Di Nederlandsche industrie
in Turkije
Glas uit aardappelen
Het werkloosheids-
snbsidiefonds
Beroeps- en Volkstuinders
Het lied van den arbeid
Inbreker op heeterdaad
betrapt
Dader auto-moord
gevonden
Was van den IJssel
De G 1 naar Eindhoven
Perspectieven voor groote werken.
De handelsovereenkomst, welke de Neder
landsche regeering dezer dagen met Tur
kije heeft gesloten, opent wijde perspectieven
voor de Nederlandsche industrie. Nu er een
regeling getroffen is inzake de compensatie
van eventueele leveringen aan Turkije, is
de weg geopend tot deelneming der Neder
landsche industrie aan de uitvoering van
groote werken, welke de Turksche regeering
tot ontwikkeling van haar land op het pro
gram heeft staan.
Deze plannen, welke den onder
handelaars bij hun besprekingen
over de tot stand gekomen handels
overeenkomst voor oogen hebben ge
staan, betroffen den aanleg van de
oorlogshaven Gölcük, van de kolen-
haven Eregli, voorts irrigatiewerken
in de vlakten van Ismir en Adama
en den bouw van eenige radio-zen
ders.
Voor de oorlogshaven Gölcük, wel
ke aan een baai van de Zee van
Marmora is gelegen, heeft de Neder
landsche maatschappij voor haven
werken in opdracht van de Turk
sche regeering een ontwerp gemaakt.
Dit plan omvat behalve de eigenlijke oor-
Jogshaven met haar krachtinstallaties ook
een scheepswerf voor den bouw van oorlogs
schepen. Dit plan is door de Turksche re
geering definitief goedgekeurd. In den kring
van Nederlandsche industriëelen heeft zich
een „Gölcük-comité" gevormd, waarbij, be
halve de Nederlandsche maatschappij voor
havenwerken, betrokken waren Stork
Hengelo, Storkhijsch, Conrad, Heemaf en De
Vries Robbé.
Het staat nog niet vast of de Turksche re
geering dit plan, waar een bedrag van on
geveer 16 millioen Turksche ponden mee is
gemoeid, terstond in zijn geheel dan wel in
étappes zal uitvoeren.
Ook voor den bouw van de ktelenhaven
Eregli (het Heraclea van de oudheid) aan
de Zwarte Zeekust, welke een zeer belang
rijk kolenbekken als achterland heeft, zijn
de Nederlandsche ondernemers in overleg
getreden met de Turksche regeering.
Voor dit plan, dat mede den aanleg van
verlaad-inrichtingen omvat, en welks kos
ten naar ruwe schatting acht tot negen mil
lioen Turksche ponden bcloopen, intcres-
seeren zich van Nederlandsche zijde vooral
de Albetam in Den Haag, de Nederlandsche
maatschappij voor havenwerken, Stork en
Werkspoor. Dit project is nog niet defini
tief door de Turksche regeering goedgekeurd
Van de zeer omvangrijke irrigatiewerken,
welke ten behoeve van den katoenbouw in
de vlakten nabij Ismir (Smyrna) en Adana
zijn ontworpen, hoopt de Nederlandsche in
dustrie eveneens haar deel te krijgen. Voor
de radiozenders zijn door Philips bij de
Turksche regeering projecten ingediend.
Men kan wel zeggen, dat de aan
leg van de beide havens het voor
naamste deel is van de werken, die
eventueel van de Nederlandsche in
dustrie zouden worden toever
trouwd. Deze werken brengen be
langrijke orders voor de industrie
met zich mede, hetgeen blijkt uit
het feit, dat bijv. ten aanzien van
de haven van Gölcük de leveringen
aan machines en andere goederen
ongeveer 40 procent van de totale
contractsom zullen beloopen, niet
medegerekend de betalingen voor de
machinerieën en de diensten, welke
noodig zijn voor de uitvoering.
De stand van zaken is dus deze: De Turk
sche regeering heeft eenige groote plannen
in portefeuille, waarvan sommige definitief
zijn vastgesteld. Van geen van deze plannen
is de uitvoering formeel aan een ondernemer
gegund, Daar echter de onderhandelingen
over de thans gesloten overeenkomst juist
met het oog op deze plannen en de daaraan
voor de Nederlandsche industrie verbonden
perspectieven zijn geopend, kan men in het
gunstige resultaat dezer onderhandelingen
grond vinden voor de verwachting, dat de
Turksche regeering deze opdrachten aan de
Nederlandsche industrie zal gunnen, vooral
ookj omdat zij zelf voor de export van haar
land naar Nederland gunstige voorwaarden
heeft weten te bedingen.
Van belang voor de glascultnres.
Bij de pogingen om de aardappelen zoo
productief mogelijk te maken, is men er
dezer dagen in geslaagd, vernemen wij uit
het „Nieuwsblad voor het Noorden", een
meel te fabriceeren, dat voor bepaalde doel
einden de voorkeur zal kunnen verdienen
boven glas. Binnenkort hoopt men het aard
appelglas op de markt te presenteeren. In af
wachting daarvan kan over de eigenschap
pen van dit opzienbarende procédé alreeds
het volgende worden medegedeeld:
Geringere breekbaarheid.
Het soortelijk gewicht er van is veel lager
dan van gewoon glas, terwijl het met een fi
guurzaag te verdeelen is. Hoewel het van
organische samenstelling is, wordt het zoo
goed als onbrandbaar geacht. Een voordeel
is de geringere breekbaarheid, hetgeen het
geschikt maakt voor de glascultures.
Voor kassen ideaal.
Maar niet alleen daarom wordt de aan
dacht van den tuinbouw gevraagd. Ook wer
den de zonnestralen tot een diffuus licht
doorgelaten, terwijl de warmte voor een deel
door het preparaat wordt geabsorbeerd, zoo
dat hier een meer gelijkmatige temperatuur
in de kassen het gevoig zal kunnen zijn.
Inmiddels zijn de proeven over de door
laatbaarheid van het licht nog niet beëin
digd.
Als directe aanleiding tot een wat uit
voerige aankondiging van de hier bedoelde
proefnemingen, waarvan het verder verloop
uiteraard rustig moet worden afgewacht,
diene nog, dat juist op den verlovingsdag
van H.K.H. Prinses Juliana het experiment
na tal van teleurstellingen, gelukte.
Men herinnert zich wellicht, dat de Han
delsmij. v. Linge te Veendam in die dagen
een uit aardappelmeel vervaardigd glazen
medaillon aan de pers heeft toegezonden.
Het is deze maatschappij, welke zich met
het nieuwe experiment bezighoudt.
VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS
DER ALKMAAR RACKET N.V.
Vertrouwen in de toekomst.
In ©en gisteren te Amsterdam gehouden
buitengewone vergadering van aandeelhou
ders der Alkmaar Packet N.V. zijn de
reorganisatievoorstellen van de directie en
commissarissen ter sprake gebracht. Deze
zijn de volgende:
1. Op de aandeel en groot f500.80 pet.
af te stempelen, zoodat elk aandeel van
f 500.— wordt gebracht op f 100.
2. Het maatschappelijk kapitaal te bren
gen op f 600.000.bestaande uit 6000 aan-
deelen van f 100.waarvan geplaatst de
afgestempelde 1200 aandeelen.
3. Den directeur te machtigen tot de
uitgifte van hoogstens 1800 nieuwe aan
deelen van f 100.met recht van voorkeur
voor de oude aandeelhouders.
Besluiten over deze voorstellen zullen
worden genomen in ©en binnenkort te Alk
maar te houden vergadering. In zijn toe
lichting deelde de heer Goedkoop mede, dat
de Maatschappij sedert 1930 slechte resul
taten heeft gehad, doch dat er thans alle
aanleiding is voor optimisme en dat zich
sinds de depreciatie een keer in de zaken
heeft baangebroken, waardoor deze gunsti
ger gaan dan zij tot dusver gedaan hebben.
EERSTE KAMER.
D EN HAAG, 2 Maart.
Na de algemeene beschouwingen over het
Rijksbudget moet de Senaat zich wijden
aan de afdoening der verschillende begroo-
tingshoofdstukken en aldus kwam heden
de rekening van minister Oud ter tafel,
met als „crisisstaart" het Werkloosheids-
subsidiefonds-budget.
Meestal komen bij Financiën heel weinig
zaken van bepaald algemeen belang ter
sprake, en zoo al, dan toch kwesties van
meer-technischen aard, als daar zijn ac-
cijnsen. fondspolitiek e.d. Reeds een aantal
jaren kreeg de bewaker onzer schatkist
in de Staten-Generaal te maken met aan
drang tot verlaging van den accijnsen voor
bier en gedistilleerd, en deze gelegenheid
maakte geen uitzondering. De heeren Ter
Tiaar (C.H.), Knottenbelt (V.B.), Fleskens
(R.K.) en De Zeeuw (S.D.A.P. oefenden
aandrang in dien geest uit, vooral met het
oog op het vreemdelingenverkeer, dat door
lage consumptieprijzen gestimuleerd wordt.
En de heer Van Vessom (N.S.B.) bepleitte
verlaging van den suiker-accijns.
Een zaak, welke feitelijk geheel buiten
de begrooting om ging en toch aan de orde
kwam, was die van den oud-Rijksbouw
meester Vrijman. De kwestie, waarom het
hier gaat, mag bekend genoeg worden
verondersteld, om er niet uitvoerig op in
te gaan. De zaak komt kortweg hierop neer
dat de heer Vrijman indertijd als Rijks
bouwmeester niet eervol ontslagen werd,
wijl hij gewikkeld was geworden in een
strafprocedure, waaruit echter wel geble
ken was, dat hij zich nimmer eenig on
behoorlijk voordeel had willen verschaffen.
Wel werd deze thans reeds 14 jaar han
gende zaak onder minister De Geer tot een
(schijnbare) oplossing gebracht, althans,
beide partijen kwamen tot een accoord.
Maar minister De Geer had toch niet tot
een eervol ontslag kunnen besluiten, wel
tot de gedachte, den ander nog eens een be
langrijk bouwwerk op te dragen, bij wijze
van eerherstel.
Minister Oud ging met dat standpunt ac
coord en bood den heer Vrijman tenslotte
den bouw aan van een postkantoor te Vlaar-
dingen, doch dat aanbod werd geweigerd,
omdat de ander alleen genoegen kon nemen
met een .belangrijke opdracht"
Minister Oud sprak in deze van „een af
gedane zaak". En wat het aangeboden bouw.
werk betreft, Z.Exc. achte het Vlaarding-
sche project (a V/2 of 2 ton) wel degelijk
belangrijk. Mr. Oud wees erop, dat de heer
Vrijman dit aanbod niet als een schadever
goeding moest beschouwen, aangezien hij
indertijd reeds f 60.000 heeft ontvangen, 't
ging slechts om eerherstel.
De aandrang tot verlaging van de accijn
zen deed den Minister opmerken, dat hij in
deze zijn spoedig komenden opvolger moei
lijk kon binden.
De begrooting werd zonder stemming aan
genomen, met aanteekening, dat de heer
Van Vessem wilde smacht worden, te heb
ben tegengestemd. Hij had n.1. reeds eerder
verklaard, niet met de leeningpolitiek der
Regeering te kunnen instemmen.
Vervolgens kwam de begrooting van het
Werkloosheidssubsidipfonds ter sprake. Al
leen de heer De Zeeuw voerde daarbij het
woord en hij had de bekende critiek op de
gestie der Regeering nopens het werkloozen-
zorg-gemeentezorg. Ook vroeg hij. wat de
Regeering denkt te doen, als de tijden heter
worden en de baten van het fonds meer
gaan opleveren en de uitgaven verminde
ren?
Minister Oud zou vooreerst over deze mo
gelijkheden maar niet spreken, de huid niet
verkoopen, voordat de beer geschoten is! Als
het zoover is, zal natuurlijk met alle instan
ties overleg gepleegd worden.
Ook deze begrooting haalde zonder meer
de eindstreep.
Een 15-tal inbraken op zijn ge
weten.
Door de politie te 's Gravenhage is op Vrij
dag jl. aangehouden de 38-jarige J. v. W.,
die op heeterdaad betrapt werd, terwijl hij
bezig was van de voordeur van een onbe
woond perceel aan de Lijsterbesstraat het
slot af te schroeven.
Een van de bewoners van een naastgele
gen perceel, die toezicht had op deze wo
ning, trof in de middaguren J. v. W. aldaar
aan, doch meende aanvankelijk, dat het een
schilder was, die opdracht had eenige werk
zaamheden aldaar te verrichten.
Hij kreeg op zijn vraag of hij schilder
was, een bevestigend antwoord.
Toen hij zag, dat de man het slot van de
voordeur geheel losmaakte, ging hij er nog
maals heen. J. v. W., die zich thans ont
dekt voelde, greep zijn rijwiel en trachtte te
ontkomen. Toen de buurman hem vast
greep, liep hij terug en het onbewoonde per
ceel binnen. Hier zag hij kans 'n aantal
sleutels, dat hij bij zich had om perceelen
te openen, in de W.C. te werpen, waarna hij
poogde langs het balcon over een schutting
door een tuin aan de achterzijde te ont
vluchten. Met behulp van den beneden-be
woner kon hij echter worden gegrepen.
De man ventte langs de deuren en tracht
te, indien hij zekerheid dat de bewoners
niet thuis waren, zijn slag te slaan.
Gedurende zijn bezoek maakte hij afdruk-
kbn van sleutels ging met loopers naastge
legen onbewoonde perceelen binnen en nam
daar achtergelaten lampen en verdere voor
werpen, die waren achtergebleven, mede.
Reeds eerder was de man bij een inbraak
gezien, doch ook toen dacht men met een
werkman te doen tg hebben.
Uit het verdere onderzoek is gebleken, dat
hij zich schuldig heeft gemaakt aan een
vijftiental inbraken, hetgeen hij bekende.
J. v. W. is te voren nimmer met de politie
in aanraking geweest. Hij werd gisteren tor
beschikking gesteld van den officier van
justitie en overgebracht naar het Huis van
Bewaring.
Diverse ontvreemde voorwerpen zijn bij
hem thuis in beslag genomen en door de di
verse eigenaren herkend.
Man te Amsterdam gearresteerd.
De gearresteerde L., die men van den
auto-moord in den Haag verdacht, is waar
schijnlijk niet den dader. Hij heeft n.1. een
alibi kunnen opgeven. Het signalement gaf
bovendien aan, dat de moordenaar een
zwarten lap voor de rechter oogholte heeft
gedragen, terwij) L. een bril met matglas
voor de rechter oogholte draagt.
In Amsterdam heeft men echter een man
aangehouden, die zich, gestoken in een ge
stolen costuum, in een hotelletje aldaar op
hield. Deze „vermomming" gaf de politie te
denken en bij onderzoek bleek, dat de man
ook geen alibi voor den bewusten Vrijdag
avond kon opgeven, terwijl tal van andere
factoren aanwezig waren, die de hoop gaven
dat men den moordenaar te pakken had. Tn
het belang van het verdere onderzoek kan
thans echter niets naders worden medege.
deeld.
DE ROODE DUIVELS TEGEN DE
ZWALUWEN
Elftal samengesteld.
Het elftal der Roode Duivels, dat op
Woensdag 10 Maart a.s. in Den Haag zal
uitkomen tegen de Zwaluwen, is als volgt
samengesteld:
Doel: Van der Weyer (Union St. Giloise)
Achter: Vincke en Smellinx (Union St.
Giloise).
Midden: Van Ingelchem (Daring), Meul-
derman (Beerschot) Henry (Daring)
Voor: Bvle (Daring), Lamoot (Daring),
Capelle (Standaard), Isenborch (Beerschot)
Vieillevoye (Bressoux),
STRAFZAAK ONNES VAN NIJENRODE.
Wordt begin April voortgezet.
Naar wij vernemen is de onlangs hero
pende instructie in de strafzaak Onnes van
Nijenrode, in welke zaak het gerechtshof
een interlocutoir arrest heeft gewezen, thans
gesloten.
De rechter-commissaris mr. Smits heeft
op last van het gerechtshof nog een groot,
aantal getuigen gehoord om andere inlich
tingen te verkrijgen over de briefwisseling
tusschen Koning en Onnes.
Koning, de hoofdgetuige in deze strafzaak
die Onnes beschuldigt met hem het plan op
touw te hebben gezet van den z.g.n. inbraak
beweert dat de briefwisseling tusschen hem
en den kasteelheer camouflage was. De
brieven zouden geschreven zijn om afspra
ken te maken. Volgens Onnes gingen ze wel
degelijk over beleening en verkoop van
schilderijen.
Ook zijn getuigen gehoord betreffende de
ontmoetingen tusschen Onnes en Koning na
den inbraak. Eveneens heeft de rechter-
commisaris opnieuw een onderzoek ingesteld
naar aanleiding van gevoerde interlocale te
lefoongesprekken tusschen O. en K.
De procureur-generaal heeft, zooals men
zich herinnert een jaar gevangenisstraf te
gen Onnes geëischt met aftrek van den tijd
in voorarrest doorgebracht, die ook een
jaar bedraagt.
De voortzetting van deze strafzaak voor
het gerechtshof is thans binnen korten tijd,
waarschijnlijk begin April, te wachten.
Sluizen kunnen bij Zwolle niet
meer open.
Tengevolge van het afkomende water was
de waterstand voor de sluizen bij het Kater-
veer gistermorgen tot 2.85 M. boven N.A.P.
gestegen, waarmede het peil is bereikt dat
de sluizen niet meer geopend kunnen wor
den. De scheepvaart tusschen IJsel, Zwarte-
water en Vecht was dientengevolge ge
stremd.
De schepen voor het Noorden des lands
en omgekeerd die van het Noorden naar het
Zuiden en Westen hebben thans noodge
dwongen op den IJssel en in de Willems
vaart ligplaats gekozen. De booten op Am
sterdam hebben hun route tijdelijk over 't
Zwarte Water verlegd.
Deventer.
De schipbrug bij Deventer is nog niet
afgenomen. Scherp blijft men de water-
keeringen controleeren, want eenige val
kon gisteravond laat nog niet worden waar
genomen.
Zutphen.
In den loop van den middag is de was
van den IJssel bij Zutphen tot staan geko
men. Het rijverkeer over Zutphen is niet
gestremd.
Het gevechtsvliegtuig wordt op
Welschap gemonteerd.
Naar wij vernemen is gisternacht het
transport per schip naar Eindhoven aange
vangen van het door de N.V. Nederlandsche
Vliegtuigenfabriek gebouwd twee-motorige
gevechtsvliegtuig G 1, dat zoo zeer de aan
dacht heeft, getrokken van de internationale
luchtvaarttentoonstelling te Parijs. Men ver
wacht, dat de machine Donderdagmiddag te
Eindhoven zal aankomen en Vrijdag in den
hangar op het vliegveld Welschap zal zijn
ondergebracht. Hierna zal begonnen worden
met het, monteeren van het toestel, waar
mede vermoedelijk een tiental dagen ge
moeid zal zijn. Aan de eerste proefvluchten
met dit bijzondere Fokkerproduct, waarvan
men in deskundige kringen groote verwach
tingen koestert, zal dan niets meer in den
weg staan.
VERGUNNINGSRECHT EN MIDDEN
STAND.
Adres tegen verhoogde rechten.
De afdeelingen Haarlem van Horecaf van
vereeniging „Onderling Belang" en de Mid-
Veel klachten hoort men tegenwoordig van
de zijde der tuinders over de concurrentie
hun door houders van volkstuintjes aange
daan. De afd. Pijnacker van den Ned. Tuin*
dersbond heeft voor de Maartvergadering
van dezen bond een voorstel gedaan tot het
nemen van afdoende maatregelen tegen de
misbruiken op dit gebied. Deze kunnen h.i,
alleen worden tegengegaan wanneer de hou
der van een volkstuin verplicht wordt:
a. zijn tuin duidelijk aan te geven met een
naambordje;
b. zijn tuin zelve te bewerken;
c. desnoods zijn identiteit te bewijzen door
b.v. pasfoto;
d. van de max. grootte van 3 Are, ten
hoogste 1 are met groente te mogen betelen.
Toelichting;
De misbruiken zijn bekend, er heeft be
slist een soort bedrijfsvorming plaats. Het
gemeenschappelijk personeel van groote za
ken huurt een complex grond en laat het
gemeenschappelijk door één man bewerken,
etc. Vereenigingen, zelfs van Gemeente- of
Rijksambtenaren doen hetzelfde.
Prae-advies H.B.:
Het exploiteeren van volkstuintjes is een
beroep geworden. De gedaalde pachtprijzen
van bouw- en weiland, maken dat vooral het
laatste jaar aan deze exploitatie groote uit
breiding wordt, gegeven. Met volle waardee
ring van de ethische zijde van de bedoelin
gen der oorspronkelijke voortrekkers op dit
gebied, voert de huidige ontwikkeling, te
midden van de beperkende en andere maat
regelen in de tuinbouw, tot ontoelaatbare
toestanden. Het voorstel kan hierin zeker
eenige verbetering brengen.
Volkstuinders.
Hij was een stadmensch en geen boer,
Maar wilde toch tuinieren,
Hij wist niet veel van tuinderij,
Alleen van tuin-plezieren.
Een plekje grond,
Waar veel op stond,
Om lekker van te eten,
Een beetje sla,
Een blom voor Ma,
Wat kool... je kon nooit weten
De volkstuinier.
Werd warmoezier,
Hij zaaide niet slechts boontjes,
Maar na den pluk
Zocht hij geluk,
Kwam boontje om zijn loontje!
't Werd een bedrijf
Dat 's buiten kijf:
't Gezin at moes en kruiden,
Doch 't overschot
Ging 't hoogste bod!
Naar verre vreemde luiden.
De Tuinderij,
Diep in de brij,
Beperkt door veel staketsels,
Voelt wéér een priem,
En vraagt 't régiem:
„Vermorzel dit beletsel!"
De boer kweekt fruit
En voert het uit
Of in 't is hem om t even
Als hij er van
Zoo nu en dan
Nog bij kan blijven leven
O, volkstuin-mensch,
Er is een grens!
Staak met die tuinderskuren!
Wie zooveel eet
Van 's tuinders zweet,
Moet het toch ééns bezuren!
denstandscentrale, hebben in een telegram
aan den gemeenteraad van Haarlem hun
groote bezorgdheid uitgesproken over de
voorgestelde verhooging met 25 pet. van het
vergunningsrecht, hierdoor wordt speciaal
een der meest noodlijdende bedrijven getrof
fen, welke geen enkele verzwaring van la®*
ten meer kan verdragen. De besturen ver
zoeken begrip voor den précairen toestand
en overweging van andere middelen om het
tekort te dekken.
