Dictatuur en grondwets herziening DAGBLAD VOOR DEN HELDER EN HOLLANDS NOORDERKWARTIER Hotelsluiting in heel Frankrijk dreigt Frankrijk en Engeland zullen het hiaat aanvullen Protest van Italië verwacht De^belijdeniskerk inde knel Het conflict te Krakau Protest' tegen Aartsbisschop van Krakau N.V. WACO Hoorn Z ATERDAG 65e JAARG. No. 8036 Trekt Duitschland zijn vloot terug? Het Vaticaan zal Berlijn antwoorden Vrees voor staatssocialisme EERBERICHT DE BILT SEINTs Geen Russisch schip opgebracht HELDERSCHE COURANT UITGAVE. N.V. DRUKKERIJ EN UITGEVERIJ V/H C. DE BOER JR.. KONINGSTRAAT 78, DEN HELDER. TELEFOON 50 EN 412. POSTGIROREKENING 16066 26 JUNI 1937 controle aangevu t De regeeringen van Engeland en Frankrijk zijn, naar men meent te weten, bereid, de leemte aan te vul len, die in de controle ter zee is ont staan door het zich terugtrekken van Italië en Duitschland, en zijn voor nemens hiervan in de eerstvolgende bijeenkomst der non-interventiecom missie mededeeling te doen. In politieke kringen te Londen ge- loolt men volgens Havas, dat de tusschen Frankrijk en Engeland be reikte overeenstemming zal leiden tot een nieuwe verdeeling van de zones. Engeland zou de kusten van de Middellandsche Zee en Frankrijk die van den Atlantischen Oceaan voor zijn rekening nemen. Men voegt hieraan toe, dat de regeling moet worden goedgekeurd door de in de Londensche commissie vertegenwoor digde mogendheden, o.a. Italië en Duitschland. Reuter weet nog te melden, dat de Britsche regeering bereid is, het denkbeeld om neutrale waarnemers aan boord van de controleschepen te plaatsen, gunstig te overwegen. VERZET VAN ITALIë TE VER WACHTEN. Volgens ofiicieele en semi-ofiicieele indi- taties zou Italië zich krachtig verzetten te gen het Britsch—Fransch besluit, om de controle over te nemen in de sectoren, die voorheen aan de Italianen en Duitschers waren toegewezen. Kort voor de Fransch-Engelsche beslissing Sekend werd te Rome, hadden zegt Un. Press, de bladen al een heftig offensief te gen dit denkbeeld geopend en te verstaan gegeven, dat Italië en Duitschland in de non-interventie-commissie tegen dit plan zouden stemmen. Wat Italië aal doen, indien Engeland en Frankrijk met zijn protest geen rekening houden en toch gaan patrouilleeren in den vroegeren Italiaanschen sector, wordt niet IfCZGQfd Het minste wat men verwachten kan zal éen fel protest van Rome zijn in de non interventie-commissie. Duitschland zou een deel van zijn vloot willen terugtrekken. De „ïntransigeant" verneemt te Berlijn, Üat de Duitsche regeering besloten heeft een aantal oorlogsbodems uit de Middellandsche Zee terug te roepen, welke daarheen waren gezonden na het incident met de „Deutsch- land". Vier onderzeeërs', die op het oogenblik ?oor de Spaansche kust patrouilleeren, zou den teruggeroepen worden en ook de „Leip zig" aal binnenkort weer gevoegd worden hij het Noordzee-eskader. Om zijn belangen in de Spaansche wate ren te verdedigen, zou Duitschland dan hier de kruisers „Nurnberg", „Köln en vKarlsnihe" handhaven met drie torpedo jagers en enkele gewapende visschersvaar- tuigen. Het blad beschouwt het terugroepen van de onderzeeërs uit de Spaansche wateren als zeer geruststellend en als een bewijs voor de goede bedoelingen van Duitschland. Lloyd George wil krachtige taal Precies als de dictators! In het gisteren gehouden Lagerhuisdebat hesprak Lloyd George o.a .de zoogenaamde hon-interventie-politiek. Spreker is niet gerustgesteld door de renc tem Chamberlain (zie elders in dit blad). '.Het is groote zwakheid, maar aldoor h'ijven verklaren, dat, wat er ook gebeu de Engelsche regeering nooit haar toevlue j°t een oorlog zal nemenSprekei is oordeel, dat in Duitschland de o?rsprong Rozocht moet worden van alle moeilijkheden ln Europa. Volgens Lloyd George zal ieder nieuw ac toord, dat inzake de niet-interventie gesio Jen wordt, vergezeld moeten gaan van horgen. waarbij Duitschland zich verP'lc"; de aangegane verplichtingen strikt leven. Spreker staat versteld over het Rfhre aan oprechtheid van het Reich in de Spaanscne kwestie en vraagt, of „het wreede ventie-fictie nog langer zoo moet voortau hen"-. Spreker bestrijdt niet, dat ook Rusland manschappen en oorlogsmateriaal naar Spanje zond, maar toch in veel mindere mate dan Duitschland en Italië. De Fran- sche regeering had gemakkelijk voldoende oorlogsmateriaal naar het Spaansche land kunnen vervoeren om den aanvoer van el ders te neutraliseeren; Frankrijk heeft ech ter geen materiaal gestuurd, ofschoon het een minister-president had, die, als socia list, toch zeker sympathie koestert voor de Spaansche regeering. Spreker besluit met een dringend beroep op de regeering, om even krachtige taal te spreken, als de dictators in Europa. Waarom Engeland niet aan een vlootdemonstratie wilde deelne men. In zijn antwoord heeft Eden naar aanlei ding van de tegen de Britsche regeering ingebrachte beschuldiging van lafheid ver klaard, dat, hoewel hij niet gelooft, dat bij den huldigen stand der bewapening van En geland en die van bepaalde zijner vrienden. Egeland steeds terug moet trekken en er van af moet zien, een vitaal Britsch belang te verdedigen, op de Britsche regeering de ontzaglijke verantwoordelijkheid rust, er voor te waken, dat geen enkele maatregel wordt genomen, die een conflict zou kunnen uitlokken. Het was, zoo vervolgde de Minister, niet slechts de wensch van het Britsche volk, niet in den Spaanschen oorlog te worden gemengd, doch ook de wensch van andere democratieën. Eden zeide te gelooven, dat er geen ander land in Europa is, waar de non interventie krachtiger steun ondervindt dan in Frankrijk. Indien men in de eerstvolgen de bijeenkomst van de non-interventiecom missie den wil toont om samen te werken, zal men nogmaals een poging doen om de niet-inmengingspolitiek te doen slagen. Voortgaande zeide Eden: Wij kunnen er niet aan denken, onze belangstelling voor de gebeurtenis sen in Midden-Europa te verminde ren, evenmin als voor de gebeurte nissen overal elders ter wereld. On ze belangstelling voor den vrede in MiddenEuropa, zoowel als elders, moet onverzwakt voortduren. Op handels- en economisch gebied heb ben andere landen in het Donaubek- ken meer directe belangen dan wij, doch wij zouden gaarne zien, dat de tolmuren daar geleidelijk verdwe nen. Sprekende over de weigering van Engeland deel te nemen aan een vlootdemonstratie voor de kust van Valcncia, zeide Eden: Wij konden ons niet aansluiten bij iets wat practisch neerkwam op de uitvoering van een vonnis voorafgaand onderzoek. Uit de weigering mag niet worden opge maakt, dat twijfel gekoesterd werd aan de oprechtheid van de beweringen inzake de „Leipzig". Indien met een Britsch schip een soortgelijk incident was gebeurd, zou de Britsche regeering, volkomen bereid geweest zijn, toe te staan, dat een onder zoek, als thans is voorgesteld, werd in gesteld. Ds. Niemoeller verhoord. Nieuwe arrestaties van predi kanten. Ds. Niemoeller is gisteren ontboden op het hoofdbureau van politie te Berlijn, waar hij aan een langdu rig verhoor is onderworpen. Gister middag heeft de politie in Dahlem een huiszoeking gehouden in de pastorie van Ds. Niemoeller. Arrestatie van predikanten. Officieel wordt uit Berlijn medegedeeld: De z.g. Raad der oud-Pruisische Unie heeft in een vergadering van den Broederraad besloten, in strijd met de verordening van den Minister van Binnenlandsche Zaken voor het Rijk en Pruisen d.d. 18 Febr. 1937, er bij de predikanten op aan te dringen mededeeling te doen van de namen derge nen, die uit de kerk treden. Op grond van deze in strijd met de staatsverordeningen zijnde han deling werd tegen vier personen, die aan de totstandkoming van het desbetreffende besluit hun mede werking hebben verleend, n.1. de predikanten Jacobi en Niesel, asses sor Dr. Ehlers en von Arnim-Luet- zow, allen te Berlijn, bevel tot in hechtenisneming uitgevaardigd. De predikant, die zich „onttrekt aan zijn arrestatie". In verband met de recente arrestaties van predikanten der belijdeniskerk wordt vernomen, dat de geestelijke, die zich vol gens een officieele mededeeling „aan zijn arrestatie onttrokken heeft door de vlucht te nemen", ds. Asmussen is, die de functies van secretaris-generaal der belijdeniskerk vervulde. Op den dag van de arrestatie der predikanten, die te zamen met ds. As- mussen besloten hadden tot het openlijk bekend maken van de namen der personen, die uit de kerk getreden waren, had ds. Asmussen zijn huis verlaten. Mevr. Asmus sen is verscheidene malen door de politie ontboden. Zij verklaarde echter volstrekt onbekend te zijn met de plaats, waar haar man verblijft en zich levendig ongerust over hem te maken. Tegen twee andere Berlijnsche geestelijken, die Zondag 20 Juni op grond van dit be sluit en in strijd met het verbod mede- deelingen hadden gedaan over uittredin gen. werd eveneens bevel tot in hechtenis neming uitgevaardigd, terwijl een zevende voortvluchtig is. De lasten ondragelijk. Veertig- urige werkweek is de laatste druppel, die de beker doet over- loopen. Het uitvoerend comité van de hotel- en restauranteigenaren en drankslijters in Frankrijk en Koloniën publiceert een com muniqué, waarin verklaard wordt, dat in uitvoering van de resoluties, welke in April j.1. en daarna in Juni aangenomen zijn door den Nationalen Bond van drankslijters, en hotel- en restauranteigenaren, zoo juist een uitvoerend comité is gevormd, dat thans per manent zitting houdt. Het heeft besloten, onmiddellijk tot actie over te gaan en regelt op het oogenblik de bijzonderheden van de sluiting der hotels, cafés' en restaurants in geheel Frankrijk. De nationale organisaties herinneren er aan, dat alle etablissementen tot deze slui ting gedwongen zijn, daar zij in de onmo gelijkheid verkeeren, de nieuwe lasten te dragen, welke voor hen voortvloeien uit de toepassing van het decreet, dat de 40-urige werkweek in hun bedrijf regelt. Chautemps wil overleg. Chautemps heeft zich zeer verbaasd ge toond over het besluit van het hotel- en re staurantbedrijf. De premier wees er op, dat hoewel het decreet betreffende de veertig urenweek in de hotelindustrie door het vo rige kabinet was goedgekeurd er toch vóór de publicatie verscheidene wijzigingen in zijn aangebracht, die de werknemers op aandrang van het vorige kabinet hebben aanvaard. Hoe kan men denken aan sluiting van alle hotels in Frankrijk, aldus vroeg Chau temps, wanneer de weg voor arbitrage nog openstaat voor die belanghebbenden, wien bijzondere omstandigheden het onmogelijk maakt de wet toe te passen? De premier sprak de hoop uit, dat een loyale sfeer van samenwerking hersteld zal worden en zeide geen poging achterwege te laten om tot dat resultaat te komen. Naar aanleiding van het protest tegen de rede van Mundelain. De kardinaal-staatssecretaris houdt zich bezig met het uitwerken van een antwoord op de Duitsche nota van 29 Mei, waarin geprotesteerd werd tegen de rede van Mun- delein. Terwijl de Duitsche regeering haar ambas sadeur bij den Heiligen Stoel, die met verlof te Berlijn was, niet naar Rome terug deed keeren, is de Nuntius in de Duitsche hoofd stad nooit teruggeroepen. De voorzichtige houding van 't staassecretariaat is door de congregatie voor buitengewone kerkelijke aangelegenheden eenstemmig goedgekeurd. Berichten, volgens welke er een zeker mee- ningsverschil zou bestaan tusschen den kar dinaal- staassecretaris en den Paus, worden van zeer betrouwbare zijde tegengesproken. De positie der groote partijen bij het huidige kiesstelsel. Angst van de N.S.B. voor het ontwerp inz. de revolutionnaire vertegen woordigers. Het afdeelingsonderzoek van de wetsontwerpen betreffende de grond wetsherziening heeft de commissie van rapporteurs uit de Tweede Ka mer aanleiding gegeven tot mede deeling o.a. van het volgende: Over het algemeen bepaalde men zich bij deze hernieuwde behandeling van de voor stellen tot grondwetsherziening tot een ver wijzing naar hetgeen bij de schriftelijke en mondelinge behandeling van de aanvanke lijke voorstellen werd gezegd. Enkele leden zagen als feitelijk motief voor deze grondwetsherziening het streven der regeering om van den angst van de S.D.A.P. voor een zoogenaamde fascistische dictatuur gebruik te maken om voorgoed de dictatuur van de regeerende partijen, in de eerste plaats van de R.K. Staatspartij te vestigen. Deze leden verklaarden tegen alle ontwerpen, met uitzondering van het eer ste, te zullen stemmen. De houding van de S.D.A.P. Verscheidene leden wezen er nog op, dat de S.D.A.P. zich bij de beoordeeling van de regeeringsvoorstellen geheel door haar eigen inzichten heeft laten leiden. De sociaal-de mocratische fractie heeft zich in eersten termijn met de meeste voorstellen vereenigd, maar tegen enkele belangrijke onderdeelen bezwaar gemaakt. De gedachte aan een sa mengaan van regeering en S.D.A.P. om voor goed de dictatuur der regeerende par tijen te vestigen, komt, in dit licht bezien, wel zeer zonderling uit. Zij kan slechts op komen bij hen, die zelf, als zij aan de macht zouden komen, alle andere richtingen voor goed den mond zouden trachten te snoeren. Kiesstelsel. Eenige leden verklaarden zich tegenstan ders van ons geheele kiesstelsel en daarom ook van het thans gedane voorstel. Zij wenschen kiesrecht voor alle mannelijke en vrouwelijke Nederlanders boven 21 jaar, waar ook gevestigd. Tegen de voorgestelde wijziging bestond bij deze leden in het bijzon der nog dit bezwaar, dat de veran deringen in de kieswet, waartoe die wijziging gelegenheid zal geven, slechts zullen dienen om de supre matie der groote partijen te beves tigen en nieuwe stroomingen tegen te houden. Laatstgenoemd bezwaar werd door enkele andere leden eveneens geopperd. Van andere zijde werd bestreden, dat de vroeger in de kieswet aangebrachte wijzi gingen de groote partijen onredelijk hebben bevoordeeld. De verdeeling van de beschik bare zetels geschiedt thans, nu het stelsel der grootste gemiddelden wordt toegepast, meer in overeenstemming met het evenre digheidsbeginsel dan onder de werking van het systeem der grootste overschotten. De voorziening inzake de revo lutionnaire vertegenwoordigers. Niet speciaal tegen de N.S.B. gericht. Verscheidene leden verklaarden ook thans, zich met het in het betreffende ontwerp vervatte voorstel met betrekking tot revo lutionnaire vertegenwoordigers, niet te kun nen vereenigen. Nu de N.S.B. in de openbare lichamen ver schijnt, zoo werd verklaard, wordt een voor stel als liet onderhavige ingediend. Van andere zijde werd tegen dit betoog aangevoerd, dat de meening dat de onder havige voorziening speciaal tegen de N.S.B. zou gericht zijn, volkomen onjuist is. Veel eer is daarbij oorspronkelijk aan een geheel andere partij gedacht. Op wie de voorgestelde bepalingen eventueel zullen worden toegepast, zal geheel afhangen van de vraag, wie zich schuldig maken aan een streven om met behulp van onwetti ge middelen verandering in de rechtsorde te brengen. Dat de N.S.B. vreest onder de bepalingen te zullen vallen is overigens begrijpelijk, daar zij zeker, als zij kon, de macht zou grijpen, ook met gebruikmaking van onwettige middelen. Vele leden Verdedigden het voorstel als een noodzakelijk gebleken aanvulling van hetgeen de grondwet reeds bevat. Ordening. Eenige leden verklaarden, op zich zelf voorstanders van ordening te zijn. De ervaring had hun echter ge leerd, dat de ordening onder het hui dige systeem slechts dient om de werkelijke corporatieve gedachte den wind uit de zeilen te nemen, en de overheersching van kapitalis me plus ambtenaren, dus van het staatssocialisme te vestigen. Van andere zijde werd hiertegen over gesteld, dat in de landen, wel ker systeem de bovenbedoelde leden zouden willen volgen, geen sprake is van ordening op den grondslag van een organisch gegroeide volks gemeenschap, doch van dictatorialen dwang, waarvan 't resultaat op eco nomisch gebied juist met de door hen zelf gebezigde uitdrukking: „kapita lisme plus ambtenaren" zeer goed zou zijn gekenschetst. Verscheiden leden oordeelden het hier be sproken voorstel van weinig beteekenis, wijl het bestaande artikel 194 in dit opzicht vol doende mogelijkheden opent. Andere leden zagen in de nieuw-voorge- stelde bepalingen toch wel een wezenlijken vooruitgang. Zij achtten daarin een krach tige stimulans gelegen voor de ontwikkeling van de bedrijfsorganisatie. i Verwachting: zwakke tot mati ge, noordelijke tot westelijke wind, ged. bewolkt, droog weer, iets warmer. Verdere vooruitzichten! weinig verandering. Barometerstand hedenmorgen 8 onr i 77.3 Opwinding in geheel Polen. Ernstige politieke gevolgen mo gelijk. Het conflict tusschen den aarts bisschop van Krakau, mgr. Sapieha en den Poolschen Staat over het overbrengen van het stoffelijk over schot van maarschalk Pilsoedski blijft de openbare meening in Po len bezig houden. De organisaties, welke de regee ring steunen, hebben een felle re solutie aangenomen, waarin wordt geëischt, dat of wel het parlement onmiddellijk bijeen wordt geroepen om den kathedraal te nationalisee- ren, of wel den weerspannigen pre laat wordt gearresteerd. De „Gazeta Polska" geeft te verstaan, dat de aartsbisschop gerechtelijk vervolgd zou kunnen worden. Het conflict tusschen een katholiek pre laat en de Poolsche regeering kan ernstige gevolgen hebben voor de binnenlandsche po litiek van Polen. Het „kamp der nationale unie", dat kort geleden door kolonel Adam Koe in het leven is geroepen stelt zich op christelijk beginsel en wenschte de betrek kingen met de kerk te herstellen. Deze ont wikkeling werd met leede oogen aangezien door de oude aanhangers van Pilsoedski, die sedert de herfst van 1935 niet meer aan de macht zijn. De Poolsche geestelijkheid heeft tot nu toe niet ingegrepen in het conflict, zoodat "dit beperkt blijft tot den persoon van den aartsbisschop. Met betrekking tot het conflict tusschen de regeering en den aartsbisschop van Kra kau wijst men er nader op, dat het feit, dat de minister van eeredienst. Swientoslawski, als vertegenwoordiger der regeering de ope ningsplechtigheid heeft bijgewoond van het internationale congres „Christus Koning" in Posen, bewijst dat dit conflict met den aartsbisschop tot een persoonlijk conflict beperkt zal blijven. Fabrieksarbeiders staken een kwartier het werk te Warschau. Gisterenavond heeft een groote volksbe- tooging plaats gevonden als protest tegen de houding van den aartsbisschop van Kra kau. Een ontzaglijke menschenmenigte, waaronder arbeiders- en oudstrijdersorgani saties, had zich verzameld op het Maar schalk Pilsoedskiplein, vanwaar men in op tocht naar het slot Belvedere trok om al dus hulde te brengen aan de nagedachte nis van maarschalk Pilsoedski. De arbeiders van de fabrieken te War schau hebben gisteren 15 minuten den ar beid gestaakt uit protest tegen het optreden van den Metropoliet Sapieha en een resolu tie aangenomen, waarin zij verklaren het eens te zijn met de houding van den minis ter-president, bestraffing eischen van den aartsbisschop die Poolsch staatsburger is en verlangen dat het Wawel-slot onder be scherming van den staat wordt geplaatst. Het Rechtsche hoofdkwartier te Algeciras verklaart niets te weten van het aanhouden van het Russisch schip „Koeban" dat vol gens te Berlijn gepubliceerde berichten door de „Almirantc Cervera" naar Magala zou zijn opgebracht. De Britsche marine-autori teiten verklaarden, dat het Spaansche oor logsschip de laatste dagen bij Santander was gezien en dat de „Canarias" Oostelijker was waargenomen. Vanaf heden Zomerdienstregeling Onze uitgebreide dienst en tariefregeling a 5 centv er- krijgbaar bij de chauffeurs

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Heldersche Courant | 1937 | | pagina 1