dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
ib
Britsch oorlogsschip
getorpedeerd
kl/EERBERICHT
Een noodluik
voor auto's!
Slag in het Noorden
duurt voort
Ontploffing aanboord
van de „Hunter''
Britsche Rijksconferentie
Werktijden voor
kantoren
UITGAVE, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H G DE BOER JR„ KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
V R IJ D A G
14 MEI 1937
65e JAARG. No. 8000
Afwachtende houding
inzake volkerenbond
Geen vrees voor Engelands
bewapening
De destroyer aan de
kiel beschadigd
SPANjE
DE BILT SEINTI
Met Pinksteren mooi weer
Koop nu nog een
R.S.Stokvis-fiets
HELDERSCHE COURANT
t
BI] de sluiting der debatten over
de bultenlandsche politiek heeft de
Italiaansche minister van buiten-
landsche zaken Graaf Ciano in
scherp omlijnde bewoordingen alle
belangrijke kwesties op internatio
naal gebied van het einde der sanc
ties af tot heden toe besproken.
De minister herinnerde in de eer
ste plaats aan de betooging van den
oprechten wil van Italië tot samen
werking op het oogenblik, dat de
sancties werden opgeheven. Deze be
tooging werd algemeen erkend als
bewijs van groote gematigdheid. De
minister voegde hier aan toe, dat al
les zou hebben doen gelooven, dat
het goede recht en de goede zaak
van Rome zouden worden erkend,
juist op de basis der verklaringen te
genover Italië, zonder dat Italië er
om had gevraagd. Om iedere ver
keerde uitlegging van zijn woorden
te voorkomen, wees de minister op
het feit, dat Italië nimmer gevraagd
heeft om noch gedwongen heeft naar
de erkenning van zijn keizerrijk,
daar zijn politiek te zeer vervuld is
van gezonden werkelijkheidszin om
substantieele waarde te verleenen
aan een zuiver formeel gebaar, dat
van wederzijdsch belang is.
Maar Italië verklaart, dat deze erkenning
het land zeer aangenaam was, toen zij als
spontane betooging kwam van de zijde van
de volken, die op deze wijze Italië blijk
wilden geven van hun vriendschap en het
hun. medewerking aanboden.
Italië en de Volkenbond.
Over de houding van Italië tegenover den
Volkenbond wees Ciano er op, dat deze af
hangt en zal afhangen van hetgeen de Vol
kenbond zelf zal doen en wat van hem zal
worden. Wat het vraagstuk der hervorming
van den Volkenbond aangaat, handhaaft
Italië zijn afwachtende houding. Het heeft
niet te veel vertrouwen, doch staat er even
min dogmatisch sceptisch tegenover. Het
heeft geen enkel hervormingsplan voor te
leggen, evenmin heeft het tegenover den
Volkenbond redenen tot erkentelijkheid om
hem er van te overtuigen te trachten het
in gevaar verkeerende leven te redden.
Indien zich evenwel een werkelijke ge
legenheid zou voordoen om een dienst te
bewijzen aan de azak van den vrede, van
dien vrede, welke Italië met vastberaden,
uitvoerbaren en objectieven wil, wenscht,
zou de fascistische regeering niet nalaten
haar constructieve medewerking te ver
leenen.
De Spaansche kwestie.
Sprekende over 3e Spaansche kwestie her
innerde Ciano er aan, dat Italië reeds bij
het begin zijn medewerking heeft aangebo
den, welke werd ingegeven door zijn stand-
.vastigen en hechten werkelijkheidszin.
De door het niet-inmengingscomité te
Londen genomen maatregelen zal Italië
met de nauwgezetheid en loyaliteit der
fascisten tegenover aangegane verplichtin
gen, eerbiedigen, hoewel de toepassing er
van leemten aan den dag brengt.
Critiek op de pers.
Minister Ciano verklaarde vervolgens liet
een plicht te achten, melding te maken
van het ernstige gevaar, dat de periodieke
aanvallen van een zekere internationale
Pers jegens) Italië inhouden.
Ten aanzien van het gevaar, dat tenge
volge van het Spaansche conflict Europa
twee tegenover elkander staande blokken
zou kunnen worden verdeeld, wees de mi
nister op het streven van den Duce deze
gebeurlijkheid te voorkomen.
De positie van Duitschland.
Het was met dit doel, dat hij
steeds heeft vastgehouden aan de
noodzakelijkheid ten aanzien van
Duitschlan^ een einde te maken
aan den paradoxalen toestand, wel
ke verhinderde dezen Staat volle
dig in zijp rechten en zijn histori
sche functie te herstellen.
In dit verband wees de minister
op de betrekkingen tusschen Italië
en Duitschland.
Het is geen blok, dat wij gevormd
hebben. De ervaring der laatste
maanden heeft integendeel aange
toond, dat de evenwijdige politiek
der beide groote autoritair geregeer
de staten in Europa een zeer nuttig
CIANO.
element voor de veiligheid en den
vrede vormt en een peiler, waarop
alle krachten, die de beschaving wil
len beschermen tegen de dreiging
van het bolsjewisme en vruchtdra-
genden en duurzamen opbouw-arbeid
willen verrichten, hun natuurlijken
koers hebben gevonden en zullen
vinden. De minister voegde hieraan
toe, dat de samenwerking tusschen
Italië en Duitschland zal worden
voortgezet, in een geest, die geen an
dere protocollen noodig heeft dan
die, welke in Duitschland zijn onder
teekend.
Ciano besprak vervolgens de protocollen
van Rome ,o.a. in verband met de jongste
besprekingen te Venetië. Na er op te heb
ben gewezen, dat in de vriendschap tus
schen Italië en Oostenrijk niets veranderd
is, zeide spr., dat degenen, die denken dat
deze vriendschap in wezen tegen Duitsch
land was gericht, zich vergissen.
Na de diepgewortelde vriendschap tus
schen Italië en Hongarije te hebben onder
streept, behandelde Ciano het met Engeland
gesloten gentlemen's agreement.
De betrekkingen met Engeland.
Nadat deze overeenkomst aanvankelijk
goede vruchten had afgeworpen, heeft men,
aldus Ciano, moeten vaststellen, dat een on
verwachte hinderpaal op zijn minst het pro
ces der toenadering tusschen Italië en En
geland heeft vertraagd. Spr. ontkende, dat
deze hinderpaal hiermede in verband moet
worden gebracht, dat Italië zich, zooals men
zegt in verban^ met de Engelsche herbe
wapening schrap heeft gezet. De besluiten
van Engeland, zeide hij, hebben ons in het
geheel niet bezorgd gemaakt, daar wij aan
niemand het recht om zich te bewapenen
betwisten.
De ambassadeurskwestie met
Frankrijk.
Sprekende over de betrekkingen met
Frankrijk, zeide de minister o.a. ten aanzien
van den abnormalen toestand met betrek
king tot de diplomatieke vertegenwoordiging
te Rome, dat deze het gevolg is van een be
sluit van algemeenen aard der fascistische
regeering, volgens hetwelk door de buiten-
landsche diplomatieke vertegenwoordigers
geloofsbrieven moeten worden overhandigd,
die gericht zijn aan den souverein met zijn
titels „koning" en „keizer", die hem volgens
de Italiaansche wetten toekomen, en die
geen enkele gast, zelfs al is hij diplomaat,
het recht geeft te miskennen of te veront-
achtzamen. Tusschen Italië en Frankrijk,
vervolgde Ciano, bestaan geen essentieelc
kwesties, die ons op diepgaande wijze schei
den.
Het westelijk pact.
Vervolgens overgaand tot de kwestie van
de vernieuwing van het Locarnoverdx-ag,
verklaarde Graaf Ciano, dat Italië bereid is,
het accoord te vernieuwen en de oude ga-
rantieverplichtingen weder geheel en al op
zich te nemen, op voorwaai'de dat de oor
spronkelijke en het karakter bepalende sa
menstelling van het Locarno-verdi-ag niet op
de hoofdpunten worden gewijzigd. Dit be-
teekent niet, dat Italië blind is voor de vi
tale belangen van andere landen in andere
aardx-ijkskundige deelen van Europa, o.a.
en bovenal die van Polen, waarmede Italië
altijd zeer hartelijke betrekkingen heeft on
derhouden en dat de sancties zelfs voor het
besluit van Genève heeft afgeschaft. Het
wil alleen zeggen, dat Italië van oordeel is,
dat allereerst moet worden gestreefd naar
hei-stel van het veiligheidsstelsel in West-
Europa.
Na aldus de verhouding tusschen Italië
en de Europeesche landen aan een uitvoe
rige bespreking te hebben onderworpen, liet
Ciano in het kort de Italiaansche politiek
buiten Europa de revue passeeren. Met de
Mohammedaansche Arabieren staat Italië,
aldus spr., in de beste vriendschapsbetrek
kingen. In onze politiek tegenover den Is
lam behoeft men niet, zooals men getracht
heeft, onrustwekkende elementen te zoeken,
die de positie van anderen bedreigen.
Tot slot gaf Ciano een beeld van hetgeen
de regeering doet voor de Italiaansche ge
meenschap in den vreemde.
DE KRONINGSFILM.
De „Star" protesteert tegen wat het blad
noemt „het schandaal van de kroningsfilm".
Volgens het blad mogen de Britsche maat
schappijen van de censoren slechts een flim
van negen minuten draaien, terwijl de Ame-
rikaansche maatschappijen een fiïm van on
geveer twintig minuten draaien.
ACHT DOODEN EN VIER EN
TWINTIG GEWONDEN.
Aan boord van den Britschen tor
pedojager „Hunter", die in verband
met de uitoefening der non-interven
tie-controle voor Almeria buiten de
territoriale wateren patrouilleerde,
heeft een ontploffing plaats gehad,
ter hoogte van de waterlijn. De oor
zaak van de ontploffing is niet be
kend De Britsche torpedojagers
„Hardy" en „Hyperion" haastten zich
naar het schip, dat door den torpedo
jager van de Spaansche regeering
„Lazaga" naar Almeria werd ge
sleept.
Tengevolge van de ontploffing
werden acht leden van de beman
ning gedood en vier-en-twintig ge
wond.
De „Hunter" Is in 1936 van stapel
geloopen.
Bij de Britsche ambassade zijn berichten
binnengekomen, die doen vermoeden, dat de
ontploffing te wijten is aan oorzaken van
buiten af. Het slagschip der Spaansche re
geering „Jaime Primero" heeft de „Hunter"
naar Almeria begeleid.
De officieren van de „Jaime Primero" heb
ben alles gedaan om de bemanning van de
„Hunter" te helpen.
Volgens later ontvangen berichten
zou de ontploffing veroorzaakt zijn
door een mijn of door de vijandelijke
actie van een vliegtuig van Franco.
In de haven van Gibraltar heerscht
groote bedrijvigheid en het is zeer
waarschijnlijk dat verscheidene oor
logsbodems in dent loop van den
avond Gibraltar zullen verlaten.
Volgens een radiobeidcht van de Spaan
sche regeering te Valencia is het schip door
oorlogsbodems van Franco getox-pedeerd,
daardoor het ernstige averij opliep.
De „Jaime Primero" snelde na het verne
men van het bericht der torpedeering het
Bi'itsche schip te hulp en nam de gewon
den aan boord, waaxua zij het schip naar
Almeria begeleidde.
Groote opwinding te Londen.
Naar Havas uit Londen meldt heerscht
in de Bx-itsche hoofdstad groote opwinding
over de ontploffing op de „Hunter" In offi-
cieele kringen bewaart men echter het stil-
ztfijgen over de oorzaken van de ontplof
fing.
De „Hunter" getorpedeerd.
De aard van de averij, die de „Hunter"
heeft bekomen, schijnt er op te wijzen, dat
de explosie niet veroorzaakt is door een
mijn. Men heeft nl. op de kiel een gat ge
constateerd, waardoor een projectiel binnen
gedrongen kan zijn en een gat, waardoor
dit projectiel het schip weer kan hebben
verlaten.
De bemanning van den „Hunter" is aan
boord genomen door den regeeringskruiser
„Jaime Primero". De admiraal-bevelhebber
van het Engelsche Middellandsche Zee
eskader heeft de Spaansche regeerings-
autoriteiten bedankt voor de aan het be
schadigde schip verleende hulp.
Rechtschen bereiken de laatste
verdedigingslinies voor Bilbao.
Van drie kanten rukken Franco's
troepen nu met kracht op Bilbao
aan: Uit Zuid-Oostelijke richting via
den straatweg Dui'angoBilbao, uit
Oostelijke richting langs den weg
GuernicaBilbao en uit het Noor
den in de streek Bermeo-Bilbao bij
het bergmassief Sollube.
De Basken zijn nu tot een groot
tegenoffensief overgegaan, zoodat de
strijd met wisselende krijgskansen
verloopt, terwijl de rechtschen daar
bij iets in het voordeel zijn en nog
steeds vorderingen maken.
Men gelooft, dat Larrauri, Gatica en Mun-
guia, die uit het Zuidoosten en het Noorden
bedreigd worden, door het meerendeel der
bewoners verlaten zijn. De rechtschen heb
ben zich meester gemaakt van de hoogten
ten Zuiden en Westen van den berg Jata.
Ten spijt van den verbitterden tegenstand
der Asturische bataljons beheerschen zij de
geheele vallei van Munguia, dat op slechts
14 kilometer van Bilbao ligt.
Voor het eerst sedert drie weken is de
luchtmacht der regeering boven Guernica
verschenen. Vier snelle tweemotorige toe
stellen, kwamen bij het ondergaan der zon,
toen de rechtsche luchtmacht was terugge
keerd, boven de stad. Zij wierpen een tien
tal bommen en trachtten hoewel zij op
groote hoogte vlogen, groepen soldaten in de
straten met machinegeweren te bestoken.
Belangrijke schade is niet aangericht.
De regeeringstroepen hebben de toppen
van den Vizcargui gebombardeerd. Deze
toppen waren door de rechtsche troepen
bezet. De regeeringstroepen konden hen niet
beletten, de hellingen in Westelijke richting
af te dalen naar Bilbao. Een vertegenwoor
diger van Havas heeft een bezoek gebracht
aan het front tusschen den Monte Calvo en
de Noordelijke toppen van den Vizcargui en
was getuige van het bombardement en de
hevige aanvallen der rechtschen ten Noor
den van Larrauri en Munguia. De afdeelin-
gen baanden zich een doortocht tusschen
de hoogten die zich tusschen de zee en Lar
rauri, Munguia en Gatica verheffen. De
-I
Verwachting: zwakke tot matige
westelijke tot zuidl. wind,
zwaar bewolkt of betrokken
met nog kans op regenbuien,
later tijdelijk opklarend en
iets wanner.
Verdere vooruitzichten: tijdelijk
opklarend.
Barometerstand hedenmorgen 8 onr76.6
regeeringstroepen hebben verschillende
dorpen ontruimd.
Strijd om Munguia.
De slag rondom Munguia woedt voort.
Wanneer deze plaats in handen der opstan
delingen valt, zullen zij de vallei, die een
gelijken naam draagt, kunnen binnenruk
ken.
Aan den kant van de regeeringstroepen
bevinden zich nog slechts Asturische en
Syndicalistische bataillons, aangezien de
Baskische bataillons naar Santander gezon
den zijn. De regeeringstroepen hebben gis
teren nieuwe tegenaanvallen ondernomen
op de hellingen van den Viscargui en den
berg Jata. In dezen sector wierpen zij een
groot aantal manschappen in den strijd en
ontplooiden een buitengewone hardnekkig
heid.
De laatste linies vallen.
Radio Requetes heeft medegedeeld, dat
de rechtsche troepen contact hebben gekre
gen met den „IJzeren Gordel", de laatste
verdediging van Bilbao en voegde hieraan
toe, dat het bombardement dezer stellingen
door artillerie en luchtmacht gisteren een
aanvang heeft genomen.
Van de overige fronten valt weinig nieuws
te melden. Er is overal een betrekkelijke
rust ingetreden.
VRAAGSTUKKEN VAN ALGE
MEEN BELANG AAN DE ORDE
De imperiale conferentie, welke he
den bijeenkomt, zal voornamelijk
de buitenlandsche kwesties en de
landsverdediging behandelen. De
leiders van de delegaties zullen
spreken over de voornaamste actu-
eele problemen in de buitenlandsche
politiek, met het doel het contact
te bewaren in de vraagstukken van
algemeen belang.
Wat betreft de landsverdediging
zullen de groote lijnen, zooals deze
zijn opgesteld in 1923 en bevestigd
in 1926 gehandhaafd blijven.
Ook andere vraagstukken, zooals
de internationale handel en de han
del in het rijk zullen in algemeene
trekken besproken worden.
Politieke problemen staan op den voor
grond, waarvan men de rijksdefensie en de
buitenlandsche politiek als de voornaamste
kan noemen. Formeel zijn de oeconomische
vraagstukken eenigszins op den achtergrond
geschoven. Want volgens de aankondigin
gen van Baldwin in 'het Lagerhuis zullen
de besprekingen over de toekomstige han
delsbetrekkingen tusschen de zelfstandige
deelen van het rijk niet in het eigenlijke
kader van de conferentie, doch in aparte
onderhandelingen tusschen de verschillen
de landen worden gevoerd, teekent de N.
R. Crt. hierbij aan.
Toch zou het verkeerd zijn, wanneer men
de beteekenis van de oeconomische onder
handelingen zou ondei'schatten.
Engeland en de Dominions kunnen thans
wanneer zij willen, een belangrijke bijdrage
leveren tot de bevrijding van den interna
tionalen handel.
Het Staatsblad met het betreffen
de besluit zal heden verschijnen.
Naar de Msb. meldt, is heden te verwach
ten het Staatsblad, bevattende den Algemee
nen Maatregel van bestuur, waarbij de rege
ling van de werktijden voor kantoren wordt
vastgesteld.
De inwerkingtreding van dit Werktijden
besluit voor kantoren is bepaald op 1 Juni
a.s. behalve voor bankierskantoren en kan
toren van den geld en effectenhandel, waar
voor de regeling ingaat op 1 September en
voor een aantal kantoren, verband houdende
met de zeevaart, die voorloopig nog van de
regeling zijn uitgezonderd.
Nuttige uitvinding voor anto's,
die kopje-onder gaan. Als de
auto in het water zakt, laat het
luik automatisch los en dient ais
drijf vlot voor de inzittenden.
Ten overslaan van eenige auto
riteiten op automobielgebied is
gisterenmiddag in de Boerenwete-
ring tusschen Gerard Terborgstraat
en Reinier Vinkelskade te Amster
dam een demonstratie gegeven met
een auto, waarop een automatisch
noodluik was gemonteerd, dat,
zoodra de auto in het water komt,
losgaat en wanneer de auto geheel
onder het water verdwijnt, gaat
drijven.
Met behulp van een electrische hijschkraan
van de stadsreiniging werd de auto om
streeks half vier in het water gelaten.
Langzaam zakte het voertuig naar be
neden. Toen echter het water tot de assen
van de wielen reikte, kwam het luik
reeds los.
Een tweede demonstratie werd gegeven.
Thans had iemand in de auto plaats geno
men. Weer zakte de auto in het water,
weer ging het luik los, nu liet men het
voertuig echter nog wat verder zakken. De
jongeman in de auto gooide vervolgens het
luik in het water, waardoor hij de auto
nu dus gemakkelijk kon verlaten. Met een
duik ging hij het drijvende luik achterna
en nam er bovenop plaats om aan te too-
nen, dat drenkelingen zich daaraan drij
vende konden houden.
De proef mocht goed geslaagd heeten. Het
noodluik, dat vrijwel het geheele dak van
de auto beslaat, liet automatisch los en
bleef drijven. Alleen leek ons het drijfver-
mogen van het luik niet groot.
Naar onze meening kan het niet meer
dan één persoon drijvende houden.
De heer H. R. Bosman, wien de eer van de
constructie van het automatische noodluik
toekomt, verschafte nog eenige inlichtingen
omtrent de vinding. Het luik wordt elec-
trisch geopend. Onder de auto zijn vlotter-
schakelaars aangebracht, die door den druk
van het water contact geven. Door den
stroom wordt het luik losgemaakt. Eenige
veeren lichten het een centimeter of tien
in de hoogte.
In de auto zijn nog eenige drukknoppen
waardoor men eventueel zelf het luik los
kan maken.