dagblad voor den helder en hollands noorderkwartier
en Katholieke jeugd slaags
Schoot de „Deutschland"
het eerst?
Oe Engelsche gezant sprak
niet officieel
Het staalconllict in
Trein te Gsldermalseoi
ontspoord
Von Blomberg bewondert
de Italiaansche bewapening
Nieuw plan-Deterding
verwacht
REIST PER WACO
uitgave, N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78. DEN HELDER TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066
dinsdag
Priesters te München
gearresteerd
Belangstelling voor
Reverend Jardine
v.l>
EERBERICHT
de bilt seint*
autobusdiensten
Inlichtingen WACO
Kanaalw. 137, Den Helder, tel. 773
HELDERSCHE COURANT
8 JUNI 1937
65e JAARG. No. 8020
Gisteren Is het te München tot een
uitbarsting gekomen in de spanning
tusschen de katholieke kerk en de
nationaal-socialisten.
Tijdens de godsdienstoeieningen in
den ochtend demonstreerde de Hit-
Ierjugend voor de kerken. De Ka
tholieke Jeugd protesteerde hiertegen
en beide groepen zouden tenslotte
handgemeen zijn geraakt.
Van Duitsche zijde wordt intusschen te
gengesproken, dat zich onlusten hebben
yoorgedaan.
Reuter meldde nog, dat tien priesters, naar
aanleiding van de door de Hitler-jeugd uit
gelokte relletjes, in hechtenis zijn genomen.
Ook dit wordt van Duitsche zijde ontkend.
Onder de te München gearresteerde gees
telijken, aldus Reuter verder, bevindt zich
ook de bekende pater Mayer, die Zaterdag
j.1. reeds gevangen werd genomen, omdat
hij, naar de nazi's voorgeven, in een preek
de regeering had „aangevallen".
Protest in de kerken.
Gisteren is in alle kerken van München
een protest tegen de arrestatie van pater
Mayer voorgelezen, doch hij bevindt zich
üog steeds in hechtenis.
Pater Mayer is een gewezen officier, die
zich in den wereldoorlog door groote dap
perheid onderscheidde en zeer zware ver
minkingen heeft opgeloopen. Hij is een der
meest populaire predikers van München.
De arrestatie van den pater Jesuiet Rup-
pert Mayer wordt van nazi-zijde toegege
ven. Zij was echter, zoo heet het, slechts
provisorisch bedoeld. „De pater werd name
lijk beschuldigd van vergrijp tegen de voor
hem geldende verordening, waarbij hem het
spreken in het openbaar verboden wordt."
Het heet, dat hij reeds weer in vrijheid is
gesteld, maar dat het spreekverbod ge
handhaafd blijft.
Geen Duitsche bisschoppen naar
Rome.
Welingelichte kringen in Vaticaanstad ont
kennen dat een aantal Duitsche bisschop
pen binnenkort naar Rome zou komen om
despanning tusschen kerk en staat te be
spreken. Eveneens wordt ontkend, dat de
Pauselijke Nuntius te Berlijn teruggeroepen
zou zijn.
Aartsbisschop van Kattowitz en
de christen-vervolgingen.
De aartsbisschop van Kattowitz, mgr.
Adamski heeft in zijn diocees gebeden
voorgeschreven voor de vervolgde Christe
nen, waarbij hij de vervplgingen der Chris
tenen in Rusland, Spanje en Duitschland
op één lijn stelde.
In zijn herderlijk schrijven verwijt de
aartsbisschop de verantwoordelijke Duitsche
kringen niet alleen den strijd tegen het
Christendom aan te moedigen, doch zich
bovendien in de eerste rijen te plaatsen in
de vernietigende golf van het nieuwe Hei
dendom.
Interview van Spaansch vlieg
tuig-commandant met „Paris
SoirM.
Een speciale verslaggever van Paris Soir
te Valencia geeft een bericht over het bom
bardement van de „Deutschland", zooals hij
dat ontvangen heeft van „Kapitein Orcega
die de beide regeeringsvliegtuigen comman
deerde, toen deze bommen hebben laten
vallen, welke de Deutschland troffen.
Op de vraag van den correspondent van
welke nationaliteit de vliegers waren, die
,van de bommenwerpers de bemanning vorm
den, antwoordde Arcega: „Hier is de lijst
met namen der mannen, die zich bij mij be
vonden. Het zijn allen Spanjaarden, even
als ik. In mijn toestel bevonden zich kapi
tein Felix Alliende, die sinds 1923 bij de
Spaansche luchtmacht dient. Ikzelf, aldus
Arcega, behoor sinds 1919 tot dat corps,
Verder was er sergeant llamon Lopez,.
In het andere toestel zaten Luitenant Ar-
mando Garcia en luitenant Jaime Serram,
een waarnemer, die als oud-marine-officier
in 1923 naar de luchtmacht is overgegaan.
Verder sergeant Felix Lopez,
Op de vraag van den verslaggever, wat
het „doel der expeditie" was, antwoordde
Arcega: „De orders, die ik van luitenant-
kolonel Hidalgo Cisneros had ontvangen,
luiden te vertrekken voor een verkennings
vlucht boven Ibiza en vier onze torpedoja
gers te helpen. Ik heb deze bevelen nog in
mijn portefeuille", zeide de kapitein tegen
den journalist. Hij liet deze zijn getypte in
structies zien.
„De bevelen had de kapitein om negen
uur 's morgens ontvangen, om Vijf uur
!s middags was hij met zijn toestel vertrok
ken.
„Onze toestellen waren zeer snelle twee-
motorige vliegtuigen. Wij vlogen op 4000
voet hoogte. Bij het naderen van Ibiza
bemerkten wij in de baai, op ongeveer - JO
yards (180 meter) van den oever een oor
logsschip.
WIJ vlogen in zijn richting om het
te verkennen. Toen wij naderden
gaf het schip vuur op ons. Het schie
ten was eerst slecht en te laag, doch
weldra werd het verbeterd en plotse
ling kwamen in onze omgeving gra
naten tot ontploffing. Het was toen
ongeveer zes uren.
Het was toen heel natuurlijk, aldus kapi
tein Arcega, dat wij direct het schip aan
vielen, dat ons beschoten had. Ik 8aI e
weg aan en beval den waarnemer vier u01/1"
men te laten vallen. Ik kon niet zien wa
onze bommen terecht kwamen.
De waarnemer telefoneerde mij het
tcUlt"
De kapitein heeft formeel ontkend, dat de
Vliegtuigen op geringe hoogte b n
„Deutschland" zouden hebben g o#
„Dat is grotesk, zeide hij. Met toestellen:als
de onze moeten wij van groote h
bardeeren en met groote snelheid v Hegen
Spil RomeBerlijn een instru-
ment van den vrede.
In een verklaring, die de Duitsche
minister van Oorlog, Von Blomberg,
tegenover den president van het
agentschap Stefani heeft afgelegd,
heeft hij, na zijn dank te hebben
betuigd voor de ontvangst, die hem
in Italië ten deel is gevallen, zijn
bewondering geuit over de bewape
ning der Italiaansche strijdkrach
ten. Hij zeide, den indruk te heb
ben, dat deze wapens in handen
van goede soldaten zijn.
Von Blomberg verklaarde voorts: ik heb
met vreugde de vriendelijke uitnoodiging
van den Duce aanvaard, waardoor ik mijn
wensch in vervulling heb zien gaan, een
bezoek te brengen aan de strijdkrachten van
het fascistische Italië. Het zou onzinnig zijn,
aan mijn reis een verborgen politiek doel
te willen toeschrijven, omdat zoowel de
Fuehrer als de Duce niets liever willen dan
de wereldvrede handhaven. Ik ben ervan
overtuigd, dat de versteviging van den spil
RomeBerlijn een uitstekend middel is om
de wereldvrede te verzekeren.
Indien mijn bezoek een stap in deze rich
ting, beteekent, zal de voldoening, waarmede
ik denk aan de aangename dagen, die ik in
Italië doorgebracht heb, er te grooter om
zijn.
Nog geen verklaring over het
Westelijk pact.
De Dinsdag j.1. door den Engelschen ge
zant te Berlijn gehouden redevoering voor
het Duitsch-Engel&ch genootschap, waarin
hij zeide, dat in Engeland nog veel te
veel menschen zich een geheel verkeerde
voorstelling maken van datgene, wat het
nationaal-socialistisch regiem werkelijk is,
en dat zij anders aan het groote sociale
exn" :mont, dat in Duitschland wordt on
dernomen, veel meer beteekenis zouden
toekennen, is aanleiding geweest tot het
stellen van vragen in het Britsche Lager
huis.
Gevraagd werd of deze woorden het offi-
cieele standpunt van de Britsche regeering
weergeven en of de ambassadeur zich van
zijn taak kweet, toen hij, het nazi-regime
prijzend, critiek oefende op dat deel van
de Engelsche bevolking, dat elke vorm van
dictatuur afkeurt.
Minister Eden heeft hierop geantwoord,
dat genoemde redevoering tijdens een niet-
officieele gelegenheid werd gehouden en
dat er derhalve geen sprake is geweest van
een weergave van het officieele Engelsche
regeeringsstandpunt, „Ik heb," aldus mi
nister Eden, „in de rede van den ambas
sadeur niets «angetroffen, van hetgeen de
afgevaardigde hem hier verwijt, terwijl het
mij eveneens niet duidelijk is waar hij cri
tiek zou hebben geoefend op dat deel van
het Engelsche volk, dat. evenals alle aanwe
zigen hier. de voorkeur geeft aan de demo-
era liselie regeeringsvorm."
Vervolgens vroeg de Labour-afgevaardig-
de Ellis Danith, of de onderhandelingen
over een Westelijk pact gebaseerd zijn op
het handvest van den Volkenbond en of ook
andere mogendheden dan die, welke lid van
den Volkenbond zijn tot genoemd pact zou
den kunnen toetreden.
Eden antwoordde hierop, dat de on
derhandelingen over een westelijk
pact nog niet in een voldoende ge
vorderd stadium waren, dat hij reeds
thans een verklaring hieromtrent
kon afleggen.
Tenslotte heeft de parUme'ntaire secreta
ris van admiraliteit, in antwoord op een
vraag betreffende de ontploffing aan boord
van den torpedobootjager „Hunter" ver
klaard, dat uit het onderzoek is gebleken,
dat de schade veroorzaakt is door een mijn,
welke vermoedelijk verankerd lag. In ver
band hiermede is een protest gezonden aan
de rechtsche autoriteiten.
Vele briefschrijvers keuren zijn
houding goed.
Een menigte van eenige duizenden men
schen verdrong zich heden voor het kleine
St. Paulus-kerkje te Darlington, waar rev.
Jardine, die het huwelijk van den Hertog
van Windsor inzegende, een korten dienst
leidde. Hierbij gebruikte hij hetzelfde gebe
denboek als op het kasteel De Candé. Hij
verklaarde, dat hij dit boek als aandenken
zou bewaren en bet tijdens geen enkele
plechtigheid meer zou gebruiken.
Hij voegde hieraan toe. dat bij tot dusver
onaeveer duizend brieven heeft ontvanaen
waarvan slerhts 3 anonieme en één onrler-
teekende critiek op zijn houding bevatten.
Alle andere hielden een goedkeuring daar
van in.
De geestelijke heeft het stuk van de
bruidstaart, dat hem volgens Engelsche
gewoonte door de bruid was aangeboden,
aan een zijner parochianen ten geschenke
gegeven.
NIEUWE STAKINGEN BIJ GE-
NEBAL MOTOBS?
De fabrieken van de onafhankelij
ke staalondernemingen, die niet
trachten het bedrijf gaande te hou
den, worden door de posten van de
vakvereeniging van Lewis bewaakt.
Deze weigeren het verkeer van en
naar de fabrieken te laten passeeren.
De spoorwegmaatschappijen, die voor
de onafhankelijke staalfabrieken ver
voeren, worden eveneens door de sta-
kingsposten bewaakt om de afleve-
rings van steenkolen en ertsen en het
vervoer van voltooide producten te
gen te gaan.
Uit Akron is verklaard, dat de sit-down-
stakingen zoo zeer tot de gebeurtenissen van
den dag zijn gaan behooren, dat het nood
zakelijk is herhaaldelijk na te gaan welke
afdeelingen der fabrieken weer in bedrijf zijn
gesteld en in welke wederom een staking
is begonnen.
De burgemeester van Chicago heeft
gelijk gemeld, gelast, dat de em-
ployé's van de Republic Steel, die
zich nog in de fabrieken bevinden,
deze moeten verlaten, omdat de hy
giënische voorschriften door hun
aanwezigheid worden geschonden.
In dit verband merkt men op, dat an
derzijds de sif-dowp-stakers niet om
diezelfde reden de door hen bezette
fabrieken hebben moeten verlaten.
De aanhangers van Lewis in de automo
bielfabrieken te Michigan hebben weder zeil
het heft in handen genomen en eigenmach
tig bepaald hoeveel huur zij voor hun huizen
zullen betalen. Zij weigeren een hoogere
huur te betalen.
Gelijktijdig hebben ook in dit district de
tankstations hun benzineprijzen moeten ver-
hoogen als compensatie voor de hoogere loo-
nen, die zij hun personeel moeten betalen.
Een nieuw conflict bij General
Motors te verwachten?
Volgens tot nu toe niet bevestigde geruch
ten is in de automobielindustrie nog een
groote verrassing te wachten. General Motors
beeft, gelijk bekend, na de 11 Februari ge
ëindigde staking, die zes weken had ge
duurd. met. Lewis een contract afgesloten,
waarbij de vakvereeniging van Lewis voor
den tijd van een half iaar werd erkend voor
het voeren van collectieve loonbesnrekingcn
waarna nieuwe onderhandelingen zouden
beginnen.
Thans doen geruchten de ronde, dat Lewis
bij de hervatting van de besprekingen met
General Motors zou eisehen, dat behalve een
handhaving van de huidige loonhasis aan de
arbeiders aandeel in de winst zou worden
toegekend. T.ewis heeft gelijk hekend, reeds
■'n^hnalrteliik verklaard, dat het tiidstin is
gekomen, dat de georganiseerde arbeiders
van de winst der maatsehanpiien tot het be
halen waarvan dezen zelf hpbhen bijgedra
gen, een aandeel moeten ontvangen. Die.
tengevolge is een dergelijke eisch van Lewic
heel goed denkbaar. Tn 1936 bedroeg de net
towinst van General Motors geliik bekend
238 pi'llioen dollars, waarvan 9,15 mil'ioen
aan de preferente aandeelhouders en 12990
millioen aan de gewone aandeelhouders
kwam. Van' de totale winst ad 238 millioen
Slechts enkele meters scheidden
de gederailleerde wagons van
de diepte.
Geen persoonlijke ongelukken.
Door tot dusver onopgehelderde
oorzaak is gisterenavond omstreeks
kwart vor elftrein nummer 6iS
een stoomtrein van Eindhoven naar
Utrechtwaarvan een gedeelte naar
Rotterdam gaat. te Geldermalsen bij
het binnenkomen van het station
gedeeltelijk uit de rails geloopen.
De locomotief, een baqnqeivaqen
en drie personenwaqons derailleer
den, doch bleven gelukkig staan na
dat zij ontspoord waren.
Daaraan is het te danken, dat dit
ongeluk slechts materieele schade
tengevolge had.
Het ongeluk dat tien meter voorbij een
wissel geschied is, was zoo snel in zijn werk
gegaan, dat onder de passagiers vrijwel geen
verwarring ontstond. De schrik was welis
waar groot geweest, maar aangezien de
trein na het déraillement onmiddellijk tol
staan was gekomen en de passagiers onver
let de eoupé's konden verlaten, was van
een paniekstemming in het geheel geen
sprake.
Onmiddellijk na het gebeurde werden
maatregelen genomen voor het verdere ver
voer der reizigers, te wier behoeve een
speciale trein met het op het sta.ion be
schikbare materiaal samengesteld werd.
De gestranden konden betrekkelijk spoe
dig in dezen trein overstappen om hun reis
Ie vervolgen.
Uit Utrecht werd dadelijk, nadat van het
ongeval bericht was ontvangen, een werk-
trein met nloegen arbeiders naar Gelder
malsen gedirigeerd, teneinde het oprui-
mingswerk met den noodigen spoed ter
hand tp kunnen nemen. Het bleek, dat het
spoorwegverkeer ter plaatse cinrbts geringe
belemmeringen had gekregen. Twee sporen
waren door de gederailleerde wagens ver
sperd. terwijl aan de rails eenige schade
was toegehraeht. Er ligt hier evenwel een
groot aantal sporen, zoodaf het treinverkeer
spoedig zoodanig georganiseerd was. dat de
treinen vrijwel normaal konden passeeren
hechts het goederevervoer ondervond ver
tragingen van meer belang. Tot hoe weinig
de vertraging van bet reizigersverkeer be
perkt kon worden gehouden, blijkt wel uit
het feit. dat de trein, welke te Utrecht
aansluiting geeft naar Amsterdam, en die
nachten moest on de passagiers uit Eind
hoven. 21 minuten over tijd in de hoofdstad
arriveerde.
Ril' het eerste onderzoek kon geen enkele
onregelmatigheid op de spoorlijn worden
ontdekt. Het nachtelijk duister maakte het
moeilijk de situatie volledig onder de oogen
te zien.
Het had erger kunnen afloopen!
Het mag een geluk heeten, dat
de trein zoo snel na het déraille
ment tot staan is gekomen, (want
hij bevond zich juist boven het
nieuwe viaduct, dat ruim drie me
ter boven den heganen grond is ge
legen. Slechts weinig meters scheid
den de ontspoorde wagons van een
val in de diepte, waarvan de gevol
gen nauwelijks te overzien zouden
zijn geweest.
Hotitsplinters en stukken ijzer zijn op
den straatweg gevlogen, doch voorbijgan
gers werden gelukkig niet getroffen.
Het opruimingswerk zal meer tijd in
beslag nemen, dan zich aanvankelijk liet
aanzien. Rot opvijzelen van de wagons al
leen reeds is een zwaar en moeilijk karwei,
waarmede vele uren gemoeid zullen zijn.
waarbij nog komt. dat de rails zoodanig
verwrongen en dp dwarsliggers zoozeer ver
splinterd zifn. dat het snoor vrijwel geheel
onbruikbaar is geworden.
De trein was toen het ongeluk gebeurde,
nog slechts 150 meter van het perron ver
wilderd. zoodat de snelheid reeds aanzien-
liik was verminderd.
De leiding der werkzaamheden berust hij
r'pn onziehter van den dienst van weg en
werken, den heer Faber. terwijl eenige
spoorwegautoriteiten uit Utrecht zijn over
gekomen om hun medewerking daarbij te
verleenen.
Verwachting: zwakke tot matige
veranderlijke wind, later uit
zuidelijke tot westelijke rich
tingen, zwaar bewolkt tot
betrokken, met waarschijnl.
nog regen of onweer; koeler.
Verdere vooruitzichten: waarsch.
regen en koeler.
Barometerstand hedenmorgen 8 our i 77.1
dollar werd derhalve 202 millioen als divi
dend uitgekeerd.
Alle automobielfabrieken te Lan-
sing gesloten.
Alle belangrijke automobielfabrieken en
fabrieken van onderdeelen te Lansing (Mi
chigan) werden gisteren door de United Au
tomobiele workers union gesloten. Deze kon
digden een staking uit protest tegen de ar
restatie van zeven stakingsposten, die ge
protesteerd hadden tegen een discriminee-
rende behandeling van vakvereenigingsle-
den. De montage-fabrieken van Packard blij
ven, zoolang de staking aanhoudt, gesloten.
Inmiddels hebben de posterijen opnieuw ge
weigerd levensmiddelen, dagbladen en an
dere zendingen bij werkwilligen in de Re
public Steelfabrieken te bestellen.
De staking in Lansing leidde er toe, dat
ook alle warenhuizen en dagbladen moesten
sluiten.
Nieuwe vakbeweging tegen Lewis.
Er is een nieuwe organisatie in het leven
geroepen om het comité tot industrieele or
ganisatie van John Lewis te bestrijden. De
ze nieuwe organisatie, de „Broederschap
van Amerika" zou reeds 7000 leden tellen,
die zich Vrijdag en Zaterdag jl. hebben
aangemeld.
De president van de broederschap is een
zekere Byrd Scott, die reeds 20 jaar bij Ford
in dienst is. Hij heeft tegenover de pers ver
klaard, dat hij geen enkele iinancieele of
andere hulp van de Ford Cy. ontvangt.
Zenuwachtige stemming in War
ren en Youngstown.
De gevolgen der staking zijn het meest
merkbaar in Warren en Youngstown. Te
Warren verblijven 1800 werkwilligen voort
durend in een fabriek van de Republic
Steel. Er heerscht een zenuwachtige stem
ming in de stad. De politiesterkte is verdub
beld. daar men gewelddaden vreest.
De Republic Steel te Youngstown zou het
voornemen hebben, werkwilligen uit de na
burige staten naar de stad te brengen om
de staking te breken. Te Niles in Ohio heb
ben vliegtuigen de werkwilligen weer van le
vensmiddelen voorzien. Personen, die op de
toestellen geschoten zouden hebben, zijn ge
arresteerd en later tegen borgstelling op
vrije voeten gesteld. Te Youngstown hebben
de inwoners ordecomité's georganiseerd, die
ten doel hebben nieuwe gewelddadigheden
te verhinderen.
Bemiddeling door de regeering?
President Roosevelt heeft, volgens Un.
Press., het hem telegrafisch gedane verzoek
van meer dan tachtig vakvereenigingen in
de staalindustrie, om interventie der regee-
ring in het staalconflict, doorgezonden aan
het departement van arbeid.
Men verwacht, dat het departement Van
arbeid binnenkort stappen zal ondernemen
om een formule tot bijlegging van den op
verbitterde wijze gevoerden strijd in de
staalindustrie uit te werken.
HOOFDZAKELIJK VOOR DEN
GROENTEN-EXPORT.
De heer dr. m. D. Dijt deelde den Haarlem-
schen correspondent van het Hdbld. mede,
dat de mogelijkheid bestaat van de uitvoe
ring van een nieuw plan-Deterding voor ex
port van landbouwproducten en vee naar
Duitschland. Aan het eind van deze week
zal de beslissing worden genomen. Hoe groot
het ditmaal beschikbaar te stellen bedrag
zal zijn, is nog niet vastgesteld. Dit zal o.a.
afhangen van de resultaten der besprekin
gen over de verruiming van de clearing.
Wordt de export ruimer, dan zal uiteraard
het plan-Deterding, dat zich opnieuw tot de
z.g.n. overschotten wil beperken, van gerin
gen omvang zijn. Wel staat vast, dat ditmaal
meer aandacht zal worden geschonken aan
den export van groenten.
naar HOORN, EOAM, AMSTERDAM
en GEHEEL WEST-FRIESLAND