Hoe Meatsuyker andermans bruid trouwde WOENSDAGSCHE MIJMERIJ Arrondissements rechtbank te Alkmaar Uit onze Omgeving Een dwarskijker steekt zijn hoofd zelf in de strop Van een hemd met één mouw en een dichtgeplakte verrekijker. Onder het hoofd „Joan Maetsuyker" geeft de N.R.Crt. enkele aardige karakterschetsen van dezen merkwaardige landvoogd, die ruim 25 jaar ons Indië bestuurde en naar wien thans het nieuwe schip van de K. P. M. is genoemd. Joan Maetsuyker werd den 14den October 1606 te Amsterdam geboren en stierf te Batavia op ruim 71-jarigen leeftijd. In 1636 kwam hij in Indië waar hij de Oost-Indi sche Compagnie diende als raadspension- naris, baljuw van Batavia, ordinaris raad van Indië, gezant van de Edele Maatschap pij te Goa, landvoogd van Ceylon en di recteur van den handel. Hij had dus al heel •was gepresteerd, toen hij in 1653 tot gou verneur-generaal werd benoemd. Precies uitgerekend heeft Maetsuyker 25 jaar, 7 maanden en 17 dagen als opperland- voogd geregeerd! Een man, die tot zulk een krachttoer in staat was, moet wel een zeer bijzonder mensch geweest zijn. Ds. FranQois Valentijn, die in zijn onvergelijkelijk werk Oud en Nieuw Oost-Indië blijk geeft van groote bewondering voor 's mans geweldige capaciteiten en werkkracht, heeft echter niet zonder gegronde redenen van hem ge tuigd: „Deze heer Maatzuiker was een looze en doortrapte vos, waarvan hij al ver scheiden zeldzame voorbeelden gegevenheeft Hiertoe rekende hij het in onze dagen niet ongewone middel, dat Maetsuyker toepaste tot herstel van de geschokte Landsfinan- ciën, t.w. een salariskorting van 25 pet. Va lentijn schijnt dit echter wel degelijk een vossenstreek gevonden te hehben, want met een naar hedendaagsche opvattingen aan doenlijke naïveteit verklaart hij: „Men kan nietb egrijpen, hoe met de billijkheid over eenkomt, en wat regt men in Indië daar toe heeft, om de dienaren 25 ten 100, daar in t' land zijnde, af te trekken." Huift steekt zijn hoofd in de strop. Er zijn echter betere bewijzen voor de juistheid van Valentijn's oordeel. In 1654 werd de heer Gerard Huift als algemeen bestierder van den handel naar Indië ge zonden om de bakens der regeering te Ba tavia „niet weinig" te verzetten. Maetsuy ker, die volstrekt niet gesteld was op de aanwezigheid van een kijk-in-den-pot, be raamde in het geheim met den Raad van Indië een plannetje om van den dwarskijker bevrijd te worden. Hoe geheim het com plot ook gehouden was, toch lekte er iets van uit, althans kreeg Abraham Pittavin pleitbezorger te Batavia, er de lucht van en besloot zijn goeden vriend Huift te waar schuwen voor het dreigende gevaar. Daartoe begaf hij zich, in lichten rouw gestoken, naar diens woning. Toen Huift naar de re den van zijn rouwkleeding vroeg, sprak hij: „Ik drage rouw, Edele Heer, om UEd., die ofschoon nog levende, voor mij, en voor alle zijne goede vrienden, reeds dood is, want UÉd. zal niet lang meer hier zijn, maar in korten tijd naar Ceylon gezonden worden, en er nooit weer vandaan komen." Huift hechtte niet de minste waarde aan deze mededeeling en wees er lachend op, dat het niet zoo gemakkelijk zou zijn hem, den tweeden man in Indië, van zijn plaats te verdrijven. Een paar dagen later verga derde de Raad van Indië. In een klinken de redevoering betoogde Maetsuyker, dat de zaken in Ceylon niet naar wensch gingen en dat speciaal het verlangen van de Edel heden in het Moederland om de stad Colom bo te veroveren het dringend noodzakelijk maakte daarheen een wakker en ervaren heer als veldoverste te zenden. Van zoo groot belang was deze aangelegenheid, dat hij zich zelf aanbood om naar Colombo te gaan, ten ware de Heeren uit dit hun li chaam een Heer van grooter bekwaamheid hiertoe geliefden te verkiezen." Huift, die als eerste der ordinaris raden de rede van den Landvoogd moest beant woorden prees diens edelmoedig aanbod, maar verklaarde tevens, dat men niet zou dulden, dat Zijn Edelheid van Batavia, waar hij zoozeer noodig was zou vertrekken en dus stelde hij zich zelf beschikbaar om naar Colombo te gaan. Hij deed dit in de vaste overtuiging, dat men hem niet zou laten gaan en dat een der andere leden zich zou aanmelden. Doch daarom was het spelletje niet begonnen; bij acclamatie werd zijn aanbod aanvaard en ieder wensch te hem geluk met den belangrijken post, dien hij zou gaan bekleeden. De komedie eindig de met een warme toespraak van Maetsuy ker, warin hij Huift hemelhoog prees om zijn uitmuntende bekwaamheid, moed, jeugd en kracht Het complot was volko men gelukt Huift had zelf het hoofd ge stoken in den hem listig voorgehouden strik. Nog den zelfden avond kreeg hij weer be zoek van zijn vriend Pittavin, die zich nu in zwaren rouw had gekleed en hem aldus be moedigend toesprak: „Ik heb bevorens maar lichten rouw over UEd. gedragen; dog heb die nu verzwaard, omdat ik UEd, reeds als in de kist zie liggen; want die UEd. met zulk een loozen trek hebben weten na Ceylon te krijgen, die zullen UEd. daar ook wel we ten te houden, en eer, als UEd. denkt, aan U einde helpen". Hoogst merkwaardig is het, dat Joost van den Vondel, die Huift bij zijn vertrek naar Indië een afscheidsgedicht wijdde, daarin een droom beschrijft, waarin Huift een gewelddadige dood wordt voor speld. Hoe het zij, kort na zijn aankomst op Ceylon, werd Huift bij het beleg van Colum- bo door een vijandelijken kogel gedood. Maetsuycker trouwt andermans bruid. De speelsche aard des heeren Maetsuycker verloochende zich ook in diens particuliere aangelegenheden niet. Na een 28-jarig huwe lijksleven verloor hij in Haesie Berkmans een „deugtsame, goedaerdige en godsaalige matroone, wier verlies bij velen betreurt en beklaagt werd". Een jaar later trad Maet suycker in den echt met Elisabeth Abbema, de jeugdige weduwe van den heer Simon Cos, die zich na den dood van haar man ver loofd had met Maetsuycker's goeden vriend Johan van Dam. Dit huwelijk werd met groo- ten luister gevierd, geheel Batavia verdrong zich binnen de poorten van het Kasteel, zoo dat de door ds. Cornelius Lindius uit het boek van Ruth gekozen tekst zeer toepasse lijk was op de omstandigheden: „Ende al het volk, dat in de poorte was, mitsgaders de oudsten zeyden: wij zijn gotuygen, de Heere make dese vrouwe, die in U huys comt, als Rachel en Lea, die beyde het huys Israels gebout hebben; ende handelt kloeckelijk in Ephrata ende maekt uwen naam vermaert in Bethlehem". De wijze, waarop de 17e eeuwsche Rachel tevens Lea in Maetsuycker's huis gekomen was, was echter verre van fraai. In afwachting van hun hu welijk had van Dam zijn aanstaande vrouw met een warme aanbeveling voor zijn goeden vriend Maetsuycker naar Batavia gezonden. Maetsuy cker meende zijn vriendschap niet overtuigender te kunnen bewijzen dan door het jonge vrouwtje bij zich in huis te nemen. Hij deed echter meer, hij werd verliefd en wist de bekoorlijke Elisabeth over te halen alles wat zij den heer van Dam be loofd had te vergeten en liever te trouwen met den oppergebieder van Indië dan met een eenvoudigen land voogd van Banda. De heer van Dam was woedend en stak zijn meening over Maetsuycker niet onder stoe len of banken, hetgeen Zijn Edelheid prompt werd overgebracht. Maetsuycker vat te het geval echter gemoedelijk op en ant woordde slechts: „Die man heeft al wat ge lijk, laat hem er dat ten minsten af hebben, want dat is het dog al; hij zal in 't toeko mende wel wijzer zijn van weer zijn bruid, en zulk een fraei weeuwtje, eenen weduw naar zoo ernstig aan te bevelen." Een hemd met één mouw. De nieuwe Generaalsche zou echter onder vinden welk een ongemakkelijk heerschap heur gemaal was. Eens had zij een stapel nieuwe hemden voor hem laten maken, waaronder er een was, waarin de naaister per ongeluk maar één mouw gezet had, het geen de huisvrouwe was ontgaan. Het nood lot besliste, dat Zijn Edelheid juist dat hemd aantrok alvorens zich naar de vergadering van den Raad van Indië te begeven. In plaats van het voor een ander te verwisselen, ging Indië's Landvoogd met één mouw en één blooten arm ter vergadering, zeer tot ver bazing der Heeren Raden, die echter niets durfden zeggen. (Tot goed begrip diene, dat men in dien tijd een kort mouwloos wam buis droeg, dóór welks armgaten luchtig heidshal ve de hemdsmouwen staken). Na af loop der vergadering kwam Maetsuycker binnenvallen bij zijn vrouw, die juist een groot gezelschap dames op bezoek had. Ostentatief bewoog de Landvoogd zich met zijn blooten arm tusschen de dames, om ten slotte ten aanhoore van alle aanwezigen, zijn echtgenoote een strenge terechtwijzing toe te dienen over haar grove onachtzaamheid. Een andere hebbelijkheid van Maetsuyker was, dat hij stelselmatig weigerde zich een nieuw pak te laten aanmeten. Raakte de landvoogdelijke jas te zeer versleten, dan liet mevrouw Maetsuyker naar een oud model van dezelfde stof een nieuw costuum maken, dat Zijn Edelheid zonder iets te merken aantrok. De dichtgeplakte verrekijker. Ook het personeel van de geheime schrijf kamer had te lijden van de dwaze inval len van den gouverneur-generaal. Hij had een soort verrekijker laten maken, waar door hij van zijn kamer uit het doen en laten van de klerken kon bespieden, Zoo dra er een ongerechtigheid gebeurde, wer den de schuldigen op het stoepje geroepen. Velen geloofden dan ook in emst, dat de Landvoogd over bijzondere gaven beschikte; totdat de bus van den kijker werd ontdekt en door een moedigen „pennist" met papier werd dicht geplakt. Toen was het Maetsuy ker, die zich erover verbaasde, dat zijn in strument niet meer werkte en daar de klerken er wel voor zorgden 's avonds het papier weer te verwijderen, duurde het eenigen tijd voor de storing werd ontdekt. Een bijzondere voorliefde had Maetsuycker voor het tooneel; gedurende zijn bewind werd door de mannelijke compagnies-be dienden geregeld tooneel gespeeld in een der daartoe ingerichte zalen van het Kasteel van Batavia. Om deze liefhebberij- voorstelingen op een hooger peil te bren gen, probeerde Maetsuycker zijn neef, den vermaarden Amsiferdamschen acteur Hee re de Boer, over te halen naar Indië te ko men. Doch zijn pogingen hadden geen suc ces, want Heere de Boer antwoordde, „dat het voor hem veel beter was om te Am sterdam dan eens prins, dan eens koning, en dan weer eens keizer, en na daarvoor te hebben gespeeld, weder vrij te zijn, dan altijd een slave in Indië te worden." Het zou blijken, dat Heere de Boer een juiste keuze had gedaan, want toen zijn oom Maet suyeker stierf, liét hij zijn neef den acteur een aanzienlijke som geids na, waarvoor deze een huis in Haarlem kocht en zich gedurende zijn verdere leven vergenoegde voor welgesteld burger te spelen. Ondanks zijn vele eigenaardigheden, heeft Maetsuycker in zijn langdurige regeerings periode toch zeer veel tot stand gebracht en genoot hij de bijzondere waardeering der Heeren Bewindhebbers. Dit kwam ondubbel zinnig tot uiting, toen hij eens om verhoo ging van „soldij" verzocht. De heeren schreven hem toen, dat hij maandelijks zoo veel meer kon nemen als hij zelf goed en redelijk achtte, een voor de krenterige Com pagnie-bestuurders ongekend royale gestie. In hoeverre Maetsuycker heeft gebruik ge maakt van de hem verleende carte blanche is niet bekend, maar wel staat vast, dat hij bij zijn dood uitgestrekte landgoederen en vele tonnen gouds heeft nagelaten. Het is te wenschen, dat het den nieuwen K.P.M.'er even voorspoedig zal gaan, doch dat het schip minder vreemde streken op zijn kompas moge hebben daii zijn peter: Een vischkotter, zoo juist uit zeer weergekeerd, geheel met ijs bedekt. Land rotten vragen zich vol verwondering af, hoe het menschelijkerwijs mogelijk is, deze ijsklomp te besturen en in veilige haven binnen te brengen. WIERINGEN Centrale Ouderraad. Maandag 1 Febr. kwamen de oudercom missies met de hoofden der O. L. scholen van Wieringen. te Hippolytushoef bijeen. Nadat de heer v. 't Hof een uiteenzetting had gegeven van doel en werkwijze van een centrale ouderraad, bleek uit de daarop volgende discussie, dat ieder van de wen- schelijkheid en mogelijkheid van het in stellen van een dergelijk centraal orgaan ten volle overtuigd was, temeer daar de minister van Onderwijs een ontwerp aan hangig heeft gemaakt, dat deze materie zal regelen. Daarna werd besloten een Centrale Ouderraad voor Wieringen te stichten. Verschillende zaken, die deze Ouderraad in haar werkprogram zal moeten opnemen, werden besproken en ook werd gewezen op de wenschelijkheid om eventueel „Volkson derwijs" weer tot leven te wekken. In deze centrale ouderraad zullen uit iede re oudercommissie twee leden zitting ne men, die nog nader zullen worden aan gewezen. De heer E. Zetzema te Oosterland ver klaarde zich bereid voorloopig het secreta riaat op zich te nemen, zoodat er alvast een centraal punt gevormd is. Na vorming van den centralen ouderraad zal deze zoo spoedig mogelijk bijeenkomen, om z'n werkzaamheden aan te vangen. De hoop uitsprekende, dat door deze nieu we instelling het contact en de samenwer king tusschen de verschillende scholen ver sterkt mag worden en dat dit openbare school en het kind ten goede mag komen, sloot de heer van 't Hof deze prettige ver gadering. DEN OEVER TWEE KINDEREN DOOR HET IJS GEZAKT. Dinsdagmiddag omstreeks een uur waag den zich de twee zoontjes van den heer Polet, resp. 10 en 11 jaar oud, op het ijs in den Hofmanhaven. Nadat de kinderen hier eenigen tijd had den rondgeloopen, zakten zij plotseling door het zeer onbetrouwbare ijs. Hun hulpge roep werd opgemerkt door den heer v. d. Herik, kraanschippér bij de M.U.Z.. Spoe dig begaf v. d. Herik zich naar de plaats des onheils, nadat hij zich eerst met een lijn aan het kraanponton had vastgebonden. Kruipende op zijn buik wist hij de twee knaapjes te bereiken en mocht het genoegen Smaken ze beiden behouden aan boord van de kraan te brengen. Liefderijk werden de kinderen daar opgenomen. Aan het moe dig optreden van den heer v. d. H. die zelf vader van een groot gezin is, hebben de jongens zeker hun leven te danken. CALLANTSOOG DE A.S. RAADSVERGADERING. Begrooting 1937. De begrooting vor het dienstjaar 1937 zal den Raad door B. en W. worden aangebo den. Het college is er in geslaagd de be- 9IIIIIII lllllllllllllllllllllllllllllllllllll IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIII llliiiituill IIIIIIIIIIIIIUIIII llllllllll III llhllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll tl| llllllllllllllllMlHlliuillllllllll lllllllllllll II! IIIiiiiIiiiiiiiiiiii iiiiiiiipi i| pi iiiiiiiMiiiiini^ Carnaval-bevlieging. Carnaval is op komst. De bladen zullen lyrische verslageD bevatten van de bals, van de costuums en de mombakkesen. Doch zal er één krant, ook maar één dag, zelf eens een masker voorbinden, en 'es voor één maal niets dan onzin debitee- ren? Neen: nooit. Wij zijn daar te degelijk en te deftig voor. Daarom worde in dezen vrijgevochten hoek uit protest een proeve gegeven van een carnavalsnummer, gelijk het zou kunnen zijn: Politiebericht. Mevrouw Theodora van Leeghenbeurze looft tien cent uit voor de terugbezorging van een diamanten tiara, ten onrechte geschat op een waarde van 50.000, die zjj in de tram verloren heeft. Mevrouw van Leeghenbeurze verdenkt van den diefstal een haar bekend heer, die in de tram tegenover haar zat en vermoede lijk de tiara opraapte, toen deze in een bocht van de rails van haar hoofd viel. Wetenschappen. Een geleerde heeft uitgerekend, dat een vloo, indien ze zoo groot was als een mensch, 300 meter hoog zou kunnen springen, en indien ze zoo groot was als een olifant, zelfs 1500 meter. Een collega van den geleerde heeft er ech ter op gewezen, dat als een vloo zoo groot was als een mensch, ze waarschijnlijk heele- maal niet zou springen, omdat ze dan veel te veel in het oog zou loopen. En indien ze, zoo groot als een olifant, 1500 meter iioog zou springen, zou dit in de practijk zulk een gevaar voor het verkeer opleve ren, dat de politie hieraan onmiddellijk een eind zou maken. De onweerlegbare logica hiervan inziende, heeft men besloten, de vloo te laten zooals ze was. Weerbericht. Het Meteorologisch In stituut van De Bilt deelt mede, dat het einde van de vorstperiode nog niet in zicht is. We hebben dus een ouderwetschen ijs- Zondag te verwachten, met volop ijsver maak. Mocht het weer dit deskundig in zicht niet deelen en dooi brengen, dan kan men zich altijd tevreden stellen met va- nille-ijs. Tooneel. De schrijver Emerich Földes heeft den directeur van den Hongaarschen Nationalen Schouwburg, Nemath, tot een duel uitgedaagd, omdat deze geweigerd heeft, een stuk van hem op te voeren. De directeur heeft de zaak aanhangig gemaakt bij zijn landelijke organisatie. De schrijver eveneens. Het geschil zal nu worden uitge vochten in een gemeenschappelijk monster duel, waaraan eenerzijds tweehonderd di recteuren en anderzijds tweehonderd schrij vers zullen deelnemen. Als wapen is het kanon gekozen. De bevolking wordt ver zocht, de ramen te sluiten. Buitenland. Het Japansche leger heeft het parlement afgeschaft en zal voortaan I geen ministeries meer dulden. Het ligt in de bedoeling van het leger, binnenkort ook China en Rusland op te heffen. Daarmede zal aan zijn verlangens zijn voldaan en ver dere verrassingen zijn niet te wachten. Vandaag vóór 10.000 jaar: De voetbalmatch Neanderthal Boys Toet Ank Amen Devils eindigt met gelijk spel (beide elftallen 6 gebroken beenen). Bericht aan de lezers. Bestel nü reeds ons nummer van morgen! Het zal tot dus ver ongepubliceerde onthullingen bevatten over den regenval in Finland gedurende het jaar 1928. Terwij u het leest, zal de heele krant van kleur veranderen en naar se ringen ruiken. Dit zal de eerste maal in de geschiedenis van de Nederlandsche journa listiek zijn, dat een Nederlandsch blad naar seringen riekt! grooting sluitend te maken. Aan „Onvoor ziene uitgaven" kan nog ruim f 250.- ge raamd worden, terwijl van het batig saldo dienst 1935 f 1500.- zal worden gereserveerd voor latere dienstjaren. Vijziging Reglement van Orde voor de vergaderingen van den Raad. Bij dit reglement moet de benoeming van den ambtenaar ter secretarie tot plaatsver vangend gemeente-secretaris geregeld wor den. Benoeming leden Alg. Armbestuur Periodieke aftreding van de heeren M. Vries en A. Toes. B. en W. bevelen aan: vact M. Vries, 1. M. Vries; 2 G. W. Jimmink; vacs A. Toes, 1. A. Toes; 2 J. Bakker Azn. Conversie geldleeningen B. en W. zullen den Raad voorstellen tot conversie van een aantal geldleeningen over te gaan en een nieuwe leening tegen een lager rentepercentage aan te gaan tot dit doel met de N. V. Bank van Nederland sche Gemeenten te 's-Gravenhage. Nieuwe schoolgeldverordening. B. en W. zullen den Raad een geheel nieu we verordening op de heffing van school geld voor het gewoon lager onderwijs te^r vaststelling aanbieden. Dit in verband met de wijziging in de voorschriften hieromtrent Wijziging Alg. Politieverorde ning. Deze zal aangevuld moeten worden met een bepaling omtrent den verkoop van al coholhoudende dranken ingeval van buiten gewone oproeping van dienstplichtigen bij mobilisatie e.d. Benoeming lid van de Commis sie van Toezicht op het Lager Onderwijs. Voorgesteld zal worden aan Mevr. Bree- baart eervol ontslag te verleenen als lid der commissie. Voor de benoeming van een nieuw lid in de ontstane vacature be velen B. en W. aan: 1 Mevr. Rehorst en 2 Mevr. Brouwer. Wijziging begrooting 1936. Deze wijziging wordt door B. en W. voor gesteld in verband met de overschrijding enz. van posten. BURGERLIJKE STAND (over de maand Jan. 1937.) Overleden: Vos, Jacob, oud 82 jaar; Ondertrouwd: G. Boeschoten, oud 26 jaar. en M. Byvoet, oud 24 jaar. LOOP DER BEVOLKING Ingekomen: J. Bakker B 40 van Wierin gen; J. Vries A 27 van Barsingerhorn. Vertrokken:: G. J. Suiker naar Hens broek; Tr. Kater naar Den Helder (Koe gras); J. A. Bonselaar naar Bergen. 1 Palazzo Venezia, het regeerings gebouw van Mussollnl, In 1 eestverlichting. iiiiiuiiimtmmniiimtiiiimiirtMiiiiiiiniiiiiiiiimiHiimiHiimiiiMHflHiiiiiiiiiii' VOOR DEN POLITIERECHTER. Middagzitting van 1 Februari. MISLUKT EXPERIMENT VAN DEN KINDERRECHTER, De 22-jarige visscher Jelle P. uit Den Hel der verscheen voor den politierechter naar aanleiding van een duchtig verzet tegen den agent Riteco, die hem met veel spec- takel uit een café had gewerkt, alwaar Jelle op grond van zijn onhebbelijk optreden en twistziek gedrag niet meer gewenscht was. Ook buiten het café bleek Jelle nog niet tot bedaren te zijn gekomen en werd hij ter za ke diverse delicten, waarin drankmisbruik en geweld een rol speelden, naar het bureau gebracht. Ter zake de gepleegde wederspan- nigheid stond Jelle nu terecht, tot verdriet van mr. Ledeboer die in kwaliteit van kin derrechter met den toen al ver van ordelij ke knaap heel wat omtobde om een nette kerel van hem te metamorphoseeren. De proefneming was vrijwel mislukt, want Jel le had zich ontpopt als een kroeglooper en een lastige kluif voor de politie. Op grond van die asociale gedragingen werd de lange visscher heden tot 1 maand gratis logies veroordeeld. NOG NIET SLIM GENOEG! Kom je in een café, dan zie je behalve 't noodzakelijke buffet, ook nog tal van appa raten, die bij inwerping van een dubbeltje de kans bieden om cadeuax te winnen. Op één van deze apparaten nu, zich bevindende m 't café van Jan v. d. Struijs t§ Den Hel der. zou de 20-jarige kruidenier zijn geluk beproeven, maar had er iets aparts op gevonden. Hij gooide er in plaats van een dubbeltje een halve cent in. Echter had hij geen succes, want t apparaat was zoo ondeugend hem in den steek te laten. De kastelein wilde ook 'n duit in 't. zakje doen en zorgde ervoor, dat de niet slimme kruidenier heden terecht stond. De Officier, wiens hoofd omloopt van al die automatenzaakjes. eischte f 15 boete of 10 dagen. Uitspraak conform.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 8