Stadsnieuws
Onderzeebooten maken zich klaar
voor den actieven dienst
UNICUM
Met Hr» Ms» „De Ruyter
naar de Oost
Waar gaan we heen
Ponderdag 18 Maart 1937
Heldersche Courant
Tweede Blad
Victualiën staan
op den steiger
gereed om op de
onderzeebooten
te worden inge
laden
Verloofd
Paschen
J.F.BEEMSTERBOER
Hr, Ms. O 14 en O 15 liggen reisklaar aan de kade
„Wegen naar Succes"
Het beeld van de
feestweek zal weinig
veranderen
Verslag van de Gemeentelijke
Arbeidsbeurs Den Helder
Licht op voor alle voertuigen
Van een bij zonderen medewerker
.aan boord van den kruiser)
Br heerscht spanning in Den Helder. Span
ning, die zich concentreert aan de Buiten
haven, waar tegenover het Kruitmagazijn vier
onderzeeërs liggen: Hr. Ms. „O 12, 13, 14 en
15". Vier onderzeebooten, bijna nog fonkel
nieuw. Steeds weer trekken groepen belang
stellenden naar de Buitenhaven. Zij drommen
samen, praten, kijken: vier onderzeebooten
worden gereed gemaakt voor de reis.
Welke reis? De kijkers gissen. Men
informeert hier men informeert daar,
Overal zijn de deuren en zeker de monden
zorgelijk, maar een troepje jonge matrozen
spreekt met bravour over de „senorita's"
En intusschen groeit nog steeds de bedrij
vigheid rond de vier glimmende onderzeeërs,
die groote voorraden verzwelgen. Kisten ge
condenseerde melk, kisten kug, koffie en thee
zien de kijkers op de kade verdwijnen in de
luiken. Maar nog steeds weet niemand met
zekerheid, waarheen de reis der vier onder
zeeërs zal gaan. Met de bedrijvigheid groeit
de belangstelling. Spoedig staan honder
den toeschouwers op de kade. Men kijkt en
praat. Ieder heeft er zijn eigen meening over.
af
gesloten. Niemand weet, waarom de
vier onderzeeërs, die in de Buitenhaven
liggen, met zoo'n koortsachtige bedrijvig
heid worden gereed gemaakt voor de reis.
Niemand weet het... Maar de geruchten
zijn hardnekkig en al spoedig is er het
gerucht: de vier onderzeeërs gaan naar
Spanje. Dat gerucht verspreidt zich onder
de velen, die telkens weer komen kijken
aan da Buitenhaven. En niemand spreekt
het tegen.
Daar aan den buitenkant van het Nieuwe-
diep had men geen tijd iets tegen te spreken.
Dag en nacht werd zonder ophouden doorge
werkt. Er was slechts één eisch, die meetelde:
de vier onderzeeërs moeten zoo spoedig moge
lijk vaarklaar zijn. Van de marinewerf werden
tal van schilders gerequireerd, die inderhaast
begonnen de schepen een kwastje te geven
en die in korten tijd de vier spitse „visschen"
van de periscoophouders tot de roeren in de
blinkend grijze verf zetten. Over de dekken
liepen de technische manschappen heen en
weer. Ieder detail werd nauwkeurig onder
zocht, elk onderdeel met zorg beproefd. En
boven deze bedrijvigheid verfden de schilders
met breede halen het rood-wit-blauw op de
commandotorens.
En langszij op de vlotten stapelden zich de
torpedo's op. Geelkoperen, van het vet glim
mende cylinders. Met den takel werden ze aan
boord geheschen en vandaar verdwenen zij in
de cirkel-luiken. Eén voor één, in ieder schip
tien: tien machtige projectielen, die stuk voor
stuk in staat zijn een schip naar den bodem
der zee te zenden. Dan komen er kisten bij
honderden en honderden. Wat er in zit, weet
men niet. Proviand Munitie Men kan slechts
gissenEn ten slotte komt olie, duizenden
liters olie.
Men vertelt elkaar: „Dat moet voor Spanje
zijn". Langzamerhand wordt men positiever in
zijn beweringen: „Dat i s voor Spanje", zegt
men en men kijkt naar de Jantjes die bedrijvig
in de weer zijn. Maar de Jantjes nemen de toe
komstverwachtingen niet al te tragisch op. Er
wordt gelachen en gespot. Een andere kijkt wat
Ieder heeft het zijne gehoord. En ieder zegt:
voor Spanje.
De douane gaat aan boord, De dekken
worden schoongeboend. De periscoopko
kers priemen in de grijze voorjaarslucht.
Op ieder der vier schepen staan de anti-
luchtdoelkanonnen opgesteld. Dreigend
richten de loopen zich naar boven. Nog
eens, voor de zooveelste maal, worden alle
bewegingen met de mitrailleurs gemaakt...
Dan scheert de avond over Nieuwediep. In
de haven gaan de lichten aan. Honderden en
honderden twinkelende lichtpuntjes, gloeiende
stippen, .die tefuggespiegeld worden in het
zwarte havenwater. De onderzeebooten liggen
bijna roerloos aan de steigers. Maar de bedrij
vigheid op haar grauwe rompen gaat door.
Laat de hechtheid en trouw
van Uw band zich afspiegelen
in de degelijkheid van Uw ring
BEEMSTERBOER
garandeert U 14 kar. mass.
gouden ringen zonder voeg.
Diverse moderne modellen.
Prijzen van f6.— tot f25
JUWELIER-HODLOGER-DEN WELDLR
mm
Geslaagd voor 3en stuurman groote stoom
vaart de heer J. J. Landeweerd.
Wij verwijzen naar een in dit nummer op
genomen advertentie, waarin het Alg. Publ.
en Uitgeverskantoor te Amsterdam een werk
aankondigt, getiteld „Wegen naar Succes".
Dit boek is een handleidng voor iedereen en
geeft wenken voor het bekomen van arbeid,
zakenplannen, methode's voor zakenuitbrei-
ding, formules, fabricatiegeheimen, enz.
88 inschrijvers voor 33 plaatsen.
Gistermiddag 2 uur was het 't tijdstip,
waarop de inschrijving voor plaatsen op
het feestterrein gedurende de Feestweek,
welke van 5 tot en met 11 Juli gehouden
zal worden, gesloten werd. Op dat tijdstip
waren er niet minder dan 88 inschrijvin
gen binnengekomen. Daar er slechts 33
plaatsen toegewezen zullen kunnen wor
den, zullen er dus heel wat moeten af
vallen!
Dat wordt een heel werkje voor den markt
meester, den heer J. Visser, die aan de hand
van de beschikbare plaatsruimte zal hebben
„uit te kienen", welke inrichtingen er alzoo
geplaatst kunnen worden. Zijn ontwerp, dat
als een advies te beschouwen is, gaat te zij
ner tijd naar B. en W., die tenslotte zullen be
palen hoe de „kermis" want zoo zal de
feestweek in den volksmond toch wel blijven
heeten! er in Juli uit zal zien,
We kunnen ons thans zelf al ongeveer een
beeld van de feestweek vormen. Als we de 88
inschrijvingen bezien en dank zij de mede
werking van den heer Verstegen, waren we
daartoe in staat dan blijkt ons, dat het
meerendeel inrichtingen betreft, die hier al
een of meerdere malen geweest zijn. Er zijn
weer vele inschrijvingen voor allerlei gebak-,
nougat-, beignets-, palingkramen en voorts
tal van andere kleine tenten, hetzij voor ver
maak of snoeperij ingericht.
Natuurlijk zijn er ook weer enkele „groote
stukken" ingeschreven. Afgewacht dient te
worden, of zij inderdaad in Juli hier zullen
v ^schijnen, want, zooals uit het bovenstaande
blijkt, een beslissing dienaangaande is nog
verre. We zullen hier echter de meest opval
lende vermelden. De firma Vermoolen schreef
in met een tête a queue en een Vroolijk Had,
de bekende gebroeders Hommerson met een
emotiebaan, een autoscooter en een „Monster
van Loch Ness"... Voorts hebben enkele fir
manten ingeschreven met draaimolens, fiets-
molens e.d., maar voor velen zal het een
teleurstelling zijn, dat de „stoom" dit jaar niet
zal komen. Voor zoover wij kunnen nagaan,
zijn als nieuw te beschouwen „Open golfbaan"
van A. RoelVale, de Zwemattractie en de
Waggelkamer van V. de Veen. Op de laatste
l^ermissen ontbrak dikwijls de oude roman
tiek, die een tijd van feëif Barnum en Bailey
kenmerkte. Wellicht, dat die ouderwetsche
sfeer er dit paar weer eens zal zijn, als het
„Vlooientheater" komt of een of meerdere
variété-theaters, waarvan er naar we meenen
een-3-tal zijn ingeschreven!
Verschillende oude bekenden troffen we on
der de sollicitanten aan, zooals De Boer met
z'n „Friesche Kop" en een Mul met z'n koek
haktent... En de slagmachine, beter bekend
onder den naam „Kop van Jut" hoopt straks
ook weer een kleine plaats ingeruimd te
krijgen...
Maar, zooals men ziet, het aspect zal niet
veel veranderen, en het is dus blijkbaar in
deze branche al net zoo als in zooveel in het
leven: gebrek aan variatie... We zijn echter
benieuwd, hoe straks de kermis samengesteld
zal zijn!
Over de maand Januari 1937.
Mannen.
Aanbiedingen kwamen in van:
4 bakkers (2 ben. 18 jr.)1 bakschipper, 4
bankwerkers, 1 boekdrukker, 1 bottelaars-
knecht, 5 chauffeurs, 1 colporteur, 2 conciër
ges, 7 electriciens (3 ben- 18 jr.), 1 graniet
werker, 14 grondwerkers, 1 huisknecht, 3
incasseerders, 4 kantoorbedienden (1 ben. 18
jr.), 3 kappers (1 ben. 18 jr.), 1 kellner, 1
kleermaker, 1 kraandrijver, 9 landarbeiders (1
ben. 18 jr.), 2 letterzetters, 2 loodgieters (1
ben. 18 jaar), 9 loopknechts (7 ben. 18 jr.),
6 machinisten, 1 magazijnbediende, 4 matro
zen, 4 metselaars, 2 monteurs, 1 motordrijver,
4 opperlieden, 1 rijwielhersteller, 8 schilders
(2 ben. 18 j.), 1 schipper, 3 slagers (1 ben. 18
jr.), 1 stoffeerder, 4 stokers, 1 straatmaker,
3 stucadoors, 2 stuurlieden, 15 timmerlieden
(2 ben. 18 jr.), 53 tr.arbeiders, 4 tuinlieden, 1
vrachtrijder, 1 wachtsman, 54 werklieden (4
ben. 18 jr.), 1 winkelbediende.
Totaal: 252 personen.
Aanvragen kwamen in om:
1 electricien (ben. 18 jr.), 5 grondwerkers,
2 huisknechts, 2 kantoorbedienden, 1 kapper
(ben. 18 jr.), 2 loopknechts (ben. 18 jr.), 10
schilders (3 ben. 18 j.), 1 smid, 4 timmerlie
den (1 ben. 18 jr.), 8 transp. arb., 25 werk
lieden (1 ben. 18 jr.).
Totaal: 61 personen.
Geplaatst werden:
1 electricien (ben. 18 jr.), 5 grondwerkers,
2 huisknechts, 2 kantoorbedienden, 1 kapper
(ben. 18 jr.), 2 loopknechts (ben. 18 jr.), 10
schilders (3 ben. 18 jr.), 1 smid, 4 timmer
lieden (1 ben. 18 jr.), 8 transp. arb., 25 werk
lieden (1 ben. 18 jr.).
Totaal: 61 personen.
Op het einde der verslagmaand stonden in
geschreven:
1 architect, 3 bakschippers, 17 bakkers (4
ben. 18 jr.), 39 bankwerkers (3 ben. 18 jr.),
6 betonwerkers, 1 boekbinder, 2 boekdrukkers,
12 bollenarbeiders, 1 brugwachter, 58 chauf
feurs, 7 conciërges, 22 electriciens (5 ben. 18
jr.), 1 emballeur, 1 granietwerker, 118 grond
werkers, 3 huisknechts, 12 incasseerders, 36
kantoorbedienden (4 ben. 18 jr.) 5 kappers
(2 ben. 18 jr.), 11 kellners, 10 kleermakers,
2 koks, 1 koperslager, 1 kraandrijver, 154
landarbeiders (5 ben. 18 jr.), 10 letterzetters,
12 loodgieters (2 ben. 18 jr.), 41 loopknechts
(29 ben. 18 jr.), 1 maaier, 14 machinisten, 6
magazijn bedienden (1 ben. 18 jr.), 5 matro
zen, 27 metselaars (1 ben. 18 jr.), 1 meubel
maker, 1 molenaar, 9 monteurs (2 ben. 18 jr.),
1 motordrijver, 36 opperlieden, 3 opzichters, 4
reizigers, 1 rijwielhersteller, 1 scheepmaker,
64 schilders (4 ben. 18 jr.), 1 schipper, 2
schoenmakers, 11 slagers (1 ben. 18 jr.), 5
smeden, 3 steenzetters, 5 stoffeerders, 15 sto
kers, 9 straatmakers, 9 stucadoors, 1 stuur
man, 95 timmerlieden (3 ben. 18 jr.), 1 touw
slager, 196 transp. arb., 14 tuinlieden, 1 uur
werkmaker, 1 verpleger, 6 visschers, 1 visch-
knecht, 1 voerman, 2 vrachtrijders, 1 wachts
man, 403 werklieden (18 ben. 18 jr.), 4 win
kelbedienden.
Totaal: 1548 personen.
N atuurhtstorisch Museum. Elke week:
eiken Woensdagmiddag van 36 uur, eiken
Zaterdagavond van 7—10 uur, den eersten
Woensdag van elke maand van 810 uur,
den eersten Zondag van elke maand van
3—5 u.
Donderdag 18 Maart.
Casino, 8 u. Feestavond. Handelsschoolver-
eeniging.
Musis Sacrum, 8 u. Lezing met lichtbeel
den. Voetbehandeling.
Vrijdag 19 Maart.
Zeevaartschool, 8 u. Heldersche Weer- en
Sterrenkundige Kring. Spreker: H. Keyser.
Onderwerp: Maritieme Meteorologie.
Vrijdag 19 Maart.
Casino, 8 u. Openbare vergadering Rijks
personeel. Sprekers: Perdok en Steketee.
Vrijdag 19, Zaterdag 20 en Zondag 21 Maart.
Café „Prins Hendrik", Julianadorp. Fancy-
fair ten bate Harmonie „Kunstzin", van
5—12 u.
Zaterdag 20 Maart.
Casino, 8 u. Uitvoering Marine Sportver-
eeniging.
Donderdag 18 Mrt18.36 uur
2 °/0 OBLIGATIES
Vrouwen.
Aanbiedingen kwamen in van:
7 aardappelschilsters, 23 dagdienstboden, 25
dagmeisjes, 13 dienstboden intern, 1 fröbel
onderwijzeres, 1 hulp in de huishouding, 3
huishoudsters, 1 huisnaaister, 1 kookster, 1
kamermeisje, 1 noodh. dienstbode, 9 verkoop
sters (6 ben. 18 jr.), 1 verpleegster, 1 wasch-
vrouw, 12 werksters.
Totaal: 100 personen.
Aanvragen kwamen in om:
9 aardappelschilsters, 24 dagdienstb., 19
dagmeisjes, 3 dienstboden, 2 huishoudsters, 1
huisnaaister, 1 hulp in de huishouding, 1 kan-
toorbed. (ben. 18 jr.), 1 meid-huishoudster, 2
noodhulp dienstboden, 3 verkoopsters (2 ben.
18 jr.), 7 werksters.
Totaal: 73 personen.
Geplaatst werden:
9 aardappelschilsters, 16 dagdienstboden, 18
dagmeisjes, 2 dienstboden intern, 1 kantoor-
bed. (ben. 18 jr.), 2 noodhulp dienstboden, 1
huisnaaister, 2 verkoopsters (ben. 18 jr.), 7
werksters.
Totaal: 58 personen.
Op het einde der verslagmaand stonden in
geschreven:
4 aardappelschilsters, 12 dagdienstboden, 20
dagmeisjes, 3 dienstboden intern, 1 fröbelon
derwijzeres, 4 huishoudsters, 1 hulp in de huis
houding, 1 kapster, 5 kantoorbed. (3 ben. 18
jr.), 4 huisnaaisters, 15 verkoopsters (10 ben.
18 j.), 2 verpleegsters, 1 waschvrouw, 16
werksters.
Totaal: 89 personen.
IX.
Zaterdag, 27 Februari.
Het laatste traject van de reis zullen we
binnen eenige dagen achter den rug hebben:
vanaf 2 Maart zullen we staan onder het
opperbevel van den Gouverneur-Generaal, dan
hebben we groote kans, dat aan ons alléén
rond varen een einde komt en we nu, bijna
5 maanden na onze indienststelling, zullen
worden toegevoegd aan het eskader in Indië.
Het laatste traject onderscheid zich het
meest van de vorige door de onvermijdelijke
hitte van de steeds hooger komende zon. Ieder
die opgewekt deze reis begon en zei: ,,In Hol
land kon ik er ook zoo goed tegen", komt
vaak bedrogen uit en moet aan den lijve
ondervinden, dat deze hitte inderdaad iets an
ders is, dan een vriendelijk zonnetje in mid
den Juli boven het strand van Huisduinen.
Het prettige van deze zon is, dat we ons
steeds voldaan voelen: we kunnen niet het
minste doen of de groote hoeveelheid lauw
water, die wen den heelen dag door naar bin
nen gieten, slaan ons aan alle kanten uit en
„zweeten we weer van al het werk", dat we
gedaan hebben.
De belangstelling voor de mandikamers
stijgt met den dag: ieder wil zich toch ten
minste éénmaal per dag overgieten met wat
verkoeling gevend zeewater. Ook dit is weer
één van de voordeelen, die we gekregen heb
ben, nu we Bombay weer verlaten hebben. In
de baai van Bombay was het water zoo vuil
en vies, dat mandiën met buitenboord water,
om hygiënische redenen verboden werd, en
daar we van het zoete water niet te veel mo
gen gebruiken, was het mandiën practisch
uitgesloten.
De oorlogswachten zijn verscheidene malen
betrokken geweest en duidelijk is dan ook al
verschil met vlak na onze indienststelling te
merken: ieder weet zijn plaats en wat hij
daar zal moeten verrichten, zoodat de oefenin
gen steeds vlotter verloop krijgen.
Het aantal veldbedden is na Bombay zeer
toegenomen: ieder kwam met vierkante
pakken aan boord, wat dan vaak een in-
Het achtste artikel werd opgenomen in
het nummer van Dinsdag 16 Maart j.1.
schuifbaar veldbed bleek te zijn, om nu
's avonds in plaats van in zijn kooi, daarin
te gaan slapen. Slapen aan dek, zonder meer,
is natuurlijk minder gezond, in verband met
natte dekken.
Wegens het naderend einde van de reis, werd
gisteren door de bemanning een opvoering ge
geven: 's ochtends al waren eenige balies naar
het achterste gedeelte van het halfdek ge
sleept, waren zeildoeken gespannen, van de
balies werdl een tooneeltje opgetrokken, ver
sierd met nationaliteits- en seinvlaggen: aan
den voorkant van het tooneel de vlaggen van
de landen, waar we deze reis geweest zijn, de
Portugeesche-, Egyptische- en een Engelsche
vlag. De belangstelling is groot: het pro
gramma houdt van alles in en biedt vol-'
doende variatie. Ieder zit voor het tooneel in
een halve cirkel, meer naar achteren de
officieren en onderofficieren. De muziek heeft
zich aan bakboord opgesteld, de band die ook
zal optreden zit aan stuurboord om de ge
leende piano uit den longroom. De toko heeft
een extra flesch bier verstrekt, waarmee ge
wapend ieder dus heeft plaats genomen, een
pakje shag komt te voorschijn, een strootje
wordt snel gedraaid en in afwachting van de
dingen die komen zullen, tijdelijk achter het
oor gestoken.
De conferencier, een konstabel, die binnen
kort ook als Neptunus zal optreden, komt in
zijn „politiekie' achter de vlagen te voorschijn,
buigt netjes voor de verzamelde menigte, ver
geet hierbij niet zijn zwarte bolhoedje diep af
te nemen en leidt, zooals het een goed confe
rencier betaamt, alle nummers in met de
noodige verhaaltjes en grappen. Het succes
is groot, hij begint er in den loop van den
avond zelf steeds meer plezier in te krijgen,
zoodat weldra het zweet de grimage van zijn
gezicht doet smelten en in straaltjes neer
loopen, met als gevolg, bloederige, roode neer
hangende strepen bij de mondhoeken, zwarte
vegen van zijn oogen af naar beneden. Hij
vertelt maar, leidt maar in en springt in zijn
veel te groot zwart jasje heen en weer over
het tooneel.
De muziek speelt de ,,Juliana"-marsch, de
,,Wilhelmina"-marsch, al die marschen die
gedurende de reis zoo zijn ingestudeerd: de
band treedt op; puur Hollandsche muziek en
krontjongliedjes volgen in onafgebroken reeks
elkander op.
We zijn wat langzamer gaan varen: in het
begin was weinig te verstaan door den wind,
die we opliepen door de vaart van het schip
en natuurlijk den verkeerden kant op gericht
was. Zoo worden we ruim twee en een half
uur bezig' gehouden totdat het „Wilhelmus"
weerklinkt, ieder zijn leege fleschje bier onder
den arm neemt, het wachtsvolk alles weer aan
kant maakt en ieder die geen wacht heeft,
zijn kooi heeft opgezocht.
Maandag, 1 Maart.
Zondag heeft weinig wetenswaardigs ge
bracht: alleen dat voor het eerst, gedurende
de reis, kerk aan dek werd gehouden, in
plaats van in één van de verblijven beneden
Onder den zonnetent voor op den bak waren
de traditionale balies op elkaar gezet, de vlag
erover en het spreekgestoelte was alweer
klaar. Alles wat niet door wacht of bijzondere
diensten verhinderd was, had een plaatsje ge
zocht voor de kanons, om voor de laatste maal
te luisteren naar den vlootgeestelijke, die van
daag over een week het schip al weer ver
laten zal hebben.
De rest van den dag heeft ieder doorge
bracht met aan dek luieren: voor de eerste
maal na ons vertrek uit Alexandrië trekken
zware regenwolken langs den hemel, is er
een beetje deining ontstaan die het schip
langzaam doet slingeren. Tot regen en storm
is het anders niet gekomen, tot groote vreugde
van allen die bij dergelijk weer zich minder
prettig voelen.
Hedenochtend was even na zeven uur de
belangstelling aan dek, aan bakboord, zeer
groot. Ieder die beneden nog niet op de hoogte
was van het gedenkwaardig feit, wordt zoo
mogelijk gewaarschuwd en spoedde zich naar
dek om zich te scharen tusschen de groote
drom aanwezigen die al een tijdje keken naar
snel grooter wordende stip aan den horizon.
Voor de tweede maal tijdens de reis zien we
de „Marnix van St. Aldegonde", nu alweer
op de terugreis, stamvol op alle dekken met
wuivende, naar Nederland terugkeerende,
menschen, die vanwege de vroegte voor het
meerendeel nog in hun pyama's gekleed zijn.
De zwemmers in het zwembad boven op den
brug hebben zelfs het water verlaten en
staan met de anderen mee te wuiven met
handdoeken en badjassen.
Een enkeling, die nu al niet meer weet
waar hij zich moet stoppen tegen de warmte,
zucht mismoedig: morgen pas in Sabang,
morgen pas in het land waar hij drie jaar
zal moeten doorzweeten tegen wil en dank
en dan, net zooals dat schip dat nu alweer een
eind voorbij is en zijn oude koers heeft her
nomen, terug naar het koele Vaderland!
EINDE.
