Clichy in de Fransche
Kamer
DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Verhoogde tegenstand
der opstandelingen
De positie van
België
Grandi wekt beroering te
Londen
Buiienlandsch
OverzicfU
De reactie der Italiaansche
pers
U DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG. No. 7958
WOENSDAG
Pleidooi voor behoud van
vrije meeningsuiting
SPANJE
Duitschland in dc knel
Hongersnood in China
Geen verkiezingsspeeches voor
de radio
keldersche courant
24 MAART 1937
In de Fransche Kamer is gister
middag het debat begonnen over de
relletjes te Clichy en de algemeene
staking, die hieruit is voortgevloeid.
De Fédération Républicaine heeft
een motie ingediend, luidende als
yolgt^
„De kamer, die een der meest ele
mentaire vormen van de vrije mee
ningsuiting beschermd wil zien, noo-
digt de regeering uit, allen Fran-
schen staatsburgers, die de wet eer
biedigen, de uitoefening van de vrij
heid van vergadering te waarbor
gen.
Daar zij bovendien de werkelijke
verantwoordelijkheid voor de droe
vige gebeurtenissen van 16 Maart
niet verplaatst wil zien, besluit zij,
aan een parlementaire commissie,
bestaande uit 44 door de fracties
aan te wijzen leden, de taak op te
dragen, een grondig onderzoek in
te stellen naar het ontstaan en de
ontwikkeling van de gebeurtenis
sen op dezen bloedigen avond. Zij
wijst iedere toevoeging af en gaat
over tot de orde van den dag".
Als eerste nam Tixier Vignancourt van de
Fédération Republicaine het woord- om de in
terpellatie te verdedigen over de maatrege
len, die de regeering denkt te nemen tegen
het Verbond van Vakvereenigingen van de
Seine.
Ook Delaunay en Poitou Duplessy, die
daarna spraken, critiseerden de regeering.
Na de pauze werd. het woord-in de Kamer
gevoerd door Meck, die de regeering inter
pelleerde over de vrijheid van arbeid tijdens
de jongste algemeene staking. Hij verklaarde
o.a., dat de arbeiders, die bij christelijke vak
vereenigingen vraren aangesloten, met den
dood werden boBreigd en uit de fabrieken
weggejaagd en dat zij gedwongen werden
bij de C.G.T. (het Fransche vakverbond) aan
te sluiten.
Een fascistisch woord.
Vervolgens ïnterpelleert de voorzitter van
de fractie der Parti Social Francais, Ybar-
negaray, over het gebeurde te Clichy en over
de verantwoordelijkheid voor het bloedver
gieten. Hij zeide, dat de kogelregen iets be
langrijks heeft getroffen: den wederkeer van
Frankrijk tot de hoop.
Hij herinnerde er aan, dat de Parti Social
Francais 400 personen, waaronder 200 vrou
wen, uitgenoodigd heeft voor een bijeenkomst
in de bioscoop te Clichy en dat de minister
van binnenlandsche zaken deze onschuldige
bijeenkomst ondanks het drijven der linksche
partijen niet kon verbieden, waarop door den
burgemeester van Clichy, den communisti-
Schen afgevaardigde Honel en het volksfront
te Clichy tot geweld werd aangespoord.
Zooiets kan, aldus spr., niet voortduren.
De communisten staan onder de bevelen
van de Komintern, die hen betaalt. Hebben
uw minister van oorlog en uw minister van
buitenlandsche zaken u niet gezegd, dat de
vrede voor Frankrijk afhangt van de orde in
het binnenland? Duitschland blijft een
mysterie. Wij weten, dat het een geweldig
leger heeft gevormd en niet zou dulden, dat
zich aan zijn grenzen nog een communisti
sche mogendheid nestelt.
Terwijl de communisten heftig protestee
ren en „verraad" roepen, vervolgde Ybar-
negaray met te zeggen, dat hij niet wil, dat
op het gebied der buitenlandsche politiek
dubbelzinnigheid bestaat.
Ministerpresident Blum kwam vervolgens
ïusschenbeide. Ik geloof, zeide hij, dat het
in ons aller belang is, het ernstige misver
stand dat zoojuist tusschen den spreker en
een groot gedeelte der Kamer is gerezen,
uit den weg te ruimen. Geeft de heer Ybar-
negarav toe, dat van buiten af druk op
Frankrijk zou kunnen worden uitgeoefend?
Ybarnegaray herinnert er daarop aan, dat
hij in alle debatten over de buitenlandsche
politiek een dusdanige houding heeft aan
genomen. Hij verklaarde dat het eenige ge
vaar, dat Frankrijk bedreigt, naar zijn
meening het Duitsche gevaar is. Niet bij
ons, zoo verklaarde spr. tot slot. moet gil
de fascisten zoeken, doch daar. (Hier wees
spr. op de banken der communisten).
Nadat Bonnevav vervolgens verklaard
had. dat zoolang den rechter niet gebleken
is, dat. de Parti Social Francais een nieuwe
vorm is van den ouden strijdhond „Croix du
feu", deze partij haar volkomen vrijheid
binnen de grenzen van het recht moet be
houden, beklom minister-president Blum
h-u spreekgestoelte.
Redevoering van minister-president
Blum.
B'um constateert tn de eerste plaats, dat
de botsing te Clichv zich heeft voorgedaan-op
het oogenblik, dat de leening'was gedekt
en de kapitaalstroom gekeerd was, het
oogenblik waarop de salaris-aanpassing in
kalmte werd voltrokkkcn. „Sinds langen
tijd was de algemeene indruk niet zoo go<v
ppweest. Men moet het drama van CHrh
niet terugbrengen tot een banale vechtparti
Het Fransche bloed Is kostbaar. Blum keert
zich toch tegen de overdrijving in de buiten
landsche pers, welke vaak sprak over een
„vernieuwing" der commune". De orde werd
niet bedreigd.
De spreker bespreekt dan de feiten.
In de bijeenkomst der Parti Social Fran
cais waren 500 personen, van wie 100 vrou
wen. „Indien de P.S.F. legaal is, is de ver
gadering legaal, zegt men. De zaak is min
der eenvoudig.
Blum geeft te kennen, dat de instructie is
geopend over de vraag, of hier sprake is
van de heropening van een ontbonden strijd
bond. Een beslissing is te verwachten en
de justitie zal zeggen of de Parti Social
Francais al dan niet de partij der Vuur-
kruisers is. Tot dat oogenblik verheugt de
P.S.F. zich in een schijn van wettigheid.
Onze taak is de menigte te disciplinee
ren en niet haar op te hitsen. Het beroep
op de bevolking van Clichy is naar de mee
ning van Blum een vergissing, d.w.z. meer
dan een fout. De eerste onderteekenaar is
lid van mijn partij. Ik weet. dat het welzijn
der republiek te danken is aan de mach
tige reactie der volksgroepen. (Applaus
links: geroep links: wij zullen de republiek
verdedigen).
Het kan zijn, dat de macht der
reactie van het volk nog eens noo-
dig is. (Levendige toejuichingen der
communisten en socialisten en op
verscheidene banken der linkerzij
de). (Tal van interrupties van
rechts en van het centrum. Groot
rumoer.)
Blum verwondert zich over de beroering,
welke zijn laatste woorden hebben teweeg
gebracht. Ik heb slechts hooren spreken,
aldus Blum, van voorstanders van de vrij
heid. Hoe kunnen zij dan verontwaardigd
zijn wanneer ik spreek van de reactie van
het volk, indien deze vrijheden bedreigd
worden. (Applaus en tumult.) Uit het eerste
onderzoek blijkt, dat overeengekomen was,
dat de tegenbetoogers op een afstand van
bat bioscooptheater zouden worden gehou
den. „De verantwoordelijke communisten
te Clichy hebben al het mogelijke gedaan,
om te voorkomen, dat de menigte het the
ater zou bereiken."
Indien straffen moeten worden gegeven,
zal dat geschieden. Naar de meening van
Blum hebben de agenten geen bevel ont
vangen te schieten. De agenten zouden
evenwel midden in den strijd individueel
hebben gereageerd. Volgens Blum mag voor
een onder bevel staande troep niet het recht
van wettige zelfverdediging bestaan.
Ten aanzien van de staking verklaarde
Blum, dat de regeering haar met eenige be
zorgdheid wegens de reactie in binnen- en
buitenland heeft bezien. Zij duurde echter
slechts een halve dag.
Blum noemde zekere incidenten betreu
renswaardig en zelfs onduldbaar. Hij merk;
te op, dat de uitvaartdiensten kalm voorbij
waren gegaan en dat de incidenten te Cli
chy geen kloof hadden geslagen tusschen
de arbeidersklasse en de regeering.
Nieuwe spanning tusschen En
geland en Italië.
Het sub-comité van de commissie
voor niet-inmenging in den Spaan-
schen burgeroorlog is, zoóals reeds
elders in het blad gemeld, gisteren
morgen om elf uur bijeengekomen
ter verdere bestudeering van de
kwestie van het terugtrekken der
buitenlandsche vrijwilligers, die in
Spanje strijden.
Graaf Dino Grandi.
Groote beroering wekte, volgens
Un. Press, de mededeeling van den
Italiaanschen vertegenwoordiger
graaf Dino Grandi, dat de Italiaan-
sche regeering in geen geval bereid
is, over een repatrieering van de
buitenlandsche vrijwilligers in
cussie te treden, zocZang het goud
van de Valencia-reg^ering in het
buitenland niet gemobiliseerd is. Als
zijn persoonlijke nxeoning voegde
Grandi hieraan nog toe, dat niet
één Italiaansche vrijwilliger Spanje
verlaten zal voordat de burgeroor.
log is geëindigd.
De voorzitter van de commissie voor niet-
inmenging, lord Plymcith, noemde de me-
dedeeling van Signor Grandi „uitermate
ernstig" en kondigde aan dat hij daarover
terstond met de Britsche regeering overleg
zou pleg«n.
Door „neutrale" leden van het subcomité
werd Grandi's verklarin - opgevat als een
antwoord op de in de aig'Hoopen dagen door
de Engelsche pers versureide valsche be
richten over „Italiaansche nederlagen aan
het Guadalajara-front".
Ernstige politieke toestand.
In officieele kringen te Rome volgt men
de ontwikkeling der buitenlandsche politiek
met groote verslagenheid. De algemeene in
druk is, dat een ernstige ommekeer ten
kwade is ingetreden.
De door d.en Duce van het balcon van het
Palazzo Venezia gehouden rede wordt be
schouwd als een duide' ke aanwijzing, dat
de betrekkingen tusschen Italië en Engeland
met den dag meer gespannen worden. Vele
diplomaten gaan zelfs zoover, dat zij ver
klaren, dat de huidige toestand even ernstig
is als in den tijd van de Britsche vloot-
concentratie in de Middellandsche Zee.
Bombardement van Castellon.
Radio Unie verspreidde gisteravond om 10
uur het volgende comnv .niqué van den ver-
dedigingsraad:
In den sector van Guadalajara was de ac
tiviteit zeer groot. Onze roepen hebben den
druk voortgezet en de onlangs veroverde
stellingen versterkt. Onze luchtmacht heeft
gisteren tal van verkennings- ffn bombarde-
mentsvluchten uitgevoerd, waarbij den vij
and groote verliezen en aan zijn versterkin
gen belangrijke schade werden toegebracht.
De vijandelijke luchtmacht vloog boven
Madrid en verschillende punten van het
centrale front. Boven Alcala Henares wer
den eenige bommen uitgeworpen, doch zon
der resultaat.
Na de verschijning van onze jachtvlieg
tuigen trok de vijandelijke luchtmacht zich
direct terug..
Volgens een Havas bericht wordt de op-
marsch der regeeringstroepen in den sector
Guadalajara langzaam voortgezet. Tegen
stand der opstandelingen wordt vooral merk
baar in de omgeving van Padilla de Hita,
ten westen van den nationalen weg, waar
afdeelingen der burgerlijke garde, die bij het
leger van Franco zijn ingelijfd, staan. De
luchtmacht der regeering bombardeerde de
rechtschen en dwong hen zich te versprei
den. Aan beide zijden wordt hier een fel ge
schutvuur onderhouden.
De opstandelingen hebben gisterenmorgen
een nieuwen aanval gedaan in den sector
Jarama bij Morata de Tajana. Het gevecht
duurde anderhalf uur. Doordat de voorberei
ding door het geschut het verzet der regee
ringstroepen niet had kunnen breken,
moesten de aanvallers zich terugtrekken.
Castellon door een oorlogsschip
der opstandelingen gebombar
deerd.
Een oorlogsbodem der opstandelingen
Onze Oostelijke buren gaat het momenteel
niet naar den vleeze. Het is of ze in diplo
matiek opzicht het werk bij de handen
wordt afgebroken. De pauselijke encycliek,
waarover we gisteren schreven, is al een
zeer onaangename verrassing geweest voor
de Duitsche regeering. Duitschland, dat zoo
dringend behoefte heeft aan wat vriend
schap, heeft die gezocht en gevonden bij
Italië en het had er zeker op gerekend,
dat de invloed van Mussolini bij de Heilige
Stoel zoo groot zou zijn, dat haar deze on
aangename verrassing bespaard was ge
bleven.
Duitschland staat op het oogenblik voor
een reeks moeilijkheden in zijn internatio
nale positie, die op zichzelf reeds de
zwaarste eischen aan zijn diplomatie stelt om
te trachten deze zonder te groote nadeelen
tot een oplossing te brengen, schreef de
N.R.Crt. gisterenavond. Het is niet aanne
melijk dat de actie van den Paus hiervan
los staat, meende het blad. Veeleer moet
men aannemen dat de Heilige Stoel van de
moeilijke internationale positie van Dutisch-
land cn van den stand van zaken met de
protestantsche kerk gebruik gemaakt heeft
en het moment van de bekendmaking van
deze encycliek zeer zorgvuldig is gekozen.
Duitschland is tegenover de katho
lieke kerk tot een belangrijke mate
van machteloosheid gedoemd, wil
het de stemming elders nog niet
aanmerkelijk verslechten en daar
door de groepeeringsbeweging in
Europa, die op het oogenblik in
zijn nadeel verloopt, niet een be
slissende duw geven.
In het katholieke Oostenrijk is het ont
slag van minister Neustaedter-Stuermer
een nieuwe uiting van den vasten wil van
Schuschnigg om Oostenrijk los van Duitsch
land te houden.
Veelbeteekenend is ook, dat de
Pauselijke encycliek in zoodanige
bewoordingen is vervat, dat de pro-
testansche kerken den inhoud kun
nen onderschrijven. De Pauselijke
actie krijgt daardoor een veel bree-
deren grondslag: het gaat niet lan-
heeft om negen uur gisteravond de stad
Castellon gebombardeerd. Dit bombardement
duurde een kwartier.
Zeven dooden en meer dan der
tig gewonden.
Tot nu toe weet men, dat zeven burgers
werden gedood en meer dan dertig gewond,
van wie vier ernstig. Een bom kwam terecht
op een kiosk aan een plein, waar zich ver
scheidene kinderen bevonden.
Het schip zette koers naar de reede van
Benicas.
Reeds duizenden menschen van
honger omgekomen. Spoedige
hulp dringend gewenscht.
Volgens berichten uit Tsjengtoe in de
provincie Tsjesjoean is de daar heerschen-
de hongersnood de ergste welke men ooit
heeft meegemaakt. Reeds zijn duizenden
menschen van honger omgekomen en wor
den nog honderdduizenden door den hon
gerdood bedreigd, tenzij onverwijld hulp
wordt verschaft.
Het weigerde zich mede te laten
slepen door gebeurtenissen in
Oost-Europa.
Op het oogenblik, dat belangrijke
internationale onderhandelingen zijn
aangeknoopt over den internationa
len status van België, kan het stand
punt der Belgische regeering als
volgt worden samengevat:
De regeering is van meening, dat
de ontwikkeling van den internati
onalen toestand, met name de op
zegging van Locarno, de herbezetting
van het Rijnland en de verzwakking
van het principe der collectieve vei
ligheid als gevolg van het falen in
het ItaliaanschAbessijnsch conflict,
een nieuwen stand van zaken heeft
geschapen.
Zij vindt de door de overeenkomsten van
Londen aangegane verplichtingen te zwaar.
Zij aanvaardt in dankbaarheid de verzeke
ringen haar door Engeland en Frankrijk ge
geven, maar is van meening haar eigen
waarborg niet verder te kunnen geven, zoo
als bij de overeenkomsten van Locarno
•'•erd vastgesteld. Zij zou eveneens het Ita
liaansche garantie-aanbod aanvaarden. Ten
aanzien van Duitschland is zij van meening,
dat zijn laatste nota de strekking heeft haar
in een verplichte positie van neutraliteit te
brengen, welke zij onaanvaardbaar acht en
zij weigert derhalve een gemeenschappelijke
garantie daar de weigering van een der vier
mogendheden de andere zou verhinderen op
te treden. Zij wenscht evenmin de verplich
ting aan te gaan zich iedere militaire in
menging ten gunste van statenonderteeke-
naars te ontzeggen.
De nieuwe Belgische politiek is op onaf
hankelijkheid gebaseerd. België verstaat het
zijn internationale duidelijk omlijnde ver
plichtingen in acht te nemen. Het wenscht
evenwel te kunnen beoordeelen met name
of de omstandigheden de gebruikmaking
van het recht van doortocht van, aan de
collectieve verdediging tegen een aanvaller
deelnemende, legers wettigen.
België wenscht niet te worden medege-
sleept in een oorlog, welke veroorzaakt zou
zijn door een eventueel conflict tusschen
Duitschland en de mogendheden in Oost-
Europa.
De meest delicatie kwesties hebben betrek
king op de overeenkomsten van de gene
rale staven.
Men merkt op, dat het Belgische kabinet
nimmer heeft gezegd te weigeren, derge
lijke besprekingen te voeren, indien het
zulks opportuun zou achten.
Het schijnt zeker, dat België het vlie
gen boven zijn grondgebied door vijande
lijke vliegtuigen zou beschouwen als een
schending van zijn grondgebied, welke haar
in een oorlog zou kunnen meesleepen.
Men wijst er ten slotte op. dat de socia
listische partij steeds de strikte principe-
van collectieve veiligheid heeft gesteund.
ger om de positie van een bepaal
de kerk, maar om de geestelijke
vrijheid in het algemeen.
Wij hebben daar gisteren reeds op ge
wezen. Als het bij de geloovige gaat om
de keuze te buigen voor God of te buigen
voor den maatschappelijken heerscher, dan
is er eigenlijk geen sprake meer van een
keuze, maar is er slechts de gehoorzaam
heid aan den Schepper. De geschiedenis
is er vol van, dat door de druk de kracht
van tjet geloof eerst openbaar werd en het
bekende woord, dat het bloed der marte
laren, het zaad der kerk is, is nog altijd
waar cn is ook in het Duitschland van
heden bewaarheid geworden. Hitier is op
den verkeerden weg.
Omdat het nu dus gaat om de geestelijke
vrijheid in het algemeen kan men ook op
de stemming in Scandinavië een zekeren
invloed oefenen, meent de N.R. Crt. in het
hieronder reeds aangehaalde artikel.
De reis van minister Sandler naar Enge
land en Frankrijk is juist beëindigd. Zij
bracht den Scandinavischen wensch naar
voren de vriendschap met deze landen niet
te doen verzwakken en werd door velen ook
gezien als een bewijs, dat de Scandinavische
neutraliteit zich een weinig verschuift. Nu
de wederzijdsche indrukken van dit bezoek
waarbij zeker niet altijd welwillend over
Duitschland zal zijn gesproken, nog versch
zijn, komt de Pauselijke encycliek deze
als het ware nog eens versterken. Ook in
deze landen, waar men door het sociaal
democratisch bewind toch al van nature
een zekere geestelijke afkeer van Duitsch
land heeft, zou een Duitsche actie tegen
de kerk deze gevoelens activeeren.
Onder andere omstandigheden zouden
zonder twijfel de kringen, die hierin „een
complot tegen de veiligheid van den staat"
zien, de overhand hebben gekregen en zou
Hitier de hem toegeworpen strijdbijl heb
ben aangegrepen. Een krachtig antwoord
zou men dan hebben Runnen verwachten.
Niet ten onrechte echter schijnt de lei
ding van den Duitschen staat nu te aar
zelen. De vrees voor de gevolgen op de bui
tenlandsche politiek behoudt voorloopig de
overhand en de gematigde elementen vin
den hierin een krachtigen steun voor hun
betoog.
Op het Pauselijk initiatief tegen
Duitschland. - Zal Mussolini be
middelen?
Het Pauselijk orgaan, de „Osservatore Ro-
mano" spreekt in een niet-onderteekend
artikel op de eerste pagina zijn verwonde
ring uit over de wijze, waarop de Italiaan
sche pers verslag heeft gegeven van de Ency
cliek over den toestand der Kerk in Duitsch
land, welke wijze van behandeling het blad
vluchtig en onjuist noemt.
Na te hebben doen uitkomen, dat het
pauselijk document in de heele wereld goed
keurend is ontvangen, zelfs door niet-Ka-
tholieke elementen, schrijft het blad: „In
Italië gaven de Katholieke bladen slechts
een groot resumé van het document.
De rest van de pers maakt slechts nuch
tere toespelingen op het stuk. klaarblijke
lijk geinspireerd door een kort onjuist com
muniqué van het officieele nieuwsagent
schap, hetwelk den pauselijken gedachten-
gang bijna schijnt te denatureeren.
Deze verwondering wekkende houding is
des te meer te betreuren, waar er bladen
zijn, die er de voorkeur aan geven, veel
meer plaats in te ruimen aan het verbijs-
terxd artikel van den „Voelkischen Beo-
bachter" over het recht tot schenden van
verdragen, welk artikel zij zonder commen
taar weergeven en waarop wij te zijner
tijd zullen terugkomen".
De hardnekkige geruchten, dat de Duit
sche vertegenwoordiger bij het Vaticaan in-
structié zou hebben ontvangen, een krach
tig protest tegen de uitvaardiging der Ency
cliek uit te brengen, zijn volgens Un. Press
tot nu toe niet bevestigd.
Men houdt rekening met de mogelijkheid
dat Mussolini een bemiddelingsactie zal
ondernemen.
Algemeen is van van meening, dat de
Duitsche regeering haar standpunt in de
kerkelijke kwestie grondig zal dienen te her.
zien. Zij zal óf de strijd moeten aanbinden
en dan het concordaat moeten opzeggen óf
de kerk vrijlaten.
Een tusschenweg acht men niet wel mo
gelijk. In elk geval zal zij de kerkkwestie
niet langer als een zuiver binnenlandsche
aangelegenheid kunnen beschouwen, daal
de encycliek aan de bisschoppen van heel
de wereld is toegezonden.
Vooral het trekken van de parallel tus
schen het communisme en het nationaal-
socialisme is een slag in het gelaat van
Hitier c.s., daar men zich steeds als bestrij
der van het roode extremisme heeft opge
worpen.
Men meldt ons nit Den Haag, dat
de Minister van Binnenlandsche Za
ken, heeft besloten aan de politieke
partijen geen gelegenheid te geven
tot het uitzenden per radio van ver
kiezingsredevoeringen in verband
met de a.s. Kamerverkiezingen.
j