dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
Hitier spreekt in de Lustgarten
Engelsch stoomschip onder de
Hollandsche kust vergaan
Links overwint in
Japan
Tien opvarenden vermist
Het heiligdom Virgen de
la Cabeza bezet
Buitenlandsch
Overzicht
De kerk moet worden
teruggedrukt
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 65e JAARG. No. 7991
3 MEI 1937
Slechts vier leden van de
bemanning gered
De kerkstrijd in Duitschland
Polen vreest anti-semie-
tische opstootjes
Tegen bewapening
tn dictatuur
SPANJE
Politiek die gefaald
heeft
Gevecht tusschen koelies
Een nieuwe tijd wordt
voorbereid
HE LDERSCHE COURANT
MAANDAG
Het schip vroeg assistentie en
direct is uit Vlissingen de sleep
boot „Max" vertrokken. Hulp
mocht echter niet meer baten.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag omstreeks 3.50 uur Ned. tijd is
op 8 of 9 mijl ten westen van het
lichtschip „Noordhinder" het Engel-
sche s.s. „Alecto" dat 919 ton meet,
en met een lading stukgoederen op
weg was van Swansee naar Rotter
dam, in aanvaring gekomen met het
Zuidslavische s.s. „Plavnik". De aan
varing geschiedde in een dichten
mist. De „Alecto" werd zoo ernstig
geramd, dat het schip binnen vijf
minuten zonk. Tien opvarenden, die
zich ter ruste hadden gelegd, zijn
waarschijnlijk om het leven geko-
De eerste stuurman kon op de „Plavnik"
overspringen, doch de eerste machinist en
twee matrozen, die er nog in geslaagd wa
ren aan dek te komen, geraakten te water.
Na ongeveer een half uur te hebben rondge
zwommen, werden deze drie mannen opge
pikt door sloepen van het Zuid-Slavische
schip. De „Plavnik" had een groot gat aan
den voorsteven bekomen en men had on
middellijk twee sloepen uitgezet, om naar
eventueele drenkelingen te zoeken. Toen de
mist optrok, werd dit zoeken gestaakt, daar
er van schip of opvarenden niets te bespeu
ren was. De „Plavnik" is doorgevaren naar
Vlissingen, waar het omstreeks drie uur in
den middag aankwam.
Wij hebben ons onmiddellijk aan boord
van het schip begeven en vernomen, dat de
oorzaak van de ramp in den zwaren mist ge
zocht moet worden. De geredden, de eerste
stuurman May uit Bristol, de eerste machi
nist White uit Bristol en de matrozen An-
dersen en Yates, beiden uit Swansea, waren
vol lof over de goede zorgen der Zuid-Sla
vische bemanning. De eerste machinist was,
voor hij in het water terecht kwam, nog
bekneld geraakt, zoodat hij hevige pijnen
had geleden. Niettemin had hij zich een
half uur lang boven water kunnen houden
en bij aankomst in Vlissingen was hij
reeds een heel stuk opgeknapt.
De beide schepen hebben elkander bij de
voorstevens geraakt, waarbij de „Plavnik"
aan stuurboordzijde en de „Alecto" aan
bakboordzijde werden getroffen.
De geredden zijn in een hotel on
der dak gebracht. De machinist, die
over inwendige pijnen klaagde, is
door dokter Krul onderzocht, doch
opneming in een ziekenhuis achtte
deze niet noodig.
De eerste stuurman en de twee
matrozen zijn gisteren uit Vlissingen
naar Hoek van Holland vertrokken,
waarvan zijn nog dezen nacht zijn
doorgereisd naar Harwich. De eerste
machinist moet op doktersadvies het
bed houden. Hij ligt in het Hotel
„Goes" te Vlissingen. Zijn toestand
is bevredigend. Waarschijnlijk zal
heden naar Engeland oversteken
De tien opvarenden van de „Alecto", die
het leven bij de ramp hebben verloren, zijn
de kapitein Austin, gehuwd, wonende te
Swansea, de tweede stuurman Ellis, ge
huwd, te Liverpool, de tweede machinist
Bnght, gehuwd, Bristol, de kok Wixon.
Bristol, de matroos Neilson, gehuwd, Swan
sea, de matroos Harris, ongehuwd, Swan
sea, de stoker Smith, weduwnaar, Bristol.
en drie kleurlingen, Engelsche onderdanen:
de donkeyman Skaley, gehuwd, Bristol, do
stoker Patnelv, gehuwd, Bristol en de sto
ker Charles, ongehuwd, Swansea.
Do „Alectobehoorde toe aan de Bristol
Steam Navigation Co. Ltd.. en was in 1913
gebouwd.
De „Plavnik" is een vrachtschip van 213
bruto ton en is in 1900 gebouwd. Het be
hoort toe aan de Direkcija Pomorskoj Sao
Bracaja te Split. Het schip, dat met een
lading cokes op weg was van Rotterdam
naar Dubrovnik, zal waarschijnlijk naar
Antwerpen doorstoomen om daar gerepa
reerd te worden. Kapitein is de heer
Sehnoutz.
Herderlijk schrijven van Von
Preysing.
In alle Roomsch-katholieke kerken van
Berlijn is een herderlijk schrijven van mgr.
von Preysing, bisschop van Berlijn, over de
christelijke opvoeding voorgelezen. De bis
schop herinnert er aan, dat de ouders niet
alleen den plicht maar ook het door het con
cordaat gewaarborgde recht hehben hun kin
deren op godsdienstige wijze op te voeden.
Met een toespeling op de verklaringen, die
nationaal-socialistische leiders onlangs heb
ben afgelegd over de opvoeding in Duitsch
land verklaart von Preysing: „Men moet
zich thans afvragen, of de „Duitsche trouw"
dezen naam nog verdient en of het door den
rijkskanslier gegeven woord beteekonis
heeft."
Arrestaties en huiszoekingen.
In kringen der nationalistische jeugd te
Warschau, worden arrestaties en huiszoe
kingen verricht, waarschijnlijk naar aanlei
ding van de incidenten, die zich Zaterdag
tijdens den socialistischen optocht hebben
voorgedaan. De autoriteiten vreezen, dat
deze voorvallen zich heden tijdens den na-
tionalen feestdag zullen vermenigvuldigen
en een antisemietisch karakter zullen aan
nemen.
Men heeft vlugschriften van een onwettige
uiterst rechtsche organisatie verspreid,
waarin de-nationalistische jeugd wordt uit-
genoodigd heden te betoogen.
DORP IN ESTLAND DOOR BRAND
GETEISTERD.
In het dorp Valgamaa in Estland is brand
uitgebroken. Vier woonhuizen zijn een prooi
der vlammen geworden en vele stallen en
opslagplaatsen van landbouwwerktuigen
zijn vernield.
Het. aantal slachtoffers is nog niet be
kend. Wel weet men dat veel vee is omge
komen.
Een andere brand is uitgebroken in een
naphta-raffinaderij te Kivoli. Verscheidene
arbeiders liepen brandwonden op.
Het resultaat der verkiezingen voor
den Japanschen Landdag komt neer
op een huitengewonen ruk naar
links. De verkiezingscampagne werd
overal met groote belangstelling ge
volgd, welke geheel in tegenstelling
was, met de lusteloosheid, welke te
genover de candidaten der groote
partijen werd getoond.
Japansche opmerkers zijn van mee
ning, dat de arbeiders, intellectuee-
len en de jongeren uit alle klassen
der maatschappij voor de partij der
sociale massa hebben gestemd om te
protesteeren tegen de prijsstijging,
welke veroorzaakt wordt door de ten
uitvoerlegging van het bewapenings
plan en tegen de geleidelijke onder
drukking der individueele en poli-
tieke vrijheden, alsmede om uitdruk
king te geven aan hun verlangen
naar vergaande sociale hervormin
gen, welke de natie bevrijden uit den
greep der kapitalisten.
De candidaten der partij van de sociale
massa hebben de stemmen verworven van
de richtingen van het „volksfront" en die
van de aanhangers der „vernieuwing van
showa", welke wordt bepleit door de bewe
ging van jonge extremistische officieren van
leger en vloot.
Verklaring van leider der socia
le massa.
Iso Abe, de leider van de partij der so
ciale massa, heeft aan de pers de volgende
verklaring ter publicatie gegeven: Ik heb in
mijn redevoeringen steeds herhaald, dat het
welzijn van het volk slechts mogelijk zal
zijn, indien de kapitalisten hun rijkdom
aan den kiezer zullen hebben gegeven, zoo
als in 1868 300 feodale landeigenaars en
100.000 Samourai heben gedaan met hun
„vernieuwing van Meiji'
Het Japansche kapitalisme is in dezelfde
impasse geraakt als het feodale stelsel in
1868".
Opmerkers zijn van meening, dat deze ver
klaring van Abe volkomen identiek is aan de
houding, welke de jonge officieren bij de
muiterij in Februari 1936 aan den dag heb
ben gelegd. Verscheiden leiders der partij
van de sociale massa hebben met deze hou
ding toen openlijk hun sympathie uitge
^Diezelfde leiders hebben in September 1936
geweigerd een „volksfront" te vormen, dat
door zekere arbeidersgroepeeringen was be-
PlDe partij heeft evenwel geprotesteerd te
gen de Duitsch-Japansche overeenkomst, te
gen de credieten voor de landsverdediging.
OPMARSCH IN BISKAYE VOOR-
LOOPIG GESTUIT.
De regeeringstroepen hebben Zater
dagmiddag, naar de speciale corr.
van Havas meldt, het heiligdom
Virgen de la Cabeza bezet, het laat
ste centrum van verzet der Franco-
troepen in Andujar, waar sedert 18
Juli 1200 personen werden belegerd.
Omtrent de bezetting van het heiligdom
Virgen de ia Cabeza door de regeeringstroe
pen meldt de verslaggever van Havas de
volgende bijzonderheden:
Het sanctuarium is een geweldig gebouw,
dat op 19KM ten noorden van Andujar op
een heuvel is opgetrokken. Het hoofdge
bouw is een soort versterking, welke om
ringd is door dikke muren! Bovendien is er
een kluizenaarswoning, waar een beeld van
de maagd is opgericht, die er haar naam
aan heeft gegeven.
Op 18 Juli 1936 zijn eenige officieren en
manschappen van de civiele garde, die zich
bij den opstand hadden aangesloten, er bij
eengekomen. Zij hebben er een garnizoen ge
vormd. Bovendien bevonden zich er eenige
families, terwijl de opstandelingen eenige
bewoners van de streek met comman
dant Nofuentes en diens zoon in gijzeling
stelden. Nofuentes nu is er in geslaagd gis
terochtend te ontsnappen en de linies der
regeeringstroepen te bereiken. Een gedeelte
der opstandelingen had de boerderij Ugar
Nuevo, welke zich op 5 km. van het heilig
dom bevindt, in bezit genomen.
De beide plaatsen waren langs boschpa
den te bereiken. De „stelling" werd langen
tijd als onneembaar beschouwd. De bezetting
was rijkelijk van wapens en munitie voor
zien. Bovendien waren voor de dikke muren
goed versterkte loopgraven aangelegd.
Sins drie maanden was de aandacht van
het hoofdkwartier der regeeringstroepen op
deze stelling gericht. Na den opmarsch der
regeeringstroepen lag de stelling nog dertig
km. achter de linies. Geleidelijk naderden de
regeeringstroepen. Zij slqten de stelling meer
en meer in. Het was hun bedoeling de be
zetting door honger tot overgave te dwingen.
De vliegtuigen der opstandelingen voor
zagen de bezetting evenwel van levens
middelen, doch ook aan de ravitailleering
langs dezen weg kwam een eind. daar een
eskader jachtvliegtuigen der regeering dc
actie der rechtsche vliegtuigen onmogelijk
maakte. De toestand werd op den duur on
houdbaar.
Gisterochtend gingen de regeeringstroe
pen tot den aanval over. De tegenstand was
niet zeer hecht en na een gevecht van eeni
ge uren heeschen de opstandelingen de
witte vlag. Zij gaven zich over. Er zijn
250 manschappen der civiele garde met
eenige officieren gevangen genomen. Boven
dien bevonden zich in het heiligdom eenige
honderden vrouwen en kinderen.
De gevangenen zijn naar Andujar over
gebracht.
Het Hbl. had dezer dagen een beschou
wing, gewijd aan de 1 Mei-leuzen van de
Russische communistische partij. De kern
van deze leuzen ligt in een oproep tot
„uitbreiding en versterking van het volks-
strijdfront tegen het fascisme en den oor
log, voor den vrede, de democratische vrij
heden en het socialisme".
De Komintern is er in geslaagd, in twee
landen van Europa, in Spanje en Frank
rijk, haar Volksfrontpolitiek te verwezen
lijken, zegt het blad. Volgens de nieuwste
formuleering moeten het Volksstrijdfronten
zijn. Uit de practijk in Spanje en Frank
rijk is trouwens voldoende gebleken, dat dc
Komintern, bij de vorming van deze fron
ten minder heeft gedacht aan bona-fide doel
neming aan een goed functionneerende re
geering, dan wel aan een willig en goed
bruikbaar instrument om het fascisme, of
wat zij als fascisme beschouwt, onschadelijk
te maken en zelf, wanneer de tijd daarvoor
rijp is, haar slag te slaan.
Het blad toont dan aan hoe deze politiek
mislukt is en schrijft o.m.:
De actie der Italiaansche commu
nisten, de bezetting van de fabrie
ken te Milaan in 1921, is de directe
aanleiding geweest voor de zege van
het Italiaansche fascisme. De actie
der Duitsche communisten, het open
lijk getoonde streven om de toch al
zwakke grondslagen der Duitsche
samenleving te vernietigen en op de
puinhoopen daarvan een communis
tische maatschappij te vestigen, is
de rechtstreeksche oorzaak geweest
van de zege van het nationaal-socia-
lismev
Reeds het enkele feit, dat het Volksfront
in Spanje de revolutie heeft uitgelokt of
bevorderd, beteekent een échec voor Mos-
kou's Volksfrontpolitiek in dat land, zegt
het blad.
Dat Moskou, evenals destijds in Duitsch
land, waar het zijn communistische volge
lingen actief aanstookte tot het omverwer
pen van de maatschappij in de overtuiging,
dat hun kansen moreel goed stonden, we
derom niet in staat blijkt de Volksfront-
regeering bijstand of genoegzamen bijstand
te verleenen, is een tweede échec.
Ook in Frankrijk spelen de communisten
met vuur. In Frankrijk heeft het er veel
van weg, dat de communisten hun politieke
tegenstanders voortdurend provoceeren.
Zoo zij dat niet bedoelen, en Mouskou het
tijdstip nog niet gekomen acht om in Frank
rijk van het defensief over te gaan in het
offensief, dan scheppen zij nochtans het
gevaar, dat het „fascisme" gehoor gevend
aan een natuurlijke wet, op een bepaald
oogenblik precies hetzelfde doet wat het in
Italië, in Duitschland, in Spanje heeft ge
daan. Ook in Frankrijk heeft de Volksfront
politiek der communisten de strekking, te
gen de beleden bedoeling in, de politieke
tegenstanders tot verweer te drijven.
We deden slechts een enkele greep uit het
artikel, doch hierin wordt wel duidelijk
aangetoond en ten opzichte van de beide
aangehaalde landen, Duitschland en Italii
is dit onloochenbaar, dat de politiek van
de communisten heeft gefaald en dat Rus
land belangrijk aan invloed verloren heeft
Aan het front van Biskaye.
Het Spaansche ministerie van oorlog heeft,
gisteravond om tien uur via den radiozen
der van Radio-Unie het volgende commu
niqué bekend gemaakt: Het Noordelijke
leger: Hevige aanvallen van den vijand in
Baskenland werden afgeslagen. Dc regee
ringstroepen hebben drie afdeelingen Italu
aansche troepen op de vlucht gedreven. Zij
hebben verscheidene gevangenen gemaakt,
terwijl hun een groote oorlogsbuit in han
den is gevallen. Verscheidene eenheden van
de regeeringsvloot hebben aan deze actie
deelgenomen. Zij hebben den vijand op doel
treffende wijze beschoten.
Aan het front van Burgos was de artil
lerie van beide partijen zeer actief. De
regeeringsbatterijen hebben de gasfabriek
en de electrische centrale vernietigd.
Aan het front van Santander hebben de
regeeringstroepen eenige vijandelijke stel
lingen veroverd, welke een zekere strategi
sche waarde hebben.
Aan het front in Austurië werden concen
traties der opstandelingen beschoten, met
name op den weg naar den berg Naranco
Weer twee Italianen gevangen
genomen.
De regeeringstroepen hebben gisterochtend
de tijdens de gevechten gevallen gewonden
verzorgd en de dooden begraven. Er zijn
twee Italianen gevangen genomen op wie
belangrijke papieren zijn gevonden. Een
hunner, Algelo Pelises van het zesde Itali
aansche bataljon is op 1 Februari te Cadiz
aangekomen. Hij verklaarde, dat generaal
Piassoni het bevel voert over de Italiaan
sche troepen en dat alle officieren der Ita
liaansche eenheden Italianen zijn.
Hij voegde hieraan toe, dat de rechtschen
gisteren in twee uur tijds bij de gevechten
200 gesneuvelden hadden en dat zij een
groot aantal gewonden op het slagveld heb
ben moeten achterlaten. De gevonden docu
menten bewijzen, dat de militaire organisa
tie tot in bijzonderheden op Italiaanschen
leest geschoeid is. Twee Spaansche krijgs
gevangenen, die gisteren den vuurdoop on
dergingen, hebben de verklaringen van den
Italiaan bevestigd.
ONZE OOST.
Op de onderneming Kalimatie, onderaf-
deeling Tobelo, (Halmaheira, residentie Ter-
nate en onderhoorigheden) hebben 30 Ti-
moreesche koelies 12 Papoea- koelies aan
gevallen. Van deze laatsten werd een ge
dood en werden elf zwaar gewond.
In zijn rede in de Lustgarten zei-
de de Fuehrer o.a. dat het'leest van
den eerste Mei, zooals dit in Duitsch
land vroeger werd gevierd, niet ver
schilde van de viering, welke heden
ten dage nog in de andere landen
geschiedt. Er was geen sprake van
feest, doch van politieke demonstra
ties. Thans is het een feestdag van
den Staat, van de Duitsche volksge
meenschap.
Hitier behandelde vervolgens de levens
problemen van het Duitsche volk, n.1. het
gebrek aan grondstoffen. Duitschland is van
nature stiefmoederlijk bedeeld en daardooi
is de strijd om het bestaan moeilijker dan
voor andere 'anden die rloor de natuur rijke!
zijn bedeeld aan grondstoffen. Om dezen
moeilijken strijd te voeren, moeten allen sa
menwerken. Het is de plicht van allen alles
uit te huiten om de grondstoffen voor de
productie te verzekeren. Hierdoor is het vier-
jaren-plan ontstaan. De grootste inspanning
is noodig. In de nationaal-socialistische eco
nOmisehe opvatting staat niet het woord „ka
pitaal" vooraan, doch het woord „productie'
Het is gemakkelijk vandaag de loonen te ver
hoogen en morgen de prijzen. Het is mis
schien populair den arbeidstijd te verminde
ren, en de loonen te verhoogen, doch dan is
de ondergang zeker. De productieve goederen
mopten gemaakt worden, dan is een verbete
ring van den levensstandaard verzekerd.
Slechts dan heeft een volk iets, wanneer het
arbeidt, wanneer het de koopkracht stelt te
genover de productiekracht. Het resultaat
hangt af van de politieke leiding.
HITLER.
Verder verklaarde Hitier, dat in vier jaar
niet kan worden goedgemaakt, wat in eeu
wen is bedorven, doch de vaste wil om te
overwinnen bestaat.
De noodzaak van deze stijging onzer pro
ductie blijkt uit een eenvoudig feit, want
wat beteekent het zes millioen werkloozen
te doen deelhebben aan de productie, wan
neer men voor deze thans verdienende men-
schen meer goederen verschaft, zoodat zij
ook als verbruikers deelhebben aan de pro
ductie. Daarop alleen berust het geheele
geheim der Duitsche economische successen.
Wij hehben niet alleen slechts arbeiders aan
het verdienen gebracht, maar in het bijzon
der de productie van allen verhoogd, ten
einde daarmede aan hun loon een werkelij-
ken grondslag te geven. En dat. is tot dusver
gelukt en het zal blijven gelukken.
Het is iets wonderijks, dat een onbekende
uit het niillioenenleger van Duitsche men-
schen, arbeiders en soldaten, aan het hoofd
van het Rijk kan geraken. Maar ik sta niet
alleen. Naast mij staan tallooze Duitsche
menschen, uit alle lagen, die thans aan de
leiding der natie deel hebben. Wij hebben
geen klassen dien verdwijnen om nieuwe op
te richten, maar om het volk op zijn plaats
te brengen. Vooral met de jeugd zijn wij be
gonnen. De kinderen voeden wij op tot nieu
we Duitsche menschen. Wij vormen een ge
meenschap uit hen en houden hen bij el
kander tot zij 18 jaar zijn. Dan komen zij in
de partij, in de S.A., S.S. of andère forma
ties, of zij marcheeren terstond in de bedrij
ven en komen vandaar weer in het arbeids
front, en den arbeidsdienst. Vervolgens ko
men zij twee jaren in den militairen dient.
Kan er iets mooiers bestaan dan
een organisatie welke uit een volk
de kundigste koppen haalt en op de
vooraanstaande plaatsen zet? Dat is
het hoogste socialisme, welke er be
staat, omdat het het verstandigste is.
Onze geweldige beweging zal over
winnen en eigenzinnigheid of dom
heid van den enkeling voorbijgaan.
Wij kunnen niet dulden, dat dit ge
zag, dat het gezag is van het Duit
sche volk, door anderen wordt aan
gevallen. Dat geldt ook voor alle ker
ken. In zooverre zij zich bezig hou
den met hun godsdienstige kwesties,
houdt de Staat zich niet met hen
bezig, maar wanneer zij trachten
door welke maatregelen ook, brieven,
encyclieken, enz. zich rechten aan
te matigen, welke slechts den Staat
toebehooren, zullen wij ze terug
drukken naar hun taak van geeste
lijken zielzorg.
Het gaat ook niet aan den moraal van een
Staat te critiseeren, wanneer er reden ge
noeg bestaat, zich om zijn eigen moraal be
zorgd te maken. Het Duitsche volk moet ge
zond blijven. De opgroeiende generatie zul
len wij voor elkeen behoeden. Zij moet eens
net groote werk, dat wij begonnen zijn,
voortzetten Wij zijn thans niet anders dan
de baanbrekers van een nieuwen tijd, de
wegbereiders voor een grootere toekomst van
ons volk.