Het regeeringsfront in
Zuid-Span je wankelt
Roosevelt
vastbesloten
De pacificatie
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
20*000 Italianen
het
vuur
De politieke strijd
in Japan
De staking in
De natuurrampen in
de Vereen* Staten
Strijd tegen het
van Sjensi
de automobiel
industrie
Buiienlandsch
Overzicht
Koning George voorloopig
niet naar Indië
REIST PER WACO
UITGA E. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG- No. 7921
m
De anti-kerkelijke actie
in Mexico
De strijd in Spanje
communisme
AUTOBUSDIENSTEN
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
heldersche courant
DINSDAG
9 FEBRUARI 1937
Ook successen der opstandelin
gen bij Madrid.
Het oificieele bericht van de alge-
heele bezetting van Malaga door de
nationalistische troepen, dat door
den opperbevelhebber van de Zuide
lijke armee, generaal Queipo de
Llano, persoonlijk via den zender
van Sevilla werd medegedeeld, heelt
volgens Reuter, in de Andalusische
hoofdstad een waren orkaan van en
thousiasme ontketend. De inneming
van Malaga, dat totdusver het sterk
ste bolwerk van de roode troepen in
Zuid-Spanje was, werd aangekon
digd met een aan het adres van
Moskou gerichten radio-oproep:
»Hallo Moskou, Malaga is weer
Spaanschl"
Een Duitsch-Italiaansche over
winning.
Volgens een Spaansch persbureau was
een regiment Italianen het eerste, dat de
stad binnenrukte, gevolgd door een kolonne
van het vreemdelingenlegioen en Marok
kanen.
Bij wanhopige pogingen om uit de stad te
vluchten zijn honderden verdronken, meldt
het bureau verder. De stad werd door de
manschappen van het vreemdelingenlegioen
en de Marokkanen geplunderd.
Uit Almaria wordt vernomen, dat over
eenkomstig de bevelen van den generalen
staf van de regeering de regeeringstroepen
zich in goede orde terugtrokken op hun
nieuwe stellingen. Zij konden nog een aan
zienlijke hoeveelheid oorlogsmateriaal mee
nemen om ieder verder oprukken van de
opstandelingen onmogelijk te maken.
In de eindbeslissing werden meer
dan honderd Italiaansche tanks in
den strijd geworpen, deelde een cor
respondent van een Spaansch pers
agentschap mede, die tot het laatste
oogenblik in de stad was gebleven.
Deze aanval werd uitgevoerd door
20.000 Italianen, vele duizenden
Duitschers en Marokkanen. De cor
respondent verklaarde verder, dat
de aanval werd geleid door de Duit-
schen generalen staf aan boord van
den Duitschen kruiser „Graf von
Spee".
Tenslotte zeide deze correspondent nog,
dat de opstandelingen enorme verliezen
hebben geleden, zij moesten versterkt wor
den met afdeelingen Italianen, die onmid
dellijk na hun aankomst te Cadix naar het
front werden gezonden.
In zijn toespraak van gister zeide gene
raal Queipo de Llano: „Het roode Malaga
is wit geworden. De operaties in die pro
vincie zijn met het grootste succes be
kroond. Nadat de nationale troepen den
natuurlijken tegenstand van het terrein
hadden overwonnen, trok de vijand zich
terug, aldus de generaal, en vernielde op
zijn terugtocht de bruggen, doch liet daar
bij een groote hoeveelheid oorlogsmateriaal
achter. De bezetting van Malaga vond in
den ochtend plaats. Drie colonnes, die Zon
dagavond in de voorsteden stonden, dron
gen tot het centrum der stad door, waar
zich de uit Colmenar komende colonnes
bij haar voegden. Het enthousiasme der
bevolking was zeer groot. In het eerst
moesten wij eenige geringen tegenstand
overwinnen en kregen enkele gewonden.
De regeeringstroepen moesten 80 dooden
achterlaten. Het aantal gevangenen, dat in
onze handen is gevallen, is aanzienlijk,
terwijl onze verschillende colonnes op het
oogenblik der bezetting van de stad reeds
meer dan 50 gevangenen hadden gemaakt.
Na de bezetting gaven vele soldaten zich
met hun bewapening aan ons over. Te vijf
uur in den namiddag trokken verschillende
colonnes die de stad hadden bezet, onder
luide toejuichingen door de stad.
Ook successen der opstandelin
gen bij Madrid.
Een speciale correspondent meldt:
De opstandelingen hebben hun opmarsch
voortgezet in den driehoek die gevormd
wordt door den weg van Toledo naar Ma
drid en dien naar Valencia. Gisteren heb
ben de troepen der opstandelingen de Ja
rama bereikt, welker rechterover thans ge
heel door de rechtschen bezet is. De regee
ringstroepen hebben de Arganda-brug bij de
samenvloeiing van de Manzanares en de
Jarama in de lucht, laten vliegen. Deze stel
ling ligt in ieder geval onder het vuur der
rechtsche kanonnen. Het geheele gebied tus
schen den weg van Toledo, den beneden
loop van de Manzanares en den rechter
oever van de Jarama tusschen Aranjuez en
den weg naar Valencia wordt thans gecon
troleerd door het leger van generaal Mola.
De regen, die den geheelen dag aanhield,
belemmerde in het Madrileensche strijdge
bied de krijgsverrichtingen, terwijl de re
geeringstroepen eergisteren iederen recht-
streeksohen strijd ontweken, boden zij gis
teren feilen tegenstand.
Volksfrontleiders gevangen ge
nomen?
Een geheel eskader van rechtsche oorlogs
schepen heeft de haven van Malaga bezet.
Een vaartuig aan boord waarvan zich lei
ders van het Volksfront hadden ingescheept
is door Franco's oorlogsschepen aangehou
den.
MITRAILLEURS GESTOLEN TE
SAUMUR.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
in een gebouw van de cavalerieschool te
Saumur een brutale diefstal gepleegd. Der
tien „Hotchkiss"-mitrailleurs, dertien gewe
ren, en drie alarmpistolen bleken ontvreemd
te zijn. Er werd onverwijld een onderzoek
ingesteld, dat echter tot dusver nog geen
spoor heeft opgeleverd. Het eenige, wat dui
delijk schijnt te zijn is, dat de inbrekers
volkomen op de hoogte moeten zijn geweest
van de situatie. De „Journal" vermoedt dat
de schuldigen gezocht moeten worden in
communistische kringen.
HET PROGRAM DER REGEERING.
Na de keizerlijke sanctie te hebben verkre
gen, heeft het kabinet gisterenmiddag een
program bestaande uit vijf punten gepubli
ceerd. Als doel wort gesteld, een gestadig ten
uitvoer leggen van bestuurs-hervormingen en
een stabilisatie van het nationale leven, be
nevens een herstel van het nationale ver
trouwen. Zoowel te radicale als te conserva
tieve maatregelen bij het uitvoeren van her
vormingen worden veroordeeld. De hervor
mingen moeten aan de eischen van den tijd
beantwoorden.
De partijen en het
program.
regeenngs-
Commentaar leverend op dit program der
regeering, heeft de leider van de Seyoekai-
partij tegenover een vertegenwoordiger van
Ilavas verklaard:
„De minister-president zal zijn regerings
verklaring voor een waarlijk eenheidsfront
waarin alle Lagerhuisfracties vereenigd zijn
voor de verdediging van het parlementaris
me, voorlezen. Ten aanzien van de houding
van de Seyoekai-partij tegenover het kabi
net, verklaarde Nakamoera, de leider:
„Het kabinet 1* te zwak om te re-
ge eren en vormt dus slechts een in
strument van het leger. Wij moeten
derhalve niet met het kabinet.^ maar
met het leger onderhandelen."
Ten slotte verklaarde Nakamoera, dat,
haar zijn meening, de militaire kringen zich
te ver in de politiek hebben begeven, dat zij
daardoor een groot deel van hun vroegere
populairiteit hebben verloren en nu meer
gevoelen voor het denkbeeld van een com
promis met de politieke partijen.
Radiorede van Hayasji.
Naar verluidt zal de eerste minister,
Hayasji, binnen enkele dagen een radiorede
voering houden, waarin hij uiteenzettingen
zal geven over het program der regeering.
Tevens zal de premier toelichtingen daarop
geven in een redevoering in het Lagerhuis,
waarbij hij ook zal spreken over de buiten
landsche politiek, zulks in zijn kwaliteit van
minister van buitenlandsche zaken a.j.
Hij zal echter ten aanzien van de bui
tenlandsche politiek niet veel meer ver
klaren, dan dat de politiek, zooals die
door Arita in het Lagerhuis op 21 Januari
j.1. uiteengezet is, voortgezet zal worden.
In regeeringskringen verluidt, dat
het Lagerhuis niet meer zal worden
verdaagd en dat integendeel het
Huis volledig gelegenheid zal krij
gen de begrooting en andere wets
ontwerpen te behandelen.
Satoh minister van
sche zaken?
buitenland-
De „chi Shimbun" bericht, dat minister
president Havashi, na ex-president Hirota
en den vroegeren minister van buitenland
sche zaken, Arita, te hebben geraadpleegd,
den Japanschen ambassadeur te Parijs, Na-
otake Satoh zal verzoeken de portefeuille
van buitenlandsche zaken te aanvaarden.
Satoh is op het oogenblik op weg naar
het vaderland om er zijn vacantie door te
brengen en wordt 2 Maart a.s. te Yokoha-
ma verwacht. Men verwacht algemeen, dat
hij het aanbod van Havashi zal aannemen.
Minister-president Havashi heeft pers
vertegenwoordigers medegedeeld, dat hij
niet voornemens is. drastische hervormin
gen in te voeren. Hij wil geleidelijk verbe
tering in het staatsbestel brengen. Havashi
legde den nadruk op de verknochtheid van
het Japansche volk aan zijn keizer.
HIJ ZAL ZIJN HERVORMINGS
PLANNEN DOORZETTEN.
Ondanks den storm van protesten, is Roo-
sevelt, naar men verklaart, vastbesloten, zoo
spoedig mogelijk het wetsontwerp inzake
hervorming van het rechtswezen te doen
aannemen. Gisteren heelt hij de voorzitters
der juridische commissies uit het huis en
den Senaat bij zich ontboden en hen ter
lunch genoodigd om met hen de middelen te
bespreken om spoedig het doel te hereiken.
Felle strijd te wachten.
De strijd, die zich in het parlement zal
afspelen, zal waarschijnlijk de felste zijn se
dert de dagen, dat president Wilson de Ver-
eenigde Staten tot den volkenbond wilde
doen toetreden.
Niettemin is het vrijwel zeker, dat Roose-
velt's ontwerp in Maart wet zal zijn gewor
den. Het huis van afgevaardigden met zijn
overweldigende democratische meerderheid
zal weinig moeilijkheden bieden. De groote
hotsing wordt pas verwacht in den senaat,
waar de conservatieve democraten en de te
genstanders van de politiek der „New Deal"
zich onder leiding van Borah tot het uiter
ste zullen verzetten.
Roosevelt is er zich van bewust, dat hij,
nu hij met' zoo groote meerderheid herkozen
is, het recht heeft, de maatregelen te nemen,
die hij noodig acht voor de tenuitvoerlegging
van zijn programma.
De tegenstanders van het ontwerp laten
zich intusschen in felle bewoordingen over
de voorgestelde wijzigingen uit. De „New
York Herald Tribune" bijvoorbeeld schrijft,
dat de verandering in de samenstelling van
het hoogste rechtscollege het einde van den
Amerikaanschen staat, zooals hij zoo lang
bestaan heeft, zou beteekenen.
Politie-inval in woning, waar
de H. Mis werd opgedragen.
Te Orizara in den staat Veracruz heeft,
naar Havas seint, de politie een inval ge
daan in een woning, waar op clandestiene
wijze de H. Mis werd opgedragen.
De celebrant werd door de agenten gear
resteerd, waarop het tot een gevecht kwam
tusschen de politie en de aanwezige katho
lieken.
Tijdens den strijd werd een vrouw door
een revolverschot gedood terwijl een kind
ernstig werd gewond.
In totaal zijn zeventig personen gearres
teerd.
Betreffende den politie-inval in een wo
ning te Orizara, waar een H. Mis werd op
gedragen door pater José, Maria Flores,
wordt nader door Un. Press gemeld, dat de
agenten het vuur openden op verscheidene
personen, die trachtten te vluchten.
Daarbij werd Senorita Leonor Sanchez
door een schot in den rug doodelijk gewond,
terwijl een kind zware verwondingen op
liep.
Vier mannen, 68 vrouwen en de celebrant
werden gearresteerd, die allen, behalve den
priester, later op vrije voeten werden ge
steld.
De katholieken hebben zich bij het ge
meentebestuur van Orizara over de gods
dienstvervolging beklaagd, daar in andere
deelen van den staat Veracruz particuliere
kerkdiensten worden getolereerd.
In geheel Veracruz zijn, zooals bekend,
alle kerken wettelijk gesloten.
Nog geen overeenstemming
bereikt.
Na een bespreking, die vier uur duurde,
zijn de vice-president der General Motors.
Knudsen, en de vertegenwoordiger der sta
kers, Lewis, uiteengegaan orn hun onder
houd te middernacht te hervatten. Na af
loop der conferentie sprak gouverneur
Murhpv de geruchten tegen, volgens welke
de besprekingen volkomen mislukt zouden
zijn. Van onpartijdige zijde wordt evenwel
vernomen, dat de beide onderhandelaars
niet dan na interventie van Washington
ervan af hebben gezien, de onderhandelin
gen af te breken.
De bespreking tusschen de afgevaardig
den van de General Motors en van de Uni
ted Automobile Workers is gistermiddag
uitgesteld tot gisteravond. Er is nog geen
enkele aanwijzing, die een accoord doet
verwachten.
Gouverneur van Michigan vraagt
versterking.
De toestand te Flint is zooveel ernstiger
geworden, dat de gouverneur van den
Nieuwe verwoede aanvallen. In
Duitschland krijgt men genoeg
van het avontuur Italië houdt
zich verre van non-interventie.
We hebben de laatste weken volstaan met
uitsluitend berichtgeving over de gebeurte
nissen in Spanje, zonder beschouwing. Er
was niet veel te melden over den strijd,
omdat die. behoudens wat kleine schermut
selingen, zoo goed als stil lag. Doch in de
laatste dagen is het offensief van de op
standelingen opnieuw met alle hevigheid
ingezet en het is de aan de Middellandsche
Ze gelegen, belanrijke havenstad Malaga
die aan een bloedigen strijd is blootgesteld
geweest en waar de regeeringstroepen in de
minderheid bleken, zoodat we gisteren reeds
konden schrijven dat Malaga gevallen was.
De bezetting van Malaga beteekent voor
de opstandelingen een niet geringe winst,
omdat zij, via deze stad reserve troepen
aan kunnen voeren. In dit verband is een
bericht, ook gisteren in ons nummer opge
nomen van belang, waarin sprake was van
een landing van 16000 Italianen, met twee
Italiaansche schepen. Deze inmenging van
Italiaansche zijde toont opnieuw het ge
vaarlijke karakter aan van den strijd in
Spanje en tevens, dat Italië zich nog steeds
niet houdt aan zijn belofte van non-inter
ventie. Wellicht zullen meerdere troepen
volgen, want als de strijd met dezelfde he
vigheid wordt voortgezet, zal de beslissing,
binnen afzienbaren tijd vallen en het blijft
voor Italië en Duitschland een hartewensch
dat die beslissing in gunstigen zin valt aan
de zijde van de opstandelingen.
Hoe zullen de andere mogendheden rea-
geeren op dit bericht van de Italiaansche
inmenging en de schending van het ver
drag van niet-inmenging? Dat is een vraag
die van het grootste belang is, omdat het
antwoord daarop van beslissende beteekenis
kan zijn voor Europa. Blijven Italië en
Duitschland immers voortgaan met troepen
zendingen, dan zullen Frankrijk en Enge
land waarschijnlijk tot het nemen van maat
regelen overgaan, omdat beiden onthouding
in de Spaansche geschiedenis wenschen.
Dat we Duitschland in één zin noemden
met Italië vindt zijn oorzaak in het feit,
dat ook Duitschland onomstootelijk zijn
contingent troepen levert aan de Spaansche
opstandelingen. Het bericht, in ons num
mer, van gisteren, over de stemming in
Duitschland, tegen het Spaansche avon
tuur, was daarvoor een sprekend bewijs.
Tal van Duitsche jongemannen zijn in
den strijd in Spanje gevallen en de „Dai
ly Herald" meldde gisteren dat de ouders
dan de mededeeling van de regeering krij
gen „Uw zoon werd gedood tijdens de ma
noeuvres", terwijl hun gezegd wordt geen
rouw te dragen en niet gemeld wordt waar
en onder welke omstandigheid hun zoon
den dood vond.
Dat werd zelfs Duitsche ouders te sterk,
vandaar hun protest in steden als Dussel-
dorf, Berlijn en München En toch gelooven
we niet dat de Duitsche regeering zich zal
onthouden, vooral niet nu den strijd mis
schien zijn einde nadert. Of zal het toch
nog maanden duren?
Het Spaansche vraagstuk is nog niet op
gelost. Niet voor Spanje, maar ook nog niet
voor Europa. Er zitten nog tal van gevaar
lijke kanten aan.
staat Michigan in een dringend telegram
versterking der troepen heeft gevraagd.
Saking bij Goodyear beëindigd.
De staking in fabriek No. 2 van de
Goodyear Tire Rubber Company, welke
vier dagen heeft geduurd, is beëindigd. Het
werk is gisteren hervat.
Californië en Arizona door een
cycloon geteisterd.
Een cycloon, welke Californië en Arizona
teisterde, heeft aanzienlijke schade aange
richt. Talrijke hoornen werden ontworteld,
huizen vernield en spoorwegen weggesla
gen. Tengevolge van de overstroomingen
zijn vele menschen om het leven gekomen.
San Diego is geheel geïsoleerd. Kustvaar
ders hebben tallooze vluchtelingen aan
boord genomen.
Ook Oklahoma, Texas, en Kansas hebben
ernstige schade geleden. Tengevolge van den
hevigen wind was het verkeer 24 uur ge
stremd.
Het water trekt langzaam terug
Van de 415 slachtoffers, die de overstroo
mingen voorzoover men weet hebben ge-
eischt, hebben er 285 te Louisville het leven
gelaten.
Het water van de Mississippi en de Ohio
blijft langzaam vallen, en de ingenieurs zijn
vol vertrouwen, dat de dijken het zullen
uithouden. Talrijke gezinnen keeren thans
terug naar hun vernielde woningen, waar
alles met een dikke laag slijk is overdekt.
President Roosevelt heeft zijn goedkeuring
gehecht aan de instelling van een organis
me, welke maatregelen zal nemen voor het
in toom houden van den was der Ohio ri
vier en het weder in orde brengen van de
overstroomde gebieden.
Te Tiptonville .Tennessee) is een lichte
aardschok gevoeld. Deze heeft evenwel geen
schade aangericht.
Rome het brandpunt van de actie.
De anti-communistische campagne wordt
te Rome onder alle mogelijke vormen voort
gezet.
De bisschoppen hebben herderlijke brie
ven aan het communistische gevaar ge
wijd. Zondag is te Napels een ware anti
communistische godsdienstige betooging ge
houden in de kathedraal, in tegenwoordig
heid van den aartsbisschop, Z. H. Exc. kar
dinaal AscaleSi. De Franciscaner pater
Faiochio voerde het woord naar aanleiding
van het goddeloozencongres, dat thans te
Moskou wordt gehouden.
In de basiliek van San Marco in Venetië
is hetzelfde thema ter sprake gebracht.
Overigens worden de gebeurtenissen in
Rusland met groote belangstelling gevolgd,
waarbij men hoofdzakelijk afgaat op be
richten uit Berlijn.
De bladen geven overzichten over de
krijgsverrichtingen in Spanje onder het op
schrift: „De anti-bolsjewistische oorlog',
terwijl de correspondenten der Italiaansche
bladen in Parijs eveneens uitsluitend de
extremistische aspecten van de Fransche
openbare meening naar voren brengen.
De Chineesche regeering thans
meester van den toestand.
Generaal Ho Jing Tsjing, de Chineesche
minister van oorlog, verklaarde dat met het
terugtrekken van de troepen van Jang Hoe
Tsjeng en het oude leger van Tsjang Soe
Liang, de eerste phase van de pacificatie van
Sjensi is bereikt. Hij voegde hieraan toe,
dat hij deze troepen 5 Januari j.1. nieuwe gar
nizoenen heeft aangewezen. De troepen van
Sianfoe, welke zich aan de regeering hebben
onderworpen, tellen in totaal een brigade on
der commando van generaal Jang Hoe
Tsjeng.
in welingelichte kringen te Nanking hoopt
men, dat nu de regeeringstroepen Sianfoe
hebben bezet, waar zij met vreugde door de
inwoners werden begroet, de toestand in
Sjensi spoedig zal worden geregeld. Men is
van mecning dat de laatste pogingen tot te
genstand van generaal Jang Hoe Tsjeng ten
doel had te peilen in hoeverre Nanking on
verzettelijk bleef.
Hoewel men toegeeft, dat het vroegere le
ger van Tsjang Soe Liang sterk onder in
vloed heeft gestaan van de communisten,
verklaart men toch, dat het geen vergeef-
schen strijd wil doorzetten en een regeling
zou aannemen.
Verder wijst men op de campagne van
de Japansche militaire kringen, die het ge
vaar van een communistische propaganda
in China grooter willen doen schijnen dan
het is.
Nieuwe communistische actie?
Borodin te Lantsjoe.
Het Mandsjoerische agentschap Koekoe-
tyoe meldt de aankomst te Lantsjoe, de
hoofdstad van Kansoe, van den publicist
Michew Borodin, den vroegeren raadsman
van Soen Yat Sen.
Het agentschap voegt hieraan toe, dat
Borodin tezamen met de Chineesche com
munistenleiders een campagne voert, die
ten doel heeft, de vijandige gezindheid van
China jegens Japan op te wekken, en het
programma der Chineesche communisten in
overeenstemming te brengen me+ de anti-
Japansche politiek der linksche 'ementen
te Nanking. Het streven van .odin zou
om te beginnen gericht zijn op de provincie
Tsjahar soeijoean en Sjansi.
Wegens den politieken toestand.
Er wordt uit Londen medegedeeld, dat de
Koning-Keizer den minister voor Indië heeft
laten weten, dat hij zeer tot zijn spijt tot de
slotsom is gekomen, dat hij den a.s. winter
niet in de gelegenheid zal zijn in Indië een
kroningsdurbar te houden.
De koning-keizer is van meening, dat de
plichten en verantwoordelijkheden, welke hij
heeft aanvaard met de troonsbestijging onder
onverwachte omstandigheden het hem onmo
gelijk maken een langdurige afwezigheid ge
durende het eerste jaar zijner regeering on
der oogen te zien.
De koning-keizer hoopt later een Durbar
te kunnen houden.
Inlichtingen WACO,
Kanaalw. 137, Den Helder, tel. 773
