Frankrijk's economische zorgen De gieren van de kroningsfeesten Koning Zogoe's Polen's politieke jachtvelden Huwelijksplannen Buitenland Tegen collectieve veiligheid Hoe zal men over den Atlantischen Oceaan vliegen Donderdag 25 Februari 1937* Vierde blad Ruinen in Peru, laatste herinneringen aan het groote Incarijk, welks hooge cultuur door Pizarro en zijn krijgslieden geheel werd vernietigd, De oorzaken van kapitaalvlucht en algemeene onrust. Werk loosheid of tekort aan arbeids krachten (\an onzen V.P.B.-correspondent) Parijs, 23 Febr. 1937 Is het niet zeer eigenaardig, dat het aan kapitaal rijkste land ter wereld in de laat ste weken aan Engelsche banken een cre- diet van veertig millioen pond moest vra gen? En is het niet even opmerkelijk, dat de kapitaalvlucht en de ongeoorloofde uit voer van groote voorraden goud een steeds grooteren omvang aannemen? En hoe laat het zich rijmen, dat eenerzijds de industrie zich genood zaakt ziet steeds meer buitenlandsche ar beidskrachten in dienst te nemen, terwijl anderzijds nog kort geleden de 40-urige werkweek werd ingevoerd, om werkloozen aan arbeid en brood te helpen en bovendien in de jaren van 1931 tot 1936 meer dan een millioen buitenlandsche arbeiders (hoofdza kelijk Polen) uit Frankrijk werden gezet? In denzelfden tijd emmigreerden echter niet minder dan 520.000 buitenlanders, voor namelijk Belgen, Zuid-Slaven, Tsjechen en Spanjaarden, Wantrouwen. Wat zijn de oorzaken van een dergelijke onprettige ontwikkeling van de economi sche en sociale situatie in een land, dat zulke zorgen vele tientallen jaren lang in het geheel niet heeft gekend en welks rijk dom aan goud en kapitaal tot nog toe als een pantser tegen alle mogelijke politieke en economische crisis werd beschouwd? De bacil, die het Fransche economische leven verzwakt en zooals op het oogenblik tijdelijk hooge koortsen veroorzaakt, is het wantrouwen van zekere Fransche kringen en ook van eenige buitenlandsche staten tegenover de politieke ontwikkeling van dit land. Dit wantrouwen beperkt zich niet slechts tot grootkapitalistische kringen, maar heeft zich ook meester gemaakt van een gedeelte van den midden- en den boe renstand. Zooals bekend heeft de Bank van Frankrijk nog onlangs getracht, door mid del van een verhooging van haar disconto van 2 tot 4% het vluchtende kapitaal tegen te houden. Wie echter in den waan verkeert, dat zijn spaarduitjes gevaar loopcn, laat zich door een verhooging van het disconto niet meer beïnvloeden. De discontoschroef vroeger het belangrijkste middel van de geld- en cre- dietpolitiek, is reeds lang dol geworden. Wie haar in beweging brengt, om opgewon den gemoederen tot bedaren te brengen, moet er rekening mede houden, dat hij zijn doel geenszins bereikt en in tegendeel het algemeene wantrouwen en de onrust nog versterkt. De onderhandelingen met Enge. land. Zooals bekend zijn de onderhandelingen 'door het Fransche ministerie van Finan ciën met de Engelschen op deze wijze ge voerd, dat de spoorwegen het crediet van 40 millioen pond voor hun rekening namen. In zekeren zin dient dus het zich in parti culiere handen bevindende spoorwegnet als zekerheid voor een dergelijk buitenlandsch crediet. Op zichzelf was deze handelwijze te rechtvaardigen, omdat de spoorwegen met hun permanent deficiet steeds weer de hulp van het ministerie van Financiën moesten inroepen. Anderzijds beteekent het echter zeker een verlies aan prestige, dat de re geering van een van de rijkste landen van de wereld deze betrekkelijk kleine som van een aantal Londensche banken moest lee- nen en dat daarbij de oorspronkelijk ver langde 50 millioen pond op 40 millioen .pond werden gebracht. Achter de coulissen van den strijd om Oost-Europa. (Van onzen V.P.B.-correspondent.) Warschau, 22 Februari 1937. Wij zijn er aan gewend, dat de wereld van het eene uiterste in het andere vervalt en zoo beleven wij op het oogenblik, na den bloeitijd van de geheime kabinetspolitiek, een „reisinflatie" van internationale poli tieke grootheden. Zelfs indien zoo iets par ticulier geschiedt, zooals de huwelijksreis van Prinses Juliana en Prins Bernhard naar Krynica, blijft de stimuleerende in vloed op het groote reizende publiek niet pit. De laatste reizen van Göring echter schijnen het Poolsche vreemdelingenverkeer slechts weinig te hebben bevorderd. Polen's jachtvelden zijn door eenvoudige touristen helaas nog steeds niet ontdekt. Gö ring heeft met den staatspresident in Bia- lowieza gejaagd en daar o.a. drie wolven geschoten. Een foto van deze jachtepisode is als een soort alibi voor de onschuldigheid van deze reis, over de geheele wereld ver breid. In werkelijkheid betreft het hier ech ter grooter wild: Oost-Europa. De kwestie Dantzig Zooals bekend is het verschil tusschen een gewone en een geheime conferentie, dat men bij de eerste het resultaat een dag later, bij de tweede echter reeds een dag van tevoren verneemt. Dit geloofden ten minste de Fransche correspondenten in Berlijn, die eenige dagen tevoren meldden, dat er voor het lot van Dantzig zou worden beslist. Warschau was over deze mededeehngen al even weinig te spreken als Berlijn. In Parijs begaf de Poolsche gezant zich naar Frankrijk het kapitaal rijkste land ter wereld, gaat gebukt onder het wantrouwen, dat de eigen bewoners en het buitenland koesteren ten op zichte van de uitslag der economische experimenten van het kabinet Blum, waar van de verdere politieke ont wikkeling van het land af hangt. Wij geven hiernevens een belangwekkende beschouwing over de moeilijkheden waar mede de Fransche regeering thans worstelt. Slechts een adempauze. En zelfs met deze leening heeft men slechts ec1 adempauze voor den tijd van ongeveer tien maanden bereikt. Tegelijker tijd blijven echter de andere deficiet bren gende factoren bestaan. Met al deze dingen moet men rekening houden, om de kapitaalvlucht uit Frankrijk en de algemeene bezorgdheid voor toekom stige gebeurtenissen van monetairen aard te begrijpen. Het is en blijft een eigenaardige toestand. De ondernemers eischen vakarbeiders, maar de vakvereenigingen wijzen op 300.000 werk loozen, dien men werk en brood moet ge ven. alvorens men buitenlandsche arbeiders in dienst neemt. Ten aanzien van dit vraagstuk botsen de meeningen ieder oogen blik op elkaar. Frankrijk is thans inderdaad meer dan ooit op buitenlandsche arbeidskrachten aangewezen. Reeds voor den wereldoorlog werkten er in de Fransche industrie voort durend 500.000 buitenlanders, die indertijd overigens genaturaliseerd zijn. Het sterkst is de behoefte aan vakarbei ders in de gebieden van de groote kolen- en ijzermijnen dus hoofdzakelijk aan de Belgische grens en in het oosten van Frankrijk. Dit zich onder de hoofdzakelijk uit Oost-Europa geïmporteerde arbeiders, die meestal in verre van schitterende omstan digheden leven, gemakkelijk haarden van onrust vormen, behoeft wel geen betoog. Het is geen toeval, dat extreme linksch en rechtsche stroomingen hun agitatie juist het krachtigst ontplooien in gebieden, waar bijna een derde van de arbeidersbevolking uit vreemdelingen, dus uit Polen, Tsjechen, Duitschers, Russen, Spanjaarden, Belgen en Italianen bestaat. Een opzienbarend betoog van Lord Lothian. In een redevoering voor de „Reform Club" te Manchester, heeft Lord Lothian betoogd, dat het beste middel om den vrede in Euro pa te bewaren is, de andere landen te doen inzien, dat geen hunner van Groot-Brittan- nië steun behoeft te verwachten voor een aanval. Lord Lothian verhief zijn stem te gen de theorie der collectieve veiligheid, welke volgens hem weer te sterk het oude stelsel van allianties benadert en onvermij delijk tot oorlog zal leiden. Verder ver klaarde hij het volgende: De kern van het vraagstuk is op het oogenblik niet te verhinderen dat een oorlog uitbreekt, maar te verhinderen, dat indien deze uit breekt, hij tot een wereldoorlog zou worden. den Quai d' Orsay, om de geruchten om trent Dantzig te dementeeren Wat gebeurde er in werkelijkheid in de Dantzigsche aangelegenheid? Voor een Sherlock Holmes in den dop eerste een aanvallende vinger wijzing: Overste Beek verblijft zoo als bekend in MonteCarlo Op 15 Fe bruari dineerde hij met zijn Engel schen collega Eeden Maar reeds op 16 Februari kwam er telegrafisch bericht, dat de Poolsche minister helaas niet naar Warschau kon ko men om Göring teb egroeten, want de dokter had hem absolute rust voorgeschreven. Daardoor werd hij persoonlijk van den pijnlijken plicht ontheven aan Göring moeten uitleggen waar om Polen in de kwestie Dantzig een categorisch „veto" moet laten hooren. De reis van generaal Jegorow Tegelijkertijd bzereisde een andere generaal de chef van den Russischen generalen staf maarschalk Jegorow de Baltische randsta ten. Deze waren tot nog toe, met uitzonde ring van Lithauen, steeds zeer pro-Duitsch Maar dat verhinderde niet, dat de maar schalk van de Sovjet-Unie niet slechts waardig, maar bijna geestdriftig ontvan gen werd. De Oost-Europeesche staten voeren de zelfde „balance of poweri'-politiek, die het Britsche imperium tegenover het continen tale Europa gebruikt Wanneer een staat wat al te veel naar expansie schijnt te haken, is het noodzake lijk, het evenwicht aan de andere zijde weer te herstellen. Dus geenszins een „nau we vriendschap" met den Russischen beer. Maar ook geen berenjacht. Overigens interesseeren de Baltische sta ten zich voor de Engelsche bewapening. De landen aan de Oostzee bewonderen Enge land van oudsher en wanneer men in Downing Street eenige belangstelling voor de Baltische problemen toont zal zulks in Riga, Tallinn, Helsinski en ook in War schau met vreugde begroet worden, De eenige grenzen zijn thans de economi sche hinderpalen. Lord Lothian bepleitte samenwerking tusschen de vereenigde Sta ten en Groot-Brittannië, teneinde de han delsbelemmeringen weg te nemen. Het al dus ontstane zwaartepunt zou een macht en invloed hebben, grooter dan de Volken-, bond. DE NIEUWE LUCHTVERBINDING LONDEN—NEW YORK. In de herfst zal. aldus onze V.P. B.correspondent de langverwachte luchtlijn tusschen Engeland en de Vereenigde Staten geopend worden cn daarmede is dan een belangrijke nieuwe étappe in de ontwikkeling van het internationale luchtverkeer bereikt. Indien de aandacht der volken niet zoo zeer was afgeleid door economische zorgen, vrees voor oorlog en allerlei conflicten, dan zou men een dergelijke gebeurtenis als de organisatie van een geregeld luchtverkeer over den Atlantischen Oceaan het is juist tien jaren geleden, dat Lindbergh voor de eerste maal over deze wereldzee vloog met meer geestdrift vieren dan vele andere feesten om der wille waarvan honderdduizenden samenstroomen. Maar laten wij zwijgen over de interna tionale feesten, die eigenlijk gevierd zouden moeten worden, en liever het een en ander zeggen over de technische voorbereidingen, die stil en zonder ophef op zakelijke wijze getroffen worden, opdat de menschen nu even veilig over den Oceaan kunnen vlie gen als varen. Men zal. tenminste in de eerste jaren, niet overgaan tot den bouw van de reus achtige vliegtuigen, waarvan de leek met wat al te veel fantasie pleegt te droomen. In plaats daarvan zullen soliede watervlieg tuigen, die slechts 50 60 ton wegen, maar een gemiddelde snelheid van bijna 200 zee mijlen per uur hebben, in dienst gesteld worden. Dat wil dus zeggen, dat men met het vliegtuig ongeveer vijf maal zoo snel als met het snelste schip den Oceaan kan oversteken, zoodat een reis van Engeland naar Amerika niet langer dan 22 uren be hoeft te duren. New-York—Londen in één dag, dat is het doel, hetwelk men zich om te beginnen gesteld heeft en dat ook vrij zeker zal worden bereikt. De vliegtuigen zullen plaats bieden aan 40 a 50 passagiers, ongerekend de beman ning. Zij zullen comfortabel zijn ingericht met salons, slaapcabines, een eetzaaltje, clubfauteuils en radio. Hoeveel van deze vliegtuigen zal men noodig hebben om een dagelijkschep lucht- dienst New YorkLonden in te richten? Niet meer dan 6 k 8, zoodat ieder vliegtuig na een reis een dag rust kan hebben. Al naar de ervaringen, dien men in den eer sten tijd zal opdoen, kan men dan piet be hulp van dit betrekkelijk kleine vliegtuig type het verkeer uitbreiden en het is zeer wel mogelijk, dat men reeds in het jaar 1030 zoover zal zijn, dat er ieder uur van het nieuwe continent naar het oude en omge keerd een passagierstoestel zal vertrekken. Deze plannen zijn niet fantastisch, maar door nuchtere ingenieurs uitgewerkt. Wat tien jaren geleden nog een heldendaad was, zal over een paar maanden tot iets heel natuurlijks zijn geworden, te meer daar de passageprijzen niet te hoog zijn. Men hoopt zelfs langzamerhand de passa giers goedkooper te kunnen vervoeren dan de scheepvaartmaatschappijen. LINDBERGH IN BOMBAY. Kolonel Lindbergh en zijn echtgenoote zijn gisternacht om 1.10 uur te Bombay geland. De nieuwe partij van overste Koe. Naar aanleiding van de laatste rede van overste Koe over de oprichting van een na tionale eenheidspartij doen in het buiten land allerlei geruchten over maarschalk Rydz-Smigly de ronde. Men beschuldigt hem er van, dictator van Polen te willen wor den. Niets is echter minder waar. In werke lijkheid zou de maarschalk evenals Pil- soedski dictatoriaal kunnen heerschen, maar hij wenscht zulks in het geheel niet. Polen is een autoritaire maar geen totali taire staat. De nieuwe partij is eigenlijk gevormd door de aaneensluiting van de vereenigingen van de oud-strijders en de rechts-radicale jeugd. Om Polen economisch en politiek te consolideeren wordt de basis van de regeeringspartij naar rechts verbreed Ten aanzien van anti-semitische stroomin gen zijn de legioensoldaten gematigder dan de „nationaal-democraten" maar in verband met de noodzakelijkheid van de Joodsche emigratie kon een eenheidsfront gemakke lijk gevormd worden. Er is echter geen sprake van, dat men de politieke rechten aan de Joden zou ontnemen. Men mag niet aannemen, dat de nieuwe Koc-partij wonderen zal verrichten. Haar mogelijkheden zijn van tevoryi begrensd. Op het gebied der buitenlandsche politiek wenscht Polen geen avonturen. Het wil slechts rust hebben en juist daarom is het land zoo'n belangrijke vredesfactor voor Europa. Een kleine gebeurtenis, die zich In de Sejm afspeelde, bevestigt dit. De voorzitter van de vereeniging van Poolsche indus- triëelen, de afgevaardigde Wierzbicki sprak over de militaire credieten en merkte op, dat de beschikbare middelen „weliswaar groot in vergelijking met onze mogelijkhe den. maar zeer klein in verhouding tot de uitgaven van onze vijanden in het Oosten en Westen" waren. De voorzitter onderbrak den afgevaardigde onmiddellijk en deze moest zich wegens zijn „vergissing" ver ontschuldigen. Hij had willen zeggen: „onze beiden vrienden in het Oosten en het Wes ten." NEGENTIG GULDEN VOOR EEN VENSTERPLAATS. EEN OFFICIEELE COMMISSIE AAN HET WERK GEZET. „Coronation vultures" gieren van de kroningsplechtigheden zoo heeten in den volksmond de lieden, die van de goede ge legenheid van de kroningsfeesten gebruik willen maken om de vele gasten, die bin nenkort verwacht worden, letterlijk uit te plunderen. De uitplunderingsmethoden heb ben reeds thans, nog eenige maanden voor het groote feest, een dergelijken omvang aangenomen, dat de hooge autoriteiten zich gedwongen gezien hebben, in te grijpen en de fatsoenlijke Engelschman er voor vreest, dat de roep van zijn land als het klassie ke voorbeeld van de gastvrijheid ten zeerste gecompromitteerd is. Een interessant onderzoek. Inderdaad kan men zich, indien men niet juist op het oogenblik ijl Lopden vertoeft, geen voorstelling maken van de schaamte loosheid, waarmede zekere lieden trachten, de portefeuilles van de arriveerende gasten, die over het algemeen zeer behoorlijk ge vuld zijn, zoo snel mogelijk te leegen. Een groot Engelsch blad, dat van zijn lezers honderden protestbrieven heeft ontvangen, nam het besluit door zijn reporters te laten vaststellen, wat er van deze beweringen waar was. Nu, de resultaten van dit onder zoek, die in een dagelijksche rubriek van het blad neergelegd worden, zijn eenvoudig treurig: Betrekkelijk het onschuldigst is nog de woeker van de beroepsverhuurders, dus van de hotels, pensions en boardinghouses, waar de prijzen voor verblijf en eten gedurende de maand Mei „slechts" met ongeveer 400 pet. verhoogd zijn. Erger is reeds het feit, dat bijna alle hotels hun inwonend perso neel hébben medegedeeld, dat zij hun ka mers moeten ontruimen, daar ook deze verhuurd zullen worden. Maar dit is, zooals gezegd, nog niets vergeleken bij de daden van de echte „coronation vultures". Hier heeft men te doen met menschen, die zich in een aantal particuliere maatschappijen aaneengesloten heb ben. Deze maatschappijen nu, heb ben reeds in den loop van het vo rige jaar alle beschikbare plaatsen in de huizen, waarlangs de kronings stoet komt, tegen redelijke prijzen opgekocht. Ongeveer 80 pet. van alle plaatsen bevindt zich in handen van deze maatschappijen en wie dus nog een plaatsje wil hebben, moet zich tot hen wenden. En de prijzen, die zij vragen? Zij zijn eenvoudig krankzinnig: er zijn kamers op goedgelegen punten, wel ke In den tijd -van 1 tot 20 Mei per dag 50 pond (450 gulden) kosten. Er zijn vensterplaatsen, die per uur verhuurd worden en die men met andere „gelukkigen" moet deelen; zij kosten de kleinigheid van 5 tot 10 pond per uur en indien men er nog een stoel bij wil hebben, wordt de prijs nog met eenige ponden ver hoogd. Daarbij bevindt de prijsopdrijving zich nog in den aanvang en van dag tot dag worden de eischen onbeschaamder. Op het oogenblik, dat deze regels geschreven wor den, bedraagt de gemiddelde prijs voor een appartement in een boardinghouse, 500 pond per week. Dat in dezen prijs ook het ontbijt inbegrepen is, wordt door de ver huurder als een groote tegemoetkomend heid beschouwd. De regeering grijpt in. Een energiek ingrijpen is hier dringend geboden en zulks te meer, dat een aantal buitenlandsche gasten reeds heeft laten we ten, niet te zullen komen, indien de prijzen niet dalen. Zij hebben graag een redelijk bedrag over om den kroningsstoet te kun nen zien, maar zij zijn niet van plan zich tot op het hemd te laten uitkleeden. Dit heeft ook de regeering begrepen: derhalve werd er in samenwerking met den magi straat van Londen juist dezer dagen een officieele commissie benoemd, die een oogje op de prijzen moet houden. Deze commissie heeft tot taak voor het welzijn van de gas ten te zorgen en zij zal dit in de aller eerste plaats doen door met alle energie de gieren te lijf te gaan. Eenige honderden ambtenaren moeten een onderzoek naar de prijzen instellen en zoo noodig zal de com missie zonder eenig pardon ingrijpen. Men zal er onder zekere omstandigheden zelfs niet voor terugschrikken, de verhuurkan toren eenvoudig op te heffen en de door deze gehuurde plaatsen om zoo te zeggen te „onteigenen". De commissie zal dan zelve de plaatsen tegen redelijke prijzen aan de gasten verhuren. Hopen wij in het belang van de Engelsche traditie van voorbeeldige gastvrijheid, dat de officieele commisie haar taak spoedig vervult want de kroningsfeesten die im mers honderdduizenden gasten naar Lon den zullen trekken, zouden, indien de toe stand niet verandert, voor velen nog wel eens een bitter nasmaakje kunnen hebben. Bij een kroningsfeest behooren adelaars, maar geen gieren De mrs. Simpson van Albanië Albanië is weliswaar slechts een zeer klein land, maar daar het een monarchie is, deelt het een deel van zijn zorgen met die van zeer groote, machtige koninkrijken in Europa. Het zou intusschen overdreven zijn te beweren, dat Achmed Zogoe een soort Eduard VIII zou zijn en dat de Hon- gaarsche gravin Johanna van Mikes de rol van een Albaansche mrs. Simpson zou spelen maar in ieder geval wenscht toch ook het Albaansche volk sinds lang, dat de koning huwt en stuiten ook hier de huwe lijksplannen van den koning op zekere staatsrechtelijke moeilijkheden. Het begin van de liefdesgeschiedenis tus schen koning Zogoe en de even schoone als rijke gravin Johanna, wier ouders in het Hongaarsche gedeelte van Roemenië enorme landgoederen en fabrieken bezitten is in het duister gehuld. De inwoners van Tirana kregen er eerst de lucht van, toen de gravin met haar moeder een officiëel bezoek aan 't hof van koning Zogoe bracht en de vorst zijn gasten alles aanbood, wat hij maar aan te bieden had. Hij gaf hof bals, zooals Tirana nog nimmer beleefd had en liet speciaal voor de gravin, een van de zalen van zijn paleis in een bios coop veranderen. In de omgeving van de stad maakte hij lange wandelingen met zijn gast en men fluisterde al spoedig, dat een verloving voor de deur stond. Toen echter vertrok de gravin, het was een hartelijk afscheid, zooals de reporters konden bevestigen, maar meer ook niet.. Thans is de Albaansche minister Elbas- san Shoeli, een intiem vriend van Zogoe, naar Brasow gereisd, waar de familie Mikes gedurende een groot deel van het jaar vertoeft. Naar beweerd wordt zou de reis geen ander doel hebben, dat het af sluiten van verdragen met de textielfabrie kanten van Brasow. Maar tot nog toe heeft de minister nog niet onderhandeld en in plaats daarvan verblijft hij als gast op het slot van de familie Mikes. Tracht hij de jonge gravin te bewegen, haar katholiek geloof op te geven en tot den Islam over te gaan? Want hier liggen de moeilijkheden, die een huwelijk tusschen haar en koning Zogoe in den weg staan. De geestelijkheid van Tirar\ji heeft den koning laten weten, dat het land een huwelijk met een „ongeloovige" niet zou dulden. Van deze zijde stelt men den koning voor de jonge Fatima, dochter van den president van het gerechtshof te Tirana, te huwen. Zij is even eens zeer schoon, maar arm en de liefde van den koning behoort nu eenmaal, naar het schijnt, aan de Hongaarsche gravin. Zal er een oplossing gevonden worden? Nu, koning Zogoe regeert zijn land reeds 10 jaren en het lot van Eduard VIII zal hij dan ook wel niet gaan deelen. Wel echter zal hij er waarschijnlijk van moeten afzien, de dame van zijn hart te huwen, daar zij den sluier niet draagt

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 11