeg, vol
gens de in de jaarvergadering van 6 Maart
van aandeelhouders overlegde rekening
16.261.99 (vorig jaar was dit 17.768.52).
De aan T.E.S.O. toebehoorende Jeugdherberg
Panorama werd verkocht aan de N.V. Mij. v.
Jeugdherbergen, te Amsterdam.
Storm en Hoogwater.
Storm. Bij de zware stormen, die in het
najaar ons land teisterden, strandde bij de
Texelsche kusten geen enkel schip, de red
dingbooten hebben geen enkele maal behoe
ven uit te varen voor de redding van schip
breukelingen.
Hoog water. Bij de zware stormen, die in
het najaar ons land teisterden, strandde bjj
de Texelsche kusten geen enkel schip, de red
dingbooten hebben geen enkele maal behoeven
uit te varen voor de redding van schipbreuke
lingen.
Hoog water. Bij verschillende stormgetijden
steeg het water meermalen verontrustbarend
tegen de Texelsche duinen en dijken. De boot-
dienst TexelDen Helder moest zelfs eenige
diensten achterwege laten als gevolg van den
hoogen waterstand
Den lsten December steeg het water zoo
hoog als hier in geen 40 jaren was geregis
treerd. Deze stormvloed was noodlottig voor
den dyk van den polder „De Eendracht",
waarin niet minder dan 28 groote gaten sloe
gen en die dreigde te bezwijken. Na een ang-
stigen nacht, waarin met bovenmenschelijke
krachten werd gewerkt, wist men echter den
dijk voor doorbraak te behoeden. Thans wordt
den dijk daar zoodanig hersteld, dat men
voorloopig geen doorbraak behoeft te vreezen.
Sport.
Vorig jaar konden wij in ons jaaroverzicht
van Texel spreken van bloei in bijna alle
takken van sport; in 1936 is dit evenwel
geensgins meer het geval geweest, wel staat
de voetbalsport op alle dorpen nog volop in de
belangstelling, is de zwemsport in een geheel
andere baan geleid en maakt de gymnastiek-
vereeniging „Texel" een sterke bloeiperiode
mee, doch daar tegenover staat, dat de Texel
sche Korfbalbond zoo langzamerhand den weg
gaat van reeds zoo vele vereenigingen hier,
men hoort er niets meer van, terwijl de korf
balclubs op de verschillende dorpen van Texel
evenmin teekenen van leven geven De oorzaak
hiervan moet worden gezocht in de geringe
belangstelling van het publiek voor deze
sport, waardoor de finantiëele offers voor de
korfballers te hoog worden.
De tweede tak van sport, die een slapend
bestaan lijdt, is de paardensport; wel zijn er in
onze gemeente verschillende zeer goede rui
ters en enkele niet minder goede amazone's,
doch geoefend wordt er niet meer en de van
ouds bekende Paardensportdagen bleven in het
afgeloopen jaar achterwege.
Gebloeid heeft, zooals we reeds hierboven
mededeelden, de gymnastiek - vereeniging
„Texel". Het aantal leden is gestegen, vooral
de damesafdeeling mocht zich in grooten bloei
verheugen. Bekwame leiders geven zich be
langeloos voor hun moeilijk werk. De zeer
goede uitvoeringen in het voorjaar en ook de
sportdemostraties bij verschillende feestelijk
heden bewezen wel, dat de gymnastiek hier op
hoog peil staat. Het sportfeest, dat hier dezen
zomer in samenwerking met O.K.K. van Den
Helder is gegeven, beloofde veel, doch is
helaas ten deele mislukt door het bizonder
ongunstige weer.
Gebloeid heeft ook in hooge mate de voet
balsport. In het voorjaar stond de kans voor
Texel I, de sterkste club in onze gemeente',
buitengewoon gunstig voor het kampioen
schap,die ten slottp op neutraal terrein te Den
Helder tegen Alkmaar I verloren ging. Dit
seizoen staan de kansen voor de Texelsche
clubs weder goed. Ongeslagen kampioen in de
4e klasse G N.H.V.B. werden reeds de Texel
sche Boys door hun 42 overwinning op
Texel III. De kans op het kampioenschap staat
voor Texel I, na de jongste ovewinning op
B.K.C. eveneens zeer gunstig, temeer daar
N. Niedorp verloren heeft te Oud-Karspel.
Cocksdorp kan ook moeilijk het kampioen
schap in de derde klasse F K.N.V.B. ontgaan;
terwijl Oosterend wel nummer twee zal wor
den in de vierde klasse G.
Texel II en Oudeschild maken het niet zoo
goed dit jaar.
Op den Tweeden Pinksterdag werd door de
Texelsche Boys met eenige plechtigheid een
prachtig nieuw sportveld in gebruik genomen
aan den Hollewalsweg.
De Zwemsport is door de benoeming van een
zwemmeester aan de Schans in een nieuw
stadium gekomen, aan vele leden kon reeds
een zwemdiploma worden uitgereikt. De zwem-
vereeniging gaat sterk vooruit, het aantal
leden is zeer gestegen, terwijl het bestuur
groote plannen heeft voor de toekomst.
Dammen. De Texelsche damclub bloeit
dezen winter zeer; althar.s het ledenaantal
neemt sterk toe. En dat op dit gebied nog
steeds goede krachten wonen, bewees wel de
voor enkele dagen behaalde overwinning in
den bekerwedstrijd tegen de Heldersche Dam
club.
Branden.
Vlammen verteerden meerdere Texelsche
boerderijen, waardoor veel verdween, wat in
ons Texelsche landschap zoo uitnemend paste
en wat niet meer vervangen kan worden
In den nacht van 14 Mei brandde nabij De
Waal de typische Texelsche boerderij, bewoond
door den heer A S. Kikkert, eigendom van den
heer C. Keyser, af.
9 September werd de fraaie boerenhofstede
„Katwijk", in den Prins Hendrikpolder, bijna
geheel door brand verwoest. Ook ging hierbij
een groot deel van den oogst verloren.
19 September ging te Harkebuurt, nabij
Oosterend de Texelsche boerderij, toebehoo
rende aan den heer J. A. Dros te Alkmaar, en
bewoond door den heer P. Breen, geheel door
brand verloren.
12 October verteerden de vlammen de schil
derachtige boerderij in de Laagte, die toebe
hoorde aan den heer Kruijtbosch te Den Haag
en bewoond werd. door de familie Geertsma.
Al deze boerderijen brandden af door onbe
kende oorzaak.
Diversen.
Aan het slot van dit verslag, rest ons nog
in herinnering te brengen, een uitstekend ge
slaagd concours van den bond van Chr. Fan-
faracorpsen, dat met Hemelvaartsdag te Den
Burg gehouden werd, en een fraaie en interes
sante tentoonstelling van oud-Texelsche Pla
ten in het „Glazen paleis" te Den Burg, dezen
zomer gehouden en die den 3 Juli door Mr.
A. F. Kamp, burgemeester van Texel, werd
geopend.
„Schijnt de ion dan. Josepne,
Feller op jouw bleekveld soms 7"
„Nee", zegt trotsch Ma Josepne.
,,'k bleek hun kleertjes met Glorine
Daar kan geen zon en geen gras-
bleek tegen op! Glorine is zoo
zuiver, dat ze bleekt zonder het
goed aan te tasten. De prijs is
slechts 16 cent, voldoende voor
5 flinke wasschen. Neern geen
risico met goedkoope bleek
middelen. Vraag steeds Glorine
het wondermiddel.
HANDELSONDERNEMING EM KA APELDOORN
De aan den Chef der Afdeeling Arsenaal
toegevoegde Officier M.S.D. Ie kl. werd 1
Januari 1936 vervangen door diens rang-
genoot A. Pezie, terwijl de Luitenant ter
zee le kl. S. Visser als Chef der Pyrotech-
nische werkplaats 2 Maart 1936 werd vervan
gen door den Luit. ter zee 2e kl. F. van den
Blink. De Luit. ter zee le kl. S. Visser werd
belast met de functie van Officier der Artil
lerie, in plaats van Luit. ter zee le kl. F. J.
v. d. Poll, die geplaatst werd bij den afbouw
van Hr. Ms. „De Ruijter".
De Luit. ter zee le kl. A. D. A. Peereboom
Voller werd 14 Januari 1936 ter beschikking
gesteld en als Officier van Politie opgevolgd
door den Luit. ter zee 2e kl. A. C. van Versen-
daal, die op 4 Mei 1936 werd vervangen door
Kapitein der Mariniers F. C. W. Michaelis.
De Kapitein ter zee tit. J. A. Kruys werd
7 Mei 1936 als Chef der Afdeeling Arsenaal
vervangen door den Kapitein-Luit. ter zee
A. G. Vromans.
Aan den Hoofdofficier M.S.D. 2e kl. J. H.
Klingen werd 6 Juli 1936 eervol ontslag ver
leend; hij werd bevorderd tot Hoofdofficier
M.S.D. le kl. titulair en vervangen door den
Hoofdofficier M.S.D. 2e kl. W. Morée.
De ingenieur der Marine, Ir. K. de Munter,
werd 1 September 1936 overgeplaatst naar het
Departement van Defensie.
Aan de schepen en vaartuigen der Marine,
van het Loodswezen, de Betonning en Verlich
ting en vaartuigen ressorteerdende onder den
Rijksvaartuigendienst, werden diverse herstel
lingen uitgevoerd. Bovendien werd een nieuwe
Koningssloep aangebouwd benevens diverse
sloepen voor Hr. Ms. „De Ruijter".
In verband met de noodzakelijke eischen,
welke in de eerste plaats in Ned.-Indië aan
den Marine Luchtvaart Dienst gesteld worden,
moesten alhier de verschillende opleidingen tot
vlieger, waarnemer, mitrailleurschutter, vlieg
tuigmaker, enz., met kracht worden aange
pakt.
1936 gaf dan ook, zoowel voor wat de offi
cieren- en onderofficieren-vlieger betreft, als
voor de luitenants ter zee en onderofficieren
uit de verschillende dienstvakken, grootere
aantallen in opleiding te zien.
Eveneens was dit het geval met de mitrail-
leurschutters.
Van de vliegtuigmakers waren 55 leerlingen
in opleiding tot vliegtuigmakersmaat en 13
viiegtuigmakersmaat tot korporaal-vliegtuig
maker.
Eén leerling-onderofficier-vlieger kwam ten
gevolge van een noodlottige val om het leven.
Wat het materieel betreft, werden aan het
einde van dit jaar een serie van 6 nieuwe
overgangs-lesvliegtuigen (Koolhoven F.K. 51)
op De Kooy ontvangen. Verder werd 1 CXI-
W.-catapult-vliegtuig afgeleverd, terwijl van
dit type nog een serie in aanbouw is.
6 T.IV zware bommenwerpers werden voor
Indië afgeleverd, terwijl sindsdien nog een
aantal hiervan in afbouw is.
Ook groote zee-afstandverkenners-bommen
werpers zijn in serie in aanbouw.
De Mok bleef verder ook dit jaar gedurende
alle maanden van het jaar in dienst, hetgeen
in verband met de vergroote opleidingen, vele
proefnemingen en vele gecombineerde oefenin
gen met de vloot, noodzakelijk was.
IftW*
