op cultureel gebied Een „economist"' als oplichter Ds.W* E* M* Eggink te Zuiderwoude door (Vervolg.) 473e STAATSLOTERIJ Algemeens beschouwingen Het is niet voor niets, aldus vervolgd de hr. Ds. Eggink zijn inleiding, dat bij de vraag naar het begrip cultuur, steeds geantwoord werd: ontwikkeling, zonder daarbij te ver melden, de ontwikkeling waartóe! Want dit laatste is eigenlijk het Kaap Hoorn van de heele menschheid. Het gaat hier eigenlijk om niet minder, dan de vraag van goed of kwaad. En dat men de dingen ook ten kwa de kan ontwikkelen, wordt maar al te dui delijk, wanneer wij zien op de vele produc ten van wan-cultuur, die de tegenwoordige tijd oplevert. En daarom is het, dat ik geen genoegen neem met de definitie van cultuur, als zou dat laatste slechts de bloote ontwikkeling der dingen zijn. De vraag, waar het om gaat is: ontwikkeling waartoe. Men moet zeker heid hebben, dat men de dingen ontwikkelt in de richting van het doel, waarvoor zij in deze wereld zijn; of, als men het eens in zui ver abstracten zin wil zeggen, men moet we ten, dat men de dingen doet in zijn leven, naar de bedoeling waarmede ze ons wor den opgegeven. Er was een tijd vol idealisme. Ik ben geen oeconoom van huis uit, al studeer ik er hard in den laatsten tijd, maar ik wil in dit verband toch een voorbeeld aan de geschie denis der oeconomie ontleenen. Ik denk aan Adam Smith. De man van „de welvaart der natiën". Die redeneerde ongeveer aldus: Produceer maar raak. De menschelijke con sumptie zal U wel leeren, hoevele van uwe producten zij hebben wil. Hoe meer van die in vrijheid geregelde en automatisch voldoende geworden productie hoe meer welvaart en meer nieuwe behoef ten, want hoe meer behoeftebevrediging, dus hoe meer nieuwe behoefteschepping, hetgeen weer beteekende hoe meer nieuwe behoefte bevrediging, dus hoe meer productie dat is hoe meer welvaart, enz. enz.! Henri Ford is tegenwoordig ook zoo'n idealist, want die redeneert ook aldus: Korte werktijden en hooge loonen, want in die vrije uren heeft men tijd en gelegenheid om nieuwe behoef ten te krijgen. Dat beteekent nieuwe be hoefte-schepping, meer productie en dus meer welvaart. Ik acht die standpunten uit den booze. omdat alle zin voor de orde die er toch is in deze wereld en omdat alle be grip van de uiteindelijke mogelijkheid der menschelijke productie en vooral van de menschelijke consumptie (want men kan tenslotte niet meer op dan men op kan) aan die begrippen gespeend is. Zoo ongeveer dachten de idealisten der 18de eeuw zich de cultuur ook. De mensch heid moet zich maar raak ontplooien en de natuur moest volop ontwikkeld worden, dan vormde zich vanzelf wel cultuur. Dan kwamen de einddoelen, waartoe de dingen tenslotte ontwikkeld moesten worden, zoo maar voor den dag. Dan werd duidelijk tot welke hoogte de dingen ontwikkeld moesten worden, wilden zij het best bruikbaar zijn. Dus maar raak ontplooien, maar dat noem ik: arbeiden zonder doel. En dit is geen cul tuur. Want cultuur moet zijn doelbewuste ontwikkeling der dingen. Of zooals Prof. Hui- zinga het zegt: Beheersching der natuur. Prof. Aalders noemt het: De natuur onder wetten, hetgeen op hetzelfde neerkomt. Ik zag van die beheersching der natuur verle den week nog een typisch voorbeeld. Gij zult U die koude nog wel herinneren? Welnu, toen ik de pont over het IJ afkwam, stond daar een man, die riep: drie stuivers. Wat vijftien centjes kostte, was een typisch cul tuurproduct. Een stukje uitbuiting der na tuur! De man had nl. aan een balijn twee wollen oorschelpen bevestigd en die kon men zich bij wijze van koptelefoon op het hoofd zetten en aldus zijne ooren beschermen te gen de felle koude. Ziedaar de beheersching der natuur in een harer natuurlijke vormen. Die man verkocht een cultuur-product. De natuur der dingen moet dus in de mensche lijke ontwikkeling tot haar recht komen. Cultuur moet zijn dusdanig, dat de natuur lijke dingen als zij ontwikkeld worden tot hun recht komen, d.w.z. gebruikt worden naar het doel waartoe zij in deze wereld ge geven zijn Het gaat er dus om, om er achter te komen, welk doel men zich stellen moet met de dingen. Doch de idealisten der acht tiende eeuw negeerden dat. Zij leken toch wel erg veel op dat mannetje uit dat kinder versje (wat zit er toch een diepe waarheid in menig kinderversje!), U weet wel: Daar was reis een mannetje en dat wa® niet wijs, die bouwde zijn huisje al op het ijs, en toen wou die maar dat het bleef vrie zen, anders zou hij zijn huisje verliezen. Zulk optreden noemen wij, handelen met als motto: God zegen de greep. Men st<m 7Iv) nauwelijks een doel en indien wel, dan wat voor een! Neen, als men Iets ontwikkelt, dan dient men zich af te vragen of het doel, dat men zich met dien arbeid stelt bereikbaar is, o dit stukje natuur tot cultuur kan worden, of het bruikbaar wordt, of men met die ont wikkeling cultureelen arbeid verricht, &n nu lijkt dat dikwijls van wel. Nietwaar. Als ik doe als Icarus en ik maak Vleugels van was, dan lijkt het alsof ik aan die was cultureele arbeid verricht heh, want als ik Ra vliegen, dan lukt dat (altijd volgens learus-mythe), het lijkt dus wel of die wa voldoet aan het doel, dat ik er aan g;es had, nl. er vleugels uit te maken. Maar moet mij er niet mee in de zon wagen, v. an dan smelt de was. Kom ik wel in de zon dan val ik dus te pletter. Het doel is dus zeer bepaald door de omstandigheden, uat maakt de cultuur dan toch wel tot een zetr Redetermineerde zaak, d.w.z. tot een za waarbij het alleen gaat om de "Nwevkinp. die bepaalde arbeid heeft. Dit is t ook_in< - daad. De cultuur is absoluut bepaald dooi de omsiandigbeden waaronder de oritwiKKP- 'ing (de arbeid) geschiedt. Het gaatom cF doeleinden, die men zich stelt. Da, wij eg woordig zitten met zoo hopelooze. cultuur- Verwording, cultuurbederf, verdwazing (ko om in een cultuurchaos) komt, omdat wij, ■waar de cultuur toch zoo gebonden is aan de omstandigheden, wat den een het nut tigst is, willekeurig willen toepassen voor een ander. En dan branden wij onze vingers (warm water). Dat zien wij ook ten platte- lande, waar wij schier hopeloos overeind zit ten met cultuurverwording. Daar is een feest. En dan trekt mij daar een gezond boe renmeisje, dat forsch uit de kluiten gewas sen is en dat omderwille van het klimaat altijd vrij dik gekleed is en dat van het mel ken en het wasschen of boenen nogal ge spierde ietwat beenige en vooral roode ar men heeft, een baljapon aan, waarvan men niet begrijpt, dat zij er niet onmiddellijk long ontsteking in krijgt, omdat voor dat japon netje, dat geschikt is voor het frêle stads meisje, een heeleboel ondergoed uitgelaten moet worden en het staat haar niet, omdat een paar fiksche gezonde armen uit dat ja ponnetje steken als de latten uit de jas eens vogelverschrikkers. Ziedaar een japonnetje dat op zichzelf af is, een cultuurproduct, willekeurig verplaatst naar een omgeving, waar het niet hoort. Daar wordt het wancul- tuur; zoo ontstond de chaos van tegenwoor dig. Wij zien dus dat de cultuur gebonden is aan de omstandigheden. Wat op de eene plaats cultuur is, wordt op de andere plaats wancultuur, waaruit volgt, dat de dingen dezer wereld en niet minder de menschen dezer wereld ieder een eigen plaats en een eigen aard hebben. Wij komen hier dus in aanraking met een zekere ordening der in dividuen. (personen en dingen). Nu gaat het echter om de vraag hoe komen de indivi duen aan dien eigen aard? De idealisten zeiden door maar te onder zoeken komt men alles aan de weet. De din gen zullen dan vanzelf wel uitwijzen waar voor zij het best geschikt zijn. Ik denk daar bij aan het verhaaltje, dat ik las van een uitvindertje, die een zalf had uitgevonden, waarvan hij meende dat het de beste huid crème was ter wereld. Hij ging daarmee rei zen en gaf ieder, die hij tegenkwam een proefpotje zalf cadeau. Toen hij na den vo- rigen avond in zijn hotel weer een slacht offer gemaakt te hebben, 's ochtends beneden kwam, zeide dit slachtoffer tegen hem: Zeg die schoensmeer van jou is reusachtig. (De man had er n.1. niet bij gezegd, denkend dat men zulks met de klomp voelen kon, dat het huid-crème was). Gelukkig was het uitvin dertje heelemaal niet boos, doch zeide la chend: Hé, gebruik jij het daarvoor? Bedankt voor dat nieuwe idee. Ik was het er met mij zelf nl. ook nog niet geheel over eens, waar het 't best geschikt voor was. Zie daar het gevolg van al dat onderzoeken. Hopelooze verwarring. Natuurlijk moet de mensch alle dingen onderzoeken, maar hij moet toch steeds vragen, wat is het doel en de eigen aard van het voorwerp. Als ik tegenwoor dig eigens kom, dan zie ik daar haast altijd het een of andere antieke keukenvoorwerp in de kamer prijken; een lepelrek met tin nen lepels, b.v., of een of andere koperen pot of ketel, waarin vroeger was gekookt, doch thans een vaste plant in gekweekt werd. En dan vraag ik, hé gebruik jij die dingen daarvoor? Ik protesteer met die vraag, altijd tegen het overplaatsen van dingen uit hun ne eigen omgeving naar plaatsen en tot een doel waarvoor zij vroeger niet gebruikt werden. Dan kan de vrouw des huizes zeg gen, dat tinnen lepels hoogst onhygiënisch zijn en al die vieren en vijven meer, maar dan zeg ik: al goed, gebruik ze dan niet meer, maar laat ze tenminste in de omgeving waarin ze hooren en versier er je keuken mee. Als men dan beslist antiek wil verza melen, waar inderdaad heel veel aardigheid aan is, laat dan door de dingen op hunne eigen plaats te laten tenminste zien, dat we, wat die dingen betreft, het doel, waarvoor ze gegeven zijn begrepen hebben. Men kan dan zijne kamers vol zetten met antieke kamermeubels, vazen en schalen en wat niet al. Ik verwaarloos bij deze rcdeneeiing ech ter een ding, dat ik thans naar voren wil halen. De mensch heeft een vrijbuitende geest, die er zich tegen verzet, dat hij, wan neer een medemensch iets met een bepaald doel heeft gemaakt of ingesteld, dat zelfde iets beslist tot dat zelfde doel zou moeten gebruiken. Zoo ontmoette ik laatst iemand, die zijn vrouw graag een cadeautje wou ge ven, maar hij vertikte het om dat precies op 5 December te moeten doen. Nu is dat stand punt bekrompen, Want het gaat er in deze maar weer om, dat de mensch zooiets niet met een bepaald doel heeft gemaakt, doch dat St. Nicolaas van God gegeven is, en dat juist op 5 December geboren is. Dat wil zeg gen: dat menschen en dingen hun eigen omstandigheden hebben en hun eigen aard hebben. Naar mijne meening is alles in deze wereld gegeven en niets opgegeven, be halve in te zien, dat alles gegeven is en ont wikkeld moet worden naar dat gegevene. Men kan zich daartegen verzetten gelijk de humanisten doen, die meenen, dat de mensch aan de dingen wel hun eigen aard geven zal, als hij na onderzoeken en nog eens onderzoeken heeft uitgemaakt, waartoe dit of dat het meest geschikt is. Daarop gronden de communisten dan ook weer hun levensbeschouwing, die zegt, dat de mensch het recht heeft de dingen te ont wikkelen, tot dén diepen zin, die de ge meenschap zal vaststellen, dat iets hebben moet. Andere humanisten erkennen nog wel, dat de dingen hunnen eigen aard en zin hebben en dat alle onderzoek alleen maar leiden mag tot de ontdekking van dien die pen zin door God in de dingen gelegd, maar zij leggen daarbij den nadruk op het men- scheliik denken, dat zelfstandig tot die ont dekking komen zal. Persoonlijk sta ik op het standpunt, dat wij inderdaad hebben te onderzoeken, doch dat God ons dan den die peren zin der dingen leeren zal door open baring, b.v. door de omstandigheden, waar onder dit of dat optreedt en de plaats, waarop dit of dat zich voordoet. Ik meen dus, dat verzet tegen den eigen aard der din gen niet veel baat en acht de poging om daaraan te willen ontkomen bekrompen (die vrijbuitende geest die maakt dat de pene mensch de dingen hiertoe wil gebrui ken en de andere mensch daartoe leidt tot een chaos, die allerminst in overeenstem ming is met de scheppingsorde, die telkens alleen al geopenbaard wordt (wat aan den dag treedt) door de eigen aard, die de din gen elk hier op aarde schijnen te moeten innemen). Men zal moeten buigen, voor het feit, dat alles wat hier op aarde op ons af komt, zin heeft en een diepere zin heeft. Alleen men kan er over verschillen op wel ke wijze wij tot de ontdekking moeten ko men van den diepsten zin der dingen. In ieder geval zullen wij moeten onderzoeken waartoe dat nu precies hier op aarde ge- gegeven is. En daarbij doen zich dan twee richtingen voor: nl. óf de mensch meent te weten wat elk het nuttigst is (atheïsten), óf de mensch erkent, dat God weet wat elk het nuttigst is (dat is de geloofshouding, de godsdienstige houding). De eerste rich ting leidt naar mijne meening tot chaos en verwarring, omdat er zoolang er men schen leven met een geest, die een vrijbuiter is, geëxperimenteerd zal worden. Zoolang er gezegd kan worden: oh, gebruik jij het daarvoor? zoolang zal er verwarring blij ven. Weliswaar is die nooit rustende geest beter, dan dat men zegt, dit ding voldoet mij hiervoor en dat ding daarvoor en of het nu zoo de bedoeling is of niet, dat kan mij niet schelen, want. dan doet men den eigen aard der dingen te kort, men laat. ze niet tot hun recht komen, neen wij moeten daar naar blijven zoeken, maar op een gegeven moment moet een mensch kunnen zeggen: nu heb ik het gevonden. Op een gegeven oogenblik moet een mensch tot cultuur ko men kunnen. Tenslotte heeft ieder ding maar een zin. Die zalf uit dat voorbeeld van dat uitvindertje was tenslotte voor een van beide beter geschikt voor schoensmeer of voor huid-crème, en het was de plicht van dien man geweest om zulks te onder zoeken (net zoo goed als het ook beslist gelogen is, dat de eene cacao net zoo goed is als de andere, gelijk de advertenties ons -dat altijd doen vermoeden, want zij schrij- van van alle soorten: cacao de beste) neen tenslotte moeten wij ook het vertrouwen kunnen hebben: nu heb ik bet gevonden. Dien zin kunnen wij benaderen door al thans op de eigen plaats of omstandigheden der dingen te letten: maar daarmee zijn wij ér niet, wij zullen een norm moeten hebben waardoor het zinlooze (althans datgene, waarvan wij den zin nog niet begrijpen) zin krijgt en voor ons cultuur wordt n.1. zijn doel bereikt hebbende arbeid geworden is. En dat kan. B.v.: Een lepel. Dat is een cul tuurproduct, dat af is. Het zal deze of die tierelantijnen krijgen, men zal er dit of dat mee opscheppen, maar het blijft een holle vorm met een steel. Zoo vindt men tenslotte den eigen aard en het doel, waartoe de din gen gegeven zijn. Men komt tot cultuur. Iets raakt voltooid. Men is het er over eens, dat dit het is, waartoe dat gegeven is. Daarbij komt dan ook een zekere eenheid van cul tuur aan den dag. De heele wereld is het er over eens, dat een lepel dient om iets op te scheppen en dienovereenkomstig een holle vorm met een handvat hebben moet. De menschen namen dus tegenover de lepel dezelfde houding aan, zoo ontstaat er een zekere cultuureenheid. Meestal is dit plaatselijk. (Wordt vervolgd.) Hij wilde den bedrogene inder daad iets laten verdienen. Een 26-jarige jongeman L. J. P., die zich „economist" noemt, stond gisteren voor het hof terecht, verdacht van oplichting. Hij is reeds eerder veroordeeld. Eenige ja ren geleden poogde hij valsche II.V.A. aan- deelen aan den man te brengen Parijsch import, waarmee hij met een handlanger naar Nederland was gekomen om aan com- missionnairs te verkoopen. Op heeterdaad is hij toen door de centrale* inzake falsificaten betrapt. Deze jongeman had echter nog meer op zijn kerfstok. Hij zou in 1932 een Belgischen stationschef hebben opgelicht. De Belg had hem in goed vertrouwen 10.000 Belgische francs gestuurd. In December 1932 maakte de jongeman een reisje door België. Op het station te Recht maakte hij kennis met don chef Schmitz. Na de slechte economische tijden te heb ben besproken, kwam het gesprek al spoe dig op een gemakkelijke en zekere manier om geld te verdienen. Aan de beurs was volgens de „economist" altijd nog wel liet een en ander te verdienen. Vanuit Amster dam schreef hij den chef: „U hebt me ge- vragd hoe u uw geld kunt beleggen. Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag. De een wil een hooge rente, de ander wenscht slechts zekerheid en is met een lagere rente tevreden. Op het oogenblik werk ik voor een zaak, waarin ik persoonlijk voor 100 duizend gulden geïnteresseerd ben, Ik werk daar samen met een internationalen ban kier, de ook voor belangrijke sommen ge ïnteresseerd is. Ik kan u wel een aandeel afstaan. Wanneer u 10.000 fres. stort, zult u na een half jaar tienmaal zooveel te rugkrijgen. De zaak is eerste klas. Men laat 't geld werken en de opbrengst komt van zelf. De brief onderteekende hij met een valschen naam. De stationschef voelde er veel voor om op deze gemakkelijke wijze veel geld te verdienen. Nadat verd. hem nogmaals had bezocht, was de chef over gehaald: Hij stuurde aan een bank te Am sterdam een som van fres. 10.000 in ruil daarvoor kreeg hij een fraai document toe gestuurd, dat een aandeel moest voorstellen in de millioenenzaak. Veel kennis van za ken had de chef blijkbaar niet, want voor een kenner zou het al spoedig duidelijk zijn geweest, dat het papiertje naar zwendel rook. In goed vertrouwen wachtte de man op den zilvertrein, die weldra het kleine Belgische station binn enzou rollen... maar er kwam niets, geen geld, geen brieven en geen geruststellende antwoorden. De rijke buitenlander, die verteld had, dat hij in een eerste klas hotel te Amsterdam woonde bleek verblijf te houden in het zeer eenvou dige Rijkshotel an de Weteringschans. Hij was pas veroordeeld tot drie jaar gevange nisstraf wegens het spelletje met de valsche II.V.A. aandeden. De chef spoedde zich naar het Amster- damsche parket Van het geld bleek niets meer over te zijn en de handelszaak, die in China zilvermijnen zou bezitten, bestond slechts in de verbeelding van den jeugdigen P., wiens vader eens een zeer rijk man was, die ech ter ongeveer in denzelfden tijd is veroordeeld, omdat hij als ex-consul van een Zuid Amerikaansche repu bliek valsche passen afgaf. Voor de rechtbank ontkende de jongen: hij wilde den chef inderdaad iets laten verdienen, hij had te goeder trouw gehandeld. Hij hoorde zich tot een jaar veroordeelen. Voor het hof komt hij met een nieuw verhaal: „Ik heb dat geld nooit in m'n handen gehad, Ik was al geknipt en m'n broer heeft 't van de bank gehaald..." Heel rustig poogt verd. het hof van zijn goede bedoelingen te overtuigen. De groote zaak bestond nog wel niet, maar dat was een questie van tijd. Hij had zooveel rela ties in Londen, Amsterdam, Berlijn, Bern, Stockholmalles zou terecht zijn geko men. De president Mr. Jolles gelooft er niet veel van. En dat valsche aandeel dan? Waar kwam dat vandaan. Zeker uit Parijs toegestuurd gekregen. Die valsche H.V.A.-aandeelen kwamen immers indertijd ook uit dien buurt? Verdachte weet het niet. In ieder geval doet hij over dit onderwerp geen na dere onthullingen. De Belgische stationschef, een kleine man in een bontjas gehuld, is over zijn promotor niet erg tevreden „M'n geld stond zoo vei lig op de spaarbank, klaar ik dacht, dat die deftige meneer het wel beter zou weten. En ik kon wel een duitje gebruiken..." Requisitoir. Het woord is dan aan den procureur-ge neraal Mr. Versteegh. „Ik heb met verwondering gehoord, dat deze verdachte een straf van een jaar on rechtvaardig vindt en dat hij z. i. onschul dig veroordeeld is. Verdachte is thans met een andere lezing gekomen, Zoowel van een deel van de fei ten, als van zijn aandeel daarin. Doch ook bij deze veranderde lezing is een veroordeeling op deze dagvaarding zeer wel mogelijk. Ten behoeve van hem is aan een bank te Amsterdam 10.000 fr. over gemaakt door den chef. Hij had er de be schikking over, en of zijn broer het nu ge bruikt heeft of hijzelf, doet er niet toe. In hoofdzaak is de chef bewogen het geld te sturen door den brief. De Belg is „lekker gemaakt" met leugens. Hij spiegelt hem ont zaggelijke winsten voor uit het concern, waarbij hij verd. voor anderhalf mil- DONDERDAG 4 FEBRUARI 1937. Hilversum I. AVRO-uitzending. 8.00 Gramofoonplaten. 10.00 Morgenwijding. Gramofoonplaten. 10.30 Omroeporkest en soliste. 12.30 Gramofoonplaten. I.30 „De Octophonikers". In de pauze: Lite raire causerie. 3.00 Naaicursus. 3.45 Gramofoonplaten. 4.00 Voor zieken en thuiszittenden. 4.30 Gramofoonplaten. 4.45 Voor de kinderen. 5.30 Het Omroeporkest. 6.30 Sportpraatje. 00 Voor de kinderen. 7.05 AVRO-Dansorkest. 7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten ANP. Mededeelingen. 8.15 Concertgebouw-orkest en soliste. In de pauze: orgelconcert. 10.30 Gramofoonplaten. II.00 Berichten ANP. Hierna tot 12.00 AVRO-Dansorkest. Hilversum U. 8.00—9.15 KRO, 10.00 NCRV, 11.00 KRO, 2.00—11.30 NCRV. 8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten. 10.15 Morgendienst. 10.45 Gramofoonplaten. 11.30—12.00 Godsd. halfuur. 12.15 KRO-orkest en gramofoonplaten 2.00 Handwerkcursus. 3.00—3.45 Orgelspel. 4.00 Bijbellezing. 5.00 Handenarbeid v. d. jeugd. 5.30 Voor de kinderen. 6.00 Cello en piano. 6.45 CNV-kwartiertje. 7.00 Berichten. 7.15 Boekbespreking. 7.45 Reportage. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Stichtsch Salon-orkest. 9.45 Berichten ANP. 9.45 Reportage bijeenkomst Bijz. Vrijw. Land storm. 10.4511.30 Gramofoonpl. Hierna: Schrift lezing. Iioen francs' zou zijn betrokken. Kunnen duidelijker de oneerlijke oogmerken blijken aldus het O.M. dan uit dezen brief? Wie het geld van de bank te Amster dam heeft gehaald, doet er niet oe. Komende tot de strafmaat merkt de pro cureur-generaal op, dat deze zaak hoogst ernstig is. Een arme man is zijn spaarduit jes kwijtgeraakt, hij kreeg er slechts een waardeloos vodje papier voor in de plaats. De rechtbank heeft hem een jaar opgelegd, een lage straf, omdat hij in dienzelfden tijd voor andere feiten is veroordeeld. Spr. kan zich met de straf vereenigen en requi- reert wegens oplichting een gevangenisstraf van een jaar. De verdediger Mr. H. G. W. Worst pleitte vrijspraak, subs. drong hij op clementie aan. Arrest 16 Februari. (Niet officieel) 5de klasse, 10de lijst Trekking van Dinsdag 2 Februari 1937 Hooge Prijzen 100.000.— 10095 1.000.— 11104 15230 400.— 1656 3072 3133 3141 5732 18176 200.— 713 3886 8931 11204 17850 100.— 2361 4724 6592 6743 8972 10214 14025 17859 18214 19453 Prijzen van 70. 118 145 255 297 413 525 706 709 712 770 807 814 1016 1059 1072 1459 1617 1687 1806 1822 1875 1992 2075 2270 2312 2497 2597 2781 2802 2966 3136 3393 3467 3492 3523 3571 3594 3777 3798 3826 3834 3860 3940 4009 4346 4389 4486 4528 4657 4768 4810 4824 4936 4957 5161 5176 5207 5368 5504 5605 5750 5955 6001 6010 6032 6041 6048 6152 6349 6391 6407 6477 6555 6590 6602 6649 6699 6713 6714 6825 6839 6861 7075 7257 7289 7317 7359 7434 7447 7467 7513 7604 7690 7761 7795 7910 8230 8275 8314 8363 8543 8555 8568 8731 8943 8975 9018 9128 9145 9367 9396 9458 9702 9770 9773 9784 9792 9893 9896 9939 10032 10094 10160 10178 10218 10539 10550 10600 10712 10800 10806 10931 11158 11287 11314 11353 11381 11452 11714 11142 11764 11787 11860 12021 12179 12445 12570 12626 12650 12694 12696 12878 12880 12883 13004 14041 14126 14129 14184 14236 14286 14385 14493 14496 14515 14584 14593 14666 14770 14787 14906 14937 14989 14990 15239 15402 15509 15566 15610 15661 15762 15831 16D66 16039 16136 16189 16235 16270 16464 16545 16620 16650 16803 16872 16950 17077 17137 17264 17278 17429 17434 17538 17551 17606 17614 17816 17895 18526 18781 18847 18993 19126 19132 19177 19221 19288 19405 19526 19573 19599 19612 19623 19820 19911 19980 20125 20226 20373 20379 20469 10504 20563 20576 20708 20741 20802 20884 Nieten 51 79 80 100 105 171 281 295 325 337 393 403 415 423 502 535 563 579 603 608 643 682 695 735 739 763 771 817 821 831 836 849 887 939 1014 1051 1124 1132 1173 1217 1230 1242 1372 1377 1396 142.9 1431 1442 1483 1487 1488 1501 1516 1546 1574 1619 1631 1658 1731 1738 1743 1778 1787 1824 1837 1838 1914 1942 1953 1983 1993 20O9 2017 2023 2024 2026 2033 2085 2143 2201 2202 2221 2228 2236 2271 2274 2302 2323 2340 2351 2352 2389 2409 2429 2593 2603 2627 2658 2678 2683 2707 2832 2851 2897 2936 2965 3004 3054 3071 3080 3117 3147 3148 3154 3205 3209 3279 3285 3387 3447 3452 3498 3502 3511 3544 3545 3560 3563 3625 3650 3664 3741 3782 3784 3821 3823 3842 3912 3923 3932 3947 3957 4019 4033 4079 4081 4109 4154 4161 4187 4269 4370 4452 4462 4465 4474 4489 4518 4539 4545 4546 4628 4642 4652 4699 4733 4789 4819 4846 4850 44852 4864 4866 4950 4992 5020 5025 5046 5082 5083 5116 5118 5135 5172 5173 5184 5229 5230 5239 5294 5348 5426 5456 5470 5475 5533 5546 5551 5557 5569 5579 5584 5608 5641 5658 5693 5763 5824 5891 5915 5945 5981 6005 6021 6050 6166 6182 6225 6251 6262 6269 6270 6281 6283 6340 6345 6352 6359 6359 6381 6401 6413 6415 6449 6480 6587 6616 6843 6650 6712 6716 6824 6844 6879 6912 6948 7017 7026 7027 7069 7071 7076 7086 7176 7192 7211 7215 7224 7239 7255 7314 7347 7351 7423 7438 7448 7453 7495 7523 7562 7591 7620 7645 7676 7704 7706 7712 7723 7740 7756 7779 7812 7826 7924 7999 8015 8043 8065 8081 8098 8122 8135 8159 8209 8231 8235 8249 8251 8269 8284 8290 8321 8327 8395 8419 8422 8474 8516 8518 8551 8565 8627 8681 8733 8748 8756 8777 8786 8787 8842 8882 8907 8976 8997 9003 9021 9025 9040 9060 9072 9093 9122 9126 9181 9206 9231 9269 9273 9319 9350 9393 9451 9518 9538 9633 9664 9690 9748 9754 9794 9801 9873 9942 9962 9985 9992 10000 10057 10068 10073 10093 10126 10143 10146 10231 W>266 10269 10316 10368 10370 10400 10413 10468 10475 10527 10532 10635 10645 10684 10705 10744 10754 10757 10766 10774 10796 10831 10844 10858 10917 11016 11023 11052 11061 11103 11142 11180 11214 11235 11247 11261 11338 11393 11409 11431 11514 11517 11522 11536 11582 11642 11674 11679 11728 11730 11816 11845 11864 11673 11832 11900 11909 11965 11997 12006 12029 12057 12070 12154 12157 12209 12313 12329 12477 12510 12512 12536 12568 12575 12577 12613 12632 12682 12695 12703 12732 12765 12770 12796 12802 12866 12927 12947 12970 13033 13055 13083 13091 13193 13194 13220 13221 13229 13243 13252 13279 13288 13306 13334 13335 13339 13415 13431 13446 13451 13471 13617 13651 13659 13713 13734 13844 13880 13937 13958 13963 14053 14096 14102 14139 14230 14233 14235 14239 14250 14273 14320 14368 14380 14397 14480 14525 14541 14659 14796 14812 14833 14866 14927 14960 14982 15006 15034 15061 15082 15091 15110 15227 15238 15267 15294 15312 15316 15329 15413 15451 15481 15562 15601 15624 15628 15661 15701 15752 15760 15811 15828 15917 15925 15928 15935 16034' 16041 16046 16055 16110 16202 16253 16254 16261 16298 16313 16345 16409 16447 16500 16505 16513 16552 16639 16643 16715 16727 16897 16948 16965 16980 17150 17152 17168 17198 17215 17217 17332 17342 17367 17395 17444 17453 17457 17477 17479 17480 17496 17516 17521 17547 17644 17660 17673 17674 17683 17763 17731 17784 17802 17809 17852 17854 17864 17865 17932 17934 17948 18000 18031 18118 18171 18189 18235 18266 18322 18326 18331 18383 18496 18497 18548 18608 18622 18656 18708 13725 18821 18828 18339 18848 18849 18891 18974 18933 18994 19031 19048 19066 19068 19034 19102 19140 19156 19159 19173 19189 19196 19224 1.9251 19369 19392 19441 10475 19503 19625 19543 19548 19569 19576 19600 19827 19653 19654 19661 19674 19697 19775 19781 19800 19867 19872 19904 19907 19940 19956 19974 2C020 20024 20069 20095 20142 20149 20159 20213 20215 20266 20289 20299 20344 20345 20383 204°2 20423 20433 20441 20452 20473 20476 20515 20547 2061S 20634 20639 20687 20692 20702 20704 20717 20748 20750 20766 20787 20895 20959 20966 20974 20982 20986 Verbeteringen 5de klasse, 6de Hjst: 18718 m. z. 187fe; 9de lijst: 11442 ƒ70.— m. z niet- 11734 70.- m. z. niet.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 7