De defensieleening in den
Franselien Senaat
Roosevelts
„praatje bij het haardvuur"
Wel geld voor oorlog
niet voorschulddelging
De rechfschen
Duitschland en een
Westelijk verdrag
De Kerkstrijd in
Duitschland
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
bedreigen Guadalajara
Nederlandsche regeering
protesteert bij Franco
Buitenlandsch
Overzicht
REIST PER WACO
DONDERDAG
SPANJE
De politieke verhouding in het
naburige Oosten
AUTOBUTDIENSTEN
naar HOORN, EDAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
Inlichtingen WACO,
Kanaalw. 137, Den Helder, tel. 773
HELDERSCHE COURANT
UITGA E N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG- No-79 -7
11 MAART 1937
Generaal Miaja naar het front
vertrokken.
De opstandelingen bevonden zich gisteren
ter sterkte van 3240 man op 15 K.M. van
Guadalajara.
De stelselmatige en machtige opmarsch
der aanvallende kolonnes wordt voortgezet.
Het schijnt, dat de tegenstanders dezen op
marsch niet tot staan kunnen brengen
15000 tot 20000 man troepen der internatio
nale brigade loopen gevaar te worden om
singeld. Zij kunnen zich, naar men veron
derstelt, slechts aan omsingeling onttrekken
door terug te trekken op Madrid, welks val
aanleiding zou kunnen geven tot straatge
vechten.
De Madrilleensche verdedigingsraad heeft
medegedeeld, dat de aanval, die eergisteren
door de troepen der gemotoriseerde Itaii-
aansche divisie bij Guadalajara is ingezet,
met groote hevigheid voortduurt. De stellin
gen der regeringstroepen zijn tot vijfmaal
toe aangevallen door zeer sterke afdeelingen,
gesteund door een machtig geschut, en vele
bombardertients- en jachtvliegtuigen. Tegen
over de meerderheid in getalsterkte en tech
nische middelen, door de Italianen in het
vuur gebracht, moesten de regeeringstroe-
pen terrein prijsgeven, zonder dat de vijand
het verband tusschen de linien heeft kun
nen verbreken. De opstandelingen hebben
in den afgeloopen nacht in alle sectoren
van het Madrilleensche front een groote
bedrijvigheid getoond. De plaatselijke aan
vallen der opstandelingen werden met suc
ces door het geschut en de infanterie der
regeeringstroepen beantwoord.
De regeeringstroepen gedesorga
niseerd?
Een bijzondere correspondent van Havas
bij het leger van Franco deelt mede, dat
de opmarsch van de rechtsche troepen werd
gehinderd door slecht weer.
De opstandelingen vinden thans tegenover
zich nog slechts gedesorganiseerde troepen,
die allen voor eigen rekening strijden.
De strijd in het Noorden.
Straatgevechten in Oviedo.
Uit Gijon wordt gemeld, dat de opstande
lingen die Oviedo te hulp zijn gekomen, een
hevigen aanval hebben ondernomen op de
stellingen der regeeringstroepen van Buena
Vista, het machinedepot el Fresno, Villa
Euzcadi en de huizen in de nabijheid van
het nonnenklooster der aanbidding. Het
geschut der rechtschen vuurde ruim 3000
granaten af, doch de regeeringstroepen
hielden ondanks dezen vuurregen stand.
De rechtschen drongen door tot het machi
nedepot maar werden daar gestuit door de
loyalen, die op de hoogten van het stadion
van Buena Vista lagen. Na zware verliezen
te hebben geleden waren de aanvallers ge
dwongen terug te trekken en zich verder
op te verschansen.
Uit hun stellingen bestoken zij de regee
ringstroepen, die de wijk moesten nemen
in de loopgraven.
Terwijl deze strijd aan den gang was
trachtten drie colonnes opstandelingen door
te dringen in de stad Oviedo, waarbij zij
gebruik wilden maken van wegen, die in
handen der regeeringstroepen zijn. Een co
lonne ondernam een operatie in de richting
van de straat Gonzales Besada, een tweede
wilde langs een kleine straat bij Quanta de
los Catalanes oprukken, terwijl de derde uit
een groep boomen te voorschijn kwam ach
ter het klooster der aanbidding. Door een
verrassend optreden wisten de colonnes tot
aan de loyale linies door te dringen, maar
op dat oogenblik barstte een hevig geweer
vuur los.
Weldra sloegen de opstandelingen op de
vlucht van iedere vijftig strijders hadden
slechts 12 tot 15 het leven behouden en
trachtten de laatste huizen van de straat
Gonzalez Besada te bereiken. De tweede troep
soldaten kwam op dezelfde wijze uit tegen
over het regeeringsbataillon „Mateotti". Te
voren hadden de opstandelingen de telefoon
draden doorgesneden om den regeeringstroe
pen te beletten versterkingen aan te vra
gen. De leiding der regeeringstroepen wist
de opstandelingen echter tot staan te bren
gen, waarna zij met geweervuur werden ach
tervolgd. De derde colonne die oprukte langs
den spoorweg is onmiddellijk door de mi
litie tot staan gebracht. Op de spoorlijn ble
ven eenige lijken achter.
De kwestie der terugroeping van
in Spanje strijdende vrijwilligers.
De Engelsche minister van buitenlandsche
zaken, Eden, heeft in het Lagerhuis in ant
woord op de vraag of de niet-inmengings-
commissie inzake Spanje de kwestie der te
rugroeping van de in Spanje strijdende vrij
willigers onder oogen heeft gezien „ja" ge
antwoord.
De Berlijnsche correspondent van de „Dai
ly Telegraph" meldt, dat de Duitsche Am
bassadeur von Ribbentrop, die gisteren te
Londen is aangekomen, instructies heeft me.
degekregen voor zijn eerstvolgende onder
houd met minister Eden. Hij moet het Duit
sche antwoord op de Britsche nota van 18
November, die voórstellen voor het sluiten
van een Westelijk verdrag bevatte, over
brengen.
Het schijnt, dat de houding, door Duitsch
land aangenomen tegenover den Belgischen
wensch, dat de bestaande, voorloopige Lo-
carno-overeenkomst door 'n duurzame rege
ling vervangen zou worden, onveranderd is.
Duitschland is bereid tot het sluiten van
een nieuw Locarno-verdrag, doch het wil
dat in geen geval onder de auspiciën van
den Volkenbond geplaatst zien.
Overigens gelooft men, dat het tijd win
nen aan Duitsche zijde zal worden geweten
aan het Fransch-Russisch verdrag, dat
Duitschland het liefst geheel zou zien ver
dwijnen. Men begrijpt te Berlijn dat Frank
rijk niet gemakkelijk tot een stap van zoo
groote beteekenis kan overgaan, doch men
is van meening, dat het aan Frankrijk staat
met nieuwe voorstellen te komen. De cor
respondent van de „Daily Telegraph" ver
moedt, dat Duitschland op zijn minst zal
verlangen, dat de clausule van het verdrag,
die voorziet in een automatischen wederzij d-
schen bijstand, wordt vernietigd.
Uit Londen wordt nader vernomen, dat
men in diplomatieke kringen aldaar betwij
felt of von Ribbentrop werkelijk instructies
over een Westelijk pact heeft medegekre-
gen.
Met op een na algemeene stem
men aangenomen.
Gisterenmiddag 16.10 uur is de Fransche
Senaat bijeengekomen ter behandeling van
de defensieleening. In de regeeringsbank
hadden minister-president Leon Blum en de
ministers Auriol, Casnier-Duparc en Sellier
plaats genomen.
De rapporteur Abel Gardey zette het wets
ontwerp uiteen en vroeg den Senaat het ont
werp eenstemmig aan te willen nemen. Hij
verklaarde, dat de financieele commissie van
den Senaat het noodzakelijk achtte het maxi-
Mum van de leening vast te stellen op 10.500
Millioen franc. De commissie heeft de nieu
we liberale politiek van de regeering in
zake de vrije circulatie van het goud goed
gekeurd. Vervolgens zette Gardey de voor-
aeelen van de leening uiteen, welke naar
keuze in francs, dollars of pondensterling
zal worden afgelost.
Als eerste spreker besteeg de onafhanke
lijke senator Armbruster het spreekgestoelte.
Hij verklaarde o.a. dat Leon Blum het mis
lukken van zijn experiment heeft toegege
ven. De regecring heeft een nieuwe koers
aangekondigd, doch spreker vraagt zich af
of de oude praktijken gehandhaafd blijven.
Toch zal spreker voor de leening stemmen
omdat deze in het belang van het land is.
De volgende spreker, James Hennessy (re-
Publikeinsche unie), verwachtte dat do lee
ning een succes zal worden, doch hij betreur
de dat Leon Blum in zijn oproep tot het land
niet meer op het vaderlandslievende gevoel
heeft gewerkt.
Daarna voerde minister-president Leon
Blum het woord. Hij verklaarde, dat het de
bat zich plaatste op een terrein waar allen
elkaar konden en moesten ontmoeten. De
leening is 'n onderdeel van de maatregelen
welke de regeering na de jongste vergade
ring van den ministerraad heeft aangekon
digd, strekkende tot een duurzame regeling
van de problemen van munt en schatkist en
tot het versterken van het economisch her
stel, dat steeds meer merkbaar is. Inderdaad
is het aantal werkloozen sterk verminderd,
bij de spaarbanken wordt meer ingebracht
dan opgenomen en het oogenblik is thans ge
komen om den toestand te saneeren. In dit
geval zijn geld en schatkist nauw verbonden.
Spreker verklaarde verder, dat Frankrijk
trouw zal blijven aan de monetaire overeen
komst met de Vereenigde Staten en Enge
land. De regeering stelt zich niet voor met
een slag het schatkistprobleem op te lossen,
Er is nog veel, dat haar aandacht vraagt,
doch in de toekomst mag zich geen tweede
begrooting vormen naast de normale begroo
ting, welke gedekt moet worden door lee
ningen. De regeering zal het noodzakelijke
initiatief nemen. De volken moeten den toe
stand onder oogen zien en een oplossing zoe
ken.
Tenslotte deed Blum een beroep op de wijs
heid en vaderslandsliefde van de Senatoren.
In de vele moeilijkheden, welke bestaan,
heeft de regeering steeds gelet op het alge
meen belang van het land. Zij heeft doel
treffend gewerkt voor den socialen vrede,
alsook aan het behoud van den vrede in
Europa. Thans vraagt de regeering den Se
naat mede te werken om Frankrijk meer vei
ligheid en meer kracht te schenken.
Deze rede van den ministerpresident werd
door de linkerzijde luide toegejuicht.
De senaat keurt de financieele
wet goed met 258 tegen 1 stem.
De senaat heeft met 258 tegen een stem het
wetsontwerp aangenomen, waarbij de regee
ring wordt gemachtigd een leening uit te
geven voor de nationale verdediging.
Tevoren had de Senaat met 207 tegen 62
stemmen een amendement van de minder
heid verworpen, dat den gisteren door Louis
Marin in de Kamer aangeboden tekst bevat
te en ten doel had te waarborgen, dat de lee
ning slechts voor de nationale verdediging
zal worden aangewend.
De hooge rechtspraak moet een
liberale geest worden gegeven.
President Roosevelt heeft Dinsdag zijn
reeds aangekondigde „praatje bij het haard
vuur" voor de radio uitgesproken ter ver
dediging van zijn plannen tot hervorming
van het federale hooggerechtshof. Roosevelt
zette uiteen, dat hij in het geheel geen be
doelingen had om de controle over het
hooggerechtshof aan zich te trekken, maar
dat het noodzakelijk was zijn program ten
uitvoer te leggen en de hooge rechtspraak
nieuwe kracht en een liberalen geest te
geven. In hoofdzaak kwam zijn rede over
een met hetgeen hij reeds gezegd had tij
dens zijn rede aan het „overwinningsdiner"
eind vorige week. De president stelde de
Amerikaansche regeering voor als een uit
drie paarden bestaande trekploeg. Het
Amerikaansche volk, zoo zeide hij. verwacht
dat het derde paard eensgezind met de
beide andere den wagen voort zal trekken.
Het federale hooggerechtshof is echter in
gebreke gebleven ten aanzien van de eens
gezindheid, waarmede het, als gecoördi
neerd deel van de regeering, de zaken op
gang had moeten houden.
ROOSEVELT.
Behalve dat het Hooggerechtshof
zijn juridische functies op de juiste
wijze uitoefende, heeft het zich op
geworpen als een derde huis van
het congres, een soort superlegisla-
tuur, zooals een van de rechters
het genoemd heeft, welke in de
grondwet woorden las, die er niet
staan en beteekenissen, die niet aan
wezig zijn en die het nooit in de
bedoeling heeft gelegen er in te
brengen.
Wij zijn derhalve aangeland op het punt,
waarop wij de grondwet moeten redden
van het federale hooggerechtshof en het ge
rechtshof moeten beveiligen voor zich zelf.
Wij moeten een weg zoeken om van het
hooggerechtshof in beroep te gaan op de
grondwet zelf.
In onze gerechtshoven willen wij een heer
schappij van wetten en niet van mannen.
Wij willen, gelijk alle Amerikanen dat doen
een onafhankelijke rechtspraak, zooals die
in het voornemen heeft gelegen van de ont
werpers der grondwet, en geen gerechts
hoven, die politiek voeren.
Roosevelt beëindigde zijn toespraak met een
beroep op alle luisteraars in ieder hoekje
van het land, te gelooven, dat hij geen
voornemens heeft om ook maar in het
minst inbreuk te plegen op de burgerlijke
en religieuze vrijheden des volks."
„Ik geef de plechtige verzekering, dat, ik
in een wereld, waarin de democratie aange
vallen wordt, tracht de democratie te doen
slagen»"
Turkije, Irak, Iran en Afghanis-
tan zoeken contact.
Onze tijd is in menig opzicht gelijk aan
de dagen van voor 1914. De politieke span
ningen en de onzekere toekomst doen ver
schillende landen steun zoeken bij elkaar,
we krijgen in Europa weer groepeeringen,
die veel overeenkomst hebben met die van
voor 1914. Men meent, en dat niet ten
onrechte, gezamenlijk sterker te staan te
genover een eventueelen vijand, dan dat
men alleen iets zou bereiken. Zoo zien we
in Europa de twee groote groepen Italië
Duitschland en Engeland-Frankrijk, steeds
dichter naar elkaar toegroeien.
Maar ook buiten Europa vinden
we hetzelfde verschijnsel. Zoo wijd
de het Hbl. gisterenavond een be
schouwing aan het Aziatisch Vier-
mogendhedenpact, dat in wording
is. Rustu Aras, de Turksche minis
ter van buitenlandsche zaken, ver
trekt dezer dagen achtereenvolgens
naar Bagdad, Teheran en vermoede
lijk, Kaboel, teneinde met de regee
ringen van Irak, Iran en Afgha
nistan de reeds in Januari voorbe
reide onderhandelingen te hervat
ten over een Aziatisch viermogend-
hedenpact van non-agressie. Dit pact
zal tevens benalingen inhouden,
omtrent overleg betreffende alle
buitenlandsche-politieke kwesties,
die de verdragsluitende mogend
heden raken. Verwacht wordt, dat
het verdrag nog deze maand te An
kara zal worden geteekend. Turkije
werpt zich op als leider van de on
afhankelijke staten in het naburige
Oosten.
De vier staten, die op het punt staan, een
nonagressieverdrag te sluiten, vinden in
de jongste geschiedenis voldoende aanlei
ding voor hun politieke toenadering. De op
lossing van den oorlog van 1914 kan hun
geen reden geven voor vast vertrouwen in
de toekomst. De mogendheden hebben het
oude Turksche rijk onderling in mandaat
gebieden verdeeld, al valt ook de tendenz
te constateeren, dezen gebieden politieke
onafhankelijkheid te geven onder beding
van eerbiediging van srevestigde belangen.
Turkije moet het verlies van het petrole-
umgebied van Mosoel als een onrecht ge
voelen. Palestina vormt in het Naburige
Oosten een gebiedsdeel, dat, wegens het
naar het schijnt onoplosbare conflict tus
schen Arabieren en Joden, aanleiding kan
geven tot gevaarlijke politieke complicaties
De gewelddadige inpalming van Abessinië
door Italië geeft den indruk, dat het Nabu
rige Oosten ook nu nog niet gevrijwaard
kan worden geacht voor de expansiedrift
van Europeesche mogendheden, die zoeken
naar grondstoffen- en afzetgebieden.
Het nonagressieverdrag, dat naar men
verwacht, zooals we hierboven schreven,
in den loop van deze maand te Ankara
tot stand zal komen, geeft uitdrukking aan
de specifieke politieke positie, die de onaf
hankelijke mogendheden in het Naburige
Oosten innemen.
Het bedoelt volgens zijn naam klaarblij
kelijk slechts te zijn een onderlinge waar
borg, dat geen dezer "'-Mn een der andere
zal anvallen tenzij dartoe uitgelokt maar
in wezen komt het neer op een betuiging
van onderlinge politieke solidariteit tegen
over een reeks gebeurte-en verschijn
selen, die relief geven aan hun politieke
lotsgemeenschap. Zij trachten in werkelijk
heid over te gaan tot een zelfstandige po
litiek, welke zich zooveel mogelijk losmaakt
van de politieke belangen der groote mo
gendheden die in het Naburige Oosten een
rol spelen. Of hun dit gelukken zal, is
een andere vraag. Maar het lijdt geen twij
fel, dat het nonam-^sienact. practisch do
uitdrukking is van een ingriinende wijziging
in de politieke verhoudingen in het Nabu
rige Oosten, waarmede de "roote mogend
heden rekening zullen moeten houden. Het
draagt aanzienlijk bii tot waarborging van
den v-'-u-, jn dit deel der wereld.
„De kloosters moeten verdwijnen".
In het Ambtsblatte van 4 Maart publi
ceert de Bisschop van Regensburg, Mgr. Mi-
chael Buchberger de volgende verklaring:
„In den Vastenbrief, dien op den eersten
Zondag van de Vasten werd voorgelezen,
komt de volgende passage voor: „De leiding
gevende bladen der Hitler-jeugd schrijven:
„De kloosters waarin wij horden der levens
ontkenning zien en die daardoor een gevaar
vormen voor het\ behoud der zedelijkheid
van het Duitsche volk, moeten verdwijnen".
Er is beweerd, dat deze zin „verzonnen"
zou zijn. Ik vestig er echter de aandacht
op, dat deze zin te vinden is in het „Leiders
blad der H.J. Uitgave D.J. Juli 1936, blz. 31,
bovenaan."
„Het behoeft geen betoog, dat alle citaten
in een herderlijk schrijven gecontroleerd
worden of ze juist zijn. De bewering, dat
herderlijke brieven leugens bevatten, is
zelf leugenachtig en tevens een beleediging,
die ik afwijs."
(w.g.) Michael bisschop van
Regensburg.
In aansluiting op deze bisschoppelijke
verklaring is het wel interessant te vermel
den, wat in hetzelfde nummer van het ge
noemde „Leidersblad" over de geestesrich
ting van de Hitler-jeugd gezegd wordt.
„De vraag betreffende de verhouding van
de leiders der Hitler-jeugd ten opzichte van
Kerk en godsdienst", zoo luidt het, „kunnen
wij, wat ons bisdom betreft, afmeten uit de
volgende voordracht op een leiderscursus:
„Telkens, wanneer Duitschland eensge
zind en sterk is, treedt Rome op om Duitsch
land te vernietigen", zoo wordt gezegd. „On
ze wereldbeschouwing staat tegenover die
van Rome: eer, trouw, dapperheid, tegen
verdrukking, lafheid en beklagenswaardi-
gen angst. Fierheid en verantwoordelijk
heidsgevoel tegenover knechting der zielen."
Voeg daaraan nog toe, dat alle leiders der
H.J, in de gouw Frankenland het anti
christelijke boek van Rosenberg moeten door
werken, dan kan men zich wel een voor
stelling vormen van de mentaliteit, waarin
de leiders der H.J. worden opgevoed.
De conferentie voor de grond
stoffen.
De algemeene besprekingen op de grond-
stoffenconferentie zijn gistermorgen geslo
ten. Thans moeten nog het werkprogramma
en de procedure worden vastgesteld. De
Zwitser Stucki achtte het wenschelijk, dat
het verkrijgen van grondstoffen gemakke
lijker wordt gemaakt. De kwestie heeft ook
een financieele zijde. Men moet nauwkeurig
kennis nemen van de klachten uit landen,
die niet over grondstoffen beschikken.
Rosenblum, de Sovjetrussische deskundige,
verklaarde, niet te kunnen deelnemen aan
de bespreking over dit koloniale probleem,
daar het volkeren betreft, die zelf niet ge
raadpleegd zijn. Rusland verlangt geen
grondgebied en geen gunsten: het wil me
dewerken aan een betere organisatie van
den vrede. Het heeft belang Rij het grond-
stoffenvraagstuk als voortbrenger, impor
teur en exporteur. Het wil zich aansluiten
bij een betere organisatie der markten.
Doelende op de groote landen, die verstek
hebben laten gaan, dreef Rosenblum den
spot met de Staten, die wel geld hebben
voor een toekomstigen oorlog, maar niet
voor de betaling hunner handelsschulden.
Hij was van meening, dat men door een
onderzoek zal kunnen ontdekken, welke ver
borgen bedoeling er achter de eischen van
zekere landen zit.
Aan het einde der besprekingen vatte de
voorzitter de tot nu toe geformuleerde mee
ningen als volgt samen:
De commissie is eenstemmig van oordeel
dat alle vraagstukken aangaande verdeeling
of overdracht van koloniaal gebied geheel
buiten haar bevoegdheid liggen.
De commissie heeft zich slechts bezig te
houden met de kwestie van de verdeeling
der grondstoffen. Niet alleen over de indu-
strieele grondstoffen, doch ook over de voor
naamste voedingsmiddelen zullen sta
tistieken worden opgesteld.
Tenslotte is de commissie eensgezind van
oordeel, dat haar werkzaamheden zich niet
moeten bepalen tot de koloniale producten,
doch zich ook moeten uitstrekken tot de
grondstoffen van andere gebieden.
Op voorstel van den voorzitter werden drie
subcommissies benoemd, nl. voor statische,
commercieels en financieele kwesties.
In een volgende vergadering, welke Don
derdag a.s. bijeen zal komen, zal het plan
voor den arbeid van deze subcommissie na
der worden vastgesteld.
Over inbeslagname „Triton".
De regeering heeft aan den Nederland-
schen gezant te Tanger, onder wien Marokko
resorteert, opdracht gegeven, bij de autori
teiten te Ceuta te protesteeren tegen de in
beslagneming van de „Triton" der K.N.S.M.
en dezen autoriteiten mede te deelen, dat
voor eventueele daaruit voortvloeiende scha
de zij de verantwoording dragen.
STAKING VAN HET SCHOTSCHE AUTO.
BUSPERSONEEL BREIDT ZICH UIT.
De staking van het Schotsche autobus-
personeel breidt zich uit. Meer dan 10.000
bestuurders en conducteurs hebben 't werk
neergelegd. Volgens de „Scottisch Motor
Ttraction" is de staking niet officieel erkend
en is zij 't gevolg van communistisch drij
ven.
De bond van transportarbeiders heeft ver
klaard dat het werk hervat moet worden,
opdat onderhandelingen kunnen worden
begonnen. De stakers wenschen deze op
dracht echter nite uit te voeren.
