dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Dc a.s. Tweede Kamer
verkiezingen
Durango ontruimd
Luchtblokkade
van Spanje
donderdag
Het peil van de
Ohio daalt
Duitsche deserteurs in
België aangehouden
Buiienlandsch
Overzicht
De Duitsche handel met
Rusland
Roosevelt s bezuinigings
maatregelen
REIST PER WACO
29 A P R I L 19 3 7
65e JAARG. No. 7988
protesten in het lagerhuis
Hët Prinselijk echtpaar naar de
Engelsche kroning
het aantal stemgerechtigden.
SPANJE
Raakt Rusland meer geïsoleerd?
Frankrijks luchtmacht
Zal de „Goddelijke wind"
naar Tokio terugvliegen
AUTOBUSDIENSTEN
HELDERSCHE COURANT
UITGAVE: N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
Het bombardement van Guernica
De verwoesting van de onverdedigde stad
Guernica heeft gisteren haar weerklank ge
had in het Lagerhuis tijdens het vragenuur.
Majoor Attlee vroeg minister Eden of de
regeering niet .onmiddellijk stappen wilde
doen tot een collectieve protestactie bij Hit-
Ier en generaal Franco tegen het bombar
deeren uit de lucht van open steden?
Eden antwoordde, dat de Britsche
regeering het bombardement van de
burgerlijke bevolking van Spanje, op
welke plaats dan ook en wie daar
van dan ook de verantwoordelijkheid
moge dragen, diep betreurt. De Brit
sche regeering zal voortgaan met te
onderzoeken of het mogelijk is om,
behalve de maatregelen die zij op dit
gebied reeds in het verleden geno
men heeft, nog andere maatregelen
te vinden, waardoor het herhalen
van dergelijke betreurenswaardige
voorvallen vermeden kan worden.
Attlee vroeg daarop of het niet een feit
was, dat het bombardement door Duitsche
vliegmachines was volvoerd?
Eden antwoordde, dat hij dit in de pers
gezien had, maar dat vliegtuigen van bui-
tenlandsch fabrikaat door beide partijen ge
bruikt werden.
Sir Archibald Sinclair vroeg daarop of de
minister dan ook gelezen had, dat de
vluchtende bevolking met opzet door ma
chinegeweervuur was getroffen, en of de
minister het dan niet gewenscht vond de
afschuw van het geheele Britsche volk te
vertolken over het feit, dat het luchtwapen
gebruikt wordt voor massalen moord en
terrorisme.
Eden zeide: Wij hebben er bij beide strij
dende partijen op aangedrongen, dat geen
gebruik van gifgassen zou worden gemaakt
en hebben daarop de verzekering ontvangen
dat daarvan geen sprake zal zijn en als wij
iets kunnen doen ook in dit geval zullen we
het zeker niet' nalaten.
Toen vroeg Arthur Henderson: Wil de
minister toegeven dat hij weet dat het
Duitsche machines zijn geweest en kan de
regeering deze zaak dan niet bij den Raad
van don Volkenbond aanhangig maken?
Eden zei, dat hij meende dat het beter
was eerst te zien wat de Engelsche regee
ring, die in het geval van den gasoorlog
succes had gehad, misschien ook in deze
bedroevenden zaak kon bereiken.
De communist Gallacher wees op het feit
dat de Spaansche regeering zich op de
meest strikte wijze onthouden had van
luchtbombardementen op open en onverde
digbare plaatsen, welke bewering tegen
spraak uitlokte bij den conservatief kapi
tein Cazalet, en toen zei de minister dat
volgens den correspondent van de Times
ook het stadje Mortila door Spaansche re-
geeringsvliegtuigen was gebombardeerd, ge
lukkig niet met zulke ernstige gevolgen.
Later deelde de minister nog mee, dat de
regeering van beide zijden de verzekering
ontvangen had dat Britsche krijgsgevange
nen op humane wijze werden behandeld.
Generaal Franco zou een lijst met de na
men zonden.
Protest van den raad van het
vakvereenigingscongres en het
hestuur der arbeiderspartij.
De algemeene raad van het vakvereeni
gingscongres en het bestuur van de arbei
derspartij hebben gisteren in een manifest
geprotesteerd tegen de monsterachtige da-
den van de Duitsche vliegers boven Guer
nica en een beroep op de regeering gedaan
om het geheele vraagstuk van het bombar
deeren uit de lucht van open steden bij den
Volkenbond aanhangig te maken. De arbei
dersbeweging wenscht de kapiteins en be
manningen der Britsche schepen geluk
met hun moed oni voor de civiele bevol
king van Spanje 't risico van den aanvoer
van levensmiddelen te willen loopen en
zij eischt van de regeering volledige be
scherming van de rechten van de Britsche
scheepvaart.
Het Hsb. geeft in zijn speciale Handelsbl.
Timesdienst een roerend verhaal van een
ooggetuige, die zegt, dat Guernica, totaal
vernield is geworden. Het bombardement
van deze open stad, die ver achter het front
1'gt, duurde meer dan drie uur en geschied
de door Duitsche bombardements- en jacht
vliegtuigen. Een voortdurende regen van
dynamiet en brandbommen van 500 kilogr.
en minder werd over de stad uitgestort.
Laag vliegende jachtvliegtuigen maaiden
met hun machinegeweren de inwoners neer.
Geheel Guernica staat in brand. Het
schijnsel van het vuur en de donkere rook
wolken kunnen op een afstand van tien mijl
al waargenomen worden. Het historische
Casa de Juntas. waar vroeger het Baski-
sche parlement zat, is gespaard, evenals de
historische eiken, waaronder vroeger de
Koningen van Spanje werden beëedigd.
Ook de prachtige kerk van Santa Maria is
gered. Verder is Guernica echter een roo-
kende puinhoop.
Gistermorgen, zegt de correspondent, be
zocht ik de ruines. De weg naar Guernica
was overvol vluchtelingen, die belast en he
iaden met het weinige dat zij hadden kun
hen redden naar veiliger oorden trokken,
vooral naar Bilbao.
De systematische wijze, waarop
een open stad als Guernica is ver
woest, mist in de militaire geschie
denis zijn voorbeeld. De wapenfa
briek, die even buiten de stad ligt,
was niet onder vuur genomen,
evenmin als de twee kazernes, die
ook buiten de stad gelegen zijn. Het?
doel van het bombardement was
uitsluitend de burgerbevolking te
demoraliseeren en het was een
wraakzuchtige vernieling van de
wieg van het Baskische ras.
Maandag is marktdag voor Guernica. Te
half vijf in den middag, toen de stad vol
boeren uit de omliggende streek was, wer
den de alarmseinen gegeven bij het nade
ren der vliegtuigen, De bevolking zocht
toen de bomvrije kelders op. Als eerste
vliegtuig verscheen een Duitsche bombar
dementsmachine, die laag vloog. Het wierp
eenige zware bommen neer, die trechters
van tien meter diep in den grond maakten.
Verder liet het daarop een regen van hand
granaten volgen. Vervolgens kwamen nieu
we bombardementsvliegtuigen aanzetten,
die op dezelfde wijze te werk gingen en tel
kens een ander district van de stad voor
hun rekening namen, zoodat op systemati
sche wijze dus alle huizen, die 7000 inwo
ners herbergden en 3000 vluchtelingen of
gasten van buiten, vernietigd werden.
De bedoeling van het eerste bombardement
was de menschen uit hun schuilplaatsen
weg te jagen. Daarna kwamen jachtvliegtui
gen aanzetten, die met machinegeweren en
handgranaten de opgejaagden terugjoegen
naar hun kelders. De laatste fase van het
bombardement was het doen instorten of in
brand steken -'an de huizen, die op deze
wijze het graf vormden van hen, die in de
kelders stikten.
Het is onmogelijk het. aantal dooden en
gewonden te schatten. In de pers van Bil
bao wordt gezegd dat er „gelukkig maar
weinig zijn", maar dat is gedaan om de bur
gerbevolking van Bilbao niet ongerust te ma
ken. De waarheid is dat er honderden doo
den moeten zijn. Ik zelf heb in Guernica
een schuilplaats gezien, waarin zich meer
dan vijftig personen bevonden en waarop
het geheele huis brandend is neergestort.
12000 dakloozen Eiland
Wheeling overstroomd.
De geweldige overstroomingen in
Ohio, West-Virginia en Noord-Ca-
rolina hebben zegt Un. Press, tot
nog toe reeds 21 menschenlevens
geëischt.
Meer dan 12.000 dakloozen vluch
ten voor het nog steeds stijgende
water. De materieele schade, welke
door het hoogwater is aangericht
wordt op 10 millioen dollar geschat.
De voorzichtigsheidsmaatregelen, welke te
Wheeling aan de Ohio zijn getroffen, zijn
maar al te noodzakelijk gebleken. Het lange
Wheeling-eiland, dat aan alle zijden door
de Ohio wordt omstroomd, is geheel on
der water verdwenen. Nog slechts enkele
huizen, boomen, schoorsteenen en smalle
hooggelegen stukken land, steken boven het
bruin gekleurde water der rivier uit.
Gelijktijdig is een verbetering in den
toestand te constateeren. De aanhoudende
regenval is namelijk opgehouden en het
water van de Ohio begint langzaam te da
len. Men leidt hieruit af, dat het water in
de stad Wheeling reeds zijn hoogtepunt
heeft bereikt en dat de vloedgolf zich lang
zaam stroomafwaarts beweegt.
Op sommige plaatsen is het water reeds
zoover gedaald, dat men zich een beeld van
het verwoestingswerk van het hoogwater
vormen kan. Decimeters hoog ligt het slijk
op velden, tuinen, en wegen. Overal steken
de brokstukken van aangespoelde voorwer
pen of gebouwen uit het dalende water
omhoog. In de Oostelijke deelen valt echter
geen verbetering in den toestand waar te
nemen. Talrijke dorpen en steden staan
hier nog geheel onder water, of zijn van
ieder verkeer totaal afgesneden.
Weggeloopen wegens de zware
eischen, welke aan de soldaten
worden gesteld.
Drie Duitsche soldaten hebben zich in uni
form aangemeld bij de Belgische rijkswacht,
te Raeren, waar zij in arrest werden gesteld.
Zij verklaarden, dat zij na een eerste po
ging tot desertie het voorwerp waren ge
weest van een scherpe controle, doch dat zij
er toch in geslaagd waren hun garnizoen te
Trier te verlaten. Op straat troffen zij een
groote automobiel aan, waarmede zij Aken
en de grensstreek bereikten. Daar hebben
zij zich in een bosch verscholen. Zij kwa
men tenslotte in Raeren aan.
De drie soldaten verklaarden, dat deser
ties in het Duitsche leger meer en meer
voorkomen wegens de zware eischen, welke
aan de soldaten worden gesteld-.
H. K. H. zullen zich den 9den Mei
per H. Ms. „Gelderland" naar Lon
den begeven.
Men meldt ons, dat het Prinselijk Echt
paar in verband met de uitnoodiging van
Z. M. den Koning van Groot-Brittannië om
in den avond van 9 Mei te Londen aan te
komen, zich dien ochtend aan boord van
H. Ms. „Gelderland" zal inschepen ten einde
met dien oorlogsbodem de reis naar Enge
land te maken.
Hunne Koninklijke Hoogheden zullen
vergezeld zijn van baronesse van Heemstra,
hofdame van de Prinses, baron van Bur-
mania Rongers, dienstdoend grootmeester
van H. K. H. en van H. Ms. adjudant lui
tenant-ter-zee le klasse Jhr. van Holthe.
De Verkiezingsdienst van het A.N.P. deelt
mede:
Het aantal stemgerechtigden voor de Twee
de Kamerverkiezingen, welke op 26 Mei a.s.
zullen worden gehouden, bedraagt 4.442.134.
Bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen,
gehouden in April 1933, bedroeg het aantal
kiezers 4.126.490, van wie 3.899.655 (94.50
procent) aan de stemming hebben deelge
nomen.
Bij de verkiezingen voor de Provinciale
Staten, gehouden in April 1935, bedroeg het
aantal kiezers 4.238.446, van wie 3.945.456
(93.09 procent) aan de stemming nebben
deelgenomen.
Het aantal kiezers in de onderscheidene
kieskringen is bij de aanstaande verkiezin
gen als volgt:
Kieskring I, s Ilertogenbosch 244.851
Kieskring II, Tilburg 216.807
Kieskring III, Arnhem 249.182
Kieskring IV, Nijmegen 214.041
Kieskring V, Rotterdam 330.703
Kieskring VI, 's Gravenhage 278.304
Kieskring VII, Leiden 230.802
Kieskring VIII, Dordrecht 290.315
Kieskring IX, Amsterdam 449.009
Kieskring X, Den Helder 204.155
Kieskring XI, Haarlem 253,618
Kieskring XII, Middelburg 139.779
Kieskring XIII, Utrecht 244.421
Kieskring XIV, Leeuwarden 227.127
Kieskring XV, Zwolle 290.4Ö8
Kieskring XVI, Groningen 223.550
Kieskring XVII, Assen 103.786
Kieskring XVIII, Maastricht 250.586
Snelle opmarsch der rechtschen
in Baskenland.
De Basken kunnen de geweldige
druk van Franco's troepen niet
weerstaan en wijken al vechtend te
rug naar hun hoofdstad. Gisteren
hebben zij Durango ontruimd, dat
vrijwel omsingeld was en onhoud
baar voor de regeeringstroepen was
geworden.
Over de ontruiming van Durango door de
regeeringstroepen wordt nader gemeld, dat
de linkschen de hoogten ten zuiden van de
stad nog bezet houden. Gisterenmorgen vie
len Mooren, die uit de bergen ten noord
oosten van de stafd afdaalden, en „Requetes'
Durango aan, terwijl zij voortdurend door de
luchtmacht gesteund werden. De vliegtuigen
bestookten de stad met bommen en machine
geweervuur en opereerden verder langs den
hoofdweg naar Bilbao tot Amorebieta. Het
klooster aldaar, dat als ziekenhuis dienst
deed, is eveneens door machinegeweren be
schoten.
Snelle opmarsch.
Radio Nacional heeft medegedeeld, dat het
tempo van den opmarsch der Rechtsche
troepen zoo snel is, dat het. niet mogelijk
is de kolonnes te volgen. Als men in een
dorp aankomt, dat pas door de rechtschen is
bezet, dan hoort men, dat reeds weer een
volgend dorp is genomen. De troepen van
Franco zijn in Biskaje opgerukt over een
front van 20 kilometer breed en vijftien ki
lometer diep. Het weer was zeer ongunstig,
de regen en dichte mist maakten het optre
den van de artillerie en de luchtmacht on
mogelijk.
Op den rechtervleugel van het leger der
opstandelingen was de toestand als volgt:
De troepen rukten in westelijke richting op
na de bezetting van Marquina. De grootste
krachtsinspanning werd gedaan door een
afdeeling. die uit het zuiden kwam en te 21
uur op twee kilometer van Ondarroa stond
Na de aankomst te Berriatua maakten
zich van deze afdeeling groepen los, die in
de richting van Lequeitio aan de kust trok
ken. Een tweede afdeeling vertrok uit Mo-
trico en rukte langs de zee op om zich met
de troepen uit Marquina te vereenigen. Dc
Turkije geeft er de
vriendschap aan.
Russische
Rusland heeft in den loop der jaren nog
al wat sympathieën verspeeld, al zijn er ook
weer banden mee aangeknoopt door mo
gendheden, die meenden commercieele voor-
deelen te behalen uit vriendschappelijke ver
houding met het machtige Oost-Europeesche
rijk. Want al is men het ook niet eens
met de politieke doelstelling van een be
paalde mogendheid, de centen van die mo
gendheid zijn even zoet. En Rusland heeft
een enorm afzetgebied voor tal van pro
ducten, terwijl het een rijke bron is voor
begeerde grondstoffen. Dat is immers dc
reden dat Duitschland is gaan lonken naar
zijn Oosterbuur, wien het overigens lang
geen warm hart toedraagt.
Op het oogenblik is er een verkoeling
waar te nemen tusschen Rusland en Tur
kije, welke het best gedemonstreerd wordt
door het terugroepen door de Russische re
geering van haar ambassadeur bij de Turk-
sche regeering te Ankara.
Het Hbl. wijdt een beschouwing aan het
ontstaan van de Turksch-Russische vriend
schap, waarin het blad er op wijst, dat
beide landen elkaar spoedig na den wereld
oorlog gevonden hebben en wel eerder we
gens gemeenschappelijke vijandschap te
gen West-Europa, dan wegens groote ge
meenschappelijke belangen. De Russische Oc
tober:revolutie van 1917 en het Turksche
reveii, hoe verschillend ook in uitgangs
punt en richting, hadden één trek gemeen;
zij revolteerden tegen den overmatimm in-
vioed van West Europa op den gang van
zaken; Rusland in hoofdzaak in financieel,
Turkije in hoofdzaak in politiek opzicht.
Turkije was even zwaar gehavend uit den
oorlog te voorschijn gekomen als Sowjet-
Rusland; van beide rijken waren groote
gebieden afgescheurd.
Vrees was het motief, dat Sowjet-Rusland
en Turkije in eikaars armen dreef. Of
schoon de Sowjets aan de interventie-po-
gingen van Frankrijk in de Zwarte Zee met
goed gevolg weerstand hadden gebodeh,
zoo bleef de onbeschermde Zwarte Zee een
zwak en gevaarlijk punt voor den nieuwen,
nog volstrekt niet geconsolideerden staat.
Turkije, beroofd en berooid, zelf worstelend
om zijn politieke vrijheid, zoekende naar
vorm voor zijn doorbrekend nationaal be
wustzijn, dat geen socialistisch, maar een
burgerlijk karakter droeg, bleef in den
nood geen andere vriend over dan Sowjet-
Rusland.
Het blad wijst er dan verder op dat het
nieuwe statuut voor de Dardanellen het
vorig jaar te Montreux opgesteld, aan de
vriendschap der beide mogendheden ge
tornd heeft.
Turkije heeft, op het aanmoedigende voor
beeld van Duitschland ten opzichte van
het vredesverdrag van Versailles, herziening
gevraagd van de militaire clausules van het
vredesverdrag van Lausanne. Engeland is
Turkije daarbij ver tegemoet gekomen. Zoo
wel Turkije als Groot-Brittannië waren,
verontrust door de activiteit en agressi
viteit van Italië in het gebied der Middel-
landsche Zee. Engeland had door zijn con
sequent correcte houding tegenover het
nieuwe Turkije sympathieën gewonnen.
Turkije was ook tot het besef gekomen,
dat het zich vooralsnog met meer vertrou
wen kon verlaten op den maritiemen steun
van Engeland dan op dien van Sowjet-
Rusland welks vloot practisch een non-va-
leur véas.
Bij de onderhandelingen over de Dardanel-
len-conventie, meer dan in den tekst van
de conventie zelf, kwamen duidelijk de
sympathieën van Turkije voor Engeland
aan het licht.
Moskou blijkt in het bijzonder aanstoot
te nemen, aan de onderhandelingen, die
Rustu Aras, Turkije's minister van buiten-
landsche zaken, met Italië voert over het
sluiten van een Middellandsche Zee-pact.
Eveneens aan het feit, dat Turkije het slui
ten van een Aziatisch Viermogendheden-
pact met Afghanistan, Iran en Irak bevor
dert en aldus in de Engelsche invloeds
sfeer verzeilt. Moskou meent in ieder geval,
dat het karakter van de Russisch-Turksche
vriendschap geen zoo nauwe liëering van
Turkije en Italië gedoogt.
Begrijpelijk, want Italië is officieel Rus-
lands ideologische vijand.
regeeringstroepen, die zich ten Oosten van
de afdeeling uit Marquina in de oude stel
lingen bevinden, zijn dus gevangen, want
zij kunnen zelfs niet meer naar de kust
vluchten.
Op den linkervleugel, die romdom Duran
go optreedt, hebben de rechtsche troepen
hun positie eveneens verbeterd.
Franco bedreigt elk buiten-
landsch schip in de 3-mijls zone.
Het Britsche ministerie van han
del heeft gisteren aan de verschil
lende Britsche scheepvaartvereeni-
gingen mededeeling gedaan van
den inhoud van een manifest, dat
rechtsche Spaansche autoriteiten te
Ferrol en Ceuta per radio tot de
koopvaardijschepen hebben gericht.
De tekst van dit document luidt
als volgt: Alle schepen, van welke
nationaliteit ook, die varen in de ter
ritoriale wateren ten Noorden van
Spanje, tusschen de lengtegraden
van Kaap Video en Kaap Machi-
chaco, en zich op minder dan drie
mijl uit de kust bevinden, zullen,
indien zij op verzoek van de schepen
der rechtsche vloot niet stoppen,
door de luchtmacht gebombardeerd
worden.
Een afgezant van generaal Franco heeft
mondeling geprotesteerd bij den Britschen
ambassadeur te Hendaye tegen het convoyee-
ren van Britsche koopvaardijschepen bin
nen de Spaansche territoriale wateren en
het varen van den Britschen torpedojager
„Firedrake" binnen de driemijlsgrens op 23
dezer. De Britsche autoriteiten hebben dit
ontkend.
In antwoord op een vraag in het lager
huis omtrent de houding der Britsche re
geering tegenover de nationalistische auto
riteiten in Spanje, die met krachtige maat
regelen hebben gedreigd tegen de. Britsche
oorlogsschepen, die koopvaardijschepen ter
hoogte van de Spaansche kusten bescher
men, antwoordde Eden: Het huis weet het
en alle belanghebbenden, de Spaansche op
standelingen niet uitgezonderd, hebben het
eveneens vernomen: De Britsche regeering
zal geen enkele actie tegen Britsche han
delsschepen in volle zee dulden.
De te Londen aangekomen Fransche mi
nister van Luchtvaart, Cot, heeft in een in
terview verklaard, dat Frankrijk op het
oogenblik 1000 eerste linie vliegtuigen heeft
voor de defensie van het land. In verband
echter met de recente herbewapening van
Duitschland stelt de Fransche regeering
zich voor dit aantal te brengen op 1500
binnen de drie volgende jaren.
Dr. Schacht wil de teruggang
stuiten.
De Duitsche minister van eoconomische
zaken, Dr. Schacht, heeft Dinsdag te
Berchtesgaden een langdurig onderhoud
met Hitier gehad over de economische be
trekkingen tusschen Duitschland en de
Sovjet-Unie, waarover Dr. Schacht zich,
naar de Berlijnsche correspondent van de
„Daily Telegraph" meldt, ernstig bezorgd
maakt.
De Duitsche industrieelen zijn misnoegd
over de aanzienlijke vermindering van den
handel, die den iaatsten tijd is gevolgd op
de politieke aanvallen op Rusland, geleid
door den minister van pers en propaganda,
Dr. Göbbels, met volledige instemming
van Hitier.
In een onlangs tijdens zijn bezoek aan
Brussel afgelegde verklaring, zeide Dr.
Schacht, dat het zijn politiek is, de han
delsbetrekkingen met Rusland te hand
haven. Het doel van zijn bezoek aan Hitier
is, van den handel nog te redden wat uit
het politieke wrak te redden valt.
Naar verluidt hebben de Asahi Sjimboen
en de reeks van dagbladen, onder wier
auspiciën de „Goddelijke Wind" zijn vlucht
van Tokio naar Londen heeft gemaakt, be
sloten het over te laten aan den piloot en
radio-telegrafist, of zij uit Londen naar To
kio zullen terugvliegen. Dit besluit is geno
men op grond van het feit, dat een stroom
brieven ontvangen is van bewonderaars der
vliegers, die een pleidooi houden tegen het
veroorzaken van oververmoeidheid der re
cordhouders.
Het oorspronkelijke plan was, dat Kami
kaze terug zou vliegen naar Tokio en daar
bij zou trachten zijn eigen record te breken.
De president i§ voor een budget
verlaging van 15 pet.
De voorzitter van het Amerikaansche huis
van afgevaardigden Bankhead, heeft me
degedeeld. dat president Roosevelt voorstan
der is van het voorstel ter verlaging van
het budget in 't a.s. fiscale jaar met 15 pro
cent, Dit voorstel, dat gisteren is ingediend
zou het tekort, geschat op S18.000.Ó00 dol
lar, kunnen opheffen.
naarHOORN, EDAM,AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND
Inlichtingen WACO,
Kanaalw. 137, Den Helder, tel. 773
